Orwell
advertisement
Անասնաֆերմա Ջորջ Օրվել http://grapaharan.org/index.php/%D4%B1%D5%B6%D5%A1%D5%BD %D5%B6%D5%A1%D6%86%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1 Հեղափոխական իրադրություն և հեղափոխության հավակնությունները ՅՈԹ ՊԱՏՎԻՐԱՆՆԵՐ 1. Բոլոր երկոտանիները թշնամի են։ 2. Բոլոր չորքոտանիները կամ թեւավորները բարեկամ են։ 3. Անասունը երբեք հագուստ չի հագնի։ 4. Անասունը երբեք անկողնում չի քնի։ 5. Անասունը երբեք ոգելից խմիչք չի գործածի։ 6. Անասունը երբեք ուրիշ անասունի չի սպանի։ 7. Բոլոր անասունները հավասար են։ Կերպարները • • • • • • • • • • • • • • • • Մարդիկ Խոզեր՝ ծեր Գնդապետ (Old Major) - ամենածեր խոզը․ նա երազում էր հեղափոխության մասին, սակայն ինքը մասնակցի չդարձավ դրան։ Նապոլեոն (Napoleon) - հեղափոխության հիմնական ղեկավարը, հետագայում Անասնաֆերմայի բռնապետը Ձնագնդի (Snowball) - Նապոլեոնի մրցակիցը, համարում են մտավորականության խորհրդանիշ Զռան (Squealer) - Նապոլեոնի որոշումները մյուս կենդանիներին փոխանցող և դրանք արդարացնող խոզը Ձիեր Դմբուզ (Boxer) - աշխատասեր, անձնազոհ նժույգ, այդպիսով խորհրդանշում էր աշխատող դասակարգը։ Նրա թերությունը անսահման հավատարմությունն ու կույր հավատն էր իշխանության նկատմամբ։ Երեքնուկ Clover - Դմբուզի ընկերուհին Մոլլի (Mollie) - թեթևամիտ և աշխատանքից խուսափող զամբիկ Այլ կենդանիներ Բենյամին (Benjamin) - ծեր ավանակը՝ ֆերմայի ամենաերկարակյաց կենդանին, թերահավատ էր հեղափոխության և խոստացված բարեկեցության վերաբերյալ Շներ - աջակցում են Նապոլեոնին, անհնազանդության դեպքում ահաբեկում և հոշոտում անասուններին Ոչխարներ - հեշտորեն մանիպուլացվում են խոզերի կողմից։ Ինքնուրույն մտածել ոչխարները չեն կարողանում, բայց և այնպես աջակցում են Նապոլեոնին Հավեր – ժամանակ առ ժամանակ բողոքողներ, բայց և վախից հնազանդվողներ ագռավ Մովսես - աշխատել չէր սիրում, փոխարենը կենդանիներին պատմում էր «Շաքալաքլոր Լեռան» մասին, որտեղ իբր աշխատասեր կենդանիներն ընկնում են մահվանից հետո։ Հեղափոխության ժամանակ նա հեռանում է ֆերմայից, սակայն հետագայում նորից վերադառնում է և հանգստացնում կենդանիներին «Շաքալաքլոր Լեռան» մասին պատմություններով Երեքնուկ • Եթե նա ի վիճակի լիներ ձեւակերպելու իր մտքերը, ապա կասեր, որ նրանք բոլորովին այլ նպատակներ ունեին, երբ տարիներ առաջ սկսեցին պայքարել մարդու բռնակալության դեմ։ Սարսափի ու կոտորածի տեսարաններ չէին, որ ակնկալել էին նրանք այն գիշերը, երբ ծեր Գնդապետը նրանց Ասպտամբության կոչ արեց։ Երեքնուկն այն ժամանակ ապագան պատկերացնում էր որպես սովից ու մտրակից ազատ անասունների մի հասարակարգ, ուր բոլորը հավասար էին, ամեն մեկն աշխատում էր իր ուժերի ներածին չափով, իսկ ուժեղները պաշտպանում էին թույլերին, ինչպես ինքն էր պաշտպանել բադիկներին Գնդապետի ճառի գիշերը։ Փոխարենը,— եւ նա չգիտեր, թե ինչու,— եկել էր մի ժամանակ, երբ ամենուր կատաղած շներ էին վխտում, իսկ ընկերները, սոսկալի ոճիրներ խոստանալով, աչքիդ առջեւ հոշոտվում էին։ • — Ես արդեն լավ չեմ տեսնում։— Վերջապես ասաց Երեքնուկը։— Նույնիսկ ջահել օրերին ես, միեւնույն է, չէի կարողանա կարդալ։ Բայց ինձ թվում է, որ գրությունը