sbornikRT

advertisement
АССОТСИАТСИЯИ
{УRУRШИНОСОНИ XАВОН
«АМПАРО»
МАXМEАИ САНАД{ОИ
МЕЪЁРИ XУRУRИИ XУМXУРИИ ТОXИКИСТОН
ДАР СОXАИ ХИЗМАТИ XАРБB
Хуxанд 2010
САРСУХАН
Барои пешравии демократия ва давлати [уrукбунёд тан[о
мавxудияти rонун[ои адолатмант кофb нест, балки истифодаи
дуруст ва босамари меъер[ои он зарур мебошад. E[дадории
таъмини иxрои меъёр[ои rонунгузори ба зиммаи институт[ои
[окимияти давлати вогузошта шудааст, аммо, бояд rайд намуд,
ки xомеаи ша[рвандb ва худи ша[рвандон ин звенои пурrувват
дар xамъият барои таъмини [ифз ва риояи меъёр[ои
конститутсионb ва rонун[ои Xум[урии Тоxикистон мебошад.
Яке
аз
муаммо[ои
асосии
ша[рвандон
ва
[уrуr[имоякунандагон дар со[аи [ифзи [уrуrи даъватшавандагон
ба хизмати [арбb
ин дастрас набудани rонунгузории
амалкунанда дар ин со[а мебошад. Бинобар ин, Ассотсиатсияи
{уrуrшиносони Xавон «Ампаро» маxмуаи санад[ои меъёрb[уrуrии Xум[урии Тоxикистонро, ки барои шиносои ва
истифодаи босамари меъёр[ои ин rонун[о дар самти кафолати
таъмини риояи [уrуrидаъватшавандагон кeмак мерасонад, тайёр
карда баровардааст.
Маxмeа дар худ санад[ои меъёри-[уrуrии Xум[урии
Тоxикистонро, ки со[аи даъват ба хизмати [арбиро ба танзим
медарорад, дар бар мегирад.
Маxмуа барои [уrуr[ифзнамояндагон, [уrуrшиносон,
адвокат[о, рeзноманигорон, намояндагони маrомот[ои давлати,
ки дар ин со[а фаъолият мебаранд ва дигар шахсони
манфиатдор, ки бо зарурияти [ифзи [уrуr[ои даъватшавандагон
ба хизмати [арбb во мехeранд, пешбини карда шудааст.
Ассотсиатсияи {уrуrшиносони
Xавон «Ампаро»
2
КОНСТИТУТСИЯИ XУМ{УРИИ ТОXИКИСТОН
(иrтибос)
Мо, халrи Тоxикистон,
rисми људонашавандаи љомеаи љањон буда,
худро дар назди наслњои гузашта, њозира ва оянда масъул
ва вазифадор дониста,
таъмини соњибихтиёрии давлати худ ва рушду камоли
онро дарк намуда,
озоди ва њуrуrи шахсро муrаддас шумурда, баробарњуrуrи
ва дeстии тамоми миллату халrиятњоро эътироф карда,
бунёди љомеаи адолатпарварро вазифаи худ rарор дода,
{АМИН КОНСТИТУТСИЯРО RАБУЛ ВА ЭЪЛОН
МЕНАМОЕМ.
БОБИ ЯКУМ
АСОС{ОИ СОХТОРИ КОНСТИТУТСИОНИ
Моддаи 1. Xумњурии Тољикистон давлати соњибихтиёр,
демократи, њуrуrбунёд, дунявй ва ягона мебошад.
Тољикистон давлати иљтимои буда, барои њар як инсон
шароити зиндагии арзанда ва инкишофи озодонаро фароњам
меорад. Xумњурии Тољикистон ва Тољикистон њаммаъноянд
Моддаи 5. Инсон, њуrуr ва озодињои он арзиши оли
мебошанд.
{аёт, rадр, номус ва дигар њуrуrњои фитрии инсон
дахлнопазиранд.
{уrуrу озодињои инсон ва шањрвандро давлат эътироф,
риоя ва њифз менамояд.
Моддаи 6. Дар Тољикистон халr баёнгари соњибихтиёри
ва сарчашмаи ягонаи њокимияти давлати буда, онро бевосита ва
ё ба воситаи вакилони худ амали мегардонад.
3
Ифодаи олии бевоситаи њокимияти халr раъйпурсии
умумихалrй ва интихобот аст.
Халrи Тољикистонро сарфи назар аз миллаташон
шањрвандони Тољикистон ташкил менамоянд.
{ељ як иттињодияи љамъияти, њизбњои сиёси, гурeњи
одамон ва ё фарде њаr надорад, ки њокимияти давлатиро uасб
намояд.
Uасби њокимият ва ё тасарруфи салоњияти он манъ аст.
Аз номи тамоми халrи Тољикистон фаrат Президент,
Маљлиси милли ва Маљлиси намояндагони Маљлиси Олии
Xумњурии Тољикистон дар љаласаи якљояи худ њуrуrи сухан
гуфтан доранд.
Моддаи 7. {удуди Тољикистон таrсимнашаванда ва
дахлнопазир мебошад.
Тољикистон аз Вилояти Мухтори Кeњистони Бадахшон,
вилоятњо, шањрњо, ноњияњо, шањракњо ва дењањо иборат аст.
Соњибихтиёри, истиrлолият ва тамомияти арзии
Тољикистонро давлат таъмин менамояд. Тарuиб ва амалиёти
људоиандози, ки ягонагии давлатро халалдор мекунад, манъ аст.
Тартиби таъсис ва таuйири воњидњои марзиву маъмуриро
rонуни конститутсиони танзим менамояд.
Моддаи 8. Дар Тољикистон њаёти љамъияти дар асоси
равияњои гуногуни сиёси ва мафкуравй инкишоф меёбад.
Мафкураи њељ як њизб, иттињодияи љамъияти, дини,
њаракат ва гурeње наметавонад ба њайси мафкураи давлати
эътироф шавад.
Иттињодияњои љамъиятй ва њизбњои сиёси дар доираи
Конститутсия ва rонунњо таъсис меёбанд ва амал мекунанд.
Ташкилотњои дини аз давлат људо буда, ба корњои
давлати мудохила карда наметавонанд.
Таъсис ва фаъолияти иттињодияњои љамъияти ва
њизбњои сиёсие, ки нажодпарасти, миллатгарои, хусумат,
бадбинии иљтимои ва мазњабиро тарuиб мекунанд ва ё барои бо
4
зeри сарнагун кардани сохтори конститутсиони ва ташкили
гурeњњои мусаллањ даъват менамоянд, манъ аст.
Моддаи 9. {окимияти давлати дар асоси таљзияи он ба
њокимияти rонунгузор, иљроия ва суди амали мегардад.
Моддаи 10. Конститутсияи Тољикистон эътибори олии
њуrуrи дорад ва меъёрњои он мустаrиман амал мекунанд.
Rонунњо ва дигар санадњои њуrуrие, ки хилофи
Конститутсияанд, эътибори њуrуrи надоранд.
Давлат ва њамаи маrомоти он, шахсони мансабдор,
шањрвандон
ва
иттињодияњои
онњо
вазифадоранд
Конститутсия ва rонунњои љумњуриро риоя ва иљро намоянд.
Санадњои њуrуrии байналмилалие, ки Тољикистон онњоро
эътироф кардааст, rисми таркибии низоми њуrуrии љумњуриро
ташкил медињанд. Агар rонунњои љумњури ба санадњои
њуrуrии байналмилалии эътирофшуда мутобиrат накунанд,
меъёрњои санадњои байналмилали амал мекунанд.
Rонунњо ва санадњои њуrуrии байналмилалие, ки
Тољикистон эътироф кардааст, пас аз интишори расми амал
мекунанд.
Моддаи 11. Тољикистон сиёсати сулњљeёнаро ба амал
татбиr намуда, соњибихтиёри ва истиrлолияти дигар давлатњои
љањонро эњтиром менамояд ва муносибатњои хориљиро дар
асоси меъёрњои байналмилали муайян мекунад.
Ташвиrоти љанг манъ аст.
Тољикистон вобаста ба манфиатњои олии халr метавонад
ба иттињодияњо ва ташкилотњои байналмилали дохил шавад, аз
онњо барояд, бо кишварњои хориљи робита намояд.
Давлат бо њамватанони берунмарзи њамкори мекунад.
БОБИ ДУЮМ. {УRУR, ОЗОДИ, ВАЗИФА{ОИ АСОСИИ
ИНСОН ВА ША{РВАНД
5
Моддаи 14. {уrуrу озодињои инсон ва шањрванд ба
воситаи Конститутсия, rонунњои љумњури ва санадњои њуrуrии
байналмилалие, ки аз тарафи Тољикистон эътироф шудаанд,
њифз мегарданд.
{уrуr ва озодињои инсон ва шањрванд бевосита амали
мешаванд. Онњо маrсад, мазмун ва татбиrи rонунњо, фаъолияти
њокимияти rонунгузор, иљроия, мањалли ва маrомоти
худидоракунии
мањаллиро муайян мекунанд ва ба воситаи
њокимияти суди таъмин мегарданд.
Мањдуд кардани њуrуr ва озодињои шањрванд танњо ба
маrсади таъмини њуrуr ва озодии дигарон, тартиботи љамъияти,
њимояи сохти конститутсиони ва тамомияти арзии љумњури
раво дониста мешавад.
Моддаи 15. Шањрванди Тољикистон шахсе њисоб меёбад,
ки дар рeзи rабули Конститутсия шањрванди Xумњурии
Тољикистон бошад.
Мансубияти шањрванди Тољикистон ба шањрванди
давлати дигар эътироф намешавад, ба истиснои мавридњое, ки
дар rонун ва шартномањои байнидавлатии Тољикистон нишон
дода шудааст.
Тартиби ба шањрванди rабул шудан ва аз он хориљ
гардиданро rонуни конститутсиони танзим менамояд.
Моддаи 16. Шањрванди Тољикистон дар хориљи кишвар
тањти њимояи давлат мебошад. {ељ як шањрванди љумњуриро
ба давлати хориљи супурдан мумкин нест. Супурдани
љинояткор ба давлати хориљи дар асоси шартномаи тарафайн
њал мешавад.
Шањрванди хориљи ва шахси бешањрванд аз њуrуr ва
озодињои эълоншуда истифода мебаранд ва баробари
шањрванди Тољикистон вазифа ва масъулият доранд, ба
истиснои њолатњое, ки rонун пешбини намудааст.
Тољикистон ба шањрвандони хориљие, ки гирифтори
вайронкунии њуrуrи инсон гаштаанд, метавонад паноњгоњи
сиёси дињад.
6
Моддаи 17. {ама дар назди rонун ва суд баробаранд.
Давлат ба њар кас, rатъи назар аз миллат, нажод, љинс, забон,
эътиrоди дини, мавrеи сиёси, вазъи иљтимои, тањсил ва молу
мулк, њуrуrу озодињоро кафолат медињад.
Мардон ва занон баробарњуrуrанд.
Моддаи 18. {ар кас њаrrи зиндаги дорад.
{еч кас аз њаёт мањрум карда намешавад, ба истиснои
њукми суд барои љинояти махсусан вазнин.
Дахлнопазирии шахсро давлат кафолат медињад. Ба њељ
кас шиканља, љазо ва муносибати uайриинсони раво дида
намешавад. Мавриди озмоиши маљбурии тибби ва илми rарор
додани инсон манъ аст.
Моддаи 19. {ар кас кафолати њифзи суди дорад. {ар шахс
[уrуr дорад талаб намояд, ки парвандаи eро суди босалоњият,
мустаrил ва беuараз, ки тибrи rонун таъсис ёфтааст, барраси
намояд.
{ељ касро бе асоси rонуни дастгир, њабс кардан мумкин
нест. {ар шахс аз лањзаи дастгир шудан метавонад аз ёрии
адвокат истифода кунад.
Моддаи 20. {еч кас то эътибори rонуни пайдо кардани
њукми суд дар содир кардани љиноят гунањгор дониста
намешавад.
{ељ кас баъди гузаштани мeњлати таъrиби љинои,
инчунин барои содир кардани рафторе, ки њангоми воrеъ
шуданаш љиноят њисоб намеёфт, ба љавобгари кашида
намешавад. Барои як љиноят њељ кас такроран љазо намебинад.
Rонуне, ки баъд аз содир шудани рафтори uайриrонунии
шахс rабул шудааст ва он љазои шахсро вазнин мекунад, rувваи
бозгашт надорад. Агар баъд аз содир шудани рафтори
uайриrонуни барои он љазо пешбини нашуда бошад ва ё љазои
сабук пешбини шуда бошад, rонуни нав амал мекунад.
7
Мусодираи пурраи молу мулки шахси мањкумшуда манъ
аст.
Моддаи 21. {уrуrи љабрдидаро rонун њифз мекунад.
Давлат њифзи суда ва љуброни зарарро барои љабрдида кафолат
медињад.
Моддаи 22. Манзили шахс дахлнопазир аст.
Ба манзили шахс зeран даромадан ва касеро аз манзил
мањрум кардан манъ аст, ба истиснои мавридњое, ки rонун
муrаррар кардааст.
Моддаи 23. Мањрамияти мукотиба, сeњбатњои телефони,
муросилот ва мухобироти шахс таъмин карда мешавад, ба
истиснои мавридњое, ки дар rонун нишон дода шудааст.
Дар бораи њаёти шахсии инсон бе розигии e љамъ
намудан, нигоњ доштан, истифода ва пањн кардани маълумот
манъ аст.
Моддаи 24. Шањрванд ба мусофират, интихоби озоди
мањалли зист, тарки љумњури ва бозгашт ба он њаr дорад.
Моддаи 25. Маrомоти давлати, иттињодияњои љамъияти,
њизбњои сиёси ва шахсони мансабдор вазифадоранд ба њар кас
имконияти пайдо намудан ва шинос шуданро ба њуљљатњое, ки
ба њуrуr ва манфиати e дахл доранд, таъмин намоянд, ба
истиснои њолатњое, ки rонун муайян кардааст.
Моддаи 26. {ар кас њаr дорад муносибати худро нисбат ба
дин мустаrилона муайян намояд, алоњида ва ё якљоя бо дигарон
динеро пайрави намояд ва ё пайрави накунад, дар маросим ва
расму оинњои дини иштирок намояд.
Моддаи 27. Шањрванд њаr дорад дар њаёти сиёси ва
идораи давлати бевосита ва ё ба воситаи вакилонаш иштирок
намояд.
8
Шањрвандон ба хидмати давлати њуrуrи баробар доранд.
Шањрванд аз синни 18 њуrуrи дар раъйпурси иштирок
кардан, интихоб намудан, инчунин аз синни муrаррарнамудаи
Конститутсия, rонунњои конститутсиони ва rонунњо њуrуrи
интихоб шуданро дорад.
Шахсоне, ки аз тарафи суд uайри rобили амал дониста
шудаанд ва ё мувофиrи њукми суд дар љойњои аз озоди
мањрумшудагон нигоњ дошта мешаванд, њуrуrи дар интихобот
ва раъйпурси иштирок кардан надоранд.
Тартиби
гузаронидани
интихоботро
rонунњои
конститутсиони ва rонунњо танзим менамоянд. Баргузории
раъйпурси тибrи rонуни конститутсиони сурат мегирад.
Моддаи 28. Шањрвандон њуrуrи муттањид шудан доранд.
Шањрванд њаr дорад дар ташкили њизбњои сиёси, аз љумла
њизбњои характери демократи, дини ва атеисти дошта,
иттифоrњои касаба ва дигар иттињодияњои љамъияти иштирок
намояд, ихтиёран ба онњо дохил ва аз онњо хориљ гардад.
{избњои сиёси дар асоси гуногунандешии сиёси барои
ташаккул ва ифодаи иродаи халr мусоидат мекунанд ва дар
њаёти сиёси иштирок менамоянд. Сохтор ва фаъолияти онњо
бояд ба меъёрњои демократи мувофиr бошанд.
Моддаи 29. Шањрванд њаr дорад дар маљлис,
гирдињамои, намоиш, рањпаймоии осоишта, ки rонун муrаррар
кардааст, ширкат варзад.
{ељ касро ба ин тадбирњо маљбуран љалб кардан мумкин
нест.
Моддаи 30. Ба њар кас озодии сухан, нашр, њуrуrи
истифодаи воситањои ахбор кафолат дода мешавад.
Таблиuот ва ташвиrоте, ки бадбини ва хусумати иљтимои,
нажоди, милли, дини ва забониро бармеангезанд, манъ аст.
Сензураи давлати ва таъrиб барои танrид манъ аст.
Номгeи маълумотњоеро, ки сирри давлати доранд, rонун
муайян мекунад.
9
Моддаи 31. Шањрванд њаr дорад шахсан ва ё якљоя бо
дигарон ба маrомоти давлати мурољиат намояд.
Моддаи 32. {ар кас њаr дорад соњиби моликият ва мерос
бошад.
{ељ кас њаr надорад њуrуrи шахсро ба моликият бекор ва
мањдуд кунад. Молу мулки шахсро барои эњтиёљоти љамъият
фаrат дар асоси rонун ва розигии соњиби он бо пардохти арзиши
пуррааш давлат гирифта метавонад.
Товони зарари модди ва маънавие, ки шахс дар натиљаи
амали uайриrонунии маrомоти давлати, иттињодияњои
љамъияти, њизбњои сиёси ва ё шахсони алоњида мебинад,
мувофиrи rонун аз њисоби онњо руёнида мешавад.
Моддаи 33. Давлат оиларо њамчун асоси љамъият њимоя
мекунад.
{ар кас њуrуrи ташкили оила дорад. Мардон ва занон, ки
ба синни никоњ расидаанд, њуrуr доранд озодона аrди никоњ
банданд. Дар оиладори ва бекор кардани аrди никоњ зану
шавњар баробарњуrуrанд.
Бисёрникоњи манъ аст.
Моддаи 34. Модару кeдак тањти њимоя ва uамхории
махсуси давлатанд.
Падару модар барои тарбияи фарзандон ва фарзандони
болиuу rобили мењнат барои нигоњубин ва таъмини падару
модар масъуланд.
Давлат барои њифзи кeдакони ятим, маъюб ва таълиму
тарбияи онњо uамхори менамояд.
Моддаи 35. {ар кас ба мењнат, интихоби касбу кор, њифзи
мењнат ва њимояи иљтимои њангоми бекори њаr дорад. Музди
кор аз њадди аrали музди мењнат набояд кам бошад.
Дар муносибатњои мењнати њама гуна мањдудият манъ
аст. Барои иљрои кори якхела музди баробар дода мешавад.
10
{ељ кас ба мењнати маљбури љалб карда намешавад, ба
истиснои мавридњое, ки rонун муайян кардааст.
Дар корњои вазнин, зеризамини ва шароити мењнаташон
зарарнок истифодаи мењнати занон ва ноболиuон манъ аст.
Моддаи 36. {ар кас ба манзил њуrуr дорад. Ин њуrуr бо
роњи сохтмони манзили давлати, љамъияти, кооперативи ва
хусуси таъмин карда мешавад.
Моддаи 37. Шањрванд њуrуrи истироњат дорад. Ин њуrуr
бо роњи муrаррар кардани њафта ва рeзи кори, рухсатии
њарсолаи пули, рeзњои њарњафтаинаи истироњат ва шароитњои
дигаре таъмин карда мешавад, ки rонун муайян кардааст.
Моддаи 38. {ар шахс њуrуrи њифзи саломати дорад. Шахс
дар доираи муrаррарнамудаи rонун аз ёрии тиббии ройгон дар
муассисањои нигањдории тандурустии давлати истифода
менамояд. Давлат барои солимгардонии муњити зист,
инкишофи оммавии варзиш, тарбияи љисмони ва туризм
тадбирњо меандешад.
Шаклњои дигари ёрии тиббиро rонун муайян мекунад.
Моддаи 39. {ар шахс дар пиронсоли, њангоми бемори,
маъюби, гум кардани rобилияти кор, мањрум шудан аз
сарпараст ва мавридњои дигаре, ки rонун муайян кардааст,
кафолати таъмини иљтимои дорад.
Моддаи 40. {ар шахс њаr дорад озодона дар њаёти
фарњангии љамъият, эљоди бадеи, илми ва техники ширкат
варзад, аз дастовардњои онњо истифода кунад.
Сарватњои фарњанги ва маънавиро давлат њимоя мекунад.
Моликияти зењни дар њимояи rонун аст.
Моддаи 41. {ар шахс њуrуrи тањсил дорад. Таълими
умумии асоси њатмист. Давлат таълими умумии асосии њатмии
ройгонро дар муассисањои таълимии давлати кафолат медињад.
11
Шахс дар доираи муrаррарнамудаи rонун дар муассисањои
таълимии давлати метавонад ба таври ройгон таълими миёнаи
умуми, ибтидоии касби, миёнаи касби ва олии касби гирад.
Шаклњои дигари таълимро rонун муайян мекунад.
Моддаи 42. Дар Тољикистон њар шахс вазифадор аст, ки
Конститутсия ва rонунњоро риоя кунад, њуrуr озоди, шаъну
шарафи дигаронро эњтиром намояд.
Надонистани rонун љавобгариро истисно намекунад.
Моддаи 43. {ифзи Ватан, њимояи манфиати давлат,
тањкими истиrлолият, амният ва иrтидори мудофиавии он
вазифаи муrаддаси шањрванд аст.
Тартибн хизмати њарбиро rонун муайян мекунад.
Моддаи 44. {ифзи табиат, ёдгорињои таърихиву фарњанги
вазифаи њар як шахс аст.
Моддаи 45. Додани андоз ва пардохтњо, ки rонун муайян
кардааст, вазифаи њар кас мебошад.
Rонунњое, ки андози навро муrаррар мекунанд ва ё
шароити андозсупорандагонро вазнин менамоянд, rувваи
бозгашт надоранд.
Моддаи 46. {ангоми тањдиди бевосита ба њуrуrу
озодињои шањрвандон, истиrлолияти давлат, тамомияти арзии
он ва офатњои табий, ки дар натиљаи он маrомоти
конститутсионии љумњури наметавонад ба таври мeътадил
фаъолият намояд, њамчун тадбири муваrrати барои амнияти
шањрвандон ва давлат вазъияти фавrулодда эълон мегардад.
Мeњлати вазъияти фавrулодда то се моњ аст. Дар
мавридњои зарури ин мeњлатро Президенти Xумњурии
Тољикистон метавонад дароз намояд.
12
Моддаи 47. Дар давраи вазъияти фавrулодда њуrуr ва
озодињое, ки дар моддањои 16, 17, 18, 19, 20, 22, 25,28-и
Конститутсия пешбини шудааст, мањдуд карда намешавад.
Низоми
њуrуrии
вазъияти
фавrулоддаро
rонуни
конститутсиони муайян мекунад.
БОБИ СЕЮМ. МАXЛИСИ ОЛИ
Моддаи 50. Аъзои {укумат, судяњо, кормандони маrомоти
њифзи њуrуr, хизматчиёни њарби ва шахсони дигаре, ки rонуни
конститутсиони муайян кардааст, наметавонанд узви Маљлиси
милли бошанд.
Шањрванд наметавонад дар як ваrт узви Маљлиси милли
ва вакили Маљлиси намояндагон бошад. Узви Маљлиси милли
наметавонад вакили зиёда аз ду маrоми намояндаги бошад.
Вакили Маљлиси намояндагон наметавонад вакили дигар
маrомоти намояндаги бошад, вазифаи дигареро иљро кунад,
фаъолияти соњибкори намояд, ба истиснои фаъолияти илмиву
эљоди ва омeзгори.
Моддаи 55. Салоњияти Маљлиси милли ва Маљлиси
намояндагон њангоми гузаронидани љаласањои якљоя:
1. Тасдиrи фармони Президент дар бораи таъин намудан ва
озод кардани Сарвазир ва дигар аъзои {укумат;
2. Тасдиrи фармони Президент дар бораи љори намудани
{олати љанги ва вазъияти фавrулодда;
3. Ризоият ба истифодаи Rуввањои Мусаллањи Xумњурии
Тољикистон берун аз [удуди он барои иљрои eњдадорињои
байналмилалии Тољикистон;
4. Таъини интихоботи Президент;
5. Rабули истеъфои Президент;
6. Сарфароз гардонидани Президент бо мукофотњои
давлати ва рутбаи олии њарби;
7. Баррасии масъалаи дахлнопазирии Президент.
Маљлиси милли ва Маљлиси намояндагон дар љаласањои
якљояи худ аз рeи масъалањои зикршудаи салоњияташон rарор
13
rабул мекунанд. Rарори якљояи Маљлиси милли ва Маљлиси
намояндагон бо тарафдории аксарияти шумораи умумии аъзои
Маљлиси милли ва вакилони Маљлиси намояндагон, ки њар яке
аз маљлисњо дар алоњидаги овоз медињанд, rабул мегардад,
агар тартиби дигари rабули rарорро Конститутсия муrаррар
накарда бошад.
Дар љаласаи якљояи Маљлиси милли ва Маљлиси
намояндагон Президент савганд ёд мекунад ва бо паёми худ дар
бораи самтњои асосии сиёсати дохили ва хоричии љумњури
баромад менамояд.
Моддаи 57. Салоњияти Маљлиси намояндагон:
1. Таъснси Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсии
Xумњурии Тољикистон, интихоб ва бозхонди раис, муовин ва
аъзои он бо пешнињоди Президент;
2. Ба муњокимаи халr пешнињод намудани лоињаи
rонунњо ва дигар масъалањои муњими давлатию љамъияти;
3. Тасдиrи барномањои иrтисоди ва иљтимои;
4. Ризоият ба додугирифти rарзи давлати;
5. Тасдиr ва бекор кардани шартномањои байналмилали;
6. Таъини раъйпурси;
7. Таъсиси судњо;
8. Тасдиrи рамзхон давлатй;
9. Тасдиrи мукофотњои давлати;
10. Тасдиrи фармонњои Президент дар бораи таъии ва озод
намудани раиси Бонки милли ва муовннони e;
11. Муrаррар намуданн рутбањои њарби, днпломати,
рутбањо ва унвонњои махсус;
12. Муайян намудани маоши Президент;
13. Амали намудани ваколатњои днгаре, кн Констнтутсня
ва rонунњо муайян кардаанд.
Маљлиси намояндагон аз рeи масъалањои дар салоњияташ
буда rарор rабул мекунад. Rарори Маљлиси намояндагон бо
тарафдории аксарияти шумораи умумии вакилон rабул
мегардад, агар тартиби дигари rабули rарорро Конститутсия
муайян накарда бошад.
14
Дар љаласаи Маљлиси намояндагон роњбарони давлатњои
хориљи метавонанд суханрони кунанд.
БОБИ ЧА{ОРУМ. ПРЕЗИДЕНТ
Моддаи 64. Президенти Xумњурии Тољикистон сарвари
давлат ва њокимияти иљроия ({укумат) аст.
Президент њомии Конститутсия ва rонунњо, њуrуrу
озодињои инсон ва шањрванд, кафили истиrлолияти милли,
ягонаги ва тамомияти арзи, пойдориву бардавомии давлат,
мураттабии фаъолияти маrомоти давлати ва њамкории онњо,
риояи rарордодњои байналмилалии Тољикистон мебошад.
Моддаи 67. Президент пеш аз шурeъи вазифа дар љаласаи
якљояи Маљлиси милли ва Маљлиси намояндагон савганд ёд
мекунад:
"Ман, њамчун Президент савганд ёд мекунам, ки
Конститутсия ва rонунњои љумњуриро њимоя менамоям,
таъмини њуrуr, озодињо ва шарафи шањрвандонро кафолат
медињам, сарзамин, истиrлолияти сиёсиву иrтисоди ва
фарњангии Тољикистонро њифз мекунам, ба халr содиrона
хидмат менамоям".
Ваколати Президент баъд аз савганд ёд кардани
Президенти нав rатъ мегардад.
Моддаи 69. Салоњияти Президент:
1. Самтњои асосии сиёсати дохили ва хориљии
љумњуриро муайян мекунад;
2. Тољикистонро дар дохили кишвар ва дар муносибатњои
байналмилали намояндаги мекунад;
3. Вазоратњо ва кумитањои давлатиро таъсис ва барњам
медихад;
4. Сарвазир ва дигар аъзои њукуматро таъин ва озод
мекунад;
15
фармон дар бораи таъин ва озод кардани Сарвазир ва дигар
аъзои {укуматро ба тасдиrи љаласаи якљояи Маљлиси милли ва
Маљлиси намояндагон пешнињод менамояд;
5. Раисони Вилояти Мухтори Кeњистони Бадахшон,
вилоят, шањри Душанбе, шањр ва ноњияро таъин ва озод
мекунад ва ба тасдиrи Маљлиси дахлдори вакилони халr
пепшињод
менамояд;
6. Санадњои маrомоти њокимияти иљроияро њангоми
мухолифати онњо ба Конститутсия ва rонунњо бекор мекунад
ва ё бозмедорад;
7. Раиси Бонки милли ва муовинони eро таъин ва озод
мекунад ва фармонро ба тасдиrи Маљлиси намояндагон
пешнињод менамояд;
8. Номзадии раис, муовинон ва судяњои Суди
конститутсиони, Суди Оли, Суди Олии иrтисодиро барои
интихоб ва бозхонд ба Маљлиси милли пешнињод менамояд;
9. Бо ризоияти Маљлиси милли Прокурори генерали ва
муовинони eро таъин ва озод мекунад;
10. Дастгоњи иљроияи Президентро таъсис медињад;
11. Шeрои амниятро таъсис ва роњбари мекунад;
12. Шeрои адлияро таъсис медињад;
13. Судяњои суди њарби, судњои Вилояти Мухтори
Кeњистони Бадахшон, вилоят, шањри Душанбе, шањр ва ноњия
ва судњои иrтисодии Вилояти Мухтори Кeњистони Бадахшон,
вилоят, шањри Душанберо бо пешнињоди Шeрои адлия таъин
ва озод мекунад;
14. Раъйпурси, интихоботи Маљлиси милли ва Маљлиси
намояндагон ва маrомоти намояндагии мањаллиро таъин
мекунад;
15. Ба rонунњо имзо мегузорад;
16. Низоми пулиро муайян менамояд ва маълумотро ба
Маљлиси милли ва Маљлиси намояндагон пешнињод менамояд;
17. Ихтиёрдор ва масъули сармояи захирави мебошад;
16
18. Ба татбиrи сиёсати хориљи роњбари мекунад,
rарордодњои байналмилалиро имзо ва ба тасдиrи Маљлиси
намояндагон пешнињод менамояд;
19. Сарони намояндагињои дипломатиро дар давлатњои
хориљи,
намояндањои
љумњуриро
дар
ташкилотњои
байналмилали таъин ва озод мекунад;
20. Эътимодномањои сарони намояндагињои дипломатии
давлатњои хориљиро rабул менамояд;
21. Сарфармондењи Олии Rуввањои Мусаллањи
Тољикистон мебошад; фармондењони reшунњои Rуввањои
Мусаллањи Тољикистонро таъин ва озод мекунад;
22. {ангоми тањдиди хатари воrеи ба амнияти давлат
њолати љангро эълон менамояд ва фармонро ба тасдиrи љаласаи
якљояи Маљлиси милли ва Маљлиси намояндагон пешнињод
мекунад;
23.
Барои
иљрои
eњдадорињои
байналмилалии
Тољикистон Rуввањои Мусаллањи Xумњурии Тољикистонро
берун аз њудуди он бо ризоияти Маљлиси милли ва Маљлиси
намояндагон истифода мебарад;
24. Дар саросари љумњури ва ё дар мањалњои алоњидаи
он вазъияти фавrулодда эълон намуда, фармонро фавран ба
тасдиrи љаласаи якљояи Маљлиси милли ва Маљлиси
намояндагон пешнињод менамояд ва ба Созмони Милали
Муттањид хабар медињад;
25. Масъалањои шањрвандиро њал мекунад;
26. Паноњгоњи сиёси медињад;
27. Масаълањои бахшиши љазоро њал мекунад;
28. Бо рутбањои олии њарби, дипломати, рутбањо ва
унвонњои махсус сарфароз мегардонад;
29. Шањрвандонро бо мукофотњои давлати, љоизањои
давлати, нишонњо ва унвонњои ифтихории Тољикистон
сарфароз мегардонад;
30. Ваколатњои дигареро, ки Конститутсия ва rонунњо
муайян кардаанд, амали менамояд.
17
Моддаи 70. Президент дар доираи салоњияти худ фармон
мебарорад ва амр медињад, дар бораи вазъи кишвар ба љаласаи
якљояи Маљлиси милли ва Маљлиси намояндагон маълумот
медињад, масъалањоеро, ки заруру муњим мешуморад, ба
муњокимаи љаласаи якљояи Маљлиси милли ва Маљлиси
намояндагон пешнињод менамояд.
БОБИ ПАНXУМ. {УКУМАТ
Моддаи 75. {укумат барномањои иrтисодиву иљтимои,
сиёсати додугирифти rарзи давлати ва ёрии иrтисоди ба дигар
давлатњо, лоињаи буљети давлати, масъалаи андозаи
имконпазири rасри буљети давлати ва манбаи љуброни онро ба
Маљлиси намояндагон пешнињод менамояд.
БОБИ {АШТУМ. СУД
Моддаи 84.{окимияти суди мустаrил буда, аз номи давлат
ва аз тарафи судяњо амали мегардад. {окимияти суди њуrуr
озодии инсону шањрванд, манфиати давлат, ташкилоту
муассисањо, rонунияту адолатро њифз менамояд.
Адолати судиро Суди конститутсиони, Суди Оли, Суди
Олии иrтисоди, Суди њарби, Суди Вилояти Мухтори Кeњистони
Бадахшон, судњои вилоят, шањри Душанбе, шањр ва ноњия,
Суди иrтисодии Вилояти Мухтори Кeњистони Бадахшон,
судњои иrтисодии вилоят ва
шањри Душанбе амали мекунанд.
Тарзи ташкил ва фаъолияти судро rонуни конститутсиони
муайян мекунад.
Мeњлати ваколати судяњо 10 сол аст.
Ташкили суди фавrулодда манъ аст.
Моддаи 85. Ба вазифаи судяњои Суди Оли, Суди Олии
иrтисоди, Суди Вилояти Мухтори Кeњистони Бадахшон, суди
вилоят ва шањри Душанбе њуrуrшиносе интихоб ва таъин
18
мешавад, ки синни e аз 30-сола кам ва аз 65 зиёд набошад,
њадди аrал 5 сол собиrаи кории судяги дошта бошад.
