Document 4786615

advertisement
Урок т\ллев\сем









П\лъ т\ллев\:
- хайлав сып=к\сене сътсе явасси;
- калав=н содержанине калаттарасси;
- хайлав=н композицине, т\п шух=шне
=нланса илме пул=шасси;
Сап=рл=х т\ллев\:
- хайлаври герой=н й=н=ш\сене курма
в\рентесси;
- х\рхенъ туй=мне ёуратасси.
Илемл\х т\ллев\:
- хайлав=н с=нарл= ч\лхине курма в\рентесси.
Словарь \ё\:







тълек - л=пк=
\шенн\ - ыв=нн=
т=л=п - х\ллехи тум
ларк=ч - ёуна хыё\нчи лармалли выр=н
сурпан-ч=лма -х\р ар=мсен пуёа ёыхмалли
хат\р
ёиллес – к=м=лс=р
сис\нк\с\р ёухалч\ - систермес\р, никам
курмас=рах ёухалч\
Калавра 5 сып=к. Ёав сып=ксене ят
пани.
1-м\ш сып=к - «П\ч\к Санькка
мыскарисем».
 2-м\ш сып=к – «/ёк\ре».
 3-м\ш сып=к – «Ёул ёинчи инкек».
 4-м\ш сып=к – «Ача виллине тупни»
 5-м\ш сып=к - «Ък\нъ».

С=нара характеристика
парасси
с
=н-с=пач\
к=м=л\
тыткалар
=ш\

\м\ч\
Санькка:




с=н-с=пач\: Сар= ёъёл\, х\рл\ сатин к\пепе, хура ёытмапа,
пушмак, ч=лха т=х=нн=, 3 ёул ёур=ри ача.
к=м=л\: тап-таса чунл=, ачаш, ыр=.
тыткалар=ш\: Санька ёав=нтах пуёне каё=ртса, ёинёе
сассипе ихи-хи-хо-хок! - тесе ёух=рса илч\, тихалла сиксе
илч\ (113 стр.). М=йне автан пек т=сса, ик\ аллипе
х=лаёланса: «Ки-ки-ий-йик! – тесе ёух=рса яч\ (114 стр.).
К\ске м=нт=р аллисемпе ёупса ярса урисемпе
т=п=ртаттарма тыт=нч\ (114 стр.), ача ёавр=нкаласа
ташласа ёърет. П\ч\к урисепе темле те тукалать.
\м\ч\: -Кукама-ай, атя пи-ик муккана кайса п=хай (112
стр.).
К\терук:




с=н-с=пач\: х\рл\ сатин к\пепе, й=р=с пълл\, таптап питл\-куёл=, пуё\нче пурё=н тут=р.
к=м=л\: ёемёе к=м=лл=, с=пайл=.
шух=ш-\м\ч\: п\рре те сыпас мар тет\п,
сыпмаст=п, \ёмелле мар ёав эрехе (116 стр.)
тыткалар=ш\: х=насем ум\нче илемл\н яр=нса
утса ёърет, с=ра \ётерет, кук=льсене с\тел ёине
пырса хурать.
Ванюк:








с=н-с=пач\:
сар=, к=тра, й=пшам питл\, шур= к\пепе,
ё=мат=па.
к=м=л\:
ыр=, ытти чухне эрех \ёменни (\ёк\с\р пуёне).
шух=ш-\м\ч\:
к=ёал \ёк\ туса ирттерер те, хам=р та ур=х
нихёан та тум=п=р.
тыткалар=ш\:
ёемёен утать, к=м=лл= калаёать.
Крикка:








с=н-с=пач\:
х\рл\ улача к\пелл\, ёъё\ - к=вакарма пуёлан=,
лутрарах старик, к=м=лл= пит куёл=скер.
к=м=л\:
ыр=, тарават.
шух=ш-\м\ч\:
Санькка валли Ё\рп\ве кайса лаша илсе парасси.
тыткалар=ш\:
пуринпе те уёё=н калаёать, х=нисене \ётерет,
ёитерет.
Крикка карч=к\:




с=н-с=пач\: шур= к\пепе, сурпан-ч=лма
сырн=.
к=м=л\: к=штах ёиллес х\рар=м.
шух=ш-\м\ч\: К\терукпа Ванюка киле
ярас килменни; (пит ъс\р, кайман пулсан,
авантарах пул\чч\).
тыткалар=ш\: с\тел пат\нчен с\тел патне
кускаласа ёърет.
Ёут ёантал=к с=нар\пе автор м\н
каласш=н пулн=?




Санькка вилес ум\нхи \ёсем.
Ёантал=к тълек. Шартлама сив\. К=вак тъпере ё=лт=рсем
урисене в\лт\р-в\лт\р вылятса т=раёё\. Кат=лн= уй=х
куёне х\ссе п=хать.
Санькка вилн\ хыёё=н.
К=вак тъперен ёеё ё=лт=рсем куё\сене чарса т=ч\ё. Ик\виё\ ё=лт=р п\р т\кс\мленсе, п\р ёуталса илч\ё. Куё\сене
м=ч-м=ч туса илн\ пек туй=нч\. Таётан п\р пайрака
тълек ёил в=р в\ёсе килч\. Ш=нса вилн\ ачан к\пи
аркине, к=траланса т=ракан ёъё пай=ркине хуллен в\рсе
илч\ те сис\нк\с\р ёухалч\.
Ёут ёантал=к с=нар\.
 Санькка
к=м=лне =нланса илме
пул=шать, в=л м\нле
асапланнине к=тартать, х\рхенъ
туй=м\ ёуратать.
Хайлавра эпир тата камсемпе
паллашр=м=р? Кама т\л пулт=м=р?