փոխվել է։ Ասա ինձ, Բենիամին, Յոթ Պատվիրանները նո՞ւյնն են, թե՞ չէ։ Կյանքում առաջին անգամ Բենիամինը խախտեց իր օրենքը եւ բարձրաձայն կարդաց պատի գրությունը։ Այնտեղ ոչինչ չկար, միակ Պատվիրանից բացի․ ԲՈԼՈՐ ԱՆԱՍՈՒՆՆԵՐԸ ՀԱՎԱՍԱՐ ԵՆ, ՍԱԿԱՅՆ ՈՐՈՇ ԱՆԱՍՈՒՆՆԵՐԱՎԵԼԻ ՀԱՎԱՍԱՐ ԵՆ, ՔԱՆ ՄՅՈՒՍՆԵՐԸ Բենիամին • • Ինչեւէ, Բեինամինն ու Երեքնուկը կարող էին նրան ընկերակցել միայն աշխատանքային ժամերից հետո, իսկ երբ ֆուրգոնը եկավ նրան տանելու, դեռ կեսօր էր։ Անասունները, խոզերից մեկի ղեկավարությամբ, զբաղված էին շաղգամի արտը քաղհանելով, երբ հանկարծ ապշահար տեսան, թե ինչպես Բենիամինը, բարձրաձայն զռալով, վազում է իրենց կողմը։ Նրանք առաջին անգամ էին Բենիամինին հուզված տեսնում, եւ ընդհանրապես նրան դեռ ոչ ոք երբեւէ վազելիս չէր տեսել։ Հիմարնե՛ր։ Հիմարնե՛ր։— Գոռաց Բենիամինը, ցատկոտելով նրանց շուրջն ու փոքրիկ սմբակներով դոփելով գետինը։— Հիմարնե՛ր։ Մի՞թե չեք տեսնում, թե ֆուրգոնին ինչ է գրված։ Անասունները լռեցին, եւ Մյուրիելը սկսեց տառ֊տառ վերծանել գրությունը։ Բայց Բենիամինը նրան մի կողմ հրեց եւ մեռյալ լռության մեջ կարդաց։ — «Ալֆրեդ Սիմոնդզ — Ձի Քերթող եւ Սոսինձ Եփող, Վիլինգդոն։ Կաշվի եւ աղացած ոսկորների առեւտուր։ Շան բների վաճառք»։ Մի՞թե չեք հասկանում, թե դա ինչ է նշանակում։ Դմբուզին տանում են մորթելո՛ւ։ • Ծեր Բենիամինը պնդում էր, որ պարզ հիշում է իր կյանքի բոլոր մանրամասները, ասելով, որ ոչինչ երբեւէ ավելի վատ կամ ավելի լավ լինել չէր կարող․ ըստ նրա քաղցը, զրկանքներն ու հիասթափությունը կյանքի անսասան օրենքներն էին։ Կյանքը ֆերմայում • Մի տեսակ այնպես էր ստացվել, որ ֆերման կարծես հարստացել էր՝ առանց անասունների կյանքի բարելավման, չհաշված, իհարկե, խոզերին ու շներին։ • Ինչ վերաբերվում է մնացածներին, ապա նրանց կյանքը, ինչքան որ իրենք էին հասկանում, միշտ էլ նույնն էր եղել։ Նրանք հիմնականում քաղցած էին, քնում էին ծղոտի վրա, խմում էին ջրափոսից, աշխատում էին դաշտում, ձմռանը հանգիստ չունեին ցրտից, իսկ ամռանը՝ ճանճերից։ Երբեմն առավել տարեցները քրքրում էին իրենց աղոտ հիշողությունը, փորձելով որոշել, թե արդյոք Ապստամբության օրերին, երբ Ջոնզը նոր էր վտարվել, կյանքն ավելի լա՞վն էր, թե՞ վատ։ • Բայց եւ այնպես անասունները երբեք չէին դադարում հույս փայփայելուց։ Դեռ ավելին, նրանք երբեք, մի ակնթարթ անգամ չէին կորցնում Անասնաֆերմայի անդամների իրենց արտոնության պարծանքը։ Նրանք շարունակում էին մնալ ամբողջ երկրի,— ամբո՜ղջ Անգլիայի,— միակ ֆերման, որը պատկանում էր անասուններին։ Վերջաբանը • Տնից սոսկալի աղաղակ էր գալիս։ Հետ նետվելով, անասունները նորից հպվեցին պատուհանին։ Ներսում կատաղի վեճ էր բռնկվել։ Բոլորը գոռում էին, գազազած ինչ֊որ բան հերքում, խփում սեղանին ու կասկածոտ հայացքներ փոխանակում։ Պատճառը կարծես թե այն էր, որ Նապոլեոնն ու միստր Փիլքինգտոնը միաժամանակ ագռավի մեկնոց էին դրել։ • Լսվում էր տասներկու գազազած ու միանման ձայն, եւ արդեն պարզ էր, թե ինչ է կատարվել խոզերի դեմքերի հետ։ Դրսի անասունները նայում էին մեկ խոզին, մեկ մարդուն, ապա նորից խոզին ու նորից՝ մարդուն, սակայն անկարող էին արդեն մեկին մյուսից տարբերել։ Ամփոփում • Հակաուտոպիա • Տոտալիտարիզմի