Ба вазифаи судяњои шањр ва ноњия, Суди њарби, Суди
иrтисодии Вилояти Мухтори Кeњистони Бадахшон, вилоят ва
шањри Душанбе шахсе таъин мешавад, ки синни e аз 25 кам ва
аз 65 зиёд набошад, њадди аrал 3 сол собиrаи кории касби дошта
бошад.
Моддаи 86. Судяњои Суди њарби, судяњои Суди Вилояти
Мухтори Кeњистони Бадахшон, вилоят, шањри Душанбе, шањр
ва ноњия, судяњои Суди иrтисодии Вилояти Мухтори
Кeњистони Бадахшон, вилоят ва шањри Душанберо бо
пешнињоди Шeрои адлия Президент таъин ва озод мекунад.
Моддаи 87. Судяњо дар фаъолияти худ мустаrил буда,
танњо ба Конститутсия ва rонун итоат мекунанд. Дахолат ба
фаъолияти онњо манъ аст.
Моддаи 88. Судяњо парвандањоро ба таври дастљамъи ва
ё танњо барраси мекунанд.
Мурофиа ба тарзи мубоњиса ва дар асоси баробарии
тарафњо сурат мегирад.
Мурофиа дар њамаи судњо ба тарзи ошкоро мегузарад, ба
истиснои мавридњое, ки rонун муайян кардааст.
Мурофиа ба забони давлати ва ё забони аксарияти ањолии
мањал баргузор мегардад. Шахсоне, ки забони мурофиаро
намедонанд, бо тарљумон таъмин карда мешаванд.
19
XУМ{УРИИ ТОXИКИСТОН
RОНУН
«ДАР БОРАИ E{ДАДОРИИ УМУМИИ {АРБB ВА
ХИЗМАТИ {АРБB»
Rонуни мазкур муносибат[ои аз тарафи ша[рвандони
Xум[урии Тоxикистон иxро гардидани e[дадори[ои умумии
[арбb ва хизмати [арбиро танзим намуда, ваколат[ои
маrомоти [окимияти давлатb ва маrомоти [окимияти иxроияи
ма[аллиро дар ин со[а муайян менамояд.
ФАСЛИ I. МУRАРРАРОТИ УМУМB
Моддаи 1. E[дадории умумии [арбb
Мутобиrи
Конститутсияи
(Сарrонуни)
Xум[урии
Тоxикистон [ифзи Ватан - вазифаи муrаддаси ша[рванди
Xум[урии Тоxикистон мебошад.
E[дадории умумии [арбии ша[рванди Xум[урии
Тоxикистон (минбаъд ша[рванд, агар дар Rонуни мазкур ба
маънои дигар зикр нашуда бошад) ин[оро пешбинb менамояд:
rайди [арбb;
тайёрии [атмb ба хизмати [арбb;
даъват (дохил) шудан ба хизмати [арбb;
адои хизмати [арбb;
дар э[тиёт будан, аз xумла даъват ба xамъомади [арбb ва
гузаштани xамъомади [арбb дар давраи дар э[тиёт будан;
таълими [арбb дар давраи xанг.
Ша[рванд [уrуr дорад мутобиrи rонун ба xои адои хизмати
[арбb хизмати алтернативb адо намояд. Тартиби адои хизмати
алтернативиро Rонун муайян мекунад.
20
Аз e[дадории [арбb ша[рвандони зерин озод карда
мешаванд:
мардони аз 16 - сола хурд ва аз 60 сола калон;
занони аз 18 - сола хурд ва аз 50 - сола калон;
он[ое, ки бинобар вазъи саломатb uайри rобили хизмати
[арбb дониста шудаанд.
Аз тарафи ша[рвандон иxро намудани e[дадории умумии
[арбиро маrомоти [окимияти давлатb, [окимияти иxроияи
ма[ал[о, шахсони мансабдори корхона[о, ташкилоту муассиса[о
дар доираи ваколат[ояшон, сарфи назар аз шакли моликият
таъмин мекунанд.
Бо [амин Rонун хизмати [арбb дар Rувва[ои Мусалла[и
Xум[урии Тоxикистон, дар reшун[ои мудофиаи граждании
Кумитаи [олат[ои фавrулодда ва мудофиаи граждании назди
{укумати Xум[урии Тоxикистон, (аз он xумла маrомоти
идоракунии он), Reшун[ои дохилии Вазорати кор[ои дохилии
Xум[урии Тоxикистон, Полки посбоникунандаи Раёсати кор[ои
исло[ии Вазорати адлияи Xум[урии Тоxикистон, Гвардияи
миллии Xум[урии Тоxикистон, Кумитаи давлатии амнияти
миллии Xум[урии Тоxикистон, Агентии таъминоти амволи
махсуси назди {укумати Xум[урии Тоxикистон ва дигар reшуну
сохтор[ои [арбии мутобиrи Rонуни Xум[урии Тоxикистон «Дар
бораи мудофиа« ташкилшаванда (минбаъд Rувва[ои Мусалла[,
дигар reшун[о ва сохтор[ои [арбb) пешбинb карда
шудааст.(Қонун №16 аз 22.04.03с., Қонун №78 аз 1.03.05с.,
Қонун №609 аз 21.07.10с.)
Моддаи 2. Rонунгузории Xум[урии Тоxикистон оид ба
e[дадории умумии [арбb ва хизмати [арбb
Rонунгузории Xум[урии Тоxикистон оид ба e[дадории
умумии [арбb ва хизмати [арбb ба Конститутсияи (Сарrонуни)
Xум[урии Тоxикистон асос ёфта, аз Rонуни Xум[урии
Тоxикистон «Дар бораи мудофиа», Rонуни мазкур ва дигар
санад[ои rонунгузорb, инчунин санад[ои [уrуrии байналмилалие,
ки Xум[урии Тоxикистон эътироф намудааст, иборат аст.
21
Моддаи 3. E[дадории маrомоти [окимияти иxроияи
ма[аллb ва маrомоти худидоракунии ма[аллb, шахсони
мансабдори корхона, ташкилоту муассиса[о нисбати аз тарафи
ша[рвандон иxро намудани e[дадории умумии [арбb
Маrомоти [окимияти иxроияи ма[аллb (минбаьд [укумат[о) ва маrомоти худидоракунии ма[аллb (минбаъд xамоат[о), шахсони мансабдори корхона[о, ташкилоту
муассиса[о e[дадоранд:
ша[рвандонро аз даъват[ои комиссариати [арбb хабардор
созанд;
ба ша[рвандон имконияти ба даъвати комиссариати [арбb
сари ваrт [озир шуданро таъмин намоянд;
бо дархости комиссариати [арбb маълумот[ои дар бораи
ша[рвандони ба rайди [арбb дохилшаванда ва дар rайди [арбb
бударо, ки барои ба [уxxат[ои rайди [арбb дохил кардан
заруранд, фиристонанд.
Ро[барони корхона[о, ташкилоту муассиса[ои истифодаи
хона[ои истиrоматb, инчунин со[ибони хона[о e[дадоранд дар
мe[лати як мо[ ба маrомоти баrайдгирии [арбb дар бораи
таuйироти [айати ша[рвандони доимb истиrоматкунандае, ки дар
rайди [арбb мебошанд ё он[ое, ки e[дадоранд ба rайди [арбb
дохил шаванд, маълумот пешни[од кунанд.
Маrомоти кор[ои дохилb дар доираи ваколат[ои худ
e[дадоранд:
дар асоси дархости комиссари [арбии но[ия ё ша[р дар
мe[лати [афт рeз дар бораи ша[рвандони дар rайди [арбb буда
маълумот[оеро, ки барои ба [уxxат[ои rайди [арбb дохил кардан
зарур мебошанд, фиристонанд;
кофтуков гузаронанд ва дар сурати мавxуд будани асоси
rонунb ша[рвандонеро, ки аз rайди [арбb, даъват ба хизмати
[арбb ё xамъомад[ои [арбb, адои хизмати [арбию xамъомад[ои
[арбb, хизмати алтернативb саркашb намудаанд, инчунин
шахсонеро, ки худсарона rисми [арбиро тарк намудаанд,
боздошт намоянд;
дар бораи [одиса[ои ошкор намудани ша[рвандонеро, ки
e[дадоранд ба rайди [арбb дохил шаванд, инчунин дар бораи
22
шахсоне, ки ша[рвандии Xум[урии Тоxикистонро rабул
кардаанд, вале дар rайди [арбb нестанд, дар мe[лати [афт рeз ба
комиссариат[ои [арбии дахлдор хабар ди[анд.
Маrомоти сабти санад[ои [олати ша[рвандb e[дадоранд дар
бораи ворид намудани таuйирот ба сабти санад[ои [олати
ша[рвандии ша[рвандоне, ки дар rайди [арбb мебошанд, ё
e[дадоранд ба rайди [арбb дохил шаванд, дар мe[лати [афт рeз ба
комиссариат[ои [арбии дахлдор хабар ди[анд.
Маrомоти шуuли а[олb e[дадоранд дар бораи аз xониби
он[о ба rайд гирифтани ша[рвандони 16-27 - сола, ки дар rайди
ибтидоии [арбb нестанд ё хизмати [арбиро (алтернативиро) адо
накардаанд, дар мe[лати [афт рeз ба комиссариат[ои [арбии
дахлдор хабар ди[анд. (Қонун №38 аз 1.08.03с.)
Маrомоти та[rиr, тафтишоти пешакb e[дадоранд дар бораи
оuоз намудани парванда[ои xиноятb нисбати ша[рвандоне, ки
дар rайди [арбb мебошанд ё e[дадоранд ба rайди [арбb дохил
шаванд дар мe[лати [афт рeз ба комиссариат[ои [арбии дахлдор
хабар ди[анд.
Суд[о e[дадоранд дар мe[лати [афт рeз ба комиссариат[ои
[арбии дахлдор хабар ди[анд:
дар бораи аз xониби он[о оuоз намудан ё rать намудани
парванда[ои xиноятb нисбати ша[рвандоне, ки дар rайди [арбb
мебошанд ё он[ое, ки e[дадоранд ба rайди [арбb дохил шаванд;
дар бораи ба rувваи rонунb даромадани [укм[о нисбати
ша[рвандоне, ки дар rайди [арбb мебошанд ё e[дадоранд ба
rайди [арбb дохил шаванд.
Комиссия[ои экспертии тиббии ме[натb e[дадоранд дар
бораи маъюб донистани ша[рвандоне, ки дар rайди [арбb
мебошанд ё e[дадоранд ба rайди [арбb дохил шаванд дар мe[лати
[афт рeз ба комиссариат[ои [арбии дахлдор хабар ди[анд.
Моддаи 4. Таъминоти чорабини[ои вобаста ба иxро
намудани e[дадории умумии [арбb
Барои муоинаи тиббb ва азназаргузаронии тиббии
ша[рвандон [ангоми ба rайди [арбb гузоштан, даъват ё дохил
шудан ба хизмати [арбb, даъват ба xамъомад[ои [арбb, аз
23
муоинаи тиббии такрорb гузаронидани ша[рвандоне, ки пешакb
бо вазъи саломатb rобили ма[дуд ба хизмати [арбb дониста шуда
буданд, инчунин барои иxро намудани чорабини[ои бо даъват ё
дохил шудани ша[рванд ба хизмати [арбb ва даъват ба
xамъомад[ои [арбb вобастабуда [укумат[о e[дадоранд нуrтаи
муxа[азшуда ва бино[о, дорувор, таx[изоти тиббb, асбоб[о,
амвол, наrлиёт пешни[од ва таъмин намуда, барои гузаронидани
чорабини[ои номбаршуда духтурон - мутахассисон, [айати
миёнаи тиббb, дигар мутахассисон ва кормандони техникии
заруриро xалб намоянд.
Зараре, ки бинобар иxрои Rонуни мазкур ба корхона[о,
ташкилоту муассиса[о ва ша[рвандон расонда шудааст, аз
[исоби буxети xум[урb мувофиrи тартибе, ки {укумати
Xум[урии Тоxикистон муrаррар мекунад, xуброн карда
мешавад.
Моддаи 5. Таъминоти молиявb ва моддии чорабини[ои
вобаста ба иxрои e[дадории умумии [арбb
Таъминоти молиявb ва моддии чорабини[ои вобаста ба
иxрои e[дадории умумии [арбb аз [исоби восита[ои буxети
дахлдор бо тартибе, ки rонунгузории Xум[урии Тоxикистон
муrаррар намудааст, анxом дода мешавад.
Xои кор, вазифаи ишuолнамуда ва музди миёнаи ме[нати
аъзои комиссияи ба rайди [арбb гирифтани ша[рвандон,
комиссия[ои даъват, духтурон ва [айати миёнаи тиббb,
кормандони техникb ва шахсони дар [айати хизматрасонb будае,
ки барои кор дар rитъа[ои баrайдгирии ибтидоии [арбb, нуrта[ои
даъват ва xамъомад дар давраи ба rайди ибтидоии [арбb
гирифтани ша[рвандон ва даъват (дохилшавb) ба хизмати [арбb
ё xамъомад[ои [арбb барои гузаронидани муоинаи тиббb,
инчунин ба нуrта[ои xамъомад ва reшун[о фиристодани
даъватшудагон xалб шудаанд, дар тамоми давраи иxрои ин
вазифа[о ниго[ дошта мешавад.
Ша[рванд дар давраи муоинаи тиббb, ташхис ё табобати
вобаста ба rайди [арбb, тайёрии [атмb ва хизмати [арбb ва даъват
(дохилшавb) ба хизмати [арбb, инчунин дар давраи иxрои дигар
24
e[дадори[ои вобаста бо rайдгирии [арбb ва тайёрии [атмb ба
хизмати [арбb ва даъват (дохилшавb) ба хизмати [арбb аз кор
(та[сил) озод кардашуда, xои кораш (та[силаш) ниго[ дошта
мешавад ва музди миёнаи ме[наташ (стипендияаш) дар xои кор
(та[сил), сафархарxии давраи дар ро[ буданаш мутобиrи тартиби
муайянкардаи {укумати Xум[урии Тоxикистон пардохта
мешавад.
Ша[рванде, ки ба хизмати [арбb даъват (дохил) шудааст ё
ба xамъомад[ои [арбb даъват шудааст, то ба xои хизмат расидан
ва аз хизмат баргаштан мутобиrи тартиб ва меъёр[ое, ки барои
хизматчиёни [арбии хизмати [атмии [арбиро адокунанда
муrаррар гардидаанд, бо озуrа таъмин карда мешавад ё ба тартиб
ва андозаи муrаррарнамудаи {укумати Xум[урии Тоxикистон бо
маблаuи дахлдор таъмин мешавад.
Моддаи 6. Xавобгарии ша[рванд ва шахси мансабдор оид
ба вайронкунии rонунгузории Xум[урии Тоxикистон дар бораи
e[дадории умумии [арбb ва хизмати [арбb
Ша[рванде, ки тибrи даъвати (даъватномаи) комиссариати
[арбb дар мe[лати муайянгардида бе сабаб[ои узрнок [озир
нашудааст, [амчун шахси аз хизмати [арбb саркашb карда [исоб
мешавад ва e бояд:
дар [олат[ои [аллу фасли масъалаи даъват ба хизмати
[арбb ё xамъомад[ои [арбb, [амчунин дар [олат[ои uайриrонунb
озод шудан ё ба хизмати [арбb мутобиrи rонунгузории Xум[урии
Тоxикистон барои саркашb кардан аз даъват ба хизмати [арбb ба
xавобгарии xиноятb;
дар [олат[ои дигар мутобиrи rонунгузории Xум[урии
Тоxикистон ба xавобгарии маъмурb кашида шавад.
Сабаб[ои узрнок [озир нашудан тибrи даъвати
(даъватномаи) комиссариати [арбb ба шарти тасдиrи [уxxатноки
сабаби [озир нашудан ин[оянд:
беморb ё маъюбии ша[рванд, ки боиси корношоямии e
гардидааст;
бемории сахт ё вафоти ([алоки) хешовандони наздик ё
падархонди [амин ша[рванд;
25
монеаи офати табиb ё дигар [олат[ои ба иродаи ша[рванд
новобаста, ки имконият надодааст e ба xои ва дар мe[лати
муайянкардаи комиссариати [арбb дар ваrташ [озир шавад;
дигар [олат[ое, ки комиссияи даъватb ё суд он[оро
сабаб[ои узрнок донистааст.
Шахсоне, ки барои саркашb кардани ша[рванд аз иxрои
e[дадории умумии [арбb мусоидат мекунанд, [амчунин барои
e[дадории умумии [арбиро иxро кардани ша[рванд монеъ
мешаванд, ё ки e[дадори[ои муайяннамудаи Rонуни мазкурро
иxро
намекунанд,
мувофиrи
rонунгузории
Xум[урии
Тоxикистон ба xавобгарb кашида мешаванд.
ФАСЛИ II. RАЙДИ {АРБB
Моддаи 7. Ташкили rайди [арбb
Ша[рвандон e[дадоранд дар rайди [арбb бошанд, ба
истиснои:
он[ое, ки Rонуни мазкур аз eхдадории умумии [арбb озод
намудааст;
зан[ое, ки ихтисоси rайди [арбb надоранд;
он[ое, ки хизмати [арбb (алтернативb) адо карда
истодаанд;
он[ое, ки xазои xиноятиро дар шакли ма[румият аз озодb
адо мекунанд;
он[ое, ки ба синни ни[оии дар э[тиёт будан расидаанд;
зан[ои ихтисоси rайди [арбb доштаи дорои се ва ё зиёда
фарзанд. Rайди [арбии ша[рвандон аз xониби комиссариат[ои
[арбии ма[алли истиrомат анxом дода мешавад.
Дар ма[ал[ое, ки комиссариат[ои [арбb вуxуд надоранд,
xамоат[о баrайдгирии [арбии ибтидоиро анxом меди[анд.
Rайди [арбии ша[рвандоне, ки рутба[ои [арбии афсарb
дошта, дар э[тиёти Кумитаи давлатии амнияти миллии
Xум[урии Тоxикистон мебошанд, аз xониби Кумитаи давлатии
мазкур мутобиrи тартибе, ки Rонуни мазкур муrаррар
намудааст, анxом дода мешавад. (Қонун №609 аз 21.07.10с.)
26
{уxxат[ои ба rайдгирии [арбb дар бораи ша[рвандоне бояд
чунин маълумоти [атмиро дошта бошанд:
- насаб, ном, номи падар;
- сана ва xои таваллуд;
- xои истиrомат ва кор;
- а[воли оилавb;
- та[силот ва донистани забон[ои хориxb; (Қонун №620 аз
21.07.10с.)
- аз рeи саломатb rобили хизмати [арбb будан;
- rобилияти касбb дар тайёрb аз рeи ихтисоси rайди [арбb
ва хизмати [арбb дар вазифа[ои [арбb;
- адои хизмати [арбb ё алтернативb;
- адои xамъомад[ои [арбb;
- маълумоти антропометрb;
- со[иби ихтисоси rайди [арбb ва мулкb будан;
- со[иб будан ба дараxаи якуми варзишb ё унвони варзишb;
- нисбати e оuоз (rатъ) карда шудани парвандаи xиноятb;
- доuи судb доштан ё надоштан;
- дар давраи сафарбарb ва замони xанг барои корхона,
ташкилот ва муассиса[о xудо (брон) карда монда шудан.
Дар [уxxат[ои баrайдгирии [арбb дар бораи диндорb,
аrида[ои сиёсb ва мансубият ба [изб[ои сиёсb ва дигар
итти[одия[о, xунбиш[ои xамъиятb, [амчунин маълумоти дигаре
набояд бошанд, ки боиси поймол шудани [уrуrи ша[рванд
гарданд, ба истиснои маврид[ое, ки худи ша[рванд ба дохил
кардани чунин маълумот[о ба [уxxат[ои баrайдгирии [арбb
исрор намояд.
Тартиби rайди [арбии ша[рвандонро Rонуни мазкур ва
Низомномаи rайди [арбb, ки {укумати Xум[урии Тоxикистон
тасдиr мекунад, муайян менамоянд.
Дар давраи сафарбарb ва замони xанг xудо (брон) карда
мондани ша[рвандони дар э[тиёт rарордошта бо тартиби
муrаррарнамудаи rонунгузории Xум[урии Тоxикистон анxом
дода мешавад.
Тартиб ва хусусият[ои дар давраи осоишта ва замони xанг
дар rайди [арбb будани ша[рвандоне, ки дар маrомоти кор[ои
27
дохилb, муассиса ва маrомоти системаи иxрои xазои xиноятb,
маrомоти гумрук, маrомоти Агентии назорати маводи
нашъаовари назди Президенти Xум[урии Тоxикистон хизмат
мекунанд, мутобиrи [амин Rонун аз тарафи {укумати Xум[урии
Тоxикистон муайян карда мешавад. Зимнан rайди [арбии барои
ин ша[рвандон аз тарафи Вазири мудофиаи Xум[урии
Тоxикистон бо мувофиrаи ро[барони маrомоти зикршуда муайян
карда мешавад. (Қонун №16 аз 22.04.03с. Қонун №609 аз
21.07.10с.)
{укумат[о ва xамоат[о, шахсони мансабдори корхона[о,
ташкилоту муассиса[о e[дадори[ои ташкил ва ба rайди [арбb
гирифтани ша[рвандонро мутобиrи Низомномаи rайди [арбb
иxро менамоянд.
Моддаи 8. Ба rайди ибтидоии [арбb гузоштани ша[рвандон
Ба rайди ибтидоии [арбb гузоштани ша[рвандони xинси
мард аз xониби комиссияи но[иявb ё ша[рии ба rайди [арбb
гузоштани ша[рвандон дар давраи аз 1 январ то 31 март дар соли
ба синни 16 расидан сурат мегирад. (Қонун №38 аз 1.08.03с.)
Ба rайди ибтидоии [арбb гузоштани ша[рвандони xинси
зан аз xониби комиссариати [арбии но[ия ё ша[р пас аз со[иб
шудани он[о ба ихтисоси rайди [арбb сурат мегирад:
Комиссияи ба rайди [арбb гузоштани ша[рвандон бо
rарори раиси но[ия ё ша[р дар [айати зерин тасдиr карда
мешавад:
комиссари [арбии но[ия (ша[р) ё муовини он - раиси
комиссия;
котиби комиссия;
духтуроне, ки ша[рвандонро бинобар ба rайди [арбb
гирифта шуданашон муоинаи тиббb менамоянд.
Комиссияи ба rайди [арбb гузоштани ша[рвандон e[дадор
аст:
муоинаи тиббии ша[рвандонро ташкил намуда, rобили
хизмати [арбb будани он[оро муайян кунад;
28
дар хусуси ба rайди [арбb гузоштани ша[рванд ё бинобар
вазъи саломатb uайри rобили хизмати [арбb будан аз e[дадории
умумии [арбb озод намудани e rарор rабул кунад;
барои муайян намудани истифодаи имконпазири ша[рванд
дар хизмати [арбb муоинаи касбии психологb гузаронад.
Раис ё котиби комиссияи ба rайди [арбb гузоштани
ша[рванд e[дадоранд rарори комиссияро ба ша[рванд эълон
намуда, вазифа[ои eро дар бобати rайди [арбb фа[монда ди[анд.
Ба rайди ибтидоии [арбb гузоштани он[ое, ки ша[рвандии
Xум[урии Тоxикистонро rабул кардаанд, бо тартиби зайл сурат
мегирад:
мардони аз 16 то 27 сола - мувофиrи тартибе, ки дар rисми
якуми моддаи мазкур муrаррар гардидааст; (Қонун №38 аз
1.08.03с.)
дигарон - аз xониби комиссариат[ои [арбии но[ия ё ша[р.
Моддаи 9. E[дадории ша[рванд дар бобати rайди [арбb
Бо маrсади таъмини rайди [арбb ша[рвандон e[дадоранд:
дар комиссариати [арбии ма[алли истиrоматb, дар нуrта[ои
а[олинишине, ки комиссариат[ои [арбb мавxуд нест - дар
xамоат[о, ша[рвандоне, ки рутбаи [арбии афсарb доранду дар
э[тиёти Кумитаи давлатии амнияти миллии Xум[урии
Тоxикистон rарор доранд, - дар маrомоти Кумитаи давлатии
номбурда дар rайди [арбb бошанд; (Қонун №609 аз 21.07.10с.)
дар ваrт ва ма[алли муrарраршуда бо даъват (даъватнома)
ба комиссариати [арбb ё xамоати ма[алли истиrомат ё ма[алли
истиrомати муваrrатb [озир шаванд;
[ангоми аз хизмати [арбb ба э[тиёти Rувва[ои Мусалла[и
Xум[урии Тоxикистон озод шудан дар мe[лати ду [афта аз рeзи
аз рeйхати [айати шахсии rисми [арбb хориx шудан ба
комиссариат[ои [арбии ма[алли зист барои ба rайди [арбb
гузоштан [озир шаванд;
дар бораи таuйироти вазъи оилавb, маълумот, xои кор ё
вазифа, ма[алли истиrомат дар [удуди но[ияю ша[р дар мe[лати
ду [афта ба комиссариати [арбb ё xамоат хабар расонанд;
29
[ангоми рафтан ба ма[алли нави истиrомат ё ма[алли
муваrrатан rарордошта (ба мe[лати зиёда аз се мо[), инчунин
[ангоми рафтан аз Xум[урии Тоxикистон ба мe[лати зиёда аз 6
мо[ аз rайди [арбb бароварда ва дар мe[лати ду [афтаи расидан
ба ма[алли нави истиrомат, ма[алли муваrrатан rарор доштан ё
бозгашт ба Xум[урии Тоxикистон ба rайди [арбb гузоранд;
билети [арбb, ша[одатномаи муваrrатие, ки дар ивази
билети [арбb дода шудааст, инчунин ша[одатномаи баrайдгирии
ибтидоии ша[рванди ба хизмати [арбb даъватшавандаро
э[тиёткорона ниго[ доранд. Дар [олати гум кардани [уxxат[о дар
мe[лати ду [афта ба комиссариати [арбии ма[алли истиrомат
барои [алли масъалаи гирифтани [уxxат[о ба xои [уxxат[ои
гумшуда муроxиат намоянд.
Ша[рвандоне, ки бояд ба хизмати [арбb даъват шаванду
дар давраи гузаронидани даъват ба мe[лати зиёда аз се мо[, аз
ма[алли истиrомат мераванд, бояд дар ин бора ба комиссариати
[арбb ё xамоати ма[алли истиrомат шахсан хабар расонанд.
Ша[рвандон [амчунин дигар e[дадори[ои муrаррарнамудаи
Низомномаи rайди [арбиро иxро менамоянд.
ФАСЛИ III. БА ХИЗМАТИ {АРБB ТАЙЁР КАРДАНИ
ША{РВАНД
Моддаи 10. Ба хизмати [арбb тайёр кардани ша[рванд
Ба таври [атмb ба хизмати [арбb тайёр кардани ша[рванд
ин[оро пешбинb менамояд:
гирифтани дониши зарурb дар со[аи мудофиа;
ташхис ва муоинаи тиббb, дар сурати зарурат бошад, бо
розигии ша[рванд - чорабини[ои табобатию тандурустb;
тайёрии [арбb дар муассиса[ои таълимии та[силоти
умумии ибтидоb ва дар муассиса[ои таълимии та[силоти умумии
ибтидоb ва миёнаи касбb; (Қонун №620 аз 21.07.10с.)
тарбияи [арбb-ватандeстb;
аз рeи ихтисос[ои дар rайди [арбb буда тайёр намудани
аскарон, сержант[о ва старшина[о мувофиrи ро[хат[ои дахлдори
комиссариат[ои [арбb.
30
Ба таври [атмb ба хизмати [арбb тайёр кардани ша[рванд
метавонад дар xараёни xамъомад[ои [арбb сурат гирад.
Ба таври ихтиёрb ба хизмати [арбb тайёр кардани
ша[рванд ин[оро пешбинb менамояд:
машuул шудан ба навъ[ои варзиши [арбии амалb;
аз худ кардани ихтисоси rайди [арбb;
та[сил дар муассиса[ои таълимии та[силоти умумии
ибтидоb бо барномаи иловагии таълимие, ки маrсади он аз
тайёрии [арбии ша[рвандони ноболиu иборат мебошад; (Қонун
№620 аз 21.07.10с.)
та[сили донишxeён аз рeи барномаи тарбияи афсарони
э[тиёт дар кафедра[ои [арбии назди муассиса[ои таълимии
давлатии та[силоти олии касбb. (Қонун №620 аз 21.07.10с.)
Тайёрии [арбb ва ихтиёрии ша[рванд ба хизмати [арбb
мутобиrи [амин Rонун ва бо тартибе, ки {укумати Xум[урии
Тоxикистон муrаррар кардааст, анxом дода мешавад.
Моддаи 11. Гирифтани дониши зарурb дар со[аи мудофиа
Стандарт[ои (меъёр[ои) давлатии та[силоти умумb ва
миёнаи касбb оид ба мудофиаи давлат, e[дадории умумии [арбии
ша[рвандон, инчунин мудофиаи гражданb донишу малакаи
зарурb гирифтани таълимгирандагонро (тарбиягирандагонро)
пешбинb менамоянд. (Қонун №620 аз 21.07.10с.)
Моддаи 12. Ташхис ва муоинаи тиббb, гузаронидани
чорабини[ои табобатию тандурустb
Ша[рванд [ангоми ба rайди ибтидоии [арбb гузошта
шудан, [ангоми даъват (дохил) шудан ба хизмати [арбb аз
муоинаи тиббии духтурон-мутахассисони зерин гузарад:
терапевт
(духтури
бемори[ои
дарунb),
xарро[,
неврапатолог (духтури бемори[ои асаб), психиатр (духтури
бемори[ои рe[b), окулист (духтури бемори[ои чашм),
оториноларинголог (духтури касали[ои гeшу гулeю бинb),
стоматолог (духтури дандон), духтурони со[а[ои дигар. Аз рeи
натиxа[ои муоинаи тиббb хулоса бароварда мешавад:
дар бораи rобили хизмати [арбb будан;
31
rобили хизмати [арбb будан бо ма[дудияти xузъb;
муваrrатан rобил набудан ё пурра rобил набудан ба
хизмати [арбb.
Агар комиссияи тиббии назди комиссариати [арбb дар
бобати rобилияти хизмати [арбb будани ша[рванд хулосаи тиббb
бароварда натавонад, комиссияи ба rайди [арбb гирифтани
ша[рванд бояд epo барои муоинаи амбулаторb ё статсионарb ба
муассисаи тиббии воrеъ дар rаламрави вилоят, ша[р, но[ияи
ма[алли истиrомати ин ша[рванд равон кунад.
Маблаuгузории муоинаи тиббии ша[рвандон вобаста ба
иxрои e[дадории умумии [арбb аз xониби он[о, мутобиrи
тартибе, ки {укумати Xум[урии Тоxикистон муrаррар мекунад
аз [исоби маблаu[ои буxети xум[урb сурат мегирад.
Моддаи 13. Тарбияи [арбb-ватандeстb. Машuул шудан ба
навъ[ои варзиши [арбии амалb
{укумати Xум[урии Тоxикистон, вазорату идора[о,
маrомоти [окимияти давлатb, [укумат[о, xамоат[о якxоя бо
Вазорати мудофиаи Xум[урии Тоxикистон, вазорату идора[ое,
ки дар он[о тибrи Rонуни мазкур хизмати [арбb пешбинb
шудааст, инчунин шахсони мансабдори корхона[о, муассиса[о
ва ташкилот[о сарфи назар аз шакли моликият ва шароит[ои
хоxагидорb e[дадоранд, ки доир ба тарбияи [арбb - ватандeстии
ша[рвандон мунтазам кор баранд.
Ша[рвандони
ба
хизмати
[арбb
даъватшаванда
(дохилшаванда) [уrуr доранд дар итти[одия[ои xамъиятb,
муассиса[ои таълимb, толор[ои варзишb ва сексия[о сарфи назар
аз тобеияти идоравии он[о бо намуд[ои гуногуни варзиши
[арбии амалb машuул шаванд.
Ша[рвандоне, ки мувофиrи тартиби муrарраргардида
дараxаи якуми варзишb ё аз рeи навъи варзиши амалии [арбй
унвони варзишb доранд, дар [олати даъват (дохил) шудан ба
хизмати [арбb дар интихоби навъу намуди reшун аз рeи тайёрии
варзишии худ ва талаботи воrеb ба он [уrуrи афзалиятнок
доранд.
32
Бо маблаu таъмин намудани чорабини[ои тарбияи [арбbватандeстb ва машuулият[о аз рeи навъ[ои варзиши [арбии амалb
аз [исоби буxети xум[урb бо тартиби муrаррарнамудаи {укумати
Xум[урии Тоxикистон анxом дода мешавад.
Моддаи 14. Аз худ кардани ихтисоси rайди [арбb
Аз худ кардани ихтисос[ои [арбb тайёр намудани
ша[рвандони ба синни 17 солагb расидаро аз рeи ихтисос[ои
аскар ва сержант дар назар дорад.
Ша[рванде, ки ихтисоси мураккаби rайди [арбиро аз худ
кардааст, [уrуr дорад [ангоми даъват (дохил) шудан ба хизмати
[арбb намуди reшунро барои адои хизмат мувофиrи ихтисоси
азхудкардааш интихоб намояд.
Фе[ристи ихтисос[ои rайди [арбb, аз xумла ихтисос[ои
мураккаб, ки аз тарафи {укумати Xум[урии Тоxикистон тасдиr
карда мешавад ба он дохил намудани чунин ихтисос[оеро, ки ба
ша[рвандон барои ишuол намудани мансаб[ои [арбb имкон
меди[анд, дар назар дорад.
Дар таълимго[[ои ташкилоти мададгори мудофиа та[сил
намудани ша[рвандоне, ки он[оро комиссариат[ои [арбии но[ия
ва ша[р барои тайёрии мутахассисон равон кардаанд, [атмист.
Бо маблаu таъмин намудани чорабини[ои тайёр намудани
ша[рвандон барои аз худ кардани ихтисос[ои rайди [арбb аз
[исоби буxети xум[урb бо тартиби муrаррарнамудаи {укумати
Xум[урии Тоxикистон анxом дода мешавад.