Санькка - т\п с=нар
К\терук (ам=ш\)
Ванюк (ашш\)
Крикка (кукашш\)
Крикка карчак\ (кукам=ш\) Микула
(К\терук йысн=ш\)
яч\сене пал=ртман ытти арёынсемпе
х\рар=мсем.
Пуплев т\с\сем
Диалог
(ик\ ёын
хушшинчи
калаёу)
Монолог
(=шра
п\ччен
калаёни)
Полилог
(ик\ е
темиёе
ёын
калаёни)
Илемл\х мел\сем






С=патлантару – япаласемпе ёутёантал=к пул=м\сене ч\р\ чунл=
туса к=тартни.
Танлаштару – п\р япалана е пул=ма теп\р япалапа е пул=мпа
ёых=нтарса, с=нара =нлантарса к=тартни; ытларах кунта пек,
ев\рл\, манарл\ с=махсемпе ус= кураёё\.
Эпитет – п\р-п\р япалана е пул=ма хитрелетсе с=нлакан, ун=н
х=йне ев\рл\хне к=тартакан пал=рту с=мах\.
Повтор – п\р-п\р пул=м=н, \ё\н е япалан паллине ытларах
ас=рхаттарас, вулакан е итлекен ас\нче лай=храх х=варас тесе,
писатель е калаёакан ёын уйр=м с=маха е с=мах ёавр=н=шне
темиёе хут калани.
Риторик=лл= к=шк=ру – п\р-п\р япала ёине тимл\рех п=хма
хистесе ч\нни.
Риторик=лл= ч\нъ – обращени; в=л хайлава ё\кленъл\х, х\ръл\хпе
туй=мл=х, ил\ртъл\х кърет.
Текстри илемл\х мел\сем








С=патлантару:
ё=лт=рсем урисене вылятаёё\, уй=х куёне х\ссе
п=хать, ё=лт=рсем куё\сене чарса п=хр\ё.
Танлаштару:
ёуна хура ё=мха пек кур=нать, ёавра ёил пек
в\ётерет, п=р татки пек пулн=.
Эпитет:
ч\рене касакан сас=, в\ри куёёуль.
Повтор:
чупать, чупать ача; сив\, пит\ сив\.
Риторик=лл= к=шк=русем, ч\нъсем:


- Ах, п\терт\м ыв=ла! Хам ъс\рри
п\терч\. М\нш\н кайр=м-ши \ёке?
Ыйту: Риторик=лла к=шк=рупа
автор м\н к=тартса парасш=н пулн=?
Х\рл\ т\с м\не п\лтерет-ши? Ёак т\спе пире
автор м\н пирки ас=рхаттарасш=н?
ТУТ+Р
АВТАН
УЛАЧА К/ПЕ
Х/РЛ/
САТИН
К/ПЕ
Пурн=ё т\с\
ЁУТ+
Ас=рхану т\с\
Ыйту: Хайлавра тата м\нле т\с т\л пулать?
М\нш\н ку т\с т\л пулать?
ХУРА
В+РМАН
П+НЧ+
ТУНКАТА
Ёак с=нл=хсем те инкек пуласса систереёё\.
Хайлав теми, т\п шух=ш\, тыт=м\










/ё ум\:
Каша ял\нче чиркъ праёник\ пулни.
/ё пуёлам=ш\:
Крикка \ёк\ туни.
/ё аталан=в\:
Х=насем эрех \ёсе лартни; К\терука в=йпах усал ш\веке
\ётерни; в=л т\ппипех \ёни; ъс\рпе киле тухса кайни.
/ё х\рсе ёитн\ в=х=т:
Санькка ёуна ёинчен ъксе ш=нса вилни.
/ё в\ёлен\в\:
Санькка виллине тупни.
Эсир ёак ёемьен
малашл=хне
м\нле курат=р?
Синквейн (5 й\ркелл\ рифм=с=р с=в=)










Япала яч\ эрех.
2 палл= яч\ хаяр, нарк=м=шл=.
3 глагол ёунтарать, аташтарать, в\лерет.
Предложени –
Эрех ёынна =сран к=ларать.
П\т\млетъ с=мах\ вил\м.
Киле \ё.
1) «Эрех - этем т=шман\»
тем=па сочинени ёырма
хат\рлен\р.
2) Виё\ енл\ дневник
тумалла.
Виё\ енл\ дневник
Ёак текстран
м\н ё\нни
илт\м?
Манш=н чи
кирли в=л…
Эп\ ёакна
=нланса илт\м.
е
М\н п\лт\м?
М\н илт\м?
М\н каласш=н?
Ман шух=ш.
Download