հիմքերը. պետություն և բռնություն • Անհատականություն և հասարակություն • Ի՞նչ է տալիս հեղափոխությունը հասարակությանը • Տոտալիտարիզմի արտահայտությունները մեր շուրջը • Որքանո՞վ է հնարավոր բոլորի հավասարությունը և որքա՞ն անհավասարության հետ կարելի է հաշտ լինել։ Ջորջ Օրվել Էրիկ Արթուր Բլեր • Оруэлл также написал много эссе: «Почему я пишу», «Вспоминая войну в Испании», «О радости детства...», «Англичане», «Заметки о национализме», «Подавление литературы», «Казнь через повешение», «Убийство слона», «Чарльз Диккенс», «Марракеш», «Литература и тоталитаризм», «Писатели и Левиафан»... и много статей: «Границы искусства и пропаганды», «Почему социалисты не верят в счастье», «Кислая месть», «Воспоминания книготорговца», «Мысли в пути», «Признания рецензента», «Чашка отменного чая»... • http://orwell.ru/ Անունը • Это был не псевдоним, а как бы подлинное имя, вытеснившее прежнее, природное — Эрик Артур Блэр, аристократическое и изысканное. Замена глубоко продумана. Джордж — синоним англичанина, Оруэлл — река в северной английской деревушке. Имя — «всехнее», простое, грубоватое по артикуляции. Օրվելի սպասելիքն ու վախը • Оруэлл до поры нещадно критиковался социалистами всех мастей, а уж западные коммунисты, так те вообще как с цепи сорвались, понося каждую статью, вышедшую из под пера Оруэлла, где хотя бы раз встречалась аббревиатура «СССР» или фамилия «Сталин». • В плотных рядах соотечественников — недругов Оруэлла стоял другой британский социалист, книгоиздатель Виктор Голланц. Последний публично критиковал Оруэлла, в особенности в 1937 году — в год Большого террора, среди прочего ставя Оруэллу в вину и то, что тот называл советских партийных функционеров полу-рупорами, полу-гангстерами[13] • Оруэлл ожидал, что в результате войны к власти в Британии придут социалисты в его понимании этого слова, но этого не произошло, и стремительный рост могущества Советского Союза вкупе с не менее стремительным ухудшением здоровья самого Оруэлла и смертью его жены, накладывал на того непереносимую боль за будущее свободного мира[9]. Արևմուտքում և Ամերիկայում վերաբերմունքը Օրվելի նկատմամբ մինչև Սառը պատերազմը և դրանից հետո • Так, чиновник британского Министерства информации, бегло ознакомившись со «Скотным двором», со всей серьёзностью спросил у Оруэлла: «Вы что, не могли сделать главным злодеем какое-нибудь другое животное?», — подразумевая неуместность критики СССР, который тогда фактически спасал Британию от фашистской оккупации[19]. И первое, прижизненное издание «1984» не стало исключением, оно вышло тиражом не больше тысячи экземпляров, так как никто из западных издателей не решался идти в открытую против объявленного курса на дружбу с Советским Союзом, сродни оруэлловскому «Океания никогда не враждовала с Евразией, она всегда была её союзницей». Лишь после констатации того факта, что Холодная война