малкъар театр

advertisement
Урок 114
1. Малкъар театрны тарыхындан.
2. Фразеологизмы (1 урок).
Повторение


Фразеологизмы (1).
Тюркские языки считаются одними из самых
древних и богатых языков. Балкарский язык,
кроме всего, богат фразеологизмами
(устойчивыми выражениями). И надо знать
точное значение фразы, чтобы не попасть в
смешное положение. По этому поводу
существует такая притча. Шли отец с сыном
по дороге. Отец сказал сыну: «Жол кес, жаш»,
что означает в прямом переводе: «Режь
дорогу, сын. Сын вытащил свой кинжал и
стал рассекать им дорогу. Он объяснил
сыну, что выражение «жол кес» означает:
развлекай путника (расскажи что-нибудь,
спой песню), чтобы дорога не казалась такой
длинной.
Повторение






В прямом переводе на русский язык
фразеологизмы не будут понятны.
Например: «Отдан кёлек киерге»
означает в прямом переводе: «из огня
надеть рубашку», а на самом деле эта
фраза означает «категорически
отказаться».
Фразеологизмы в балкарском языке
делятся на 4 группы:
1. Фразеологические сращения
2. Фразеологические единства
3. Фразеологические сочетания
4. Фразеологические выражения (нарт
сёзле).
Фразеологические сращения















Значения фразеологических сращений не связаны
вообще со значением слов, которые их образуют.
Например:
къол жууаргъа - разочароваться
мыллык атаргъа - бежать сломя голову, спешить
башына ат урургъа - ошибаться
эки аягъын бир уюкъгъа сугъаргъа - вынуждать
что-то делать
Например:
Мен андан къол жуугъанма.
Я разочаровался в нём.
Азамат школ таба мыллыгын атды.
Азамат сломя голову побежал в школу.
Ол кюн мени башыма ат ургъан эди.
В тот день я ошибся.
Эки аягъымы бир уюкъгъа сугъуп, юйге
къайтарды.
Он меня вынудил вернуться домой.
Слова и выражения к тексту















къуралгъанды - образовался
бошагъанды- окончил
фахмулу- талантливый
излейди- ищет
бек къыйын иш- очень трудное дело
бир жылны ичинде- за год
жангы къуралгъан- вновь созданная
актёр усталыгъына - актерскому мастерству
юйретеди - учит
сахна - сцена
сахнада салады - ставит на сцене
спектакльде ойнагъанла- сыгравшие в спектакле
сёлешиу техникагъа- технике говорения
усталыгъына - мастерству
жангы къуралгъан- вновь созданный
Слова и выражения












артда - потом, впоследствии
мурдорун къурагъан эдиле - составили
основу (фундамент)
аланы ичинде - среди них
эм башхала - и другие
тарихи- история
башланнганды - началась
жулдуз - звезда
танышдырыргъа - познакомить
драма театр - театр драмы
малкъар театр - балкарский театр
тарихи алай башланнганды - так началась
история
сюеме танышдырыргъа – хочу
познакомить
Малкъар театрны тарихинден.
Малкъар театрны тарихинден




Малкъар театр Нальчикде 1937 жылда
къуралгъанды.
Акъайланы Къасым театрны бирични директору
болгъанды. Ол Москвада ГИТИС-ни бошагъанды.
Театрны студиясына жаш адамла керек эдиле.
Акъайланы Къасым фахмулу жашланы бла
къызланы излейди. Ол бек къыйын иш эди. Бир
жылны ичинде Къасым аланы театрны илмусуна сёлешиу техникагъа, тепсеу, ритмика, актёр
усталыгъына юйретеди.
Жангы къуралгъан студия, 1939-чу жылда
Константин Тренёвну «Любовь Яровая» деген
пьесасын сахнада салады. Ол спектакльде
ойнагъанла артда малкъар профессионал
труппаны мурдорун къурагъан эдиле. Аланы
ичинде Къудайланы Маржан, Маммеланы Ибрахим,
Рахайланы Таубий эм башхала болгъандыла.
Малкъар театрны тарихи алай башланнганды.
Малкъар театр
Малкъар театрны тарихинден