Моддаи 15. Тайёрии [арбb дар муассиса[ои таълимии
та[силоти умумии ибтидоb ва муассиса[ои таълимии та[силоти
касбb (Қонун №620 аз 21.07.10с.)
Тайёрии [арбb дар муассиса[ои таълимии та[силоти
умумии ибтидоb ва муассиса[ои таълимии та[силоти касбb
мутобиrи Rонуни Xум[урии Тоxикистон «Дар бораи маориф» бо
хонандагони xинси мард [атман дар давоми ду соли охири
та[сил бо на камтар аз як маротиба дар анxоми соли охирини
та[сил гузаронидани xамъомади таълимии [арбb сурат мегирад.
(Қонун №620 аз 21.07.10с.)
33
Тайёрии [арбии хонандагон аз тарафи ро[барони [арбии
(муаллимони штатии) ин муассиса[ои таълимb гузаронида
мешавад.
Барномаи тайёрии хонандагон, [амчунин Низомнома дар
бораи ро[барони [арбии муассиса[ои таълимb аз тарафи
{укумати Xум[урии Тоxикистон тасдиr карда мешаванд.
Бо маблаu таъмин намудани тайёрии [арбии хонандагон аз
[исоби маблаu[ои буxети xум[урb бо тартиби муrаррарнамудаи
{укумати Xум[урии Тоxикистон анxом дода мешавад.
Моддаи 16. Та[сил дар муассиса[ои таълимии та[силоти
умумии ибтидоb дорои барномаи иловагии таълимие, ки маrсад
аз он тайёрии [арбии ша[рвандони ноболиu аст (Қонун №620 аз
21.07.10с.)
Бо маrсади тарбияи [амаxониба ва ба хизмати [арбb тайёр
кардани ша[рвандони ноболиuи xинси мард {укумати Xум[урии
Тоxикистон дар системаи Вазорати мудофиаи Xум[урии
Тоxикистон муассиса[ои таълимии та[силоти умумии ибтидоb
дорои барномаи таълимие, ки маrсад аз он[о тайёрии [арбии
ша[рвандони ноболиuи xинси мард мебошанд, - литсей[ои [арбb
таъсис меди[ад. (Қонун №620 аз 21.07.10с.)
Ша[рванди ноболиuи xинси мард - ятим ё бе сарпарастии
волидайн мондае, ки ба муассисаи зикргардида дохил шуданист,
ба он бе имти[он, аз рeи натиxа[ои сe[бат ва муоинаи тиббb
дохил карда мешавад.
Низомномаи литсей[ои [арбиро {укумати Xум[урии
Тоxикистон тасдиr менамояд.
Ша[рванде, ки та[силро дар литсеи [арбb бомуваффаrият
хатм кардааст, [уrуrи бе имти[он ба муассиса[ои таълимии
[арбии та[силоти касбb дохил шуданро дорад. (Қонун №620 аз
21.07.10с.)
Моддаи 17. Та[сили ша[рвандон аз рeи барнома[ои
тарбияи афсарони э[тиёт дар кафедра[ои назди муассиса[ои
давлатии та[силоти олии касбb (Қонун №620 аз 21.07.10с.)
34
Ша[рванде, ки дар шeъбаи рeзонаи муассисаи таълимии
давлатии та[силоти олии касбb та[сил намуда, бинобар вазъи
саломатb rобили хизмати [арбb аст ва ба талаботи
муrарраргардида xавоб меди[ад, [уrуr дорад та[сили [арбиро аз
рeи барномаи тарбияи афсарони э[тиёт дар кафедраи [арбии ин
муассисаи таълимb гузарад, ба шарте ки то ла[заи хатми
муассисаи мазкури таълимb ша[рванд ба синни 27 солагb
нарасад. (Қонун №620 аз 21.07.10с.)
Ба донишxeе (курсанте), ки аз рeи барномаи тарбияи
афсарони э[тиёт та[сил мекунад, аз [исоби маблаu[ои буxети
xум[урb ба андозае, ки {укумати Xум[урии Тоxикистон
муrаррар менамояд, стипендияи иловагb пардохта мешавад.
Та[сили ша[рвандон аз рeи барнома[ои тарбияи афсарони
э[тиёт дар кафедра[ои [арбии назди муассиса[ои таълимии
давлатии та[силоти олии касбb мутобиrи тартибе, ки {укумати
Xум[урии Тоxикистон муrаррар менамояд, ташкил карда
мешавад. (Қонун №620 аз 21.07.10с.)
Барнома[ои тарбияи афсарони э[тиёт метавонанд таълими
[арбии ша[рвандони xинси занро пешбинb намоянд.
Муассисаи таълимии давлатии та[силоти олии касбb
кафедраи [арбиро бо бинои зарурb таъмин намуда, инчунин бо
мусоидати Вазорати мудофиаи Xум[урии Тоxикистон заминаи
зарурии таълимию моддb фаро[ам меорад. (Қонун №620 аз
21.07.10с.)
Вазорати мудофиаи Xум[урии Тоxикистон тайёрии [арбии
донишxeёнро назорат менамояд.
Xамъомад[ои таълимие, ки барномаи тарбияи афсарони
э[тиёт пешбинb намудааст, xамъомад[ои [арбb [исобида
мешаванд.
Моддаи 18. Иштироки Вазорати мудофиаи Xум[урии
Тоxикистон, Вазорату идора[ое, ки Rонуни мазкур дар он[о
хизмати [арбиро пешбинb намудааст, дар тайёр кардани
ша[рвандон ба хизмати [арбb
35
Вазорати мудофиаи Xум[урии Тоxикистон, вазорату
идора[ое, ки дар он[о Rонуни мазкур хизмати [арбиро пешбинb
намудааст, дар тайёр кардани ша[рвандон ба хизмати [арбb:
номгeи ихтисос[ои rайди [арбb ва навъ[ои варзиши [арбии
амалиро та[ия мекунад;
якxоя бо Вазорати тандурустии Xум[урии Тоxикистон
талабот ба вазъи саломатии ша[рвандони ба хизмати [арбb
даъватшаванда (дохилшаванда) ва дар хизмати [арбb бударо
та[ия менамояд;
дар та[ияи стандарт[ои (меъёр[ои) таълимии давлатb,
барнома ва методикаи тайёркунии ша[рвандон ба хизмати [арбb
иштирок мекунанд;
дар таъсис, маблаuгузорb ва xи[озонии моддию техникии
кафедра[ои [арбии назди муассиса[ои таълимии давлатии
та[силоти олии касбb, инчунин ташкилоту муассиса[ое, ки
ша[рвандонрр дар асоси шартнома ба хизмати [арбb тайёр
мекунанд, иштирок менамоянд. (Қонун №620 аз 21.07.10с.)
ФАСЛИ IV. ДАЪВАТИ ША{РВАНДОН БА ХИЗМАТИ
{АРБB
Моддаи 19. Ша[рвандоне, ки бояд ба хизмати [арбb даъват
карда шаванд
Ша[рванди xинси марди аз 18 то 27 - солаи дар rайд буда ё
ша[рванде, ки e[дадор аст дар rайди [арбb бошад ва барои ба
таъхир андохтани мe[лати даъват ё озод шудан аз даъват ба
хизмати [арбb [уrуr надорад, бояд ба хизмати [арбb ба Rувва[ои
Мусалла[, дигар reшун[о ва сохтор[ои [арбb дар вазифа[ои
[айати аскарон ва сержант[о даъват карда шавад.
Хизматчии [арбие, ки хизмати [арбиро аз рeи даъват адо
менамояд, [уrуr дорад, баъди ба итмом расидани 12 мо[и
хизмати [арбb аз рeи даъват, ба муассисаи таълимии [арбии
та[силоти олии касбиро дохил шавад.
Ша[рвандони xинси марди то 30 соларо, ки хизмати [арбb
адо накардаанду муассисаи таълимии давлатии та[силоти олии
касбиро хатм намудаанд ва ба э[тиёти Rувва[ои Мусалла[и
36
Xум[урии Тоxикистон [амчун афсар дохил карда шудаанд, тан[о
аз xониби Вазорати мудофиаи Xум[урии Тоxикистон ба хизмати
[арбb даъват карда мешаванд. [амзамон, мe[лати та[сил дар
муассисаи таълимии давлатии та[силоти олии касбb ба мe[лати
хизмати [арбии он[о бо тартиби муrаррарнамудаи rонунгузории
Xум[урии Тоxикистон дохил мешавад. (Қонун №620 аз
21.07.10с.)
Ша[рванде, ки мутобиrи rисми сеюми моддаи мазкур ба
хизмати [арбb давъат шудааст, хизмати [арбиро тибrи тартибе,
ки [амин Rонун ва Низомномаи тартиби адои хизмати [арбии
тасдиrнамудаи {укумати Xум[урии Тоxикистон муrаррар
намудаанд, адо менамояд.
Ша[рвандоне, ки дар кафедра[ои [арбb та[сил накардаанд,
пас аз хатми муассисаи таълимии давлатии та[силоти олии касбb
мутобиrи [амин Rонун ба хизмати [арбb дар вазифа[ои [айати
аскарон ва сержант[о даъват карда мешаванд. (Қонун №620 аз
21.07.10с.)
Моддая 20. Озод кардан аз даъват ба хизмати [арбb
Аз даъват ба хизмати [арбb ша[рвандони зерин озод карда
мешаванд:
а) он[ое, ки бинобар вазъи саломатb uайриrобили хизмати
[арбb ё ба таври ма[дуд ба хизмати [арбb rобил дониста
шудаанд;
б) он[ое, ки хизмати [арбb ё алтернативb адо мекунанд ё
адо кардаанд;
в) он[ое, ки дар давлати дигар хизмати [арбиро адо
намудаанд;
г) он[ое, ки унвони илмии номзади илм ё доктори илм
доранд.
Ша[рванде, ки барои содир кардани xинояти махсусан
вазнин ё вазнин доuи судии бардоштанашуда дорад,
наметавонад ба хизмати [арбb даъват карда шавад.
Ша[рвандони зерин барои озод шудан аз даъват ба
хизмати [арбb [уrуr доранд:
37
а) он[ое, ки падар (модар) ё бародарашон (хо[ар) [ангоми
адои хизмати [арбb дар асоси даъват ва бо тартиби ихтиёрb дар
вазифа[ои сержант[о, прапоршик[о ва афсарон ё дар давраи
гузаштани xамъомад[ои [арбb [алок шудааст ё вафот кардааст;
(Қонун №38 аз 1.08.03с.)
б) он[ое, ки дар оила писари (писархонди) ягона
мебошанд.
Моддаи 21. Ба таъхир андохтани мe[лати даъват ба
хизмати [арбb
Ба таъхир андохтани мe[лати даъват ба хизмати [арбb ба
ша[рвандони зерин иxозат дода мешавад:
а) он[ое, ки бинобар вазъи саломатb муваrrатан uайри
rобили хизмати [арбb дониста шудаанд, - ба мe[лати то як сол;
б) он[ое, ки ба ниго[убини узви оилае, ки ба кeмаки дигар
кас э[тиёx дошта, та[ти таъминоти пурраи давлат rарор надорад,
машuул мебошанд, дар сурати набудани дигар шахсоне, ки дар
асоси rонун e[дадоранд ба узви зикргардидаи оила uамхорb
намуда, онро таъмин кунанд (ба кeмак ва ниго[убини каси дигар
э[тиёxдошта он аъзои оила [исобида мешаванд, ки ба синни
нафаrа расидаанд ё маъюби гурe[и якум ё дуюм мебошанд,
инчунин он аъзои оила, ки ба синни 18-солагb нарасидаанд);
в) он[ое, ки кeдаки бемодар мондаашонро тарбия
менамоянд;
г) он[ое, ки ду ва зиёда фарзанд доранд;
д) он[ое, ки модарашон uайр аз он[о ду ва зиёда аз он
фарзанди ноболиu дошта, он[оро бе шав[ар тарбия менамояд;
е) он[ое, ки нисбаташон парвандаи xиноятb кушода
шудааст, ё ин ки мувофиrи [укми суд мe[лати xазоро адо карда
истодааст.
Uайр аз ша[рвандоне, ки дар rисми якуми моддаи мазкур
зикр гардидаанд, ша[рвандони зерин барои ба таъхир андохтани
мe[лати даъват ба хизмати [арбb [уrуr доранд:
а) он[ое, ки вакили халr интихоб шудаанд, - дар давраи
ваколат[ои депутатb;
38
б) талаба[ои муассиса[ои таълимии та[силоти миёнаи
умумb ва миёнаи касбb - то гирифтани та[силоти пурра, вале на
калонтар аз синни 21-сола; (Қонун №620 аз 21.07.10с.)
в) донишxeёне, ки дар шeъба[ои рeзонаи муассиса[ои
та[силоти олии касбb та[сил мекунанд - дар давраи та[сил;
(Қонун №620 аз 21.07.10с.)
д) он[ое, ки та[силоти олии омeзгорb доранд ва доимb дар
вазифаи омeзгорb дар муассиса[ои таълимоти умумb кор
мекунанд, дар давраи иxроиши кор, инчунин духтуроне, ки
та[силоти олии тиббb доранд, вазифаи духтурb дар муассиса[ои
давлатии таълимb ё тиббии воrеъ дар де[от кор мекунанд, - дар
давраи иxрои ин кор; (Қонун №620 аз 21.07.10с.)
е) он[ое, ки дар маrомоти кор[ои дохилb, маrомоти гумрук
хизмат мекунанд ва унвони махсус доранд, ки rонунгузорb
барои кормандони ин маrомот муrаррар намудааст, - дар давраи
хизмати он[о дар ин маrомот; (Қонун №609 аз 21.07.10с.)
ж) он[ое, ки кормандони прокурорb - тафтишотии
маrомоти прокуратура ё судя мебошанд дар давраи кор дар ин
маrомот;
з) он[ое, ки пас аз хатми муассиса[ои таълимии та[силоти
олии касбb дар дастго[[ои Маxлиси миллb ва Маxлиси
намояндагони Маxлиси Олии Xум[урии Тоxикистон ва Дастго[и
иxроияи Президенти Xум[урии Тоxикистон дар мансаб[ое, ки
номгeи он[о аз xониби Президенти Xум[урии Тоxикистон тасдиr
шудааст кор мекунанд, - дар давраи кори он[о дар ин мансаб[о.
(Қонун №620 аз 21.07.10с.)
Моддаи 22. Мe[лат[ои даъвати ша[рвандон ба хизмати
[арбb
Даъвати ша[рвандон ба хизмати [арбb ду маротиба дар як
сол - аз 1 апрел то 31 май ва аз 1 октябр то 30 ноябр дар асоси
Фармони Президенти Xум[урии Тоxикистон, ки он дар
восита[ои ахбори умум на камтар аз як мо[и пеш аз даъват чоп
мешавад, анxом дода мешавад.
Даъвати ша[рвандоне, ки бо додани рутбаи [арбии афсарb
ба э[тиёт гузаронида шудаанд, [амчун rоида пас аз хатми
39
муассисаи давлатии та[силоти олии касбb ба тартиби инфиродb
аз xониби Вазири мудофиаи Xум[урии Тоxикистон анxом дода
мешавад. (Қонун №620 аз 21.07.10с.)
Моддаи 23. Ташкил намудани даъвати ша[рвандон ба
хизмати [арбb
Даъвати ша[рвандонро ба хизмати [арбb раиси но[ия ё
ша[р якxоя бо комиссари [арбии но[ия ё ша[р ташкил менамояд.
Барои ташкил намудани даъвати ша[рвандон ба хизмати
[арбb раиси но[ия ё ша[р масъул аст.
Тартиби даъвати ша[рвандон ба хизмати [арбb бо Rонуни
мазкур ва Низомномаи даъвати ша[рвандон ба хизмати [арбb, ки
{укумати Xум[урии Тоxикистон тасдиr менамояд, муайян карда
мешавад.
Моддаи 24. Комиссияи даъват
Барои ташкил ва гузаронидани даъвати ша[рвандон ба
хизмати [арбb дар [ар як но[ия ё ша[р бо rарори раиси но[ия ё
ша[р комиссияи даъват таъсис дода мешавад, ки ба [айати он[о
бояд дохил шаванд:
муовини раиси но[ия ё ша[р - раиси комиссия;
комиссари [арбии но[ия ё ша[р - муовини раиси комиссия;
котиби комиссияи даъват;
духтуре, ки ба кори муоинаи тиббии ша[рвандони ба
хизмати [арбb даъватшаванда ро[барb мекунад;
намояндаи маrомоти кор[ои дохилии но[ия ё ша[р;
намояндаи маrомоти идораи маорифи но[ия ё ша[р.
Ба [айати комиссияи даъват метавонанд намояндагони
дигар корхона[о, ташкилоту муассиса[о дохил шаванд.
Моддаи 25. E[дадорb ва тартиби кори комиссияи даъват
Ба зиммаи комиссияи даъват e[дадории ташкили муоинаи
тиббии ша[рванди ба хизмати [арбb даъватшаванда ва нисбати
он rабул намудани яке аз rарор[ои зерин гузошта мешавад:
40
дар бораи даъват ба хизмати [арбb;
дар бораи фиристодан ба хизмати алтернативb;
дар бораи додани иxозат барои ба таъхир андохтани
мe[лати даъват ба хизмати [арбb;
дар бораи озод намудан аз даъват ба хизмати [арбb;
дар бораи гузаронидан ба э[тиёт ё озод намудан аз иxрои
e[дадории [арбb.
[ангоми ба хизмати [арбb даъват кардани ша[рванде, ки бо
додани рутбаи афсарb ба э[тиёт гузаронида шудааст, вазифа[ои
номбаршудаи комиссияи даъват ба e[даи комиссари [арбb
вогузор мегардад.
Дар сурати аз даъват ба хизмати [арбb саркашb намудани
ша[рванд комиссияи даъват ба прокурори но[ия ё ша[ри ма[алли
истиrомати ша[рванд [уxxат[ои дахлдорро равон мекунад.
{ангоми rабули rарор дар бораи ба хизмати [арбb
фиристодани ша[рванд комиссияи даъват навъи reшуни
Rувва[ои Мусалла[, дигар reшун ё сохтор[ои [арбиро, ки ин
ша[рванд дар он бояд хизмати [арбиро адо намояд, муайян
мекунад.
Комиссияи даъват rарор[ои худро тан[о дар асоси Rонун
rабул менамояд. Rарори он набояд хилофи хулосаи духтурмутахассисе, ки муоинаи тиббии ша[рвандонро оид ба масъалаи
бинобар вазъи саломатb rобили хизмати [арбb будани e анxом
додааст, бошад.
Раиси комиссияи даъват ё муовини e rарори комиссияи
даъватро ба ша[рванде, ки нисбати e он rабул шудааст, эълон
мекунад. Бо талаби ша[рванд раиси комиссияи даъват ба e
нусхаи rарори комиссияи даъватро, ки нисбати ин ша[рванд
rабул гардидааст, меди[ад.
Rарори комиссияи даъватро ша[рванд метавонад дар
мe[лати 10 рeз ба комиссияи даъвати болоb ё ба суд шикоят
намояд.
Дар ин [олат иxрои rарори комиссияи даъват то эълон
гардидани rарори комиссияи даъвати болоb ё суд боздошта
мешавад.
41
Моддаи 26. Комиссияи даъвати xум[урb, Вилояти
Мухтори Кe[истони Бадахшон, вилоятњо ва шањри Душанбе
(Қонун №57 аз 15.07.04с.)
Бо rарори {укумати Xум[урии Тоxикистон, раисони
Вилояти Мухтори Кe[истони Бадахшон, вилоятњо ва шањри
Душанбе комиссияи марбутаи даъват таъсис дода мешавад, ки
ба он мутобиrаи ин[о бояд дохил шаванд:
муовини Сарвазири Xум[урии Тоxикистон, муовинони
раиси Вилояти Мухтори Кe[истони Бадахшон, вилоятњо ва
шањри Душанбе - раиси комиссия; (Қонун №57 аз 15.07.04с.)
сардори Раёсати ташкилb ва сафарбаркунии Сарситоди
Rувва[ои Мусалла[и Xум[урии Тоxикистон, комиссари [арбии
Вилояти Мухтори Кe[истони Бадахшон, вилоятњо ва шањри
Душанбе - муовини раиси комиссия; (Қонун №57 аз 15.07.04с.)
вакили Маxлиси намояндагони Маxлиси Олии Xум[урии
Тоxикистон, Маxлис[ои вакилони халrи Вилояти Мухтори
Кe[истони Бадахшон, вилоятњо ва шањри Душанбе; (Қонун
№57 аз 15.07.04с.)
котиби комиссияи даъвати xум[урb, Вилояти Мухтори
Кухистони Бадахшон, вилоятњо ва шањри Душанбе; (Қонун
№57 аз 15.07.04с.)
духтуре, ки ба кори ташхис ва муоинаи тиббии
ша[рвандони ба хизмати [арбb даъватшаванда ро[барb
менамояд;
муовини Вазири кор[ои дохилии Xум[урии Тоxикистон,
сардори кор[ои дохилии {укумати Вилояти Мухтори Кe[истони
Бадахшон, вилоятњо ва шањри Душанбе; (Қонун №57 аз
15.07.04с.)
намояндаи маrомоти давлатии маорифи xум[урb, Вилояти
Мухтори Кe[истони Бадахшон, вилоятњо ва шањри Душанбе.
(Қонун №57 аз 15.07.04с.)
Ба [айати комиссияи даъвати xум[урb, Вилояти Мухтори
Кe[истони Бадахшон, вилоятњо ва шањри Душанбе шахсони
дигар низ дохил шуда метавонанд. (Қонун №57 аз 15.07.04с.)
42
Комиссияи даъвати xум[урb, Вилояти Мухтори Кe[истони
Бадахшон, вилоятњо ва шањри Душанбе: (Қонун №57 аз
15.07.04с.)
муоинаи тиббии ша[рвандони ба хизмати [арбb
даъватшударо пеш аз ба ма[алли хизмат равон карданашон,
ташхиси назоратии тиббии ша[рвандони барои ба таъхир
андохтани мe[лати даъват иxозат гирифта ё ша[рвандони
бинобар вазъи саломатb аз даъват ба хизмати [арбb озодшуда,
инчунин ша[рвандони бо rарори комиссия[ои даъват дар бораи
бинобар вазъи саломатb rобили хизмати [арбb будан норозигb
из[орнамударо ташкил менамояд;
дурустии ба таъхир андохтани мe[лати даъвати
ша[рвандон ва аз даъвати [арбb озод кардани ша[рвандонро
тафтиш менамояд;
асоснокии ба навъ[ои reшун[ои Rувва[ои Мусалла[, дигар
reшун[о ва сохтор[ои [арбb барои хизмати [арбb фиристодани
ша[рвандонро назорат мекунад;
арзу шикоят[ои ша[рвандони ба хизмати [арбb
даъватшавандаро нисбати амал[ои комиссия[ои даъват баррасb
менамояд;
[олати даъват ба хизмати [арбиро баррасb намуда,
пешни[одоти худро ба {укумати Xум[урии Тоxикистон, Раиси
Вилояти Мухтори Кe[истони Бадахшон, вилоятњо ва шањри
Душанбе арз менамояд. (Қонун №57 аз 15.07.04с.)
Комиссияи даъвати Вилояти Мухтори Кe[истони
Бадахшон, вилоят[о [уrуr доранд rарор[ои комиссия[ои даъватии
но[иявию ша[риро, комиссияи даъвати xум[урb бошад, rарори
комиссияи даъвати вилоятb, ша[рb ва но[иявиро аз нав бинад ва
бекор кунад.
Rарори комиссияи даъвати xум[урb, Вилояти Мухтори
Кe[истони Бадахшон, вилоят мумкин аст дар суд шикоят карда
шавад.
Xамъкуни ва ба Ќуввањои Мусаллањи Xумњурии
Тољикистон, дигар ќeшунњо ва воњидњои њарби таќсим
намудани шањрвандони аз шањру ноњияњои тобеи љумњури ба
хизмати њарби даъватшуда, инчунин аз муоинаи назоратии
43
тибби гузаронидани онњоро дар заминаи Нуќтаи љамъоварии
љумњурияви Раёсати ташкили-сафарбаркунии Сарситоди
Ќуввањои Мусаллањи Xумњурии Тољикистон анљом медињад.
(Қонун №57 аз 15.07.04с.)
Моддаи 27. E[дадории ша[рвандоне, ки бояд ба хизмати
[арбb даъват шаванд
Ша[рвандони дар э[тиёт rарорнадоштаи ба хизмати [арбb
даъватшаванда e[дадоранд бо даъвати комиссариати [арбb ба
муоинаи тиббb, маxлиси комиссияи даъват ё барои фиристондан
ба rисми [арбb барои адои хизмати [арбb [озир шаванд, инчунин
то фиристодан ба ма[алли адои хизмати [арбb дар комиссариати
[арбb rарор гиранд.
Ша[рвандони ба хизмати [арбb даъватшаванда e[дадоранд
даъватномаи комиссариати [арбиро бо забонхат rабул намоянд.
Даъватномаро ба ша[рвандон кормандони комиссариати [арбb ё
дар xои кори (та[сили) ша[рванд ро[барон, дигар шахсони
(кормандони) вазифадори ба кори ба [исобгирии [арбb масъули
ташкилот[о, инчунин шахсони вазифадори ба кори ба
[исобгирии [арбb масъули xамоат[о месупоранд. Дар даъватнома
бояд оrибати [уrуrии аз тарафи ша[рвандон иxро нагардидани
талабот[ои ба зиммаи он[о гузошташуда зикр шуда бошад.
Дар сурати имконнопазирии аз xониби кормандон,
ро[барон ё шахсони вазифадор супоридани даъватнома ба
ша[рвандони ба хизмати [арбb даъватшаванда таъмини [озир
шудани он[о ба чорабини[ои бо даъват ба хизмати [арбb
вобастабуда ба зиммаи маrомоти кор[ои дохилb дар асоси
муроxиати хаттии комиссари [арбb гузошта мешавад.
Ша[рвандони xинси мард, ки ба э[тиёт бо додани рутбаи
[арбии афсар дохил шудаанд, e[дадоранд мувофиrи даъватномаи
комиссариати [арбb ба муоинаи тиббb, инчунин ба назди
комиссари [арбb барои rабули rарор оид ба даъват ба хизмати
[арбb ва гирифтани амрнома барои рафтан ба ма[алли хизмати
[арбb [озир шаванд.
Дар сурати бе сабаб[ои узрнок мувофиrи даъватномаи
комиссариати [арбb [озир нашудани ша[рванд ба чорабини[ои
44
бо даъват ба хизмати [арбb вобастабуда, ша[рванди номбурда аз
хизмати [арбb саркашb карда [исоб карда мешавад ва мутобиrи
rонунгузории Xум[урии Тоxикистон ба xавобгарb кашида
мешавад.
Моддаи 28. Даъвати ша[рвандон ба хизмати [арбb дар
асоси сафарбаркунb ва дар давраи xанг. Таълими умумии [арбии
ша[рвандон
Тартиби даъвати ша[рвандон ба хизмати [арбb дар асоси
сафарбаркунb ва дар давраи xанг бо Rонун[ои Xум[урии
Тоxикистон муrаррар карда мешавад.
Бо маrсади тайёр намудани контингенти зарурb барои
пурра намудани Rувва[ои Мусалла[, дигар reшун[о ва сохтор[ои
[арбb дар давраи xанг бо rарори {укумати Xум[урии Тоxикистон
таълими умумии [атмии [арбb барои [амаи ша[рвандон:
а) мард[о - аз синни 16 то 55-сола;
б) зан[о - аз 18 то 45-солаи бекeдак ё он[ое, ки кeдакони аз
8 сола калон доранд, xорb карда мешавад.
Таълими умумии [атмии [арбии шахрвандон дар xои кор ё
истиrомат бе xудошавb аз исте[солот ё та[сил анxом дода
мешавад.
ФАСЛИ V. БА ХИЗМАТИ {АРБB ДОХИЛ ШУДАНИ
ША{РВАНДОН
Моддаи 29. Бо тартиби ихтиёрb ба хизмати [арбb дохил
шудани ша[рвандон
Ша[рвандони xинси марди аз 18 то 40 сола ва
ша[рвандони xинси зани аз 20 то 40 сола метавонанд бо тартиби
ихтиёрb ба хизмати [арбb дохил шаванд ва хизмати [арбиро то
расидан ба синни ни[оии дар хизмати [арбb будани он[о, ки
моддаи 43 Rонуни мазкур муrаррар намудааст, адо намоянд, ба
uайр аз [олат[ое, ки он[о мутобиrи [амин Rонун ва Низомнома
дар бораи тартиби адои хизмати [арбb пеш аз мe[лат аз хизмати
[арбb озод мешаванд.
45
Тартиби интихоби номзад[оро барои ихтиёрb ба хизмати
[арбb дохил шудан Вазири мудофиаи Xум[урии Тоxикистон,
ро[барони вазорату идора[ое, ки дар он[о тибrи Rонун хизмати
[арбb пешбинb гардидааст, муайян менамоянд.
{олат, монеаи бо тартиби ихтиёрb ба хизмати [арбb дохил
шудан ё дар хизмати [арбb будан ин[оянд:
дар rисм[ои [арбb, муассисаю ташкилот[ои Rувва[ои
Мусалла[, дигар reшун[о ё сохтор[ои [арбb (минбаъд - rисм[ои
[арбb, агар [амин Rонун rоидаи дигарро пешбинb накарда
бошад) набудани вазифа[ои [арбии холb;
мутобиrати нопурраи ша[рванд ба талабот[ое, ки мутобиrи
[амин Rонун ба ша[рвандони бо тартиби ихтиёрb ба хизмати
[арбb дохилшаванда, пешни[од шудаанд;
доuи судb доштани ша[рванд (аз он xумла, бо санади авф
бардошташуда, бар[ам додашуда ё озодшуда);
наздик будани хешовандон (волидайн, [амсар, бародарон,
хо[арон, писарон, духтарон, инчунин бародарон, хо[арон,
волидайн ва фарзандони [амсарон) бо хизматчиёни [арбb, агар
хизмати [арбии он[о бо тобеъияти бевоситаи он[о вобаста
бошад, ё дар зери назорати яке аз он[о бошад;
дидаю дониста пешни[од намудани маълумот[ои бардурeu
ё [уxxат[ои rалбакb дар бораи худ ё хешовандони худ;
ба ша[рванд додани рухсати сирри давлатиро рад кардани
маrомоти дахлдор;
кeдаки то синни 8-сола доштани ша[рванди xинси зан, ё ки
ша[рванди xинси марди дар rайди нико[ набуда.
Хизматчиёни [арбие, ки тибrи банд[ои «г», «д», «е», «з»,
«и»-и моддаи 45 [амин Rонун аз хизмати [арбb озод шудаанд,
дар замони осоишта такроран наметавонанд ба хизмати [арбb
дохил шаванд.
Моддаи 30. Ба муассиса[ои таълимии [арбии та[силоти
олии касбb дохил шудани ша[рвандон
Ша[рванде, ки хизмати [арбиро адо накардааст, [уrуr дорад
ба муассисаи таълимии [арбии та[силоти олии касбb аз соле, ки
46
дар он e ба синни 17-солагb мерасад ва то соле, ки e 21 сола
мешавад, дохил шавад. (Қонун №620 аз 21.07.10с.)
Ша[рванде, ки хизмати [арбиро адо мекунад ё адо
кардааст, [уrуr дорад ба муассисаи таълимии номбурда то соле,
ки ба синни 23-солагb медарояд, дохил шавад.
Хизматчии [арбие (курсанте), ки рутбаи [арбии афсарb
надорад ва ба муассисаи таълимии [арбии маълумоти касбии дар
rисми якуми моддаи мазкур зикргардида дохил шудааст, [уrуrи
хизматчии [арбии мувофиrи даъват хизмати [арбb адокунандаро
дорад.
Курсанте (xинси мард), ки аз муассиса[ои таълимии
харбии та[силоти олии касбиро ё аз муассиса[ои таълимии
маълумоти касбии маrомоти корхои дохилb бинобар аз худ
накардани таълим ё риоя накардани интизом хориx шудааст,
мутобиrи тартиби муrаррарнамудаи Вазири мудофиаи Xум[урии
Тоxикистон (ро[бари вазорат ё идора[ое, ки Rонуни мазкур дар
он[о хизмати [арбиро пешбинb намудааст) ба мe[лате, ки пас аз
хатми он давомнокии хизмати [арбии ин хизматчии [арбb ба
мe[лати Rонуни мазкур муrаррарнамудаи хизмати [арбb дар
асоси даъват баробар мегардад, агар то ла[заи хориx карда
шудан e мe[лати хизмати [арбии дар асоси даъват
муrарраргардидаро адо накарда бошад ва барои аз даъват ба
хизмати [арбb озод шудан ё ба таъхир андохтани мe[лати даъват
ба хизмати [арбb [уrуr надошта бошад, барои адои хизмати [арбb
дар асоси даъват фиристода мешавад. [амзамон давомнокии
хизмати [арбии тибrи даъват то дохил шудан ба муассиса[ои
таълимии та[силоти касбb дар [аxми пурра [исоб карда мешавад.
Давраи та[сил дар муассиса[ои мазкур аз рeи [исоби ду мо[и
хизмати [арбb [ангоми та[сил баробари як мо[и хизмати [арбb
тибrи даъват [исоб карда мешавад. Дар [олати хориx намудани
курсант[ои xинси зан бо асос[ои номбаршуда, он[о бояд бе ба
rайди [арбb гирифтан аз хизмати [арбb озод карда шаванд ё
вобаста аз ихтисоси rайди [арбии гирифтаашон ба э[тиёт ворид
карда шаванд. (Қонун №620 аз 21.07.10с.)
Хизматчии [арбие, ки дар [олат[ои пешбининамудаи rисми
ча[оруми моддаи мазкур аз муассисаи таълимии [арбии
47
та[силоти касбb хориx карда шудааст, ё муассисаи таълимии
номбурдаро хатм намудаасту ба ма[алли хизмати [арбb
нарафтааст, мутобиrи rонунгузории Xум[урии Тоxикистон ба
xавобгарии xиноятb ва моддb кашида мешавад. (Қонун №620 аз
21.07.10с.)