уже в самом разгаре, после смерти Оруэлла, печать романа началась миллионными тиражами. Его превозносили, саму книгу расхваливали как сатиру на советский строй, умалчивая тот факт, что она была сатирой на западное общество в ещё большей степени[20]. Օրվելը՝ տրոցկիստ` ըստ սովետական քննադատության • Официальное отношение к Оруэллу в Советском Союзе можно выразить словами председателя иностранной комиссии Союза советских писателей Михаила Яковлевича • “Джордж Оруэлл — английский писатель, троцкист. В 1936 г. был в Испании в рядах ПОУМовской милиции <…> Оруэлл имеет тесную связь с американским троцкистским журналом «Партизан ревью». Джордж Оруэлл — автор гнуснейшей книги о Советском Союзе за время с 1917 по 1944 г. — «Ферма зверей».” Մենակ սովետական մարդը կհասկանա 1984-ը • Друг и коллега Дж. Оруэлла по «Tribune», Тоско Файвел вспоминает беседу со своей русской знакомой, с которой рассуждал о том, кому же было адресовано главное предупреждение романа. Так вот знакомая убеждала Файвела, и тот был склонен с ней согласиться, что Оруэлл писал для русских, и ни один западный человек не постигнет суть «1984» так глубоко, как человек родом из Союза[25]. Օրվելին քննադատողները՝ ստալինիզմի զոհեր (բայց փրկվում են Ստալինի մահով) • Интересный момент, вполне достойный отображения в контексте повествования о романе «1984», что сами авторы первой советской рецензии Дж. Оруэлла уже в очень скором времени, а именно к началу 1950-х попали в опалу, причём Белика критиковало всё советское писательское сообщество и лично Сталин, в связи с чем ему пришлось отвечать уже не на критику литераторов, а по вполне конкретным политическим обвинениям (его причислили к «новорапповцам»[Прим. 2], что по сути было почти что приговором). Ռիչարդ Պոզների բնութագիրը • Можете себе представить, как если бы советское политбюро читало «1984», черпая из него вдохновение для новых свершений на ниве усиления тотального контроля, — иронизирует по этому поводу профессор Чикагского университета Ричард Аллен Познер[31]. Սովետների վերաբերմունքը • Ленинградская цензура уже через неделю прислала в комитет госбезопасности такой ответ[32] • Книга Джорджа Орвелла «1984» — фантастический роман на политическую тему. В мрачных тонах рисуется будущее мира, разделение его на три великих сверхдержавы, одна из которых «Евразия» представляет собой поглощенную Россией Европу. Рисуется картина зверского и безжалостного уничтожения женщин и детей во время войн. Книга в СССР не издавалась, распространению не подлежит. Լեզուն • Сказка написана не только афористичным, но и очень простым языком. • В 1943 году, задумав «Двор», Оруэлл сказал Эйлин [жене], что хочет сделать прозрачный, легко переводимый на другие языки текст. В первую очередь, на русский. Надежда, что читатели страны, о которой он думал неотступно, когда-нибудь прочтут его книги, не оставляла его.