Малкъар драма театрны актрисасы Къудайланы
Маржан 1923-чю жылда Огъары Чегемде
туугъанды.
1939-чу жылда «Любовь Яровая» деген премьера
спектакльде Маржан баш рольну ойнагъанды.
Жаш къызгъа ол роль уллу жетишим болгъанды.
Уллу Ата журт бошалады. Маржан
кёчгюнчюлюкден, Къазахстандан Нальчикге
къайтады. 1957-чи жылда ол жангыдан сахнагъа
къайтады. Ол театрда жашаууну ахыр кюнюне
дери ишлегенди. Анга «Къабарты-Малкъарны
сыйлы артисти» деген ат аталгъанды. Аны
ойнагъан рольлары: «Жаралы жугъутурда» Бийче, «Ай тутулгъан кече» деген спектакльде» Танкабийке, «Гошаях бийчеде» - Къарачач.
Ол къараучуларыны эслеринде къалгъанды.
Къудайланы Маржан малкъар сахнаны жарыкъ
жулдузларындан бири болгъанды.
Вопросы к тексту







1. Малкъар театр къачан
къуралгъанды?
2. Малкъар театрны биринчи
директору ким болгъанды?
3. Ол театргъа адамланы къайдан
тапханды?
4. Бир жылны ичинде ол жаш тёлюню
неге юйретгенди?
5. Жангы къуралгъан студия къачан
эм къайсы пьесаны кёргюзгенди?
6. Биринчи труппада къайсы артистле
болгъандыла?
7. Къудайланы Маржанны юсюнден
не зат айталлыкъсыз?
Переведите предложения на
русский язык






1. Бир жылны ичинде Къасым аланы театрны
илмусуна - сёлешиу техникагъа, тепсеу,
ритмика, актёр усталыгъына юйретеди.
2. Жангы къуралгъан студия, 1939-чу жылда
Константин Тренёвну «Любовь Яровая» » деген
пьесасын сахнада салады.
3. Ол спектакльде ойнагъанла артда малкъар
профессионал труппаны мурдорун къурагъан
эдиле.
4. Бюгюн мен сизни малкъар театрны жулдузу Къудайланы Маржан бла танышдырыргъа
сюеме.
5. Малкъар драма театрны актрисасы
Къудайланы Маржан 1923-чю жылда Огъары
Чегемде туугъанды.
6. 1939-чу жылда «Любовь Яровая» деген
премьера спектакльде Маржан баш рольну
ойнагъанды.
Переведите предложения на
балкарский язык:





1.Он в Москве окончил ГИТИС.
2. В студию требовалась талантливая
молодёжь.
3.За один год он обучил их
театральному мастерству.
4. Сыгравшие в этом спектакле
актёры, в будущем составили основу
балкарского национального театра.
5. Актриса балкарского
драматического театра Кудаева
Маржан родилась в 1937 году в
Верхнем Чегеме.
Докончите предложения:







1. Акъайланы Къасым
театрны… .
2. Бир жылны ичинде … .
3. Малкъар драма театрны
актрисасы … .
4. Жангы къуралгъан студия, … .
5. . Анга «Къабарты-Малкъарны
сыйлы артисти» … .
6. 1939-чу жылда «Любовь
Яровая» … .
7. Ол театрда … .
Дополните предложения:





1. Аланы ичинде …, …, … эм башхала
болгъандыла.
2. Бир жылны ичинде Къасым аланы
театрны илмусуна - …, …, …, …
юйретеди.
3. Аны ойнагъан рольлары: «Жаралы
жугъутурда» - …, «Ай тутулгъан кече
деген спектакльде» -… , «Гошаях
бийчеде» -… .
4. Анга « … - -… … … » деген ат
аталгъанды.
5. Къудайланы Маржан малкъар … …
… бири болгъанды.
Download