Барнома[ои таълимии муассиса[ои таълимии [арбии
та[силоти касбb бояд ба курсант[о омeзонидани ихтисос[ои
uайринизомиеро, ки номгeи он[оро {укумати Xум[урии
Тоxикистон тасдиr мекунад, пешбинb намоянд. (Қонун №620 аз
21.07.10с.)
Моддаи 31. Талаботе, ки ба ша[рвандони бо тартиби
ихтиёрb ба хизмати [арбb дохилшаванда пешни[од карда
мешавад.
Ша[рванде, ки бо тартиби ихтиёрb ба хизмати [арбb дохил
мешавад, бояд мутобиrи Низомномаи ташхиси тиббии [арбb, ки
{укумати Xум[урии Тоxикистон тасдиr намудааст, та[ти
муоинаи тиббb rарор гирад. Дар асоси натиxа[ои муоинаи тиббb
дар хусуси rобили хизмати [арбb будани ша[рванд rарор rабул
карда мешавад.
Ша[рванде, ки ба хизмати [арбb дохил мешавад, бояд ба
талаботи муrарраргардидаи зайл мутобиr бошад:
аз рeи меъёри та[силоти умумb; (Қонун №620 аз
21.07.10с.)
аз рeи сат[и тайёрии касбb;
аз рeи сифат[ои ахлоrию психологb;
аз рeи меъёр[ои тайёрии xисмонb.
Талабот ва меъёр[ои зикргардидаро Вазири мудофиаи
Xум[урии Тоxикистон (ро[бари вазорат, идорае, ки Rонуни
мазкур дар он хизмати [арбb пешбинb намудааст) муrаррар
мекунад.
Мутобиrати ша[рвандони ба хизмати [арбb дохилшаванда
ва онро дар асоси талаботи муrарраргардида адокунандаро
Низомномаи тартиби адои хизмати [арбb муайян менамояд.
48
ФАСЛИ VI. ХИЗМАТИ {АРБB
Моддаи 32. Хизмати [арбb
Хизмати [арбb-навъи махсус ва афзалиятноки хизмати
давлатb буда, иxрои бевоситаи e[дадори[ои конститутсионии
ша[рвандони Xум[урии Тоxикистон дар [айати Rувва[ои
Мусалла[, дигар reшун[о ва сохтор[ои [арбb дар бар гирифта,
иборат аст:
а) аз хизмати [арбии мувофиrи даъват дар вазифа[ои аскар
ва сержант[о;
б) аз хизмати [арбb бо тартиби ихтиёрb дар вазифа[ои
прапоршик[о;
в) аз хизмати [арбии мувофиrи даъват ва бо тартиби
ихтиёрb дар вазифа[ои [айати афсарон;
г) аз хизмати [арбии ихтиёрb дар вазифа[ои [айати
аскарон, сержант[о, прапоршик[о ва афсарон;
д) аз хизмати [арбии курсант[о ва шунавандагони
муассиса[ои таълимии [арбии та[силоти касбb; (Қонун №620 аз
21.07.10с.)
е) аз хизмати [арбb бо тартиби ихтиёрb дар маrомоти
амнияти давлатии Xум[урии Тоxикистон дар вазифа[ои
сержант[о. (Қонун №38 аз 1.08.03с.)
Шахсе, ки ша[рванди Xум[урии Тоxикистон нест,
наметавонад дар Rувва[ои Мусалла[, дигар reшун[о ва сохтор[ои
[арбии Xум[урии Тоxикистон хизмати [арбиро адо намояд.
Ша[рванде, ки хизмати [арбиро адо карда истодааст,
хизматчии [арбb буда, маrоми [уrуrиеро, ки rонунгузории
Xум[урии Тоxикистон муайян менамояд, дорад.
Мазмун ва тартиби адои хизмати [арбb дар давраи
осоишта бо Rонуни мазкур, оиннома[ои [арбb ва Низомномаи
тартиби адои хизмати [арбb муайян мегардад.
Хусусият[ои адои хизмати [арбb дар дигар во[ид[ои [арбb
бо rонун[о, ки фаъолияти он[оро танзим менамояд, муайян
мегардад.
Хусусият[ои адои [арбb дар давраи сафарбаркунb, [олат[ои
фавrулодда ё вазъияти xанг, инчунин дар шароити муноrиша[ои
49
мусалла[она бо rонун[о, санад[ои меъёрию [уrуrии Xум[урии
Тоxикистон ва Низомномаи тартиби адои хизмати [арбb муайян
мегарданд.
Моддаи 33. Иxрои e[дадори[ои хизмати [арбb
Бо маrсади танзими муносибат[ои [уrуrии вобаста ба
иxрои e[дадории умумии [арбb ва адои хизмати [арбb аз xониби
ша[рвандон, та[ти маф[уми иxрои e[дадори[ои [арбb ин[о
фа[мида мешаванд:
а) иштирок дар амалиёти [арбb, иxрои супориш[о дар
шароит[ои вазъияти фавrулодда ё дар [олати xанг, ё ин ки дар
шароит[ои муноrиша[ои мусалла[она;
б) иxрои e[дадори[ои вазифавb, ки мутобиrи rонунгузорb
муrаррар карда шудаанд;
в) адо намудани навбатдории xангb (хизмати xангb),
инчунин хизмат дар дастаи (наряди) гарнизонb ва дар [айати
дастаи (наряди) шабонарeзb;
г) иштирок дар машr[о ва юриш[о;
д) иxрои фармон, амр ё супориш[ое, ки командир (сардор)
додааст;
е) дар [удуди rисми [арбb будан дар тeли ваrти хизматии
мувофиrи тартиби рeз муrарраргардида ё агар инро зарурати
хизматb талаб намояд;
ж) дар сафари хизматb ё дар табобат будан;
з) ба ма[алли хизмат, табобат рафтан ва аз он xо
баргаштан;
и) иштирок дар xамъомад[ои [арбb;
к) дар асирb будан (uайр аз [олат[ои ихтиёрb асир шудан),
дар вазъияти гаравгон ё назарбанд rарор доштан;
л) номаълум [озир набудан - то бедарак uоибшуда эътироф
намудани хизматчии [арбb ё вафоткарда эълон шудани e
мувофиrи тартиби муrаррарнамудаи rонун;
м) [ифзи [аёт, саломатb ва шаъну шарафи шахсият;
н) расонидани кeмак ба маrомоти [ифзи [уrуr дар таъмини
rонуният ва тартиби [уrуrb;
50
о) дигар амал[ои хизматчии [арбb, ки аз xониби суд ба
манфиати xамъият ва давлат содиршуда [исобида шудаанд.
Хизматчии [арбb, инчунин ша[рванде, ки xамъомади
[арбиро гузашта истодааст, [ангоми адои e[дадори[ои хизмати
[арбb [алокшуда (фавтида), маъюбшуда (ярадор, контузия,
маъюбшуда) ё беморшуда [исоб карда намешавад, агар e:
берун аз [удуди rисм[ои [арбb дар истиро[ат, xавобшавb ё
рухсатb бошад, ба истиснои [олат[ое, ки банд[ои «з», «к», «м»,
«н», «о», rисми якуми моддаи мазкур пешбинb намудаанд;
худсарона аз [удуди rисми [арбb ё аз xои хизмати берун аз
[удуди rисми [арбb муrарраргардида баромадааст, ба истиснои
[олат[ое, ки банд[ои «л», «м», «н», «о» rисми якуми моддаи
мазкур пешбинb намудаанд;
худро ихтиёран ба воситаи истеъмоли нeшоки[ои спиртb,
нашъа ё модда[ои за[ролуд ба [олати мастb овардааст;
кирдори хатарноки xамъиятии дар rонуни xиноятb
пешбинигардидаро содир менамоянд;
худкушb ё rасди худкушb намояд, агар амал[ои
зикргардида ба [олати беморb ё расонидан ба худкушb вобаста
набошанд;
Ба хизматчии [арбb фармон, амр ва супориш[ое, ки ба
хизмати [арбb дахл надоранд ё ба вайрон кардани rонун равона
гардидаанд, наметавонанд дода шаванд.
Моддаи 34. Мe[лат[ои хизмати [арбb
Мe[лат[ои хизмати [арбии хизматчиёни [арбb ба тариrи
зайл муrаррар карда мешаванд:
барои он[ое, ки дар асоси даъват дар вазифа[ои аскарон ва
сержант[о хизмати [арбb адо мекунанд - 24 мо[, барои шахсони
та[силоти олb дошта - 12 мо[;(Қонун №18 аз 28.02.04с., Қонун
№620 аз 21.07.10с.)
барои он[ое, ки дар асоси даъват дар вазифа[ои [айати
афсарон хизмати [арбb адо мекунанд - 24 мо[;
барои сержант[о, прапоршик[о ва занон-хизматчиёни
[арбb, ки бо тартиби ихтиёрb хизмат мекунанд аз 3 то 5 сол
51
мувофиrи тартибе, ки Низомномаи тартиби адои хизмати [арбb
муайян кардааст; (Қонун №38 аз 1.08.03с.)
барои афсароне, ки муассисаи таълимии [арбии та[силоти
олb ва миёнаи касбиро хатм намудаанд, - на камтар аз 10 сол;
(Қонун №620 аз 21.07.10с.)
барои афсароне, ки аз э[тиёт бо тариrи ихтиёрb ба хизмати
[арбb дохил шудаанд, - 5 сол;
барои хизматчиёни [арбие, ки бо тариrи ихтиёрb хизмати
[арбиро дар шароит[ои баландкe[ ва ма[ал[ои шароити
номусоиди иrлимию экологb адо мекунанд, мe[лати
кeто[кардашудаи адои хизмати [арбb дар ин ма[ал[о, ки
Низомномаи тартиби адои хизмати [арбb муайян менамояд,
муrаррар карда мешавад.
Мe[лати хизмати [арбиро барои хизматчиёни [арбb, ки
берун аз rаламрави Xум[урии Тоxикистон адо мекунанд,
[уrумати Xум[урии Тоxикистон муrаррар мекунад.
Оuози хизмати [арбb [исоб карда мешавад:
барои ша[рвандоне, ки ба хизмати [арбb даъват шудаанд, аз рeзи ба комиссариати [арбb барои фиристодан ба ма[алли
адои хизмати [арбb [озир шудан;
барои ша[рвандоне, ки ба хизмати [арбb ба тариrи ихтиёрb
дохил мешаванд, - аз рeзи ба рeйхати шахсии rисми [арбb дохил
шудани он[о;
барои ша[рвандоне, ки ба муассисаи таълимии [арбии
та[силоти касбb дохил мешаванд, - аз рeзи ба муассисаи таълимb
дохил шудан. (Қонун №620 аз 21.07.10с.)
Ба итмом расидани хизмати [арбb аз таърихи аз рeйхати
[айати шахсb хориx гардидани хизматчии [арбb, бо тартиби
муайяннамудаи Низомномаи тартиби адои хизмати [арбb [исоб
карда мешаванд.
Мe[лати хизмати [арбии ша[рванде, ки аз рeи даъват
хизмати [арбb адо намудааст, дар [олат[ои мустасное, ки
Низомномаи тартиби адои хизмати [арбb муайян менамояд,
метавонад то ду мо[ дароз карда шавад.
52
Мe[лати хизмати [арбиро, ки дар rисм[ои якуми [амин
модда муrаррар шудааст, дароз кардан мумкин нест ба
истиснои:
- хизматчиёни [арбие, ки дар беморхона мебошанд;
- хизматчиёне, ки дар юриш[о иштирок мекунанд, дар
асоратанд ва дар дигар [олат[ои пешбининамудаи Низомномаи
тартиби адои хизмати [арбb.
Ваrти иштироки хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро
тибrи даъват адо мекунанд дар амалиёти xангb ё иxрои
супориш[о дар шароити задухeрд[ои мусалла[она, инчунин
ваrти дар муолиxа будани он[о дар муассиса[ои табобатb дар
натиxаи ярадоршавb, контузиягирb, маъюбшавb ё бемори[ое, ки
[ангоми амалиёти номбаршуда гирифтор шудаанд, як рeзаш
баробари ду рeзи хизмати [арбии тибrи даъват ба [исоб гирифта
мешавад.
Мe[лати худсарона баромадани хизматчиёни [арбb аз
rисми [арбb ё ма[алли хизмати [арбb сарфи назар аз сабаб[ои он,
сариваrт дар мe[лати дар амрнома[о нишон додашуда наомадан
ба rисми [арбb ё ма[алли хизмати [арбb ва инчунин мe[лати адои
xазо дар rисм[ои [арбии интизомb ё мe[лати адои xазои
интизомb дар шакли [абс ба мe[лати хизмати [арбb [исоб карда
намешаванд.
Давраи гузаштани xамъомад[ои [арбb ба мe[лати умумии
хизматии [арбии ша[рвандон дохил карда мешавад.
Моддаи 35. Либоси [арбb
Барои хизматчиёни [арбии Rувва[ои Мусалла[, дигар
reшун[о ва сохтор[ои [арбb навъ[ои зарурии либос муrаррар
карда мешаванд.
Либоси [арбb ва нишона[ои фарrкунандаро {укумати
Xум[урии Тоxикистон, rоида[ои пeшида гаштани он[оро Вазири
мудофиаи Xум[урии Тоxикистон (ро[бари вазорату идорае, ки
Rонуни мазкур дар он[о хизмати [арбb пешбинb намудааст)
тасдиr менамоянд.
Намуди либос ва нишона[ои фарrкунандаи кормандони
вазорат[о ва идора[о, корхона[о, ташкилоту муассиса[о ва
53
итти[одияи xамъиятb ба либоси расмb ва нишона[ои
фарrкунандаи хизматчиёни [арбb монанд буда наметавонанд.
Вазорату идора[о [ангоми таuйир додани либос ва
нишона[ои фарrкунандаи дахлдор ё xорb намудани либоси нав
ва нишона[ои фарrкунандаи кормандони худ ба {укумати
Xум[урии Тоxикистон таклиф[ои дахлдорро пас аз мувофиrа бо
Вазорати
мудофиаи
Xум[урии
Тоxикистон
пешни[од
менамоянд.
Пeшида гаштани либоси [арбb бо нишона[ои фарrкунанда
аз тарафи ша[рвандоне, ки ба ин [уrуr надоранд, манъ аст ва
боиси ба xавобгарии rонунb кашидан мегардад.
Моддаи 36. Савганди [арбb
Ша[рванди бори аввал ба хизмати [арбb дохилшуда ё
хизмати [арбиро адо накарда ва бори аввал ба xамъомад[ои
[арбb даъватшуда, дар назди Парxами давлатии Xум[урии
Тоxикистон ва Байраrи xангии rисми [арбb Савганди [арбb ёд
мекунад.
Матни Савганди [арбиро Маxлиси намояндагони Маxлиси
Олии Xум[урии Тоxикистон тасдиr менамояд.
Ёд кардани Савганди [арбb бо тартибе, ки оиннома[ои
умуми[арбии Rувва[ои Мусалла[и Xум[урии Тоxикистон
муrаррар кардааст, анxом дода мешавад.
То ёд кардани Савганди [арбb xалб кардани хизматчиёни
[арбb ба иxрои супориш[ои xангb (иштирок дар амалиёти xангb,
навбатдории xангии [арбb, хизмати xангb, гарнизонb, посбонb)
ва иxрои супориш[о [ангоми xорb кардани вазъияти фавrулодда
ва дар шароити задухeрд[ои мусалла[она, ба он[о асли[а ва
техникаи [арбиро вобаста намудан, инчунин ба тариrи xазои
интизомb дар шакли ба [абс гирифтан, манъ аст.
Хизматчиёни [арби барои садоrат ба Президенти
Xум[урии Тоxикистон – Сарфармонде[и Олии Rувва[ои
Мусалла[и Xум[урии Тоxикистон тибrи rонунгузории Xум[урии
Тоxикистон савганди тантанавни ёд мекунанд. (Rонун №206 аз
15.11.06с.)
54
Моддаи 37. Муваrrатан ба ихтиёри маrомоти дигар
фиристодан ва гузаронидани хизматчиёни [арбb
Хизматчиёни [арбb метавонанд ба маrомоти [окимияти
давлатb, ташкилот[ои байналмилалие, ки Xум[урии Тоxикистон
узви он[о мебошанд, инчунин корхона[ои саноати [арбb дар
доираи лимит[ои муrарраркунандаи Президенти Xум[урии
Тоxикистон муваrrатан фиристода шаванд. Тартиб ва
хусусият[ои адои хизмати [арбии он[оро [амин Rонун ва
Низомнома дар бораи тартиби адои хизмати [арбb муайян
мекунанд.
Хизматчиёни [арбb метавонанд барои минбаъд адо
намудани хизмати [арбb аз Rувва[ои Мусалла[ ба дигар
вазорат[о ва идора[о, ки [амин Rонун дар он[о хизмати [арбиро
пешбинb намудааст, инчунин аз ин вазорату идора[о ба
Rувва[ои Мусалла[, ё ки байни вазорату идора[ое, ки дар он[о
тибrи [амин Rонун хизмати [арбb пешбинb шудааст, бо тартиби
муrаррарнамудаи Низомнома дар бораи тартиби адои хизмати
[арбb гузаронида шаванд. Хизматчиёни [арбb метавонанд
мутобиrи созишнома[ои байнидавлатии Xум[урии Тоxикистон
барои минбаъд гузаштани хизмати [арбb дар Rувва[ои Мусалла[,
дигар reшун[о ва сохтор[ои [арбии дигар давлат[о, вазорат[о ва
идора[ое, ки rонунгузории ин давлат[о дар он[о хизмати [арбb
пешбинb намудааст, гузаронида шаванд.
Моддаи 38. {айати хизматчиёни [арбb ва рутба[ои [арбb
Дар Rувва[ои Мусалла[, дигар reшун[о ва сохтори [арбb
чунин [айати хизматчиёни [арбb муайян карда шуда,
мувофиrан рутба[ои [арбии зерин аз тарафи Маxлиси
намояндагони Маxлиси Олии Xум[урии Тоxикистон муrаррар
карда мешавад:
{айати хизматчиёни харбb
Аскархо -
Рутба[ои [арбb
rаторb (курсант),
ефрейтор
сержанти хурд
Сержант[о 55
сержант
сержанти калон
старшина
прапоршик
прапорщики калон
Прапоршик[о Афсар[о:
Хурд -
лейтенанти хурд
лейтенант
лейтенанти калон
капитан
майор
подполковник
полковник
генерал-майор
генерал-лейтенант
генерал-полковник
генерали артиш
Калон Олb
Пас аз рутбаи [арбии хизматчии [арбие, ки дар rисми
[арбии гвардия ё xузъу томи гвардиявb хизмат мекунанд,
калимаи «гвардия» илова карда мешавад.
Ба рутбаи [арбии хизматчии [арбие, ки ихтисоси rайди
[арбии [уrуrb, тиббb дорад, мутобиrан калима[ои «адлия»,
«хизмати тиббb», илова карда мешавад.
Ба рутбаи [арбии ша[рванде, ки дар э[тиёт ё дар истеъфо
мебошад, мутобиrан калимаи «э[тиёт» ё «мустаъфb» илова карда
мешавад.
Xорb намудани рутба[ои хизматb, махсус ё дараxаи
ихтисосии ба рутба[ои [арбb монанд барои шахсони мансабдор,
кормандон ва хизматчиёни вазорату идора[о, корхона[о,
ташкилоту муассиса[о ва итти[одия[ои xамъиятb манъ аст.
Моддаи 39. Додани рутба[ои [арбb
Барои адои хизмати [арбb дар [ар як рутбаи [арбb муддати
муайян муrаррар карда мешавад.
56
Рутбаи навбатии [арбb ба хизматчии [арбb бо баохиррасии
мe[лати хизмати e дар рутбаи пешинаи [арбb, агар e вазифаи
[арбиеро ишuол намояд, ки дар штат барои он рутбаи [арбии
баробар ё нисбатан болотар аз рутбаи ба хизматчии [арбb
додашаванда пешбинb гардида бошад, дода мешавад.
Рутбаи навбатии [арбb ба хизматчии [арбие, ки рутбаи
афсарии то худи подполковник дораду [амзамон бомуваффаrият
дар шeъбаи рeзонаи муассисаи [арбии та[силоти олии касбb
та[сил мекунад, бо баитмомрасии хизмати e дар рутбаи [арбии
пешина, новобаста аз вазифаи [арбии то дохилшавb ба
муассисаи таълимии ишuолкардааш, дода мешавад. (Қонун
№620 аз 21.07.10с.)
Рутбаи навбатb ба хизматчии [арбb пеш аз мe[лат барои
хизмат[ои шоёни шахсb, вале на баландтар аз рутбаи [арбие, ки
штат барои вазифаи ишuолкардаи e пешбинb намудааст, баъди
гузаштани на камтар аз нисфи мe[лати муrарраркардаи хизмат
дар рутбаи [арбии пешина ва на зиёда аз як маротиба дар
тамоми давраи хизматии [арбb дода мешавад. (Қонун №38 аз
1.08.03с.)
Ба хизматчии [арбие, ки мe[лати хизмати [арбии e дар
рутбаи [арбии гирифтааш ба охир расидааст, барои хизмат[ои
шоёни шахсияш як зина боло рутбаи [арбие додан мумкин аст,
ки он барои мансаби ишuолкунандаи ин хизматчии [арбb
мувофиrи штат пешбинb гардидааст, аммо на зиёда аз як
маротиба дар тамоми давраи хизмати [арбb. (Қонун №38 аз
1.08.03с.)
Рутбаи [арбb ба хизматчиёни [арбb:
афсарони олирутба - аз тарафи Президенти Xум[урии
Тоxикистон;
ба хизматчиёни [арбии рутба[ои то худи полковник мувофиrи тартиби муrарраргардидаи Низомномаи тартиби адои
хизмати [арбb дода мешавад.
Рутбаи [арбb ба Президенти Xум[урии Тоxикистон дар
xаласа[ои якxояи Маxлиси миллb ва Маxлиси намояндагони
Маxлиси Олии Xум[урии Тоxикистон дода мешавад.
57
Ба шахсони дорои рутбаи махсуси [айати rаторb ва
ро[барикунандаи маrомоти кор[ои дохилb, муассиса ва маrомоти
системаи иxрои xазои xиноятb, рутба[ои махсуси маrомоти
гумрук, маrомоти Агентии назорати маводи нашъаовари назди
Президенти Xум[урии Тоxикистон, дараxа[ои тахассусии
маrомоти прокуратура, дараxа[ои тахассуси маrомоти суд, ки
барои ишuоли вазифа[ои [арбb дар Rувва[ои Мусалла[, дигар
reшун[о ва сохтор[ои [арбb мегарданд, дар асоси аттестатсия
рутба[ои [арбии [айати афсари баробар ба рутба, дараxаи
тахассус, категорияи он[о дода мешаванд, вале на баландтар аз
он рутбае, ки штат пешбинb намудааст. Зимнан мe[лати хизмати
[арбb дар мансаб[ои [арбb аз рeзи ба маrомоти мазкур ба хизмат
(кор) дохил шудани ин шахсон, ки додани рутбаи махсус,
дараxа[ои тахассуси пешбинb мешаванд, [исоб карда мешавад.
(Қонун №16 аз 22.04.03с. Қонун №609 аз 21.07.10с.)
Тартиби додани рутба[ои [арбb ва мe[лати хизмати
[арбиро дар рутба[ои [арбb [амин Rонун ва Низомнома дар
бораи тартиби адои хизмати [арбb муайян менамоянд.
Моддаи 40. Ма[рум кардан аз рутбаи [арбb, паст кардан,
барrарор кардани рутбаи [арбb
Хизматчии [арбb, инчунин ша[рванде, ки дар э[тиёт ё дар
истеъфо мебошад, дар [олат[ои зерин мумкин аст аз рутба[ои
[арбb ма[рум карда шавад:
а) бо [укми суд - новобаста ба рутбаи [арбии додашуда аз
вазифаи ишuолкарда;
б) бо фармони шахси мансабдоре, ки мутобиrи
Низомномаи тартиби адои хизмати [арбb [уrуrи додани рутба[ои
[арбии сержант ва прапоршикро нисбати ин хизматчиёни [арбb
дорад;
в) бо фармони Вазири мудофиаи Xум[урии Тоxикистон,
инчунин ро[барони вазорат[о ва идора[ое, ки [амин Rонун дар
он[о хизмати [арбиро пешбинb намудааст - нисбати [айати
афсари хурд дар [олати аз хизмати [арбb барои паст задани
шарафи баланди рутбаи [арбb рухсат шудани хизматчии [арбb;
58
г) бо фармони Вазири мудофиаи Xум[урии Тоxикистон,
ро[барони вазорат[о ва идора[ое, ки [амин Rонун дар он[о
хизмати [арбиро пешбинb намудааст, - нисбати [айати афсари
калон дар [олати аз хизмати [арбb барои паст задани шарафи
баланди рутбаи [арбb рухсат шудани хизматчии [арбb бо ба
[исоб гирифтани rарори xаласаи афсарон ё суди шаъни [айати
афсарb;
д) бо фармони Президенти Xум[урии Тоxикистон нисбати [айати афсарони олb. Паст кардани рутбаи [арбb ба якду зина ба амал бароварда мешавад:
а) нисбати [айати хурд ва калони афсарb - фаrат аз тарафи
Вазири мудофиаи Xум[урии Тоxикистон, ро[барони вазорат[о ва
идора[ое, ки [амин Rонун дар он[о хизмати [арбиро пешбинb
намудааст, - бо назардошти rарори xаласаи афсарон ё суди
шаъни [айати афсарb;
б) нисбати хизматчиёни [арбии [айати сержантb ва
прапоршик[о бо фармони шахси мансабдоре, ки [уrуrи додани
ин унвон[ои [арбиро дорад.
Тартиби ба рутбаи [арбb барrарор намудани хизматчии
[арбb ё ша[рвандеро, ки аз рутбаи [арбb ма[рум ё рутбаи
[арбияш паст карда шудааст, Низомномаи тартиби адои хизмати
[арбb муайян менамояд.
Моддаи 41. Вазифа[ои [арбb
Хизматчиёни [арбb хизмати [арбиро дар вазифа[ои [арбb
аз рeи штат[ои пешбинишудаи rисм[ои [арбb, ба истиснои
[олат[ои дар rисми шашуми моддаи мазкур нишондодашуда, адо
мекунанд.
Ба хизматчии [арбb [амеша вогузор намудани иxрои
вазифае, ки вай машuули он нест, мумкин нест.
{ар як вазифаи [арбb бояд ба як рутбаи [арбb мувофиrат
кунад.
Номгeи ягонаи вазифа[ои [арбии дар Rувва[ои Мусалла[,
дигар reшун[о ва сохтор[ои [арбb афсар[ои олирутба
59
ишuолкунанда ва номгeи вазифаи [арбии полковник[о
ишuолкунандаро Президенти Xум[урии Тоxикистон тасдиr
мекунад.
Номгeи дигар вазифа[ои [арбb ва рутбаи [арбии дахлдори
он[оро Вазири мудофиаи Xум[урии Тоxикистон (ро[бари
вазорат ё идорае, ки дар он Rонуни мазкур хизмати [арбиро
пешбинb намудааст) тасдиr мекунад.
Хизматчиёни [арбb метавонанд дар [олат[ои зерин
хизмати [арбиро на дар мансаб[ои [арбb адо намоянд:
дар давраи тайёрии ибтидоии [арбb то замони ёд кардани
Савганди [арбb;
дар давраи на зиёда аз се мо[ дар ихтиёри командир
(сардор) будан;
дар давраи бо сабаби чорабини[ои ташкилию штатb ба
мe[лати на бештар аз шаш мо[ дар ихтиёри командир (сардор)
будан;
дар дигар [олат[ое, ки Низомнома дар бораи тартиби адои
хизмати [арбb муайян мекунад.
Моддаи 42. Таъин кардан ба мансаб[ои [арбb ва озод
кардан аз мансаб[ои [арбb
Таъин ва озод намудани хизматчиёни [арбb ба мансаб[ои
[арбb бо тартиби зайл сурат мегирад;
он[ое, ки дар Номгeи Президент ва {укумати Xум[урии
Тоxикистон, - аз xониби Президент ва {укумати Xум[урии
Тоxикистон;
дигар хизматчиёни [арбb, - бо тартиби муrаррарнамудаи
Низомномаи тартиби адои хизмати [арбb.
Вазири мудофиаи Xум[урии Тоxикистон, Сардори
Сарситоди Rувва[ои Мусалла[и Xум[урии Тоxикистон муовини аввали Вазири мудофиаи Xум[урии Тоxикистон,
фармонде[они навъ[ои Rувва[ои Мусалла[ бо фармони
Президенти Xум[урии Тоxикистон ба вазифа таъин ва аз вазифа
озод карда мешаванд.
Фармони Президенти Xум[урии Тоxикистон дар бораи
таъин намудани Вазири мудофиаи Xум[урии Тоxикистон ва аз
60
ин вазифа озод намудани e дар xаласаи якxояи Маxлиси миллb
ва Маxлиси намояндагони Маxлиси Олии Xум[урии Тоxикистон
тасдиr карда мешавад.
Xобаxогузории хизматии афсарон ва прапоршик[о, аз рeи
наrша иваз кардани он[о, бо ма[ал[ое, ки мe[лати мушаххаси
хизмат муrаррар гардидааст, бо тартиби муrаррарнамудаи
Низомномаи тартиби адои хизмати [арбb анxом дода мешавад.
Моддаи 43. Синни ни[оb дар адои хизмати [арбb
Барои хизматчиёни [арбb синни зайли ни[оb дар адои
хизмати [арбb муrаррар карда мешавад:
дорои унвони [арбии генерал-полковник - 60 сол;
дорои унвони [арбии генерал-лейтенант, генерал-майор 55 сол;
дорои унвони [арбии полковник - 50 сол;
дорои унвон[ои дигари [арбb - 45 сол.
Синни ни[оии дар адои хизмати [арбb будани хизматчиёни
[арбии xинси зан мувофиrи rисми якуми моддаи мазкур
муrаррар карда мешавад, вале набояд аз 50 сол боло бошад.
Бо хизматчии [арбии ало[идаи синнаш ни[оb, ки адои
хизмати [арбb карда, дар яке аз ихтисос[ои rайди [арбb, ки
фе[ристи он[о дар Низомномаи адои хизмати [арбb зикр
шудааст, таxрибаи калон дорад, метавонад мe[лати дар хизмати
[арбb будан то ба синни 60-солагb расидани он[о дароз карда
шавад.
ФАСЛИ VII. РУХСАТ ШУДАН АЗ ХИЗМАТИ {АРБB
Моддаи 44. Рухсат шудан аз хизмати [арбb
Хизматчии [арбb пас аз ба охир расидани мe[лати хизмати
[арбии Rонуни мазкур муrаррарнамуда аз хизмати [арбb рухсат
мешавад.
Хизматчии [арбb аз хизмати [арбb рухсат шуда, ба э[тиёт
дохил карда мешавад.
Хизматчии [арбие, ки то ла[заи рухсат аз хизмати [арбb ба
синни ни[оии дар э[тиёт будан расидааст ё аз xониби комиссияи
61
тиббии [арбb uайри rобили хизмати [арбb дониста шудааст, аз
хизмати [арбb ба истеъфо бароварда мешавад.
Рухсат намудани хизматчиёни [арбиро аз хизмати [арбb
Вазири мудофиаи Xум[урии Тоxикистон, ро[барони вазорату
идора[ое, ки дар он[о Rонуни мазкур хизмати [арбиро пешбинb
мекунанд ва инчунин шахсони мансабдори маrомоти [арбb
муайян мекунад, анxом меди[анд.
Моддаи 45. Асос[ои рухсат кардан аз хизмати [арбb
Хизматчии [арбb (ба uайр аз аскар ва сержант[ое, ки
хизмати [арбиро тибrи даъват адо мекунанд) аз хизмати [арбb
рухсат карда мешавад:
а) аз рeи синну сол дар сурати расидан ба синни ни[оии
дар хизмати [арбb будан;
б) аз рeи вазъи саломатb бо сабаби аз комиссияи тиббии
[арбb ба хизмати [арбb uайриrобил дониста шудани e;
в) бо сабаби аз xониби комиссияи тиббии [арбb rобили
ма[дуд донистани хизматчии [арбии рутбаи [арбии то
прапоршики калондошта;
г) бо сабаби ма[рум шудани e аз рутбаи [арбии афсарb ва
рутбаи прапоршикb;
д) бо сабаби ба rувваи rонунb даромадани [укми суд дар
бораи таъини xазо дар шакли ма[рум кардан аз озодb;
е) бо сабаби вайрон кардани тартиби муrаррарнамудаи
rонунгузории Xум[урии Тоxикистон оид ба танзими анъана ва
xашну маросим[о; (Қонун №295 аз 30.07.07с.)
ж) бо сабаби ма[рум шудан аз ша[рвандии Xум[урии
Тоxикистон;
з) бо сабаби чорабини[ои ташкилию штатb;
и) бинобар ба хизмати [арбb номувофиr будан аз рeи
аттестатсия;
к) барои паст задани шаъни баланди рутбаи [арбb;
л) бо сабаби ма[рум шудани e аз иxозат ба сирри давлатb ё
рад шудани додани иxозат ба e;
м) бо сабаби гузаштан ба хизмат дар маrомоти кор[ои
дохилb, ё дигар сохтор[ои [арбикунонидашуда, агар хизматчии
62
[арбb дар Rувва[ои Мусалла[ ва дигар сохтор[ои [арбb на кам аз
10 сол хизмат карда бошад; (Қонун №609 аз 21.07.10с.)
н) бо сабаби оилавb ва дигар асос[о бо тартибе, ки
Низомномаи тартиби адои хизмати [арбb муrаррар намудааст.
Хизматчии [арбие, ки рутбаи [арбии афсарb дошта, дар
асоси даъват адои хизмати [арбb мекунад, баъд аз анxоми адои
хизмати [арбb ё мувофиrи асос[ои дар rисми сеюми моддаи 20
[амин Rонун пешбинишуда, инчунин мувофиrи банд[ои «б»,
«в», «д», «е», «л» rисми якуми [амин модда аз хизмати [арбb
рухсат мешавад.
Аскарон ва сержант[ое, ки хизмати [арбиро тибrи даъват адо
мекунанд, аз хизмати [арбb рухсат мешаванд:
а) пас аз анxоми хизмати [арбb;
б) аз рeи саломатb - бо сабаби комиссияи тиббии [арбb
uайриrобил ма[дуд дониста шудани e ба хизмати [арбb;
в) бо сабаби ба rувваи конунb даромадани [укми суд оид
ба таъини xазо дар шакли ма[рум кардан аз озодb;
г) бо сабаби ма[рум шудан аз ша[рвандии Xум[урии
Тоxикистон;
д) дар [олати мавxуд будани асос[ои дар rисми сеюми
моддаи 20 ва банд[ои «б», «г» ва «д» rисми якуми моддаи 21
[амин Rонун пешбинишуда. (Қонун №38 аз 1.08.03с.)
ФАСЛИ VIII. Э{ТИЁТИ RУВВА{ОИ МУСАЛЛА{И
XУМ{УРИИ ТОXИКИСТОН ВА МАRОМОТИ АМНИЯТИ
XУМ{УРИИ ТОXИКИСТОН
Моддаи 46. Дохилкунb ба э[тиёти Rувва[ои Мусалла[и
Xум[урии Тоxикистон ва маrомоти амнияти давлатии Xум[урии
Тоxикистон
Барои такмил намудани Rувва[ои Мусалла[и Xум[урии
Тоxикистон дар асоси сафарбаркунb ва дар давраи xанг аз
xумлаи ша[рвандони зерин э[тиёт таъсис дода мешавад:
он[о, ки аз хизмати [арбb рухсат шуда, ба э[тиёт дохил
карда шудаанд;
63
онхое, ки аз рeи барномаи тарбияи афсарони э[тиёт дар
кафедра[ои [арбии назди муасиса[ои таълимии давлатии
та[силоти олии касбb та[сил намудаанд; (Қонун №620 аз
21.07.10с.)
он[ое, ки бо сабаби ба он[о додани иxозати ба таъхир
андохтани мe[лати даъват хизмати [арбb адо накардаанд ё аз
даъват ба хизмати [арбb озод шудаанд;
он[ое, ки хизмати алтернативиро адо кардаанд ё аз даъват
ба хизмати [арбb озод шудаанд;
заноне, ки ихтисоси rайди [арбb доранд.
Таъсиси э[тиёти маrомоти давлатии амнияти Xум[урии
Тоxикистон мувофиrи тартибе, ки Rонуни мазкур муrаррар
намудааст, анxом дода шавад.
Ба ша[рванде, ки та[силро дар кафедраи [арбии назди
муассисаи давлатии та[силоти олии касбb аз рeи барномаи
тарбияи афсарони э[тиёт бомуваффаrият хатм намудааст, пас аз
хатми муассисаи таълимb, [амзамон бо дохил намудан ба э[тиёт
Вазири мудофиаи Xум[урии Тоxикистон рутбаи [арбии афсари
меди[ад. (Қонун №620 аз 21.07.10с.)
Ба ша[рванде, ки бо сабаби ба e додани иxозати ба таъхир
андохтани мe[лати даъват хизмати [арбиро адо накардааст ё
хизмати алтернативb адо кардааст, инчунин ба ша[рванде, ки аз
рутбаи [арбb ма[рум шудааст, [амзамон бо дохил намудан ба
э[тиёт комиссари [арбии но[ия ё ша[р рутбаи [арбии аскари
rаторb меди[ад.
Ша[рванде, ки дар э[тиёт аст, мутобиrи Низомномаи
ташхиси тиббии [арбb барои муайян намудани rобили хизмати
[арбb буданаш аз муоинаи тиббb мегузарад.
Моддаи 47. {айати э[тиёт
Ша[рвандоне, ки дар э[тиёт мебошанд, мувофиrи сифат[ои
синну сол ба се гурe[ таrсим мешаванд:
{айати э[тиёт
Синну соли дар э[тиёт будан
(рутба[ои [арбb)
64
гурe[и1
гурe[и2
гурe[и 3
Аскарон,
сержант[о,
старшина[о,
прапоршик[о
то 35-солагb то 45-солагb то 50-солагb
Афсарони хурд то 45-солагb то 50-солагb то 55-солагb
Афсарони калон:
майор[о ва
подполковник[о то 50-солагb то 55-солагb то 60-солагb
Полковник[о
то 55-солагb то 60-солагb Афсарони олb
то 60-солагb - Ша[рвандони xинси зане, ки дар э[тиёт мебошанд, ба
гурe[и сеюм тааллуr доранд, зимнан шахсони [айати афсарb - то
ба синни 50-солагb расидан, шахсони дигари [айат бошанд, то ба
синни 45-солагb расидан.
Ша[рвандоне, ки дар э[тиёт буда, ба синни ни[оии дар
э[тиёт будан расидаанд ё бинобар вазъи саломатb uайри rобили
хизмати [арбb дониста шудаанд, аз xониби комиссари [арбии
но[ия ё ша[р ба истеъфо гузаронида шуда, аз rайди [арбb
бароварда мешаванд.
Моддаи 48. Xамъомад[ои [арбb
Ша[рвандоне, ки дар э[тиёт мебошанд, метавонанд барои
тайёрb ё тайёрии такрорb ба хизмати [арбb ба xамъомад[ои [арбb
даъват карда шаванд. Гузаронидани xамъомад[ои [арбb бо
маrсад[ои дигар манъ аст.
Мe[лати xамъомад[ои [арбb, ма[ал ва ваrти гузаронидани
он[оро Вазири мудофиа ё ро[барони вазорату идора[ое, ки дар
он[о бо [амин Rонун хизмати [арбb пешбинb шудааст, муайян
менамояд.
Давомнокии [ар як xамъомади [арбb аз ду мо[, зиёд буда
наметавонад.
Давомнокии умумии xамъомад[ои [арбие, ки ша[рванд дар
давраи дар э[тиёт будан ба он[о xалб карда мешаванд, аз 12 мо[
зиёд буда наметавонад.
65
Фосилаи байни xамъомад[ои [арбие, ки ша[рвандони дар
э[тиёт буда ба он[о даъват карда мешаванд, бояд на камтар аз 3
сол бошад.
Мe[лати xамъомад[ои [арбb ба мe[лати умумии хизмати
[арбии ша[рвандон дохил карда мешавад.
Тартиби гузаштани xамъомад[ои [арбb аз xониби
ша[рвандоне, ки дар э[тиёт мебошанд ва таъминоти моддии он[о
бо Rонуни мазкур ва Низомномаи тартиби гузаронидани
xамъомад[о, ки {укумати Xум[урии Тоxикистон тасдиr
намудааст, муайян карда мешавад.
Моддаи 49. Озодкунb аз xамъомад[ои [арбb
Аз xамъомад[ои [арбb ша[рвандони xинси зан озод карда
мешаванд. Аз xамъомад[ои [арбb ша[рвандони зерини дар э[тиёт
буда озод карда мешаванд:
а) он[ое, ки дар корхона[о, муассиса[о ва ташкилот[о дар
давраи сафарбаркунb ва давраи xанг xудо (брон) карда шудаанд;
б) кормандон ва [айати uайри[арбии маrомоти кор[ои
дохилb, маrомоти гумрук, инчунин кормандони uайри[арбии
Rувва[ои Мусалла[, дигар reшун[о ва сохтор[ои [арбb, вазорат[о
ва идора[ое, ки [амин Rонун дар он[о хизмати [арбиро пешбинb
намудааст; (Қонун №609 аз 21.07.10с.)
в) [айати парвозу техникb, инчунин коргарон ва
хизматчиёни наrлиёти [авоb ва ро[и о[ан, ки бевосита ба [амлу
наrл ё хизматрасонb ва таъмири [авопаймо[о (чархбол[о),
техникаи аэродром[о, наrлиёт ва таx[изоти ро[и о[ан машuул
мебошанд;
г) он[ое, ки бевосита ба кор[ои кишту кор ва [осилгундорb
машuуланд, - дар давраи адои [амин кор;
д) донишxeён (курсант[о) ва талабагони шeъба[ои рeзона
ва шабонаи муассиса[ои таълимb;
е) донишxeён (курсант[о) ва талабагони шeъба[ои
uоибонаи муассиса[ои таълимb - дар давраи имти[он[о ва
навиштани кори дипломb;
ж) он[ое, ки аз хизмати [арбb рухсат шудаанд, -дар тeли ду
сол пас аз ба э[тиёт рухсат шудан;
66
з) он[ое, ки чор ва зиёда фарзанди ноболиu доранд;
и) он[ое, ки бо асос[ои дар моддаи 21 Rонуни мазкур
пешбинигардида даъват ба хизматашонро ба таъхир андохтаанд,
ба истиснои банди «г» rисми якуми [амин модда;
к) он[ое, ки дар хориxаанд.
Комиссари [арбb метавонад дар хусуси озод намудани
ша[рванд аз даъват ба xамъомад[ои [арбb [амчунин бо сабаб[ои
дигар дар [олати мавxуд будани сабаб[ои узрноке, ки бо
[уxxат[ои дахлдор тасдиr гардидаанд, rарор rабул намояд.
Моддаи 50. Ба ша[рвандони дар э[тиётбуда додани
унвон[ои [арбb
Ба ша[рвандоне, ки дар э[тиёт мебошанд, рутба[ои
навбатии [арбии [айати афсарb аз тарафи Вазири мудофиаи
Xум[урии Тоxикистон, [амчун rоида баъди гузаштани
xамъомад[ои [арбb ва супоридани санxиш[о бо пешни[оди
сардори xамъомад[ои [арбb, аммо на бештар аз 3 бор дар тамоми
давраи дар э[тиёт будани он[о дода мешаванд.
Ба ша[рвандоне, ки дар э[тиёт мебошанд рутба[ои
навбатии [арбb то прапоршики калони э[тиёт мутобиrи тартиби
муrаррарнамудаи Низомнома дар бораи тартиби адои хизмати
[арбb дода мешаванд.
Унвони якуми [арбии афсари э[тиёт аз тарафи Вазири
мудофиаи Xум[урии Тоxиикистон дода мешавад:
а) ба ша[рвандоне, ки муассиса[ои таълимии давлатиро бо
барномаи тайёр намудани афсарони э[тиёт хатм кардаанд, баъди гузаштани он[о аз xамъомад[ои [арбb (коромeзb);
б) ба аскарон, сержант[о, старшина[о, прапоршик[ои
э[тиёт, ки та[силоти олии касбиро бо ихтисоси uайри[арбb, бо
тайёрии дахлдори ихтисоси наздики rайди [арбb гирифтаанд,
баъди аз аттестатсия гузаштани он[о мувофиrи тартиби
муrаррарнамудаи Низомномаи тартиби адои хизмати [арбb;
(Қонун №620 аз 21.07.10с.)
в) ба ша[рвандоне, ки та[силоти олb доранд, вале дар
муассиса[ои таълими давлатb барномаи тайёр намудани
афсарони э[тиётро нагузаштаанд, аммо ихтисоси uайри[арбии
67
он[о аз рeи со[а ба ихтисоси rайди [арбb монанд мебошанд, фаrат [ангоми муайян намудан ба хизмати [арбb. (Қонун №620
аз 21.07.10с.).)
Ба кормандони маrомоти кор[ои дохилb, муассиса ва
маrомоти системаи иxрои xазои xиноятb, маrомоти гумрук,
маrомоти Агенти назорати маводи нашъаовари назди
Президенти Xум[урии Тоxикистон, ки аз маrомоти номбаршуда
ба э[тиёти Rувва[ои Мусалла[ рухсат шудаанд, рутбаи [арбии
э[тиёт бо назардошти ихтисоси rайди [арбb ва рутба[ои махсусе,
ки он[о доранд, аз тарафи Вазири мудофиаи Xум[урии
Тоxикистон дода мешавад. (Қонун №16 аз 22.04.03с., Қонун
№609 аз 21.07.10с.)
Ба ша[рвандоне, ки аз маrомоти амнияти давлатb ба э[тиёт
рафтаанд, унвон[ои [арбb бо тартиби муrаррарнамудаи санад[ои
меъёрb-[уrуrии Xум[урии Тоxикистон дода мешаванд.
ФАСЛИ IХ.МУRАРРАРОТИ ХОТИМАВB
Моддаи 51. Амали санад[ои меъёрии rаблан rабулшуда
Санад[ои меъёрию [уrуrие, ки Сарфармонде[они Rувва[ои
Мусалла[и Мутта[идаи Итти[оди Давлат[ои Мустаrил то
таъсисёбии Rувва[ои Мусалла[и Xум[урии Тоxикистон,
Сарфармонде[они Reшун[ои сар[адии Итти[оди Давлат[ои
Мустаrил то таъсисёбии Кумитаи [ифзи сар[ади давлатии
Xум[урии Тоxикистон доир ба масъала[ое, ки [амин Rонун
танзим мекунад rабул намуда буданд, дар rисмате, ки хилофи
[амин Rонун намебошанд, rувваи rонунии худро ниго[
медоранд.
Моддаи 52. Амали rарордод[ои адои хизмати [арбии
rаблан басташуда
Амали rарордод[ои адои хизмати [арбии rаблан бо
аскарон, сержант[о ва старшина[о (ба uайр аз занонхизматчиёни [арбb) баста шуда rатъ карда мешаванд ва он[о то 1
августи соли 2000 аз хизмати [арбb мувофиrи чорабини[ои
ташкилию штатb рухсат мешаванд.
68
Афсарон, прапоршик[о ва занон-хизматчиёни [арбb, ки
хизмати [арбиро тибrи rарордод адо мекунанд, ба uайр аз
афсароне, ки муассисаи таълимии [арбии та[силоти олb ва
миёнаи касбиро хатм намудаанду хо[иши давом додани хизмати
[арбиро надоранд, бо хо[иши худ пас аз 1 мо[и rувваи rонунb
пайдо намудани [амин Rонун ба э[тиёт рухсат мешаванд. (Қонун
№620 аз 21.07.10с.).)
Афсарон, прапоршик[о ва занон-хизматчиёни [арбb, ки
хизмати [арбиро тибrи rарордод адо мекунанду хо[иши давом
додани хизмати [арбиро доранд, аз 1 августи соли 2000 статуси
хизматчиёни [арбии бо тариrи ихтиёрb адокунандаи хизмати
[арбиро пайдо мекунанд.
Афсароне, ки то 15 майи соли 2000 муассиса[ои таълими
[арбии та[силоти касбиро хатм кардаанд, адои хизмати [арбиро
то ба охир расонидани 5-соли мe[лати пас аз хатми муассисаи
таълимии [арбb давом меди[анд ва статуси хизматчии [арбии бо
тариrи ихтиёрb адокунандаи хизмати [арбиро мегиранд. (Қонун
№620 аз 21.07.10с.)
Курсант[о ва шунавандагони муассиса[ои таълимии
[арбии та[силоти касбb, ки дар ин муассиса[ои таълимb та[сил
мекунанд, аз рeзи rувваи rонунb пайдо кардани [амин Rонун
статуси хизматчии [арбии бо тариrи ихтиёрb адокунандаи
хизмати [арбиро пайдо мекунанд. (Қонун №620 аз 21.07.10с.)
Моддаи 53. {исоб намудани мe[лати умумии хизмати
[арбии хизматчии [арбb
Ба мe[лати умумии хизматии [арбии хизматчии [арбии
Rувва[ои Мусалла[, дигар reшун[о ва сохтор[ои [арбии
Xум[урии Тоxикистон мe[лати хизмати [атмии [арбb то амалb
гардидани Rонуни мазкур дохил мешаванд.
Моддаи 54. Рутба[ои [арбие, ки Rонуни мазкур пешбинb
накардааст
Рутбаи [арбие, ки то мавриди амал rарор гирифтани
Rонуни мазкур ба ша[рванди дар э[тиёт ё дар истеъфобуда дода
69
шудаасту [амин Rонун пешбинb накардааст, ниго[ дошта
мешавад.
Моддаи 55. Дар бораи беэътибор донистани Rонуни
Xум[урии Тоxикистон «Дар бораи e[дадории умумии [арбb ва
хизмати [арбb»
Вобаста ба rабул гардидани Rонуни мазкур Rонуни
Xум[урии Тоxикистон «Дар бораи e[дадории умумии [арбb ва
хизмати [арбb» (Ахбори Шeрои Олии Xум[урии Тоxикистон,
соли 1993, №14, мод.287; Ахбори Маxлиси Олии Xум[урии
Тоxикистон, соли 1997, №15-16, мод.256; Ахбори Маxлиси
Олии Xум[урии Тоxикистон, соли 1999, №5, мод. 92; № 12, мод.
361) беэътибор дониста шавад.
Президенти
Xум[урии Тоxикистон
Э.Ра[монов
ш.Душанбе, 29 ноябри соли 2000 №30
XУМ{УРИИ ТОXИКИСТОН
RОНУН
«ДАР БОРАИ ВАЗЪИ {УRУRИИ ХИЗМАТЧИЁНИ {АРБИ»
Rонуни мазкур дар асоси Конститутсияи (Сарrонуни)
Xум[урии Тоxикистон [уrуrу озоди[о, масъулияту вазифа[ои
хизматчиёни [арби, инчунин асос[ои сиёсати давлатиро дар
со[аи [имояи [уrуrи ва иxтимоии хизматчиёни [арби,
ша[рвандоне, ки аз хизмати [арбb рухсат шудаанд ва аъзои
оилаи он[оро муайян менамояд.
БОБИ I. МУRАРРАРОТИ УМУМИ
Моддаи 1. Вазъи [уrуrии хизматчиёни [арбb
1. Вазъи [уrуrии (статуси) хизматчиёни [арбb маxмeи [уrуrу
озоди[ои кафолатдории давлат, [амчунин масъулияту вазифа[ои
хизматчиёни [арбb мебошад, ки Rонуни мазкур, rонун[о, дигар
70
санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон муrаррар
намудаанд.
2. Хизматчиёни [арбb дорои [уrуrу озоди[ои инсон ва
ша[рванд, бо ма[дудкунии муайяне мебошад, ки Конститутсияи
(Сарrонуни) Xум[урии Тоxикистон, Rонуни мазкур, rонун[о ва
дигар санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон муrарар
намудаанд.
Ба зиммаи хизматчиёни [арбb вазифаи омодагии xанги
барои [имояи мусалла[она ва [имояи мусалла[онаи Xум[урии
Тоxикистон гузошта шудааст, ки он бо зарурати иxрои
бечунучарои ин вазифа дар [ар шароит, аз xумла бо та[диди
хатар барои [аёт вобаста мебошад. Вобаста ба хусусият[ои
махсуси вазифа[ое, ки ба зиммаи хизматчиёни [арбb гузошта
шудаанд, ба он[о имтиёзу кафолат ва xубронпули[о дода
мешаванд.
Хусусият[ои вазъи [уrуrии хизматчиёни [арбие, ки хизмати
[арбиро дар замони xанг, дар давраи сафарбари, дар ваrти иxрои
хизмати [арбb дар вазъияти фавrуллода ва [ангоми муноrиша[ои
мусалла[она адо мекунанд, тибrи rонунгузории Xум[урии
Тоxикистон, дигар санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии
Тоxикистон танзим карда мешаванд.
3. Ба хизматчиёни [арбb [уxxат[ои тасдиrкунандаи
шахсият, ша[рванди ва вазъи [уrуrии он[о дода мешаванд.
Тартиби ба хизматчиёни [арбb додани [уxxат[ои номбурда
ва маблаuгузории чорабини[ои вобаста ба додани он[о аз xониби
{укумати Xум[урии Тоxикистон муайян карда мешавад.
4. Хизматчиёни [арбb барои ниго[дори, гирифта гаштан ва
истифода бурдани яроr бо тартиби муrаррарнамудаи rонун[о,
дигар санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон [уrуr
доранд.
5. Маrомоти [окимияти давлатии Xум[урии Тоxикистон,
маrомоти ма[аллии [окимияти давлати ва ташкилот[о [уrуr
доранд дар доираи ваколат[ои худ ба хизматчиёни [арби,
ша[рвандони аз хизмати [арбb рухсатшудаи Xум[урии
Тоxикистон (минбаъд ша[рвандон) ва аъзои оилаи он[о имтиёзу
кафолат ва xубронпули[ои иловаги муrаррар намоянд.
71
Моддаи 2. Ша[рвандоне, ки дорои вазъи [уrуrии хизматчии
[арбb мебошанд
1. Хизматчиёни [арбb мутобиrи Rонуни Xум[урии
Тоxикистон «Дар бораи e[дадории умумии [арбb ва хизмати
[арби» хизмати [арбиро адо менамоянд.
Ба xумлаи хизматчиёни [арбb ин[о мансубанд:
афсарон, прапоршик[о, курсант[ои муассиса[ои таълимии
[арбии та[силоти касби, сержант[о ва аскарон (минбаъд хизматчиёни [арби).
2. Ша[рвандон вазъи [уrуrии хизматчии [арбиро аз ибтидои
хизмати [арбb со[иб шуда, баъди анxоми хизмати [арбb аз он
ма[рум мегарданд.
3. Барои ша[рвандоне, ки ба xамъомад[ои [арбb даъват
шудаанд, вазъи [уrуrии хизматчии [арбb дар [олат[о ва бо
тартиби пешбининамудаи Rонуни мазкур, rонун[о, дигар
санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон дода мешавад.
4. Барои ша[рвандоне, ки хизмати [арбиро дар rисм[ои
[арбии Rувва[ои Мусалла[и собиr Итти[оди Шeрави (минбаъд ИXШС), дигар сохтор[ои [арбии ИXШС ва давлат[ои
иштирокчии Итти[оди Давлат[ои Мустаrил то та[ти сало[ияти
Xум[урии Тоxикистон rабул гардидани сохтор[ои [арбии
номбурда адо намудаанд ва ба хизмати [арбии Rувва[ои
Мусалла[, дигар reшун[о ва сохтор[ои [арбии Xум[урии
Тоxикистон гузаштаанд, имтиёзу, кафолат ва xубронпули[ое, ки
Rонуни мазкур, rонун[о, санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии
Тоxикистон бо шарти мавxуд будани шартнома[ои дахлдори
байналмилалие, ки Xум[урии Тоxикистон эътироф намудааст,
ниго[ дошта мешаванд.
5. Вазъи [уrуrии хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро
дар rаламрави давлат[ое, ки дар rисми чоруми моддаи мазкур
зикр нашудаанд, [амчунин хизматчиёни [арбие, ки ба rувва[ои
мусалла[и давлат[ои номбурда бо тартиби [амкории [арбb
фиристода шудаанд, мутобиrи шартнома[ои байналмилалии
Xум[урии Тоxикистон муайян карда мешавад.
72
6. Имтиёзу кафолат ва xубронпули[ое, ки Rонуни мазкур,
rонун[о, дигар санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон
пешбини менамоянд, ба ин[о муrаррар карда мешаванд:
- ба хизматчиёни [арбb ва аъзои оилаи он[о;
- ба ша[рвандоне, ки аз хизмати [арбb дар Rувва[ои
Мусалла[и Xум[урии Тоxикистон, дигар reшун[о, сохтор[ои
[арбии давлат[ои иштирокчии Итти[оди Давлат[ои Мустаrил
рухсат шудаанд ва ба аъзои оилаи он[о;
- ба ша[рвандоне, ки аз хизмати [арбb дар Rувва[ои
Мусалла[и собиr ИXШС, reшун[ои сар[ади, дохили ва ро[и о[ан,
reшун[ои мудофиаи граждани, маrомот ва reшун[ои маrомоти
бехатарии давлат, дигар сохтор[ои [арбии ИXШС рухсат
шудаанд ва аъзои оилаи он[о.
7. Ба аъзои оилаи хизматчиёни [арби, ша[рвандоне, ки аз
хизмати [арбb рухсат шудаанду ба он[о имтиёзу кафолат ва
xубронпули[о дода мешаванд, агар дар Rонуни мазкур, rонун[о,
дигар санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон тартиби
дигар пешбини нашуда бошад, ин[о мансубанд:
- [амсар;
- фарзандони ба балоuат нарасида;
- фарзандони аз 18-сола боло, ки то расидан ба синни 18
солаги маъюб шудаанд;
- фарзандони то 23-сола, ки аз рeи шакли та[сили рeзона
дар муассиса[ои таълимии рeзона та[сил мекунанд;
- шахсоне, ки дар таъминоти хизматчиёни [арбb rарор
доранд.
8. Ба хизматчиёни [арбb ва ша[рвандоне, ки аз хизмати
[арбb рухсат шудаанд, собиrадорони Xанги Бузурги Ватани ва
иштирокчиёни амалиёт[ои xанги дар rаламрави дигар давлат[о,
собиrадорони хизмати [арби, [амчунин собиrадороне, ки
e[дадории хизмати [арбиро дар вазъияти фавrулодда ва [ангоми
муноrиша[ои мусалла[она иxро намудаанд, тибrи rонун[о, дигар
санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон мумкин аст
имтиёзу кафолат ва xубронпули[ои иловаги муrаррар карда
шаванд.
73
9. Кафолат[ои [уrуrию иxтимоии ша[рвандони ноболиuе, ки
дар муассиса[ои таълимии та[силоти умумии миёнае (пурра)
та[сил мекунанд, ки барнома[ои иловагии таълимиашон дорои
маrсади омодагии [арбb мебошанд, бо rонун[о ва дигар санад[ои
меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон муайян карда мешаванд.
10. Барои хизматчиёни [арбие, ки асир афтодаанд ё
гаравгон гирифта шудаанд, [амчунин дар мамлакат[ои бетараф
боздошт шудаанд, вазъи [уrуrии хизматчиёни [арбb ниго[ дошта
мешавад. Маrомоти [окимияти давлати ва фармонде[ии [арбb
e[дадоранд барои озод намудани хизматчиёни [арбии номбурда
мутобиrи меъёр[ои [уrуrи байналмилали тадбир[о андешанд.
Ба хизматчиёни [арбии номбурда маош, таъминоти модди
ва дигар навъ[ои таъминот, ки ба [амсар ё дигар аъзои оилаи
хизматчиёни [арбии бо он[о [амро[ истиrоматкунанда бо
тартиби муrаррарнамудаи {укумати Xум[урии Тоxикистон то
пурра муайян шудани [олати асир афтодан ё гаравгон гирифтан,
боздошти хизматчиёни [арбb ё озодшавии он[о дода мешаванд.
11. Хизматчиёни [арби, ша[рвандони аз хизмати [арбb
рухсати шуда ва аъзои оилаи он[о, ки мутобиrи Rонуни мазкур
ба имтиёз, кафолат ва xуброн[о [уrуr доранд, аз имтиёз, кафолат
ва xуброн[ои мувофиrи rонун[о, дигар санад[ои меъёрии [уrуrии
Xум[урии Тоxикистон, [амчунин санад[ои меъёрии [уrуrии
маrомоти ма[аллии [окимияти давлати барои ша[рвандон
муrаррарнамуда истифода мебаранд. Агар шахсони номбурда
дар як ваrт [уrуrи гирифтани ин ё он имтиёз, кафолат ва
xуброн[оро мувофиrи якчанд асос[о дошта бошанд, ба он[о
мувофиrи интихобашон дар як асос, бо истиснои [олат[ои
махсуси пешбининамудаи rонун[о, дигар санад[ои меъёрии
[уrуrии Xум[урии Тоxикистон имтиёз, кафолат ва xуброн[о дода
мешаванд.
Моддаи 3. Кафолати [ифзи [уrуrию иxтимоии хизматчиёни
[арби, ша[рвандоне, ки аз хизмати [арбb рухсат шудаанд ва
аъзои оилаи он[о
1. Rонуни мазкур барои хизматчиёни [арбb системаи
ягонаи [ифзи [уrуrию иxтимои, [амчунин таъминоти модди ва
74
дигар навъ[ои таъминотро бо назардошти вазифа[ои [арбии
ишuолкарда, рутба[ои [арбии додашуда, мe[лати умумии
хизмати [арбии имтиёзнок, иxрои вазифа[о, шароит ва тартиби
адои хизмати [арбии он[оро муrаррар менамояд.
2. {ифзи [уrуrии хизматчиёни [арби, ша[рвандони аз
хизмати [арбb рухсат шуда ва аъзои оилаи он[о вазифаи давлати
буда, дар rонун[о, дигар санад[ои меъёрию [уrуrи ифода ёфтани
[уrуrу имтиёз, кафолат ва xубронпули[ои шахсони номбурда ва
дигар чора[о оид ба [ифзи иxтимои ва [амчунин тартиби [уrуrии
амали намудани он[оро пешбини менамояд.
3. {ифзи иxтимоии хизматчиёни [арби, ша[рвандони аз
хизмати [арбb рухсат шуда ва аъзои оилаи он[о вазифаи давлати
буда, ин[оро пешбини менамояд:
- амали намудани [уrуrу имтиёз[о, кафолат ва
xубронпули[ои он[о аз xониби маrомоти [окимияти давлати,
маrомоти идоракунии [арбb ва маrомоти ма[аллии [окимияти
давлати;
- мукаммалгардонии тартиб ва rоида[ои [ифзи иxтимоии
шахсони номбурда;
- [ифзи [аёт ва саломатии он[о, [амчунин дигар чора[ое, ки
ба ташкили шароити [аёту фаъолияти ба хусусият[ои хизмати
[арбb дахлдор ва наrши он дар xамъият равона шудаанд.
4. Амали намудани чора[ои [ифзи [уrуrию иxтимоии
хизматчиёни [арбb ва ша[рвандони аз хизмати [арбb рухсатшуда
ва аъзои оилаи он[о ба зиммаи маrомоти [окимияти давлати,
маrомоти ма[аллии [окимияти давлати, суд[о, маrомоти [ифзи
[уrуr дар доираи ваколат[ои он[о гузошта шуда, [амчунин
вазифаи командирон (сардорон) (минбаъд - командирон)
мебошад. Ба амали намудани [уrуrи хизматчиёни [арби,
ша[рвандони аз хизмати [арбb рухсатшуда ва аъзои оилаи он[о
[амчунин метавонанд мутобиrи rонун[о, дигар санад[ои меъёрии
[уrуrии Xум[урии Тоxикистон итти[одия[ои xамъияти мусоидат
намоянд.
5. {еx кас [аr надорад, ки [уrуrу озоди[ои ба хизматчиёни
[арби, ша[рвандони аз хизмати [арбb рухсатшуда ва аъзои оилаи
он[о кафолатдодаи Конститутсияи (Сарrонуни) Xум[урии
75
Тоxикистон ва Rонуни мазкурро ма[дуд созад. Шахсони
мансабдори маrомоти [окимияти давлати, маrомоти ма[аллии
[окимияти давлати ва ташкилот[о, [амчунин командироне, ки
барои иxро накардани вазифа[о доир ба амали намудани [уrуrи
хизматчиёни [арби, ша[рвандони аз хизмати [арбb рухсатшуда
ва аъзои оилаи он[о гуна[коранд, мутобиrи rонун[о, дигар
санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон ба xавобгари
кашида мешаванд.
{ангоми амали намудани даъват ба хизмати [арби,
[амчунин [ангоми рухсат шудани хизматчиёни [арбb аз хизмати
[арбb давлат иxрои e[дадори[ои пешбининамудаи Rонуни
мазкур, rонун[о, дигар санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии
Тоxикистонро кафолат меди[ад.
Моддаи 4. Асос[ои [уrуrии вазъи [уrуrии хизматчиёни
[арбb
Асос[ои [уrуrии вазъи [уrуrии хизматчиёни [арбb аз
Конститутсияи (Сарrонуни) Xум[урии Тоxикистон, Rонуни
мазкур, rонун[о, дигар санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии
Тоxикистон ва санад[ои [уrуrии байналмилалие, ки Xум[урии
Тоxикистон эътироф намудааст, иборат мебошанд.
БОБИ II. {УRУR ВА ОЗОДИ{ОИ ХИЗМАТЧИЁНИ {АРБИ,
ША{РВАНДОНИ АЗ ХИЗМАТИ {АРБИ РУХСАТШУДА ВА
АЪЗОИ ОИЛАИ ОН{О
Моддаи 5. {ифзи озоди, шараф ва эътибори хизматчиёни
[арбb
1. Хизматчиёни [арбb та[ти [имояи давлат rарор доранд.
{еx кас [уrуr надорад, ки ба фаъолияти хизматии хизматчиёни
[арби, ба истиснои шахсоне, ки тибrи rонун[о, дигар санад[ои
меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон, инчунин оиннома[ои
умуми[арбии Rувва[ои Мусалла[и Xум[урии Тоxикистон
(минбаъд - оиннома[ои умуми[арби) ваколатдоранд, дахолат
кунад.
76
2. Та[rири хизматчиёни [арби, зeровари ва та[диди
истифода бурдани зeри, суиrасд ба [аёту саломати, шаъну
шараф, манзилу амволи он[о, [амчунин дигар амалиёте
(беамалие), ки [уrуrи он[оро бинобар иxрои e[дадори[ои хизмати
[арбb вайрон мекунад ва паст мезанад, мутобиrи rонун[о, дигар
санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон боиси
xавобгари мебошанд.
3. Хизматчиёни [арбb аз xумла ба сифати xазои интизоми
бо ниго[ доштан дар гауптвахта, тан[о мувофиrи асос[о ва бо
тартибе, ки rонун[о, дигар санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии
Тоxикистон, оиннома[ои умуми[арбb пешбини намудаанд,
метавонанд боздошт гарданд ва ё ба [абс гирифта шаванд.
Дар [олат[ои боздошти хизматчиёни [арбb берун аз
xойгиршавии rисми [арбие, ки дар он хизмати [арбиро адо
мекунанд, маrомоти идоракунии [арбb ва маrомоти
прокуратураи [арбb таъxилан ого[ карда мешаванд. Дар мавриди
оuози кори xинояти ва ба [абс гирифтани хизматчии [арбb
таъxилан волидайнаш ого[ карда мешаванд.
Моддаи 6. Озодии сухан, виxдон ва маз[аб
1. Хизматчиёни [арбb [уrуr[ои худро ба озодии сухан,
из[ори афкору аrида, имконияти дастрас ва па[н кардани
иттилоот амали намуда, [уrуr надоранд, ки сирри давлатиро
ифшо карда, фармони командирро му[окима ва танrид намоянд.
2. Иштироки хизматчиёни [арбb дар корпартои[о, пикет[о,
нофармони[ои оммавии зиддидавлати ва дигар амалиёти
эътирози ё ташкили он[о, инчунин дигар намуди rатъкунии
иxрои вазифа[ои хизмати [арбb [амчун воситаи [аллу фасли
масъала[ои ба хизмати [арбb алоrаманд, манъ аст.
3. Хизматчиёни [арбb [уrуr доранд муносибати худро
нисбат ба дин мустаrилона муайян намоянд, ало[ида ва ё якxоя
бо дигарон [ар гуна динро пайрави намоянд ва ё пайрави
накунанд.
4. Хизматчиёни [арбb [уrуr надоранд аз рeи эътиrоди динии
худ аз иxрои e[дадори[ои хизмати [арбb даст кашанд ва
77
ваколат[ои хизматии худро барои таблиuоти ин ё он дин
истифода намоянд.
5. Хизматчиёни [арбb дар ваrт[ои озод будан аз хизмати
[арбb [уrуr доранд [амчун шахси ало[ида ба ибодат машuул
шуда, дар маросим[ои дини иштирок намоянд.
6. Ташкили итти[одия[ои дини ва [изб[ои сиёси дар rисми
[арбb манъ аст.
Моддаи 7. {уrуrи гаштугузори озодона ва дигар кардани
ма[алли хизмати [арбb
1. Хизматчиёни [арбb [уrуrи гаштугузори озодона
карданашонро бо назардошти аз тарафи он[о ниго[ доштани
омодагии xангии rисм[ои [арбb ва сариваrт [озир шудан ба
ма[алли хизмати [арбb амали мегардонанд.
{уrуrи гаштугузор кардан дар [удуди rисми [арби, берун
баромадан аз [удуди гарнизоне, ки дар rаламрави он хизмати
[арбиро адо менамоянд, бо оиннома[ои умуми[арбb муайян
карда мешавад.
2. Хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро ба тарзи
ихтиёри адо менамоянд, [уrуr доранд ма[алли хизмати
[арбиашонро дигар кунанд, аз он xумла ба ма[алли дигар бо
назардошти шарт[ои адои хизмати [арби, а[воли саломатии
хизматчиёни [арбb ва аъзои оилаи он[о (дар асоси хулосаи
комиссияи тиббии [арби) ва дигар асос[ои муrаррарнамудаи
Низомнома дар бораи тартиби адои хизмати [арбb барои адои
хизмати [арбb гузаранд.
Моддаи 8. {уrуrи иштирок дар идоракунии кор[ои давлати
ва итти[одия[ои xамъияти
1. Хизматчиёни [арбb [уrуr доранд тибrи Конститутсияи
(Сарrонуни) Xум[урии Тоxикистон, rонун[о, дигар санад[ои
меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон ба маrомоти [окимияти
давлати ва маrомоти ма[алли [окимияти давлати интихоб
намоянд ва интихоб шаванд, дар райъпурси, [амчунин дигар
шакл[ои амали гардонидани худидораи ма[алли иштирок
намоянд.
78
Хусусият[ои вазъи [уrуrии хизматчиёни [арбие, ки ба
маrомоти [окимияти давлати ва маrомоти ма[аллии [окимияти
давлати интихоб шудаанд, мутобиrи rонун[о, дигар санад[ои
меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон муайян карда мешаванд.
2. Дохил шудани хизматчиёни [арбb ба [изб[ои сиёси ё
ташкилот[ои xамъяти, ки маrсади сиёси доранд, манъ аст,
инчунин узвият ба он[о дар давраи адои хизмати [арбb боздошта
мешавад.
Моддаи 9. {уrуr ба ме[нат
1. Хизматчиёни [арбb [уrуrи ме[натро вобаста ба адои
хизмати [арбb амали мегардонанд.
2. Тартиби ба[исобгирии мe[лати умумии хизмати [арби,
[амчунин мe[лати умумии хизмати [арбии имтиёзнокро
{укумати Xум[урии Тоxикистон муайян менамояд.
3. Мe[лати rарор доштани ша[рвандон дар хизмати [арбb бо
тартиби ихтиёри ба собиrаи умумии кори ва ба собиrаи кор аз
рeи ихтисоси он[о аз [исоби як рeзи хизмати [арбb баробар ба як
рeзи кори [исобида мешавад, мe[лати rарор доштани ша[рвандон
дар хизмати [арбb мувофиrи даъват (аз xумла афсароне, ки ба
хизмати [арбb даъват мешаванд) бошад - як рeзи хизмати [арбb
баробар ба ду рeзи кори [исоб карда мешавад.
4. Мe[лати адои хизмати [арбии хизматчиёни [арбb дар
вазифа[ои [арбие, ки бо афзоиши хатар барои [аёту саломати
вобастаанд, [ангоми муrаррар намудани нафаrаи пиронсоли
вобаста бо шароит[ои махсуси ме[нат ё нафаrаи мe[лати хизмат,
мутобиrи фе[ристи дахлдори тасдиrнамудаи {укумати Xум[урии
Тоxикистон ба собиrаи махсус [исоб карда мешавад.
Rисми 5 моддаи 9 хориx карда шуд. (Rонун №391 аз
18.06.08с.)
5. Ба собиrаи умумии ме[натии [амсарони хизматчиёни
[арбии бо тартиби ихтиёри хизмати [арбиро адокунанда, ки
барои муrаррар намудани нафаrа зарур аст, [амаи давраи
истиrомат бо [амсар то соли 1997 новобаста ба ма[алли
xойгиршавии rисм[ои [арби, аз соли 1998 дар ма[ал[ое, ки он[о
натавонистаанд бинобар набудани имконият[ои бо кор
79
таъминкуни мувофиrи ихтисос ме[нат кунанд ва бо тартиби
муrарраршуда бекор дониста шудаанд, [амчунин давра[ое, ки
[амсари хизматчиёни [арби-ша[рвандон маxбур буданд
мувофиrи вазъи саломатии фарзандон, вобаста бо шароити
истиrомат дар ма[алли хизмати [арбии [амсарон кор карда
натавонистанд, агар мувофиrи хулосаи муассисаи [ифзи
саломати фарзандони он[о ба ниго[убини доими э[тиёx
доштаанд, [исоб карда мешаванд. Давра[ои зикршуда фосилаи
собиrаи ме[натиро, ки барои гирифтани мададмаош аз рeи
суuуртаи иxтимои зарур аст, rатъ намекунад.
6. Ба хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро дар ма[ал[ои
баландкe[ ва ма[ал[ои дорои шароити номусоиди иrлими ё
экологи, ё берун аз [удуди Xум[урии Тоxикистон, [амчунин дар
вазифа[ои [арбие, ки бо та[диди хатар барои [аёту саломати
вобастаанд, адо мекунанд, тибrи rонун[о, дигар санад[ои
меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон имтиёзу кафолат ва
xубронпули[ои иловаги муrаррар карда мешаванд.
Фе[ристи ин но[ияву ма[ал[оро {укумати Xум[урии
Тоxикистон, номгeи вазифа[ои [арбии мазкурро Вазорати
мудофиаи Xум[урии Тоxикистон муайян мекунанд.
7. Хизматчиёни [арбb [уrуr надоранд:
- ба дигар фаъолияти музднок машuул шаванд, ба uайр аз
фаъолияти омeзгори, илми ва эxоди, бе расонидани зарар ба
иxрои e[дадории асосии хизмати бо иxозати ро[барони вазорату
идора[ое, ки дар он[о тибrи rонун хизмати [арбb пешбини
гардидааст;
- шахсан ё тавассути шахсони боваринок ба фаъолияти
со[ибкори машuул шаванд, аз xумла дар идоракунии
ташкилот[ои тиxорати иштирок кунанд, [амчунин ба шахсони
воrеи ва [уrуrи дар амали гардонидани фаъолияти со[ибкори бо
истифода аз вазъи хизматии худ мусоидат намоянд;
- восита[ои молиявию амволи rисми [арби, [амчунин дигар
амволи давлатиро ба uайр аз [олат[ои мутобиrи rонун[о, дигар
санад[ои
меъёрии
[уrуrии
Xум[урии
Тоxикистон
муrарраргардида ба маrсад[ои новобаста ба иxрои e[дадори[ои
хизмати [арбb истифода баранд;
80
- аз шахсони воrеи ва [уrуrи подош (тe[фа[о, хизматона,
rарз, хизматрасони, хароxоти ваrтхуши, истиро[ат, наrлиёт ва
дигар подош[о) гирад, ки бо иxрои e[дадори[ои хизмати [арбb
вобастаанд, ба истиснои тe[фа[ои rимматнок (аз xумла хоса) ва
маблаuе, ки мутобиrи оиннома[ои умуми[арбb ба тариrи
[авасмандгардони хизматчиёни [арбb rадр карда мешаванд;
- бе иxозати Вазири мудофиаи Xум[урии Тоxикистон
(ро[бари вазорату идора[ое, ки дар он[о тибrи rонун хизмати
[арбb пешбини гардидааст), мукофот[ои давлат[ои хориxи,
ташкилот[ои хориxию байналмилалиро rабул намоянд;
- аз [исоби шахсони воrеи ва [уrуrи, ба uайр аз сафари
хизмати тибrи шартнома[ои байналмилалии Xум[урии
Тоxикистон ё шартнома[ои маrомоти [окимияти давлати бо
маrомоти [окимияти дахлдори давлатии давлат[ои хориxи ё
ташкилот[ои байналмилали ба хориxа ба сафари хизмати
раванд;
- вазъи хизматиашонро ба манфиати [изб[ои сиёси ва
ташкилот[ои xамъияти, аз xумла итти[одия[ои дини, [амчунин
барои таблиuоти аrида[ои он[о истифода намоянд.
8. Xалби хизматчиёни [арбb ба иxрои кор[ое, ки ба иxрои
e[дадори[ои хизмати [арбb вобаста нестанд, тан[о дар [олат[ои
муrаррарнамудаи rонун[о, дигар санад[ои меъёрии [уrуrии
Xум[урии Тоxикистон иxозат дода мешавад. Дар ин сурат
меъёр[ои [уrуrие, ки барои дигар ша[рвандони баxооварандаи ин
кор[о пешбини шудаанд, ба хизматчиёни [арбb дахл мекунанд.
9. Занон - хизматчиёни [арбb ва хизматчиёни [арбие, ки
фарзандони бе падар (модарро) тарбия мекунанд, тибrи rонун[о,
дигар санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон оид ба
[ифзи оила, модарон ва кeдакон аз имтиёзу кафолат ва
xубронпули[о истифода менамоянд.
Моддаи 10. Ваrти хизмати ва [уrуr барои истиро[ат
1. Давомнокии умумии [афтаи хизмати хизматчиёни
[арбие, ки бо тартиби ихтиёри хизмати [арбиро адо мекунанд, ба
истиснои [олат[ои дар rисми сеюми моддаи мазкур баёнгардида,
набояд аз мe[лати маъмулии [афтаи ваrти кори, ки rонун[о,
81
дигар санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон муrаррар
намудаанд, зиёд бошад. Xалби хизматчиёни [арбии номбурда ба
иxрои e[дадори[ои хизмати [арбии зиёда аз мe[лати
муrарраршудаи [афтаи хизмати дар дигар [олат[о бо мe[лати
дахлдори истиро[ат дар дигар рeз[ои [афта xуброн карда
мешавад. Дар сурати uайриимкон будани xуброни номбурда,
мe[лати иxрои e[дадории хизмати [арбии изофавии бо мe[лати
хизмати [афтаина муrарраршуда xамъбаст карда шуда, ба
хизматчиёни [арбb дар шакли истиро[ати иловагии шабонарeзи
дода мешавад, ки ин рeз[оро бо хо[иши хизматчиёни [арбии
зикршуда ба рухсатии асосиашон [амро[ кардан мумкин аст.
Тартиби ба[исобгирии ваrти хизмати ва додани рeз[ои
истиро[ати иловагиро Низомномаи тартиби адои хизмати [арбb
муайян менамояд.
2. Давомнокии ваrти хизматии хизматчиёни [арбие, ки
хизмати [арбиро мувофиrи даъват адо мекунанд, тибrи талаботи
оиннома[ои умуми[арбb бо тартиби реxаи рeзи rисми [арбb
муайян карда мешавад. Аз ин рe, ба хизматчиёни [арбии
номбурда, ба uайр аз [олат[ои муайяннамудаи оиннома[ои
умуми[арбb [амарeза на камтар аз [ашт соат барои хоб ва ду соат
барои э[тиёxоти шахси дода мешавад.
3. Навбатдории xанги (хизмати xанги), машr ва дигар
чорабини[ое, ки номгeи он[оро Вазири мудофиаи Xум[урии
Тоxикистон (ро[барони вазорату идора[ое, ки тибrи rонун дар
он[о хизмати [арбb пешбини гардидааст) муайян менамояд,
[ангоми зарурат бе ма[дуд намудани мe[лати умумии [афтаи
хизмати гузаронида мешаванд. Тартиб ва шарт[ои додани
истиро[ат ба хизматчиёни [арби, ки иштироки он[оро дар чунин
чорабини[о xуброн мекунад, бо Низомномаи тартиби адои
хизмати [арбb муайян карда мешавад.
4. Ба хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро мувофиrи
даъват адо мекунанд, на камтар аз як шабонарeз дар як [афта
истиро[ат дода мешавад. Ба дигар хизматчиёни [арбb на камтар
аз як шабонарeз дар як [афта, вале на камтар аз 4 шабонарeз дар
як мо[ истиро[ат дода мешавад.
82
Рeз[ои истиро[ат ба хизматчиёни [арбb дар рeз[ои
истиро[ат ва ид дода мешавад, [ангоми xалби он[о ба иxрои
e[дадори[ои хизмати [арбb дар ин рeз[о бошад, дар рeз[ои
дигари [афта ба он[о истиро[ат дода мешавад.
5. Ба афсарон, прапоршик[о ва дар маврид[ои
пешбининамудаи штат ба сержанту старшина[о ва хизматчиёни
[арбb - занон [амасола рухсатии асоси дода мешавад.
Давомнокии рухсатии асоси чунин муrаррар карда
мешавад:
ба хизматчиёни [арбие, ки давомнокии умумии хизмати
имтиёзноки [арбиашон камтар аз 10 солро ташкил мекунад - 30
шабонарeз;
ба хизматчиёни [арбие, ки давомнокии умумии хизмати
имтиёзноки [арбиашон аз 10 то 15 солро ташкил мекунад - 35
шабонарeз;
ба хизматчиёни [арбие, ки давомнокии умумии хизмати
имтиёзноки [арбиашон аз 15 то 20 солро ташкил мекунад - 40
шабонарeз;
ба хизматчиёни [арбие, ки давомнокии умумии хизмати
имтиёзноки [арбиашон 20 сол ва зиёда аз инро ташкил мекунад 45 шабонарeз.
6. Ба хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро дар ма[ал[ои
баландкe[, ма[ал[ои дорои шароити номусоиди иrлимию
экологи, [амчунин дар вазифа[ои [арбие, ки иxрои e[дадори[ои
хизмати [арбии он[о бо афзоиши хатар барои [аёт ва саломати
вобаста аст, адо менамоянд, давомнокии рухсатии асоси ба
мe[лати 10 шабонарeз зиёд карда мешавад.
7. Тибrи хо[иши хизматчиёни [арбие, ки бо тартиби
ихтиёри хизмати [арбиро адо менамоянд, мумкин аст рухсатии
асоси ба он[о rисм ба rисм дода шавад.
8. Ба хизматчиёни [арбb - иштирокчиёни амалиёт[ои xанги
доир ба [ифзи сохти конститутсиони, иштирокчиёни амалиёт[ои
xанги дар rаламрави дигар давлат[о тибrи e[дадори[ои
байналмилалии Xум[урии Тоxикистон давомнокии рухсатии
асоси ба мe[лати 5 шабонарeз зиёд карда мешавад.
83
9. Ба хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро мувофиrи
даъват адо менамоянд, як рухсатии асоси ба мe[лати зайл дода
мешавад:
дар вазифа[ои [арбие, ки барои он[о аз рeи штат рутбаи
[арбии аскари rатори пешбини шудааст - 20 шабонарeз;
дар вазифа[ои [арбие, ки барои он[о аз рeи штат рутбаи
[арбии сержант ва старшина пешбини шудааст - 30 шабонарeз.
Давомнокии рухсатии асосии хизматчиёни [арбие, ки
хизмати [арбиро мувофиrи даъват адо менамоянд, мумкин аст
дар шакли [авасмандкуни ё xазо ба мe[лати то 5 шабонарeз бо
тартиби муайяннамудаи оиннома[ои умуми[арбb зиёд ё кам
карда шавад.
10. Ба хизматчиёни [арбие, ки муассисаи таълимии [арбии
та[силоти касбиро хатм намудаанд, рухсатии асоси пас аз хатми
муассисаи таълимии номбурда ба мe[лати 30 шабонарeз дода
мешавад.
11. Давомнокии рухсатии асосии хизматчиёни [арбb ба
миrдори шабонарeз[ое, ки барои [амлу наrл ба ма[алли
истифодабарии рухсати ва бозгашт заруранд, вале на камтар аз
як шабонарeз барои як тараф зиёд карда мешавад. Агар рухсатии
асосии хизматчиёни [арбb rисм ба rисм дода шуда бошад, ваrти
зарури барои [амлу наrл ба ма[алли истифодабарии рухсати ва
бозгашт як маротиба дода мешавад.
12. Ба хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро бо тартиби
ихтиёри адо мекунанд, барои омодаги ва супоридани имти[он[ои
дохилшави дар адъюнктура ва докторантураи [арби, [амчунин
барои омодаги ва супоридани имти[он[ои дохилшави ба
муассисаи таълимии та[силоти касби ва имти[он[о дар давраи
та[сил дар он[о бо тартиби муrаррарнамудаи rонун[о, дигар
санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон рухсатии
таълими дода мешавад.
13. Ба хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро бо тартиби
ихтиёри адо мекунанд, [амчунин ба курсант[ои муассиса[ои
таълимии [арбии та[силоти касби дар давраи та[сил дар
муассиса[ои таълимии номбурда дар давраи танаффуси
машuулият[ои таълими ба мe[лати муайяннамудаи Rонуни
84
мазкур ва Низомномаи тартиби адои хизмати [арбb рухсатии
таътили дода мешавад.
14. Ба хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро бо тартиби
ихтиёри адо карда, барои гирифтани унвони номзад ё доктори
илм
кeшиш
доранд,
рухсатии
эxоди
бо
тартиби
муrаррарнамудаи rонун[о, дигар санад[ои меъёрии [уrуrии
Xум[урии Тоxикистон дода мешавад.
15. Ба хизматчиёни [арбb дар асоси хулосаи комиссияи
тиббии [арбb рухсатии бемори дода мешавад.
16. Рухсати бо сабаб[ои шахси ба хизматчиёни [арбb ба
мe[лати то 10 шабонарeз, агар рухсатии асосиро он[о истифода
бурда бошанд, дар [олат[ои зерин дода мешавад:
- [олати вазнини саломати ва вафоти ([алоки) хеши наздики
хизматчии [арбb ([амсар, падар, модар, падару модари [амсар,
писар, духтар, бародар, (хо[ар) ё шахсе, ки хизматчии [арбb дар
тарбия ё таъминоти e мебошад;
- сeхтор ё дигар офати табиие, ки ба сари оила ё хеши
наздики хизматчии [арбb омадааст;
- дар дигар [олат[ои истисноие, ки будани хизматчии [арбb
бо оила зарур бошад, - мувофиrи rарори командири rисми [арби.
Давомнокии рухсатии бо сабаб[ои шахси ва дигар сабаб[ои
узрнок ба хизматчии [арбb додашуда ба миrдори шабонарeз[ои
барои [амлу наrл бо наrлиёти замини ([авои) ба ма[алли
истифодабарии рухсати ва бозгашт зарурбуда зиёд карда
мешавад.
17. Ба хизматчиёни [арбие, ки мe[лати умумии хизмати
[арбиашон бо [исоби таrвими 20 сол ва аз ин зиёдаро ташкил
мекунад, дар яке аз се соли то расидан ба синни ни[оии хизмати
[арбb ё дар соли рухсат шудан аз хизмати [арбb ба сабаби
саломати ва ё бинобар чорабини[ои ташкилии штати, ба uайр аз
рухсатии асоси, мувофиrи хо[иши он[о ба мe[лати 30 шабонарeз
рухсатии бо сабаб[ои шахси дода мешавад. Рухсатии номбурда
барои [амаи давраи хизмати [арбb як маротиба дода мешавад.
18. Ба [амсарони хизматчиёни [арбb рухсати мувофиrи
хо[иши он[о дар як ваrт бо рухсатии хизматчиёни [арбb дода
мешавад. Дар ин сурат мe[лати рухсатии [амсарони хизматчиёни
85
[арбb мумкин аст мувофиrи хо[иши он[о ба мe[лати рухсатии
хизматчиёни [арбb баробар бошад. Барои rисми рухсатии
[амсарони хизматчиёни [арби, ки аз мe[лати рухсатии [амасолаи
xои кори асосии он[о зиёд аст, маош дода намешавад.
19. Ба хизматчиёни [арби-занон рухсати барои [омиладори,
[амчунин рухсати барои парастории кeдак тибrи тартиби
муrаррарнамудаи rонун[о, дигар санад[ои меъёрии [уrуrии
Xум[урии Тоxикистон дода мешавад. Дар айни [ол нисбати он[о
имтиёзу кафолат ва xубронпули[ои иловагии муrаррарнамудаи
rонун[о, дигар санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон
амали мегарданд.
Моддаи 11. Таъминоти пули
1. Таъминоти пулии хизматчиёни [арбb аз маоши мувофиrи
вазифаи ишuолкарда (минбаъд-маош аз рeи вазифаи [арби) ва
маоши мувофиrи рутбаи [арбии додашуда (минбаъд - маош аз
рeи рутбаи [арби), ки маоши (таъминоти пулии) хизматчиёни
[арбb (минбаъд - маоши таъминоти пули), иловапули[о барои
собиrаи хизмати ташкил мекунанд, иборат мебошад. (Rонун
№155 аз 3.03.06с.)
2. Андоза ва тартиби пардохти таъминоти пулии
хизматчиёни [арбb аз тарафи Президенти Xум[урии Тоxикистон
муrаррар карда мешаванд. (Rонун №155 аз 3.03.06с.)
3. Хусусияти таъминоти пулии гурe[и ало[идаи
хизматчиёни [арбb бо rонун[о, дигар санад[ои меъёрии [уrуrии
Xум[урии Тоxикистон муайян карда мешавад.
4. Ба хизматчиёни [арбие, ки дар муассиса[ои таълимии
[арбии та[силоти касбии берун аз [удуди Xум[урии Тоxикистон
та[сил мекунанд, маош (таъминоти пули) тибrи меъёр[ои
муrаррарнамудаи {укумати Xум[урии Тоxикистон дода
мешавад. (Rонун №155 аз 3.03.06с.)
5. Тартиби пардохти маоши (таъминоти пулии)
хизматчиёни [арбb аз тарафи Вазири мудофиаи Xум[урии
Тоxикистон (ро[барони вазорату идора[ое, ки дар он[о тибrи
rонун хизмати [арбb пешбини гардидааст), муайян карда
мешавад.
86
Моддаи 12. Пардохт[ои иловаги
rисми 1 хориx карда шуд; (Rонун №155 аз 3.03.06с.)
rисми 2 хориx карда шуд; (Rонун №155 аз 3.03.06с.)
1. Ба хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро мувофиrи
даъват адо мекунанд ва курсант[ои муассиса[ои таълимии
[арбии та[силоти касби [ангоми рафтан ба рухсатии асоси,
[амчунин ба рухсатии бемори (дар асоси хулосаи комиссияи
тиббии [арби) ба андозаи на камтар аз як маош (таъминоти
пули) пардохта мешавад.
2. {ангоми рафтани хизматчиёни [арбие, ки бо тартиби
ихтиёри хизмати [арбиро адо мекунанд, ба ма[алли нави
хизмати [арбии дигар ма[алли а[олинишин, аз xумла ба rаламрав
ё аз rаламрави давлати хориxи, вобаста ба таъин шудан ба
вазифаи [арби, дохил шудан ба муассисаи таълимии [арбии
та[силоти касби, ки мe[лати та[силаш зиёда аз як солро ташкил
мекунад ё ки вобаста бо таuйири xои rисми [арбb ба он[о чунин
намуди иловапули[о пардохта мешаванд:
- мададмаош ба андозаи ду маош (таъминоти пули) ба
хизматчии [арби, як маош (таъминоти пули) ба [амсари e ва
нисфи маош (таъминоти пули) ба [ар як аъзои оилаи хизматчии
[арбие, ки ба ма[алли нави хизмати [арбии хизматчии [арбb ё ба
ма[алли а[олинишини ба xои номбурда наздик ё ки (аз набудани
хонаи истиrомати) ба дигар ма[ал[ои а[олинишин мераванд.
Мададмаоши номбурда ба хизматчиёни [арбие, ки хизмати
[арбиро дар ма[ал[ои баландкe[ ва ма[ал[ои дорои шароити
номусоиди иrлимию экологи адо мекунанду ба таъминоти пулии
он[о коэффисиенти минтаrави (барои адои хизмати [арбb дар
минтаrа[ои баландкe[) муrаррар гардидааст, бо назардошти ин
коэффисиент пардохта мешавад;
- ба андозаи меъёри устувори маоше (пули харxи
рeзмаррае), ки аз xониби {укумати Xум[урии Тоxикистон ба
кормандони ба сафари хизмати раванда барои [ар рeзи дар ро[
будани хизматчии [арбb ва [ар як аъзои оилаи хизматчии [арбие,
ки бо e [амро[ меравад, муrаррар карда шудааст.
rисми 5 хориx карда шуд; (Rонун №155 аз 3.03.06с.)
87
rисми 6 хориx карда шуд; (Rонун №155 аз 3.03.06с.)
3. Rисми 3 моддаи 12 хориx карда шуд. (Rонун №391 аз
18.06.08с.)
4. Rисми 4 моддаи 12 хориx карда шуд. (Rонун №391 аз
18.06.08с.)
3. Хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро бо тартиби
ихтиёри адо мекунанд, uайр аз курсант[ои муассиса[ои
таълимии [арбии та[силоти касби, [уrуrи гирифтани rарз[ои
бефоизро ба андозаи то 12 маош (таъминоти пули) ба мe[лати то
се сол барои харидани асбобу анxоми ниёзи аввалин аз [исоби
маблаuи Вазорати мудофиаи Xум[урии Тоxикистон (вазорату
идора[ое, ки тибrи rонун дар он[о хизмати [арбb пешбини
гардидааст) дар яке аз [олат[ои зерин доранд:
- дар давоми се мо[и баъди таъин шудан ба вазифаи [арбb
пас аз хатми муассисаи таълимии [арбии та[силоти касби ва
вобаста ба ин гирифтани рутбаи [арбии афсари;
- дар давоми се мо[и баъди ба вазифаи [арбb таъин шудани
хизматчиёни [арбb ё ша[рвандоне, ки хизмати [арбиро бо
тартиби ихтиёри адо мекунанду хо[иши адои хизмати [арбиро ба
мe[лати 5 сол ва аз ин зиёда из[ор менамоянд;
- дар давоми се мо[и баъди бастани аrди нико[и аввалин.
{ангоми аз рeи якчанд асос[о ба гирифтани rарзи номбурда
[уrуr пайдо кардани хизматчии [арбb ба вай rарз тан[о аз рeи як
асос ва як маротиба дар давраи адои хизмати [арбb дода
мешавад.
4. Ба афсароне, ки ба хизмати [арбb даъват шудаанд,
пардохтпули[ои муrаррарнамудаи моддаи мазкур дода
намешаванд.
5. Ба хизматчиёни [арбие, ки ба сафари хизмати фиристода
мешаванд, хароxоти сафари хизмати бо тартиб ва андозаи
муайяннамудаи {укумати Xум[урии Тоxикистон пардохта
мешавад.
6. Ба uайр аз пардохт[ои пешбининамудаи Rонуни мазкур
аз xониби Президенти Xум[урии Тоxикистон, {укумати
Xум[урии Тоxикистон ба хизматчиёни [арбb иловапули ва дигар
навъи пардохт[о метавонад муrаррар карда шавад. Иловапули ва
88
пардохт[ои номбурда вобаста ба мураккаби, меъёр ва а[амияти
иxрои вазифа аз тарафи хизматчиёни [арбb мутаносибан
муrаррар карда мешаванд. (Rонун №155 аз 3.03.06с.)
7. Ба uайр аз пардохт[ои иловагие, ки дар моддаи мазкур
пешбини шудаанд, дигар пардохт[ои иловагие, ки rаблан тибrи
дигар санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон муайян
карда шуда буданд, ниго[ дошта мешаванд.
Моддаи 13. Таъминоти озуrа ва амволи шайъи,
хизматрасонии маишию савдоии хизматчиёни [арбb
1. Таъминоти озуrаи хизматчиёни [арбb мувофиrи меъёр[о
ва дар мe[лати муrаррарнамудаи {укумати Xум[урии
Тоxикистон бо тартибе, ки, Вазорати мудофиаи Xум[урии
Тоxикистон (вазорату идора[ое, ки тибrи rонун дар он[о хизмати
[арбb пешбини гардидааст) муайян кардааст, дар яке аз шакл[ои
зерин амали карда мешавад:
- ташкили хeрок дар ма[алли адои хизмати [арбb - барои
хизматчиёни [арбие, ки мувофиrи даъват хизмати [арбиро адо
мекунанд ва категорияи хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро
бо тартиби ихтиёри адо мекунанду номгeи он[о аз xониби
{укумати Xум[урии Тоxикистон тасдиr карда мешавад;
- додани озуrаи муrарраршуда;
- пардохти xубронпули бар ивази озуrаи (хeроки)
муrарраршуда тан[о [ангоми rарор доштан дар ма[алли
истифодабарии рухсати ба андозаи барои соли молиявии
дахлдори муrаррарнамудаи Rонуни Xум[урии Тоxикистон «Дар
бораи Буxети давлатии Xум[урии Тоxикистон» ба хизматчиёни
[арбие, ки хизмати [арбиро бо тартиби ихтиёри адо мекунанд,
[амчунин ба хизматчиёни [арбие, ки ба хизмати [арбb ба
вазифаи афсари ва прапоршики даъват шудаанд;
- пардохти xубронпули бар ивази озуrаи (хeроки)
муrарраршуда ба андозаи муrаррарнамудаи Rонуни Xум[урии
Тоxикистон «Дар бораи Буxети давлатии Xум[урии
Тоxикистон» барои соли молиявии дахлдор ба хизматчиёни
[арбие, ки хизмати [арбиро бо тартиби ихтиёри адо мекунанд,
[амчунин ба хизматчиёни [арбие, ки ба хизмати [арбb ба
89
вазифаи афсари ва прапоршики даъват шудаанд ва ба курсант[о
бошад, тан[о дар ваrти истифодабарии рухсати; (Rонун №155 аз
3.03.06с.)
2. Хизматчиёни [арбb бо амволи шайъи вобаста ба шароити
адои хизмати [арбb мувофиrи меъёр[о ва мe[лати
муrаррарнамудаи Низомномаи таъминоти амволи шайъии
хизматчиёни [арби, ки аз xониби {укумати Xум[урии
Тоxикистон тасдиr шудааст, таъмин карда мешаванд.
3. Хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро бо тартиби
ихтиёри адо мекунанд, ба гирифтани xубронпули бар ивази
амволи шайъии муrарраршуда ба андозаи нархи сару либоси
номбурда [уrуr доранд. Тартиби пардохти xубронпулии
номбурдаро {укумати Xум[урии Тоxикистон муайян мекунанд.
(Rонун №391 аз 18.06.08с.)
4. Хизматчиёни [арбb мувофиrи меъёр[ои муrаррарнамудаи
{укумати Xум[урии Тоxикистон бо тартиби муайяннамудаи
оиннома[ои умуми[арбb ва дигар санад[ои меъёрии [уrуrии
Xум[урии Тоxикистон бо [амом таъмин мешаванд ва
сарулибосашон шуста мешавад.
5. Хизматрасонии маишию савдоии хизматчиёни [арбb ва
аъзои оилаи он[о бо rонун, дигар санад[ои меъёрии [уrуrии
Xум[урии Тоxикистон танзим мегардад.
6. Хизматчиёни [арбb ва аъзои оилаи он[о [уrуrи харидории
ма[сулоти саноати ва хeроквориро мувофиrи нарх[ои имтиёзнок
бо тартиби муайяннамудаи {укумати Xум[урии Тоxикистон ба
воситаи шабакаи савдои [арбb доранд.
{уrуrи пешбининамудаи моддаи мазкур [амчунин ба
ша[рвандони аз хизмати [арбb рухсатшуда ва аъзои оилаи он[о
дахл дорад.
7. Таъминоти озуrаю амволи шайъии хизматчиёни [арбие,
ки дар муассиса[ои таълимии [арбии та[силоти касбии берун аз
Xум[урии Тоxикистон та[сил мекунанд, мувофиrи меъёр[ои
муrаррарнамудаи {укумати Xум[урии Тоxикистон амали
мегардад.
90
Моддаи 14. {уrуr ба манзил
1. Давлат бо манзил таъмин намудани хизматчиёни [арбиро
кафолат меди[ад.
Ба хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро бо тартиби
ихтиёри адо мекунанд ва аъзои оилаи бо он[о [амро[
зиндагикунанда на дертар аз се мо[и баъди ба ма[алли нави адои
хизмати [арбb омадан мувофиrи меъёр[о ва бо тартиби
пешбининамудаи rонунгузории манзилии Xум[урии Тоxикистон
бо назардошти [уrуr ба масо[ати иловагии манзил аз [исоби
давлат ё захираи манзилии коммунали хонаи истиrоматии
хизмати дода мешавад.
Дар [амаи мe[лати адои хизмати [арбb ин[о бо манзили
истиrоматии хизмати таъмин карда мешаванд:
- хизматчиёни [арбие, ки ба вазифаи [арбb пас аз хатми
муассисаи таълимии [арбии та[силоти касби таъин шудаанду
вобаста ба ин рутбаи [арбии афсари (аз соли 1993 cap карда)
гирифтаанд ва аъзои оилаи бо он[о [амро[ зиндагикунанда;
- афсароне, ки ба хизмати [арбb даъват шудаанд, [амчунин
афсарону прапоршик[ои пас аз 1 январи соли 1993 ба хизмати
[арбb омада ва аъзои оилаи бо он[о [амро[ истиrоматкунанда;
- аскарону сержант[ои xинси зан, ки пас аз 1 январи соли
1993 ба хизмати [арбb омадаанд ва аъзои оилаи бо он[о [амро[
истиrоматкунанда.
Манзили истиrоматии хизмати дар [амаи давраи хизмати
[арбb ба хизматчиёни [арби-ша[рвандони хизмати [арбиро
адокунанда, аъзои оилаи он[о, ки [амро[ бо он[о зиндаги
мекунанд, дар ша[рча[ои [арбии пeшида дода мешавад.
Ба ша[рча[ои [арбии пeшида ша[рча[ои [арбии rисм[ои
[арбии дар ма[ал[ои а[олинишин xойгиршуда, ки дорои тартиби
рухсатномави мебошанд, [амчунин ша[рча[ои [арбии ало[идаи
махсуси rисм[ои [арби, ки берун аз ма[ал[ои а[олинишин xойгир
шудаанд, тааллуr доранд. Фе[ристи ша[рча[ои [арбии пeшида бо
пешни[оди Вазорати мудофиаи Xум[урии Тоxикистон (вазорату
идора[ое, ки тибrи rонун дар он[о хизмати [арбb пешбини
91
гардидааст) аз xониби {укумати Xум[урии Тоxикистон тасдиr
карда мешаванд.
Ба хизматчиёни [арби-ша[рвандоне, ки дар [амаи давраи
адои хизмати [арбb бо манзили истиrоматии хизмати таъмин
мешаванд, бо расидан ба мe[лати умумии собиrаи хизмати
[арбии 20- сола ва зиёда аз он ва [ангоми рухсат шудан аз
хизмати [арбb бо расидан ба синни ни[оии дар хизмати [арбb
будан, бинобар вазъи саломати ё вобаста бо чорабини[ои
ташкилию штати дар сурати доштани собиrаи хизмати [арбии
10- сола ва зиёда аз он манзили истиrомати аз ма[али зисти
доимии интихобшуда бо тартиби муайяннамудаи rонун[о, дигар
санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон ройгон дода
мешавад, ба истиснои хона[ои истиrоматии хизматии дар
ша[рча[ои пeшида буда.
Хизматчиёни [арбие, ки бо манзили истиrоматии хизмати
таъмин карда мешаванд, бо Вазорати мудофиаи Xум[урии
Тоxикистон (вазорату идора[ое, ки тибrи rонун дар он[о хизмати
[арбb пешбини шудааст) rарордоди манзили мебанданд. Дар
rарордоди номбурда тартиби додани хонаи истиrоматии
хизмати, ниго[дори ва холи кардани он муайян карда мешавад.
Шарту тартиби бастани rарордоди манзили аз xониби {укумати
Xум[урии Тоxикистон муайян карда мешавад.
Хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро бо тартиби
ихтиёри адо мекунанд, дар давраи адои хизмати [арбb ба бе[тар
намудани шароити манзили бо назардошти меъёр[о, навбат ва
имтиёз[ои муrаррарнамудаи rонун[о, дигар санад[ои меъёрии
[уrуrии Xум[урии Тоxикистон [уrуr доранд.
Ба хизматчиёни [арбb барои харидан ё сохтмони манзил,
инчунин бе[тар намудани шароити манзилb ба мe[лати 20 сол
rарзи бефоиз дода мешавад, ки шарт[о ва тартиби додани чунин
rарзро {укумати Xум[урии Тоxикистон муайян менамояд.
(Rонун №391 аз 18.06.08с.)
2. Хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро бо тартиби
ихтиёри адо мекунанд ва аъзои оилаи он[о, ки ба ма[алли нави
адои хизмати [арбии хизматчиёни [арбb омадаанд, то гирифтани
хонаи истиrомати мувофиrи меъёр[ои муrаррарнамудаи rонун[о,
92
дигар санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон дар
ма[алли истиrомат, аз xумла мувофиrи хо[иши он[о аз рeи
нишонии rисм[ои [арбb ба rайд гирифта мешаванд. Ба
хизматчиёни [арбии номбурда ва аъзои оилаи он[о то гирифтани
манзили истиrомати манзили истиrомати ё хобго[, ки барои
муваrrатан истиrомат намудан rобили истифода бошанд, дода
мешавад.
Дар [олати набудани чунин манзили истиrомати rисм[ои
[арбb барои таъмин намудани хизматчиёни [арбb ва аъзои оилаи
бо он[о [амро[ истиrоматкунанда бинои истиrоматиро ба иxора
мегиранд ё тибrи хо[иши хизматчиёни [арбb ба он[о
xубронпулии [армо[а барои иxораи хонаи истиrомати бо тартиб
ва андозаи муайяннамудаи {укумати Xум[урии Тоxикистон аз
[исоби маблаu[ои Вазорати мудофиаи Xум[урии Тоxикистон
(вазорату идора[ое, ки дар он[о тибrи rонун хизмати [арбb
пешбини гардидааст) пардохт менамоянд.
3. Маrомоти [окимияти давлати, маrомоти ма[аллии
[окимияти давлати ва ташкилот[о ба rисм[ои [арбb барои ба
иxора додани хона[ои истиrоматии rобили зисти муваrrатии
хизматчиёни [арбb ва аъзои оилаи он[о кeмак менамоянд.
4. Хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро бо тартиби
ихтиёри адо мекунанду со[иби хонаи истиrоматии ало[идаи
шахси ё аъзои ширкат[ои сохтмони манзили мебошанд,
[амчунин хизматчиёни [арбие, ки барои он[о мутобиrи rонун[о,
дигар санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон хонаи
истиrомати ниго[ дошта мешавад, [ангоми гузаштан ба ма[алли
нави хизмат ба он[о ва аъзои оилаи бо он[о якxоя
зиндагикунанда дар давраи адои хизмати [арбb дар ма[алли
номбурда бинои истиrоматии хизмати ё хобго[ дода мешавад.
5. Дар [олати аз xониби хизматчиёни [арбb ва аъзои оилаи
бо он[о истиrоматкунанда холи кардани хона[ои истиrомати,
uайр аз хона[ои шахси, хона[ои номбурда ба дигар хизматчиёни
[арбb ва аъзои оилаи он[о дода мешаванд.
6. Барои бо манзил таъмин намудани хизматчиёни [арбие,
ки хизмати [арбиро бо тартиби ихтиёри адо мекунанд ва барои
зисти доими хонаи истиrомати надоранд ё ба бе[таргардонии
93
шароити манзил э[тиёx доранд, Вазорати мудофиаи Xум[урии
Тоxикистон (вазорату идора[ое, ки дар он[о мувофиrи rонун
хизмати [арбb пешбини гардидааст) метавонанд дар доираи
меъёр[ои муrаррарнамудаи Кодекси манзили Xум[урии
Тоxикистон ва бо назардошти маблаuи дар соли дахлдор дар
сметаи хароxот пешбинигардида манзили истиrомати харидори
намоянд.
7. Афсарони дорои рутбаи [арбии полковник, баробар ва
баланд аз он, ки хизмати [арбиро ихтиёри адо менамоянд, ё ки аз
хизмати [арбb бо расидан ба синни ни[оии дар хизмати [арбb
будан, бинобар вазъи саломати ё вобаста ба чорабини[ои
ташкилию штати рухсат шудаанд, [амчунин командирони
rисм[ои [арби, хизматчиёне, ки дорои унвон[ои фахрии
Xум[урии Тоxикистон мебошанд, хизматчиёни [арбиомeзгорони муассиса[ои таълимии [арбии та[силоти касби,
кафедра[ои [арбии назди муассиса[ои таълимии давлатии
та[силоти олии касби, хизматчиёни [арбb - кормандони илмии
дорои дараxаю унвон[ои илми ба васеъ намудани сат[и умумии
иловагии манзил ба андозаи на камтар аз 18 метри квадрати
[уrуr доранд.
8. Хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро бо тартиби
ихтиёри адо мекунанд ва аъзои оилаи бо он[о истиrоматкунанда,
[амчунин ша[рвандони аз хизмати [арбb бо расидан ба синни
ни[оии дар хизмати [арбb будан, бинобар вазъи саломати ё
вобаста ба чорабини[ои ташкилию штати рухсатшуда, ки
мe[лати умумии хизмати [арбиашон 20 сол ва зиёдаро ташкил
мекунад, ба андозаи 50 фоиз пардохт менамоянд:
- барои майдони умумии манзили ишuолкардаи он[о дар
хона[ои давлати ё манзил[ои коммунали;
- барои хизмати коммунали (таъминоти об, баровардани
партов[ои маиши, нерeи гармди[и ва uайра) новобаста ба навъи
фонди манзили, ба uайр аз пардохти музди барr ва газ.
Дар хона[ое, ки дорои гармиди[ии мутамарказ нестанд,
шахсони номбурда ба андозаи 50 фоиз маблаuи пардохти
сeзишвориеро, ки аз тарафи маrомоти масъули давлати харидори
94
мешавад, дар доираи меъёр[ое, ки барои фурeш ва расонидани
он ба а[оли муrаррар шудааст, мепардозанд.
9. Ба хизматчёни [арби, [амчунин ша[рвандоне, ки дар
моддаи мазкур зикр шудаанд, имтиёз[о доир ба пардохти 50
фоизи маблаuи гузаронидани телефон[ои хонаги ва пардохти
музди истифодабарии он[о дода мешавад. Хароxоте, ки бо
додани чунин имтиёз[о вобаста аст, аз [исоби маблаuи Вазорати
мудофиаи Xум[урии Тоxикистон (вазорату идора[ое, ки дар он[о
тибrи rонун хизмати [арбb пешбини гардидааст) пардохт
мешавад.
10. Хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро мувофиrи
даъват адо мекунанд, тибrи талаботи оиннома[ои умуми[арбb
xойгир мешаванд.
11. Ба хизматчиёни [арбb ва ша[рвандоне, ки хизмати
[арбиро бо тартиби ихтиёри адо мекунанд, аз хизмати [арбb бо
расидан ба синни ни[оии дар хизмати [арбb будан, бинобар
вазъи саломати ё вобаста ба чорабини[ои ташкилию штати
рухсат шудаанду мe[лати умумии собиrаи хизмати он[о 10 ва
зиёда соли таrвимиро ташкил мекунад, [амчунин ба
хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро берун аз rаламрави
Xум[урии Тоxикистон, ма[ал[ои баландкe[, [амчунин ма[ал[ои
дорои шароити номусоиди иrлимию экологи адо мекунанд,
маrомоти ма[аллии [окимияти давлати e[дадоранд ба он[о дар
навбати аввал [уrуrи аъзои ширкат[ои сохтмони манзили
шуданро ди[анд ё барои сохтмони хона[ои истиrоматии ало[ида
rитъа[ои замин xудо намоянд.
12. Хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро бо тартиби
ихтиёри адо мекунанд, дар мe[лати на зиёда аз се сол то
рухсатшави аз хизмати [арбb бо расидан ба синни ни[оии дар
хизмати [арбb будан ё дар давоми як соли аз хизмати [арбb
бинобар вазъи саломати рухсат шудан, вобаста ба чорабини[ои
ташкилию штати бо дархости командирони rисм[ои [арбb аз
xониби маrомоти ма[аллии [окимияти давлатии ма[алли зисти
доимии интихобнамуда ба рeйхати ша[рвандоне, ки аз хизмати
[арбb рухсат шуда, ба гирифтани хона[ои истиrомати э[тиёx
доранд ё ба рeйхати аъзоёни ширкат[ои сохтмони манзили
95
дохил карда мешаванд. Дар бораи rабул гардидани rарор раиси
ша[р ва но[ия ба командирони дахлдори rисм[ои [арбb дар
мe[лати се мо[ хатти хабар меди[анд. Маълумот дар бораи ба
rайд гузоштан дар парвандаи шахсии хизматчиёни [арбb сабт
мегардад.
13. Хизматчиёни [арбие, ки собиrаи умумии хизмати
[арбии 10-сола ва зиёда доранд, [ангоми рухсат шудан аз
хизмати [арбb бо расидан ба синни ни[оии дар хизмати [арбb
будан, бинобар вазъи саломати ё чорабини[ои ташкилию штати
ва аъзои оилаи он[о [ангоми иваз намудани ма[алли зист на
дертар аз се мо[ аз рeзи расидан ба ма[алли зисти интихобшуда
аз xониби [укумат[ои ша[рию но[ияви мувофиrи меъёр[ои
муrарраршуда бо манзили хизмати таъмин мегарданд. {уxxат[о
дар бораи супоридани манзил ба Вазорати мудофиаи Xум[урии
Тоxикистон (вазорату идора[ое, ки дар он[о тибrи rонун хизмати
[арбb пешбини гардидааст) ва баровардан аз rайди ма[алли зисти
пешина ба ша[рвандони номбурда ва аъзои оилаи бо он[о якxоя
истиrоматкунанда [ангоми гирифтани манзили истиrомати аз
ма[алли зисти интихобшуда дода мешаванд.
{ангоми дар мe[лати се мо[ мувофиrи меъёр[ои
муrарраршуда аз xониби раисони ша[ру но[ия[о дода
натавонистани манзили хизмати бошад, он[о то додани манзил
доир ба xойгиркунонидани ша[рвандони аз хизмати [арбb
рухсатшуда ва аъзои оилаи он[о дар дигар хона[ои истиrомати
чора[о меандешанд.
14. Тартиби бо манзил таъмин намудани хизматчиёни
[арбие, ки дар ша[рча[ои [арбии пeшида истиrомат мекунанд,
[ангоми рухсат шудани он[о аз хизмати [арбb бо rонун[о, дигар
санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон муайян карда
мешавад.
15. Тартиби додани имтиёз[о ва xуброни хароxоте, ки бо
додани имтиёз[ои дар моддаи мазкур зикршуда вобастаанд, аз
тарафи {укумати Xум[урии Тоxикистон муайян карда мешавад.
96
Моддаи 15. {уrуr ба [ифзи саломати ва ёрии тибби
1. {ифзи саломатии хизматчиёни [арбb бо ташкил
намудани шароити мусоиди хизмати [арби, маиши ва низоми
чора[о доир ба ма[дудсозии омил[ои хатарноки хизмати [арби,
ки аз xониби командирон дар якxояги бо маrомоти [окимияти
давлати гузаронида мешаванд, таъмин карда мешавад.
Uамхори оид ба ниго[дори ва солимии хизматчиёни [арбb
вазифаи командирон мебошад. Ба зиммаи он[о таъмини
талаботи бехатари [ангоми гузаронидани машr[о, дигар
чорабини[ои омодагии xанги, [ангоми истифодабарии асли[а ва
техникаи [арби, [ангоми кор[ои исте[соли, иxрои дигар
e[дадори[ои хизмати [арбb гузошта мешавад.
2. Хизматчиёни [арбb ва ша[рвандоне, ки ба xамъомад[ои
[арбb даъват шудаанд, ба кeмаки тиббии ройгон, аз xумла ба
тайёр ва таъмири дандон[ои сунъи (ба uайр аз дандон[ои сунъии
аз металл[ои rиматноку дигар мавод[ои rиматнок), таъмини
ройгони дорувори, дигар амволи тибби мувофиrи таъиноти
духтурон дар во[ид[о, rисм[ои [арбb ва муассиса[о (минбаъд муассиса[ои тиббии [арби) [уrуr доранд. Дар сурати набудани
муассиса[ои тиббии [арбb ё шeъба[ои дахлдори он[о ё таx[изоти
махсуси тибби дар ма[алли адои хизмати [арбb ё ма[алли зисти
хизматчиёни [арби, [амчунин дар [олат[ои зарури ёрии тибби
дар муассиса[ои давлатии ниго[дории тандурусти расонида
мешавад. Хароxоти муассиса[ои номбурда аз рeи кeмаки тиббии
ба хизматчиёни [арбb ва ша[рвандони ба xамъомад[ои [арбb
даъватшуда аз xониби Вазорати мудофиаи Xум[урии
Тоxикистон (вазорату идора[ое, ки дар он[о тибrи rонун хизмати
[арбb пешбини гардидааст) xуброн карда мешавад.
Хизматчиёни [арбb ва аъзои оилаи он[о барои табобат
берун аз rаламрави Xум[урии Тоxикистон дар асос[ои барои
дигар ша[рвандон умуми бо тартиби муайяннамудаи {укумати
Xум[урии Тоxикистон фиристода мешаванд.
Хизматчиёни [арбb [амасола ташхиси тиббиро гузашта, бо
он[о чорабини[ои табобатию бе[дошти гузаронида мешавад.
Хизматчиёни [арбие, ки дорои нишона[ои нуrси рe[и мебошанд,
тибrи Rонуни Xум[урии Тоxикистон «Дар бораи ёрии
97
равонпизишки» ба ташхис ва муоинаи стасионари фиристода
мешаванд.
3. Аъзои оилаи хизматчиёни [арбb [уrуrи ёрии тиббии
ройгонро дар муассиса[ои системаи давлатии нига[дории
тандурусти доранд ва дар асос[ои умумии барои дигар
ша[рвандон бо суuуртаи тибби фаро гирифта мешаванд.
Аъзои оилаи афсарон ([амсар, фарзандони ноболиu,
фарзандони аз 18-сола боло, ки маъюб гаштаанд, фарзандони то
23-сола, ки дар муассиса[ои таълимии рeзона та[сил мекунанд),
[амчунин шахсоне, ки дар таъминоти он[о мебошанд ва [амро[и
афсарон истиrомат мекунанд, дар муассиса[ои тиббии [арбb ба
ёрии тиббии ройгон [уrуr доранд. {ангоми табобати амбулатори
ба он[о дорувории пулаки, ба uайр аз [олат[ое, ки мутобиrи
дигар rонун[о, санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон
аз он[о пул гирифта намешавад, бо нархи чакана дода мешавад.
Тайёр кардан ва таъмири дандон[ои сунъии аъзои оилаи
афсарон дар муассиса[ои тиббии [арбb бо шарт[ое амали
мегардад, ки ба дигар ша[рвандон дар муассиса[ои системаи
давлатии нига[дории тандурусти иxро мегардад, агар дар
rонун[о, санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон
тартиби дигар пешбини нагардида бошад.
4. Хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро бо тартиби
ихтиёри адо мекунанд (ба uайр аз курсант[ои муассиса[ои
таълимии [арбии та[силоти касби) ва аъзои оилаи он[о [ангоми
рухсати, вале на зиёда аз як маротиба дар як сол, бо табобати
санаторию фароuати ва истиро[ати муташаккилона дар
фароuатго[[о, хона[ои истиро[ати, пансионат[о, лагер[ои
бе[дошти кeдакон, база[ои туристии Вазорати мудофиаи
Xум[урии Тоxикистон (вазорату идора[ое, ки дар он[о тибrи
rонун хизмати [арбb пешбини гардидааст) таъмин карда
мешаванд. Хизматчиёни [арбии номбурда 25 фоиз, аъзои оилаи
он[о бошанд, 50 фоизи нархи ро[хатро, ба uайр аз [олат[ое, ки
мутобиrи rонун[о, санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии
Тоxикистон дигар шарт[ои пардохт муайян нагардида бошад,
мепардозанд. Ба хизматчиёни [арбии номбурда ва аъзои оилаи
он[о [ангоми фиристодан ба осоишго[[о барои идомаи табобати
98
госпитали мутобиrи хулосаи комиссияи тиббии [арбb ро[хати
ройгон аз [исоби Вазорати мудофиаи Xум[урии Тоxикистон
(вазорату идора[ое, ки дар он[о тибrи rонун хизмати [арбb
пешбини гардидааст) дода мешавад. (Rонун №155 аз 3.03.06с.)
5. Хизматчиёни [арбие, ки [ангоми иxрои e[дадории
хизмати [арбb маъюб (захмдор, зарбхeрда, контузия) ё бемор
шудаанд, пас аз табобати госпитали ба гирифтани ро[хати
uайринавбати ба муассиса[ои санаторию фароuати ва бе[доштии
Вазорати мудофиаи Xум[урии Тоxикистон (вазорату идора[ое,
ки тибrи rонун дар он[о хизмати [арбb пешбини гардидааст)
[уrуr доранд.
6. {уrуrу имтиёз[ои хизматчиёни [арбb ва аъзои оилаи он[о,
ки дар rисм[ои дуюм-чоруми моддаи мазкур зикр шудаанд, ба
афсарони аз хизмати [арбb бо расидан ба синни ни[оии дар
хизмати [арбb будан, бинобар вазъи саломати ё вобаста бо
чорабини[ои ташкилию штати рухсатшуда, ки мe[лати умумии
хизмати имтиёзноки [арбиашон 20-сол ва зиёда аз инро ташкил
мекунад, дар сурати доштани мe[лати умумии хизмати [арбии
25-сола ва аз ин зиёда бошад, новобаста ба асос[ои рухсатшави
ва аъзои оилаи он[о, [амчунин ба прапоршик[о ва дар маврид[ое,
ки rонунгузории Xум[урии Тоxикистон нисбати старшина ва
сержант[о пешбини намудааст, аз хизмати [арбb бо расидани
он[о ба синни ни[оии дар хизмати [арбb будан, бинобар вазъи
саломати ё вобаста ба чорабини[ои ташкилию штати
рухсатшуда, ки мe[лати умумии хизмати [арбии он[о 20-сол ва
аз ин зиёдро ташкил мекунад, дахл доранд.
Хизматчиёни [арбb ва ша[рвандоне, ки аз хизмати [арбb бо
расидан ба синни ни[оии дар хизмати [арбb будан, бинобар
вазъи саломати ё вобаста ба чорабини[ои ташкилию штати
рухсат шудаанд, инчунин иштирокчиёни амалиёт[ои xанги оид
ба [ифзи сохти конститутсионии Xум[урии Тоxикистон барои
ёрии тибби ва табобати санатори-фароuати [уrуrи имтиёзнок
доранд.
Ша[рвандоне, ки аз хизмати [арбb рухсат шудаанд, ба ёрии
тибби дар муассиса[ои системаи давлатии нига[дории
тандурусти [уrуr доранд ва мутобиrи rонун[о, дигар санад[ои
99
меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон [атман суuуртаи тибби
карда мешаванд.
Ша[рвандоне, ки дар натиxаи маъюби (ярадори, зарбхeри,
контузия) ё [ангоми иxрои e[дадории хизмати [арбb беморшуда,
аз хизмати [арбb рухсат шудаанд, аъзои оилаи хизматчиёни
[арбие, ки хизмати [арбиро бо тартиби ихтиёри адо мекунанд,
[амчунин ша[рвандоне, ки бинобар бемори[ои ало[идаи давраи
адои хизмати [арбb аз хизмати [арбb рухсат шудаанд,
метавонанд дар муассиса[ои тиббии [арбb бо тартиби
муайяннамудаи Вазорати мудофиаи Xум[урии Тоxикистон
(вазорату идора[ое, ки дар он[о тибrи rонун хизмати [арбb
пешбини гардидааст) бе расонидани зарар ба ша[рвандоне, ки
тибrи rонун[о, дигар санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии
Тоxикистон [уrуrи гирифтани ёрии тиббиро истифода мебаранд,
муоина шаванд ва табобат ёбанд.
7. Хизматчиёни [арбие, ки мувофиrи даъват хизмати
[арбиро адо менамоянд ва курсант[ои муассиса[ои таълимии
[арбии та[силоти касби мувофиrи хулосаи комиссияи тиббии
[арбb бо табобати санаторию фароuати бепул таъмин карда
мешаванд.
Курсант[ои муассиса[ои таълимии [арбии та[силоти касби,
тарбиягирандагони муассиса[ои та[силоти миёнаи (пурраи)
та[силоти умуми бо барномаи таълимии иловаги, ки маrсади
омодагии [арбии ша[рвандони ноболиuро доранд, на зиёда аз 30
фоизи нархи ро[хатро ба база[ои туристии [арбb мепардозанд.
8. Тартиби маблаuгузории хароxоти бо шарт[ои имтиёзнок
расонидани ёрии тибби, таъмини табобати санаторию фароuати
ва истиро[ат, пардохти нархи ро[хат[о ва пардохти xубронпули
ба хизматчиёни [арбb ва дигар ша[рвандони дар rисм[ои дуюм[афтуми моддаи мазкур номбаршударо {укумати Xум[урии
Тоxикистон муайян менамояд.
Моддаи 16. Кафолати суuуртаи хизматчиёни [арби. {уrуr
ба xуброни зарар
1. Хизматчиёни [арбb ва ша[рвандони ба xамъомад[ои
[арбb даъватшуда [атман аз [исоби маблаuи Вазорати мудофиаи
100
Xум[урии Тоxикистон (вазорату идора[ое, ки дар он[о тибrи
rонун хизмати [арбb пешбини гардидааст), суuуртаи [атмии
шахсии давлати карда мешаванд. Асос, шароит ва тартиби
суuуртаи [атмии шахсии давлатии хизматчиёни [арбию
ша[рвандони номбурдаро rонун[о, дигар санад[ои меъёрию
[уrуrии Xум[урии Тоxикистон муrаррар менамоянд.
2. Дар сурати [алок гардидани (вафот кардани)
хизматчиёни [арбb ё ша[рвандони ба xамъомад[ои [арбb
даъватшуда [ангоми иxрои e[дадории хизмати [арбии он[о (дар
xамъомад[ои [арби), ё вафоти он[о дар натиxаи маъюб (ярадор,
зарбхeри, контузия) шудан ё касалии вазнини дигар, ки [ангоми
иxрои e[дадори[ои хизмати [арбb то ба анxомрасии як соли
рухсатшави аз хизмати [арбb (анxоми xамъомад[ои [арби) ба
амал омадааст, [исса[ои баробари кeмакпулии якваrта ба андозаи
зерин пардохта мешавад:
- ба аъзои оилаи хизматчиёни [арбии [алокшуда
(вафоткарда), ки хизмати [арбиро ба таври ихтиёри адо
менамуданд, ша[рвандоне, ки ба xамъомад[ои [арбb ба сифати
афсарон, прапоршик[о даъват шудаанд - 80 музди маоши дар
рeзи пардохти кeмакпули муrарраршуда; (Rонун №391 аз
18.06.08с.)
- ба аъзои оилаи хизматчиёни [арбии [алокшуда
(вафоткарда), ки хизмати [арбиро мувофиrи даъват адо
менамуданд, ша[рвандоне, ки ба xамъомад[ои [арбb ба сифати
аскарон, сержант[о ва старшина[о даъват шудаанд, 80 маоши
[адди аrалли мо[она аз рeи вазифаи [арбb мувофиrи дараxаи
якуми тарифии барои хизматчиёни [арбии хизмати [арбиро бо
тартиби ихтиёри дар вазифа[ои сержант[о ва старшина[о
адокунанда пешбинишуда, ки дар рeзи пардохти кeмакпули
муrаррар шудааст. (Rонун №391 аз 18.06.08с.)
Аъзои оилаи дорои [уrуrи гирифтани кeмакпулии якваrта
барои хизматчии [арбии (ша[рванди ба xамъомад[ои [арбb
даъватшудаи) [алокшуда (вафоткарда) ин[о [исоб мешаванд:
- [амсаре, ки дар рeзи [алок (вафот кардан) шудан дар аrди
нико[и хизматчии [арбb ё ша[рванди ба xамъомад[ои [арбb
даъватшуда меистад;
101
- волидайни хизматчии [арби;
- фарзандони ба синни 18-солаги нарасида ё аз ин калон,
агар он[о то расидан ба синни 18-солаги маъюб шуда бошанд,
[амчунин фарзандони дар муассиса[ои таълимии шакли та[сили
рeзона та[силкунанда то баанxомрасии та[сил, вале на зиёда аз
расидан то ба синни 23-солаги;
- дигар шахсоне (аъзои оилае), ки бо тартиби
муrаррарнамудаи rонунгузори шахсони тарбияткунанда ё
таъминкунандаи [алокшуда (вафоткарда) дониста шудаанд, ё ки
дар таъминоти [алокшуда (вафоткарда) rарор доштанд.
3. {ангоми пеш аз мe[лат рухсат шудани хизматчиёни
[арбb (ша[рвандони ба xамъомад[ои [арбb даъватшуда) аз
хизмати [арбb (xамъомад[ои [арбb) вобаста бо ношоям
донистани он[о ба хизмати [арбb дар натиxаи маъюбb (ярадорb,
зарбхурb, контузия) [ангоми иxрои e[дадории хизмати [арбb
пайдонамудаи он[о кeмакпулии якваrта ба андозаи зерин ба он[о
пардохта мешавад:
- ба хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро бо тартиби
ихтиёри адо мекунанд - 40 маоши таъминоти пулb, ки дар рeзи
пардохти кeмакпулb муrаррар шудааст;
- ба хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро мувофиrи
даъват адо мекунанд, шахрвандоне, ки ба xамъомад[ои [арбb
даъват шудаанд. - 40 маоши [адди аrал аз рeи вазифаи [арбии
мувофиrи дараxаи якуми барои хизматчиёни [арбии хизмати
[арбиро бо тартиби ихтиёрb дар вазифа[ои аскарон, сержант[о ва
старшина[о адокунанда пешбинишуда, ки дар рeзи пардохти
кумакпулb муrаррар шудааст. (Rонун №391 аз 18.06.08с.)
4. {ангоми пеш аз мe[лат рухсат шудани хизматчиёни
[арбb (ша[рвандони ба xамъомад[ои [арбb даъватшуда) аз
хизмати [арбb (xамъомад[ои [арбb) вобаста бо ношоям
донистани он[о барои хизмати [арбb дар натиxаи беморb, ки дар
рафти адои e[дадории хизмати [арбb пайдонамуда, ба он[о
кeмакпулии якваrта ба андозаи зерин пардохта мешавад;
- ба хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро бо тартиби
ихтиёрb адо мекунанд - 12 маоши таъминоти пулb, ки дар рeзи
пардохти кeмакпулb мукаррар шудааст;
102
- ба хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро мувофиrи
даъват адо мекунанд, ша[рвандоне, ки ба xамъомад[ои [арбb
даъват шудаанд - 12 маоши [адди аrал аз рeи вазифаи [арбb
мувофиrи дараxаи якуми барои хизмачиёни [арбии хизмати
[арбиро бо тартиби ихтиёрb дар вазифа[ои аскарон, сержант[о ва
старшина[о адокунанда пешбинишуда, ки дар рeзи пардохти
кумакпулb муrаррар шудааст. (Rонун №391 аз 18.06.08с.)
5. E[дадори оид ба муайян ва асоснок кардани далел[ои
маъюбшави ё бемории бо иxрои e[дадории хизмати [арбb
(xамъомад[ои [арби) вобастабуда ба зиммаи комиссия[ои тиббии
[арбии Вазорати мудофиаи Xум[урии Тоxикистон (вазорату
идора[ое, ки дар он[о тибrи rонун хизмати [арбb пешбини
гардидааст), гузошта мешавад. Аз рeи хулосаи комиссияи
тиббии [арбb ба суд шикоят кардан мумкин аст.
6. Зарари ба хизматчиёни [арбb дар мавриди иxрои
e[дадории хизмати [арбb расонидашуда мутобиrи rонун,
санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон аз тарафи
Вазорати мудофиаи Xум[урии Тоxикистон (вазорату идора[ое,
ки дар он[о тибrи rонун хизмати [арбb пешбини гардидааст)
xуброн карда мешавад.
7. Xуброни зарар ва кафолати [имояи [уrуrи ва иxтимоии
хизматчиёни [арбb ва ша[рвандони аз хизмати [арбb рухсат
шуда, ки дар натиxаи садамаи ИБА Чернобил, дар натиxаи
озмоиши яроrи ядрои, истифодабарии дастго[[ои ядрои ва
бар[амди[ии садама дар он[о, [амчунин тартиби адои хизмати
[арбb дар [удуди гирифтори олудагии радиоактиви зарар
дидаанд, тибrи rонун[о, дигар санад[ои меъёрии [уrуrии
Xум[урии Тоxикистон муайян карда мешаванд.
8. Кафолати дафни хизматчиёни [арби, ша[рвандони ба
xамъомад[ои [арбb даъватшуда ва ша[рвандони аз хизмати [арбb
бо расидан ба синни ни[оии дар хизмати [арбb будан, вазъи
саломати ё вобаста бо чорабини[ои ташкилию штати
рухсатшудаи [алокгардида (вафоткарда) бо rонун[о, дигар
санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон муrаррар карда
мешавад.
103
Тартиби риояи э[тиром [ангоми дафн бо оиннома[ои
умуми[арбb муайян карда мешавад.
Моддаи 17. {уrуr ба та[сил ва [уrуr дар со[аи маданият
1. Хизматчиёни [арбb ба та[сил дар муассиса[ои таълимии
[арбии та[силоти касби (аз xумла ба гирифтани та[силоти пас аз
мактаби оли) ва дар курс[ои (факулта[ои) омодаги,
азнавомодасози
ва
баландбардории
ихтисоси
касбии
хизматчиёни [арбb [уrуr доранд.
Тартиби rабули хизматчиёни [арбb ба муассиса[ои
номбурдаи таълими ва та[сил дар он[о бо rонун[о, дигар
санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон муайян карда
мешавад.
Муассиса[ои таълимии [арбии та[силоти оли ва миёнаи
касби барнома[ои таълимиро доир ба омодагии мутахассисон ба
со[а[ои ба [ам наздики граждани амали намуда, ба
хатмкунанда[о [уxxат[ои дахлдорро доир ба та[силот меди[анд.
Хизматчиёни [арбие, ки дар муассиса[ои таълимии [арбии
та[силоти оли ва миёнаи касби та[сил мекунанд, ба иxрои
вазифа[ои бо амалигардонии барнома[ои таълимии касби
вобастанабуда тан[о бо rарори Вазири мудофиаи Xум[урии
Тоxикистон (ро[барони вазорату идора[ое, ки дар он[о тибrи
rонун хизмати [арбb пешбини гардидааст) xалб карда мешаванд.
Ша[рвандоне, ки муассиса[ои таълимии [арбии та[силоти
олии касбиро хатм намудаанд ва ба кор ба сифати омeзгор дар
муассиса[ои таълими rабул шудаанд, мувофиrи та[силот ва
пардохти музди ме[нат ба ша[рвандоне, ки муассиса[ои
таълимии та[силоти олии омeзгориро хатм намудаанд,
баробаранд.
2. Афсароне, ки хизмати [арбиро бо тартиби ихтиёри адо
мекунанд, барои та[сил дар муассиса[ои таълимии граждани
та[силоти олию миёнаи касби ва дар шeъба[ои (курс[ои) тайёрии
муассиса[ои таълимии номбурда барои азхудкунии барномаи
таълими аз рeи шакл[ои uоибонаи (шабонаи) та[сил [уrуr
доранд.
104
3. Ба хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро мувофиrи
даъват адо мекунанд, та[сил дар муассиса[ои таълимии
гражданин та[силоти олию миёнаи касби иxозат дода
намешавад.
4. Хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро бо тартиби
ихтиёри адо мекунанд ва мe[лати умумии хизмати [арбии он[о
панx сол ва зиёдаро (ваrти та[сил дар муассиса[ои таълимии
[арбии та[силоти оли ва миёнаи касби ба [исоб гирифта
намешавад) ташкил мекунад, дар соли рухсатшави аз хизмати
[арбb бо расидан ба синни ни[оии дар хизмати [арбb будан,
баанxомрасии мe[лати хизмати [арбb ё вазъи саломати [уrуr
доранд, ки азнавомодагардии касбиро аз рeи яке аз ихтисос[ои
граждани бе ситонидани маблаu барои та[сил ва бо ниго[дории
[амаи таъминот бо тартиб ва шарт[ое, ки аз xониби Вазорати
мудофиаи Xум[урии Тоxикистон (вазорату идора[ое, ки дар он[о
тибrи rонун хизмати [арбb пешбини шудааст) муайян карда
мешавад, ба мe[лати то се мо[ [ангоми рухсатшави вобаста бо
чорабини[ои ташкилию штати аз хизмати [арбb бошад, - то шаш
мо[ гузаранд. Дар [олати рухсатшавии хизматчиёни [арбии
номбурда аз хизмати [арбb дар давраи та[сил он[о [уrуr доранд
давраи та[силро ба таври ройгон ба анxом расонанд.
Хароxоти азнавомодагардии касбии хизматчиёни [арбии
номбурда аз рeи яке аз ихтисос[ои граждани вобастбуда, аз
[исоби вазорату идора[ое, ки дар он[о хизмати [арбиро адо
менамоянд, пардохт мегарданд.
5. Ша[рвандоне, ки хизмати [арбиро бо тартиби ихтиёри
адо мекарданд ва аз хизмати [арбb бо расидан ба синни ни[оии
дар хизмати [арбb будан, вазъи саломати ё вобаста бо
чорабини[ои ташкилию штати рухсат шудаанд, [уrуr доранд:
- ба таври ройгон гузаштани омодагии uайринавбати,
азнавтайёршави ва баландбардории ихтисос дар асоси ро[хат бо
тартиби муrаррарнамудаи rонунгузории xори, агар дорои [уrуrи
нафаrагири бошанд;
- ба гирифтани та[силоти касби дар асоси ро[хат аз [исоби
маблаu[ои ташкилоте, ки он[о ба кор rабул шудаанд, бо
пардохти музди миёнаи маош [ангоми та[сил;
105
- дохилшавии uайриозмуни ба муассиса[ои давлатии
та[силоти олии касби ва ба курс[ои таълимии ихтисос[ои
дахлдор;
- дохилшави ба муассиса[ои давлатии таълимии та[силоти
касби бе имти[они дохилшави;
- ба курси якум ва курс[ои минбаъдаи муассиса[ои
таълимии давлатии та[силоти миёнаи касби - хатмкунандагони
муассиса[ои таълимии миёнаи [арби;
- ба курси якуми муассиса[ои таълимии давлатии та[силоти
миёнаи касби - бо та[силоти на пасттар аз та[силоти асосии
умуми;
- ба курси якум ва курс[ои минбаъдаи муассиса[ои
таълимии давлатии та[силоти олии касби - он[ое, ки дорои
та[силоти нопурраи оли ё олии [арбии та[силоти касби
мебошанд;
- ба шeъба[ои тайёрии муассиса[ои таълимии давлатии
та[силоти олии касби - он[ое, ки муассиса[ои таълимоти
[амагонии та[силоти умумии миёна (пурра) ё та[силоти миёнаи
касбиро хатм намудаанд.
Rабули ша[рвандони мазкур ба муассиса[ои давлатии
та[силоти касби дар давоми соли хониш идома ёфта, аз он xумла
илова ба наrшаи муайяннамудаи rабули муассисаи мазкур амали
мегардад.
Ша[рвандони дорои та[силоти миёна ва олии [арбb дар
муассиса[ои давлатии та[силоти олии касби бо таври ройгон
та[сил менамоянд.
6. Ша[рвандоне, ки дар давраи та[сил дар муассиса[ои
та[силоти оли ва миёнаи касби ба хизмати [арбb даъват
шудаанд, [ангоми рухсат шуданашон аз хизмати [арбb [уrуrи
давом додани та[силро дар он муассисаи таълимие, ки то даъват
шудан ба хизмати [арбb та[сил мекарданд, доранд.
Хизматчиёни [арбии дорои та[силоти оли ё миёнаи касбии
граждани, ки та[силоти ба ихтисоси омодагии [арбb наздик
дорад, мувофиr мебошад, [ангоми адои хизмати [арбb аз рeи ин
та[силот он[о ба хизматчиёни [арбие, ки муассиса[ои таълимии
106
та[силоти оли ё миёнаи касбии [арбии дахлдорро хатм
намудаанд, баробаранд.
7. {ангоми таuйири ма[али хизмати [арбии хизматчиёни
[арбие, ки хизмати [арбиро бо тартиби ихтиёри адо мекунанд,
инчунин [ангоми рухсат шудан аз хизмати [арбb бо расидан ба
синни ни[оии дар хизмати [арбb будан, вазъи саломати ё вобаста
бо чорабини[ои ташкилию штати аъзои оилаи он[о, ки дар
муассиса[ои таълимии давлати та[сил мекунанд (тарбия
мегиранд), [уrуr доранд ба муассиса[ои таълимии ба ма[али нави
хизмати [арбb ё ма[али зист наздик буда гузаранд (rабул
шаванд).
Ба фарзандони хизматчиёни [арбb дар ма[али истиrомати
оилаи он[о дар навбати аввал дар муассиса[ои та[силоти умуми
ва томактабию истиро[атго[[ои тобистонаи бе[дошти новобаста
аз шакли моликият, xой дода мешавад.
Фарзандони хизматчиёни [арби, ки хизмати [арбиро бо
тартиби ихтиёри адо мекунанд ва мe[лати умумии хизмати
[арбии 20-сола ва зиёда доранд, фарзандони ша[рвандоне, ки аз
хизмати [арбb бо расидан ба синни ни[оии дар хизмати [арбb
будан, вазъи саломати ё вобаста бо чорабини[ои ташкилию
штати рухсат шудаанд ва мe[лати умумии хизмати [арбии он[о
20-сол ва зиёдаро ташкил мекунад, фарзандони хизматчиёни
[арбие, ки [ангоми иxрои e[дадории хизмати [арбb [алок
шудаанд ё дар натиxаи маъюби (ярадори, зарбхeри, контузия) ё
бемории аснои иxрои e[дадори[ои хизмати [арбb гирифташуда
[алок шудаанд, аз [уrуrи uайриконкурси дохил шудан ба литсеи
[арби, [ангоми дохил шудан ба муассиса[ои таълимии та[силоти
оли ва миёнаи касби бошад, - аз [уrуrи имтиёз дар сурати
бомуваффаrият супоридани имти[он[о ва мувофиrи дигар
талабот[ои барои дохилшавандагон муrарраршуда истифода
менамоянд.
8. Хизматчиёни [арбb дар баробари дигар ша[рвандон дар
со[аи фар[анг дорои [уrуr ва озоди[оанд.
Хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро мувофиrи даъват
адо мекунанд, курсант[ои муассиса[ои таълимии [арбии
та[силоти касби, тарбиятгирандагони муассиса[ои таълимии
107
та[силоти миёнаи (пурраи) умуми бо барномаи таълимии
иловаги, ки маrсадаш омодагии [арбии ша[рвандони ба балоuат
нарасида мебошад, [ангоми иштирок кардан дар чорабини[ои
пулакии аз xониби муассиса[ои фар[анги ва варзиши
ташкилнамуда аз имтиёз[о истифода мебаранд. Имтиёз[ои
номбурда аз тарафи [укумат[ои ша[ри ва но[ияви муrаррар карда
мешаванд.
9. Дар дохили rисм[ои [арбb хизматчиёни [арбb аз
хизматрасонии китобхона ва толор[ои хониш, амвол[ои
таъиноти мадани - равшаннамои, асбоб[ои варзиши ва xи[оз[о ба
тариrи ройгон истифода намуда, кино ва филм[ои видеои
тамошо мекунанд.
10. Командирон e[дадоранд системаи чорабини[оро доир
ба тарбияи ватандeсти, ахлоrи ва зебоипарастии хизматчиёни
[арбb та[ия ва амали намоянд, э[тиромоти анъана[ои [арбиро ба
он[о омeзанд, барои инкишофи фаъолияти эxоди шароит
фаро[ам оваранд.
Моддаи 18. Рафту омад дар наrлиёт. Муросилоти почтави
1. Хизматчиёни [арбb [уrуrи рафту омади ройгон доранд:
- дар наrлиёти ро[и о[ан, [авои ва автомобили (ба uайр аз
такси) [ангоми сафари хизмати, вобаста бо гузаштан ба ма[али
нави хизмати [арби, ба ма[али истифодабарии рухсатии асоси
(таътили), рухсатии иловаги (як маротиба дар давоми сол) тан[о
дар rаламрави Xум[урии Тоxикистон барои табобат ва бозгашт
ба ма[али истиrоматии интихобшуда [ангоми рухсат шудан аз
хизмати [арби;
- дар [амаи навъ[ои наrлиёти xамъияти: наrлиёти ша[ри,
наздиша[ри, ва ма[алли новобаста аз шакли моликият (ба uайр аз
такси). Хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро бо тартиби
ихтиёри адо мекунанд, [ангоми гузаштан ба ма[али нави
хизмати [арбb ва рухсат шудан аз хизмати [арби, инчунин [уrуrи
ба тариrи ройгон бурдани то 20 тонна амволи шахсиро дар
контейнер[о аз ма[али зисти пешина ба ма[али нав бо наrлиёти
ро[и о[ан, дар xое, ки наrлиёти ро[и о[ан мавxуд нест - бо дигар
навъ[ои наrлиёт (ба uайр аз наrлиёти [авои) доранд. Дар [олати
108
бурдани амволи шахси дар вагон[ои ало[ида, баuоx ва
фиристодани майдачуйда ба он[о хароxот[о амалан пардохта
мешаванд, вале на бештар аз rимати [амлу наrл дар контейнер[о
дар [аxми 20 тонна;
- дар мошин[ои боркаш ва автобус[ои мусофиркаши
rисм[ои [арбие, ки барои таъмини [амлу наrли муташаккилонаи
хизматчиёни [арбb ба ма[али хизмати [арбb ва бозгашт xудо
шудаанд.
2. Аъзои оилаи хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро бо
тартиби ихтиёри адо мекунанд ва дар rисми [афтуми моддаи 2
Rонуни мазкур зикр ёфтаанд, тибrи асос[ои барои хизматчиёни
[арбb муrарраршуда [уrуrи [амлу наrли ройгонро доранд:
- аз ма[али истиrомат ба ма[али хизмати [арбии хизматчии
[арбb вобаста бо гузаштани e ба ма[али нави хизмати [арби;
- ба ма[али истифодабарии рухсати ва бозгашт тан[о дар
rаламрави Xум[урии Тоxикистон;
Сархати сеюми rисми 2 моддаи 18 хориx карда шуд.
(Rонун №155 аз 3.03.06с.)
- [ангоми рухсат шудани хизматчии [арбb аз хизмати [арби,
инчунин дар ваrти [алок (вафот кардани) шудани хизматчии
[арбb - ба ма[али истиrомати интихобшуда.
Аъзои оилаи хизматчии [арбb [ангоми рафтан ба ма[али
зисти интихобшуда вобаста бо [алок шудани (вафот кардани)
хизматчии [арбb [уrуrи ба таври ройгон бурдани то 20 тонна
амволи шахсиро дар контейнер[о бо наrлиёти ро[и о[ан, дар xое,
ки наrлиёти ро[и о[ан нест - бо дигар навъ[ои наrлиёт (ба uайр аз
наrлиёти [авои) доранд. Дар ваrти бурдани амволи шахси дар
вагони ало[ида, баuоx ва фиристодани майдачуйда[о ба он[о
амалан хароxот[ои пардохт мегарданд, вале на зиёда аз rимати
[амлу наrл дар контейнер дар [аxми 20 тонна. Дар [олати [алок
шудани (вафот кардани) хизматчии [арбb аъзои оилаи он (вале
на зиёда аз се нафар) ба [амлу наrли ройгон ба ма[али дафн ва
бозгашт [уrуr доранд.
3. Шахси [амро[икунандаи хизматчии [арби, ки бо он ба
муассисаи тибби ё табобати - фароuати, дар рухсатии бемори ба
ма[али зисти интихобшуда [ангоми рухсат шудан аз хизмати
109
[арбb меравад, ё ки аъзои оилаи хизматчиёни [арбии хизмати
[арбиро бо тартиби ихтиёри адокунанда, ки ба муассиса[ои
тибби ё табобати - фароuати мераванд, агар [амро[икуни бо
хулосаи комиссияи тиббии [арбb зарур дониста шуда бошад, ба
[амлу наrли ройгон ба ма[али табобат (истифодабарии рухсати),
ма[али зисти интихобшуда ва бозгашт [уrуr дорад.
4. Дар [олати бемории вазнини хизматчии [арбb ду узви
оила ё ду хешованди наздики он [уrуrи рафту омади ройгонро аз
ма[али истиrомати худ то ма[али rарор доштани бемор ва
бозгашт тибrи асос[ое, ки барои хизматчии [арбb муrаррар
шудааст, як маротиба [ангоми бемори тан[о дар rаламрави
Xум[урии Тоxикистон доранд.
5. Афсароне, ки аз хизмати [арбb бо расидан ба синни
ни[оии дар хизмати [арбb будан, вазъи саломати ё вобаста бо
чорабини[ои ташкилию штати рухсат шудаанд ва мe[лати
умумии хизмати [арбии он[о бо [исоби имтиёзнок 20-сол ва зиёд
аз онро ташкил мекунад, [ангоми мe[лати умумии хизмати
[арбии 25-сола ва зиёда бошад, новобаста аз асос[ои рухсатшави
[уrуrи рафту омади ройгонро бо наrлиёти ро[и о[ан, [авои ва
автомобили (ба uайр аз такси) ба табобати статсионари тибrи
хулосаи комиссияи тиббии [арбb ё ба муассиса[ои санаторию
фароuати ва бе[дошти (як маротиба дар давоми сол) доранд.
Чунин [уrуrро прапоршик[ои аз хизмати [арбb бо расидан ба
синни ни[оии дар хизмати [арбb будан, вазъи саломати ё вобаста
ба чорабини[ои ташкилию штати рухсатшуда, ки мe[лати
умумии хизмати [арбии он[о 20 сол ва зиёдаро ташкил мекунад,
низ тан[о дар rаламрави Xум[урии Тоxикистон доранд.
6. Хизматчиёни [арбb ба харидани чипта[о барои худ ва
аъзои оилаи худ барои [амаи наrлиёт бе навбат [ангоми рафтан
ба сафари хизмати, ба ма[али нави хизмат, [амчунин ба ма[али
истифодабарии рухсати ва бозгашт [уrуr доранд. {амин тариr,
хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро бо тартиби ихтиёри адо
мекунанд ва ба сафари хизмати фиристода мешаванд, аз [уrуrи
бе навбат брон кардан ва гирифтани xой дар ме[монхона
мувофиrи гуво[номаи сафари истифода менамоянд.
110
7. Хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро мувофиrи
даъват адо менамоянд, [уrуrи ба таври ройгон фиристонидани
мактуб[ои аз rисми [арбb ирсолшавандаро доранд. Сару либоси
ша[рвандони ба хизмати [арбb даъватшуда ба воситаи почта ба
таври ройгон фиристонида мешавад.
8. Хароxоте, ки ба [амлу наrли хизматчиёни [арби,
ша[рвандони аз хизмати [арбb рухсатшуда, аъзои оилаи он[о ва
бо бурдани амволи шахси бо наrлиёти ро[и о[ан, [авои ва
автомобили (ба uайр аз такси), xудо кардани xой дар
ме[монхона[о [ангоми фиристонидани хизматчиёни [арбb ба
сафари хизмати вобастаанд, аз [исоби маблаu[ои Вазорати
мудофиаи Xум[урии Тоxикистон (вазорату идора[ое, ки тибrи
rонун дар он[о хизмати [арбb пешбини гардидааст) бо тартиби
муайяннамудаи {укумати Xум[урии Тоxикистон пардохта
мешаванд.
9. Хароxоте, ки бо [амлу наrли хизматчиёни [арбb дар
[амаи навъ[ои наrлиёти xамъиятии ша[ри, наздиша[ри ва
ма[алли новобаста аз шакли моликият (ба uайр аз такси)
вобастаанд, имтиёз[ои мувофиrи хизмати почтави дар rаламрави
Xум[урии Тоxикистон ба хизматчиёни [арбии дар моддаи
мазкур додашуда аз [исоби маблаu[ои Вазорати мудофиаи
Xум[урии Тоxикистон (вазорату идора[ое, ки дар он[о тибrи
rонун хизмати [арбb пешбини гардидааст), пардохт мешаванд.
Моддаи 19. {уrуrи хизматчиёни [арбb ба шикоят аз рeи
амали uайриrонуни
1. Хизматчиёни [арбb [уrуrи [имоя намудани [уrуr ва
манфиат[ои худро бо ро[и муроxиат ба суд бо тартиби
муrаррарнамудаи rонун[о, дигар санад[ои меъёрии [уrуrии
Xум[урии Тоxикистон доранд.
2. Rарор ва фаъолияти (бефаъолиятии) uайриrонунии
маrомоти идораи [арбb ва командирон метавонад аз xониби
хизматчиёни [арбb бо тартиби пешбининамудаи rонун[о,
санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон, оиннома[ои
умуми[арбb боиси шикоят гардад.
111
Моддаи 20. Мурофиаи суди нисбати хизматчиёни [арбb ва
[уrуrи он[о барои гирифтани кeмаки [уrуrи. Иxрои амалиёти
нотариали бо иштироки хизматчиёни [арбb ва аъзои оилаи он[о
1. Мурофиаи суди бо иштироки хизматчиёни [арбb оид ба
парвандаи он[о, ки дар rаламрави Xум[урии Тоxикистон
хизмати [арбиро адо мекунанд, мутобиrи rонун[ои Xум[урии
Тоxикистон, барои хизматчиёни [арбие, ки берун аз [удуд[ои
Xум[урии Тоxикистон хизмати [арбиро адо мекунанд, uайр аз
тартиботи умумии муrарраргардида меъёри [уrуrи байналмилали
ва шартнома[ои байналмилалии эътирофкардаи Xум[урии
Тоxикистон амали гардонида мешаванд.
2. {уrуrи [имояи хизматчиёни [арбb бо тартиби
муrаррарнамудаи rонун[о, дигар санад[ои меъёрии [уrуrии
Xум[урии Тоxикистон таъмин карда мешавад.
3. Кeмаки [уrуrии ройгон расонида мешавад:
- аз xониби маrомоти [арбии идоракуни ва маrомоти [арбии
адлия дар [удуди e[дадори[ои хизматиашон ба [амаи
хизматчиёни [арби, ша[рвандони аз хизмати [арбb рухсатшуда
ва аъзои оилаи он[о оид ба масъала[ои вобаста ба гузаштани
хизмати [арби;
- аз xониби маrомоти тафтишоти пешаки, прокурор[о,
суд[ое, ки дар ихтиёрашон парванда[ои xинои доранд.
Идора[ои машварати [уrуrи ва коллегияи адвокат[о ба
хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро аз рeи даъват адо
менамоянд, оид ба масъала[ои адои хизмати [арби, инчунин
дигар асос[ои муrарраркардаи rонун[о кeмаки [уrуrии ройгон
мерасонанд.
4. Командирони rисм[ои [арбb [амчун шахсони мансабдори
[окимияти иxроия амалиёти нотариалиро бо иштироки
хизматчиёни [арби, ша[рвандоне, ки ба хизмати [арбb дохил
мешаванд,
аъзои
оилаи
он[о дар
[олату тартиби
муrаррарнамудаи rонун[о, дигар санад[ои меъёрии [уrуrии
Xум[урии Тоxикистон мегузаронанд.
Моддаи 21. Рухсатшавии ша[рвандон аз хизмати [арбb ва
[уrуrи таъминшави бо кор
112
1. Хизматчиёни [арбb - ша[рвандоне, ки хизмати [арбиро
бо тартиби ихтиёри адо менамоянд ва ба синни ни[оии дар
хизмати [арбb будан нарасидаанд, аз хизмати [арбb бе розигии
он[о то пайдо кардани [уrуrи гирифтани нафаrа аз рeи собиrаи
кор озод карда намешаванд, ба истиснои [олат[ои рухсатии пеш
аз мe[лат, ки Rонуни Xум[урии Тоxикистон «Дар бораи
e[дадории умумии [арбb ва хизмати [арби» муrаррар намудааст.
2. Агар хизматчии [арбие, ки хизмати [арбиро бо тартиби
ихтиёри адо менамояд, аз хизмати [арбb беасос рухсат шавад,
зиёни ба ин муносибат дидаи e бояд пурра xуброн карда шавад.
Товони зиёни маънавие, ки аз ин рухсатшави ба e расидааст, низ
бояд дар асоси из[ори хо[иши хизматчии [арбb бо rарори суд
дода шавад. Ин rабил хизматчиёни [арбb ба вазифаи пештараи
хизмати [арбb (бо хо[иши худаш ба вазифаи баробар, ё вазифаи
поёнтар) барrарор намуда, бо [ама намуди музд ва таъминоте, ки
баъди беасос xавоб шуданашон нагирифтаанд, таъмин карда
мешаванд. Ин давра ба мe[лати умумии хизмати [арбb ва ба
мe[лате, ки барои додани унвони навбатии [арбb муайян
шудааст, [исоб карда мешавад.
3. Ба хизматчиёни [арбb [ангоми аз хизмати [арбb бо
расидан ба синни ни[оии дар хизмати [арбb будан, вазъи
саломати ё вобаста бо чорабини[ои ташкилию штати
рухсатшуда кeмакпулии якваrта бо [исоби таrвими пардохта
мешавад: (Rонун №155 аз 3.03.06с.)
- то 5 сол ба андозаи 2 маоши таъминоти пули;
- аз 5 то 10 сол ба андозаи 5 маоши таъминоти пули;
- аз 10 то 15 сол ба андозаи 6 маоши таъминоти пули:
- аз 15 то 20 сол ба андозаи 7 маоши таъминоти пули;
- аз 20 то 25 сол ба андозаи 8 маоши таъмиоти пули;
- аз 25 то 30 сол ба андозаи 9 маоши таъминоти пули;
- зиёда аз 30 сол ба андозаи 10 маоши таъминоти пули.
(Rонун №155 аз 3.03.06с.)
Андоза ва тартиби ба ша[рвандони аз хизмати [арбb бо
дигар асос[о рухсатшуда пардохти кeмакпулии якваrтаи дар
[амин банди модда номбурдаро {укумати Xум[урии Тоxикистон
муайян менамояд.
113
Ба хизматчиёни [арби-ша[рвандон, ки дар давоми хизмати
[арбb бо орден ё унвон[ои фахрии Xум[урии Тоxикистон
сазовор шудаанд андозаи кeмакпулии якваrта дар [аxми ду
маоши таъминоти пули зиёд карда мешавад.
4. Ба хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро мувофиrи
даъват адо менамоянд, [ангоми рухсат шудан аз хизмати [арбb
кeмакпулии якваrта баробар ба ду андозаи нишонди[анда барои
[исоб[о, ба шахсони, аз xумлаи кeдакони ятиммонда ва кeдакони
бепарастормонда бошад, ба андозаи панx нишонди[анда барои
[исоб[о пардохта мешавад. (Rонун №418 аз 6.10.08с.)
5. Барои хизматчиёни [арбие, ки [ангоми расидан ба синни
ни[оии дар хизмати [арбb будан, пурра расидани собиrаи
хизмати [арби, вазъи саломати ё вобаста бо чорабини[ои
ташкилию штати рухсат шудаанд, ба[исобгирии андозаи нафаrа
аз рeи маоши пурраи таъминоти пули сурат мегирад. {ама гуна
ма[дудият оид ба пардохти нафаrа манъ аст.
6. Андозаи нафаrаи хизматчиёни [арбии рухсатшуда ва
шахсони тибrи rонун[о, дигар санад[ои меъёрии [уrуrии
Xум[урии Тоxикистон ба монанди хизматчиёни [арбb нафаrа
таъиншаванда, ки бо тартиби муrарраршуда барои кор (адои
хизмати [арби) ба дигар маrомот ё берун аз Xум[урии
Тоxикистон фиристодашуда бо асъори хориxи маош мегиранд,
аз рeи маоши муrаррарнамудаи вазифаи штатии ишuолкардаи
он[о то фиристодан ба маrомоти берун аз Xум[урии Тоxикистон
[исоб карда мешавад.
7. Барои хизматчиёни [арбие, ки мувофиrи расидан ба
синни ни[оии дар хизмати [арбb будан, вазъи саломати ё вобаста
бо чорабини[ои ташкилию штати бе [уrуrи ба нафаrа баромадан
рухсат шудаанд, дар давоми як сол пас аз рухсат шудан
пардохти маош аз рeи рутбаи [арбb ниго[ дошта мешавад.
8. Ба ша[рвандони аз хизмати [арбb рухсатшуда ва аъзои
оилаи он[о барои таъмини кор ва таъминоти иxтимои [уrуr[ои
зерини иловаги муrаррар карда мешавад:
- аз xониби маrомоти хадамоти давлатии шуuли а[оли дар
навбати аввал додани кор дар ташкилот[ои давлати бо
назардошти ихтисоси он[о;
114
- дар давоми се мо[и пас аз рухсатшави аз хизмати [арбb
барои ша[рвандоне, ки то даъват (дохилшави) ба хизмати [арбb
дар ташкилот[ои давлати кор кардаанд, ниго[ доштани [уrуrи
дохилшави ба кор дар [амон ташкилот[о, барои он[ое, ки
хизмати [арбиро мувофиrи даъват адо мекунанд, (аз xумла
афсароне, ки ба хизмати [арбb даъват шудаанд) - чунин [уrуr ба
вазифаи на пасттар аз вазифаи то даъват ба хизмати [арбb
ишuолкардаи он[о;
- ба [исоб гирифтани ваrти хизмати [арбb ба собиrаи
бефосилаи кор мутобиrи моддаи 10 Rонуни мазкур, агар фосила
байни рeзи рухсатшави аз хизмати [арбb ва рeзи rабул ба кор
(дохилшави ба муассисаи таълими) аз як сол зиёд набошад,
барои собиrадорони амалиёти xанги, ки e[дадори[ои хизмати
[арбиро дар шароити [олат[ои фавrулодда ва [ангоми
муноrиша[ои мусалла[она иxро кардаанд, ша[рвандоне, ки
мe[лати умумии хизмати [арбиашон бо [исоби имтиёз 20-сол ва
зиёдаро ташкил кунад, - новобаста аз мe[лати фосила;
- [уrуrи афзалиятноки мондан ба коре, ки он[о аввалин бор
дохил шудаанд, [ангоми ихтисори кормандон;
- таъминоти ша[рвандоне, ки мувофиrи вазъи саломати ё
вобаста ба чорабини[ои ташкилию штати аз хизмати [арбb бо
[уrуrи гирифтани нафаrа рухсат шудаанд, ба тариrи ройгон
гирифтани та[силоти касби бе пардохти стипендия ба он[о дар
давраи та[сил;
- ба ша[рвандоне, ки баъди адои хизмати [арбии мувофиrи
даъват рухсатшуда ва ба xои кори пешина rабулшуда додани
кeмаки модди бо тартиби муайяннамудаи {укумати Xум[урии
Тоxикистон барои дар ибтидо ба ро[ мондани кори хоxагии
шахси;
- дар мe[лати на дертар аз як мо[и муроxиати ша[рвандони
аз хизмати [арбb рухсатшуда додани xой барои фарзандони он[о
дар муассиса[ои та[силоти [амагони ва та[силоти томактабию
истиро[атго[[ои тобистонаи бе[дошти новобаста аз шакли
моликият;
115
- ба [исоб гирифтани ваrти хизмати [арбb ба собиrаи
хизмати давлатии хизматчии давлати [ангоми дохилшави ба кор
дар маrомоти [окимияти давлати.
9. Ба модарони тан[ои хизматчиёни [арби, ки хизмати
[арбиро мувофиrи даъват адо менамоянд, [ангоми ихтисори
шумора ва штат[ои коргарон [уrуrи афзалиятноки мондан ба кор
дода мешавад.
Моддаи 22. {ифзи иxтимоии аъзои оилаи хизматчиёни
[арбие, ки саробонашонро аз дастдодаанд
1. Аъзои оилаи хизматчиёни [арбии [алокшуда
(вафоткарда) [уrуrи нафаrа гирифтанро дар [олати аз даст
додани саробон, ки тибrи rонунгузории нафаrаи Xум[урии
Тоxикистон таъин ва пардохт мегардад, доранд.
2. Аъзои оилаи хизматчиёни [арбие, ки саробонашонро аз
даст додаанд, дар [олати rатъ гардидани муносибат[ои ме[натии
аъзои оила бо ташкилот[ои дахлдор аз манзили истиrоматии
ишuолнамудаи он[о бе ба он[о [атман додани дигар манзили
ободи истиrомати бароварда намешаванд, барои он[о пас аз
[алоки (вафоти) хизматчии [арбb [уrуrи бе[тар сохтани шароити
манзили мутобиrи rонун[о ва дигар санад[ои меъёрии [уrуrии
Xум[урии Тоxикистон ниго[ дошта мешавад.
3. Аъзои оилаи хизматчиёни [арбие, ки саробонашонро аз
даст додаанд, [уrуrи имтиёзро ба гирифтани rитъаи замин барои
сохтмони манзили ало[ида доранд.
4. Барои аъзои оилаи хизматчиёни [арбие, ки дар давраи
адои хизмати [арбb [алок шудаанд (вафот кардаанд) ва аъзои
оилаи ша[рвандоне, ки хизмати [арбиро бо тартиби ихтиёри адо
мекарданд, [уrуr ва гирифтани хонаи истиrомати, имтиёз[о аз
рeи пардохти манзил, хизматрасонии коммунали, ки он[о то
рeзи [алоки (вафоти) хизматчии [арбb (шар[ванд), новобаста аз
шакли моликият ва мансубияти манзили ишuолкарда доштанд,
[ангоми истиrомати он[о дар хона[ои маркази гарми надошта
бошад, барои дар навбати аввал таъмин намудан бо додани
rимати 50% пардохти сeзишворие, ки дар доираи меъёр[ои
116
барои фурeш ва ба а[оли расонидани он муrаррар шудааст, ниго[
дошта мешавад.
5. Хароxот[ое, ки бо додани имтиёз[о доир ба пардохти
майдони умумии бинои истиrомати, хизматрасонии коммунали,
гузарондани телефон[ои хонаги, [аrrи истифодабарии он[о
вобастаанд, аз [исоби маблаu[ои Вазорати мудофиаи Xум[урии
Тоxикистон (вазорату идора[ое, ки дар он[о тибrи rонун хизмати
[арбb пешбини гардидааст), пардохт карда мешаванд.
6. Маrомоти ма[аллии [окимияти давлати таъмири асосии
хона[ое, ки дар он[о аъзои оилаи хизматчиёни [арбии
саробонашонро аздастдода истиrомат мекунанд, аз [исоби
маблаu[ои буxети ма[али амали мегардонанд.
7. Ба волидайн, [амсарон ва кeдакони ба балоuат нарасидаи
хизматчиёни [арбие, ки [ангоми иxрои e[дадори[ои хизмати
[арбb [алок шудаанд (вафот кардаанд), [уrуrи кeмаки тиббии
ройгон ва [уrуrи имтиёзнок ба хизматрасонии иxтимои дар
маrомоти давлатии хадамоти иxтимои дода мешавад.
8. Барои аъзои оилаи хизматчиёни [арбие, ки дар давраи
адои хизмати [арбb [алок шудаанд (вафот карданд) ва аъзои
оилаи ша[рвандоне, ки хизмати [арбиро бо тартиби ихтиёри адо
карда пас аз рухсат шудан аз хизмати [арбb бо расидан ба синни
ни[оии дар хизмати [арбb будан, вазъи саломати ё вобаста ба
чорабини[ои ташкилию штати [алок шудаанд (вафот карданд),
ба uайр аз имтиёз[о, кафолат ва xуброн[ои дар rисм[ои дуюмчоруми моддаи мазкур зикрёфта дар давоми як сол аз рeзи
[алоки (вафоти) саробон дигар имтиёз[о, кафолат ва xуброн[ое,
ки он[о [ангоми дар [аёт будани хизматчиёни [арбии
(ша[рвандони) номбурда истифода мебурданд, ниго[ дошта
мешаванд, агар тибrи rонун, дигар санад[ои меъёрии [уrуrии
Xум[урии Тоxикистон тартиби дигар пешбини нашуда бошад.
9. Ба аъзои оилаи хизматчиёни [арбии [ангоми иxрои
e[дадори[ои хизмати [арбb [алокшуда (вафоткарда) дар rатори
имтиёз[о, кафолат[о ва xубронпули[ое, ки Rонуни мазкур
пешбини намудааст, тибrи rонун[о, дигар санад[ои меъёрии
[уrуrи Xум[урии Тоxикистон ба таври илова дигар имтиёз[о,
кафолат[о ва xубронпули[о муrаррар карда мешаванд.
117
10. Барои [амсарони хизматчиёни [арбие, ки [ангоми адои
хизмати [арбии бо тартиби ихтиёри ё пас аз расидан ба синни
ни[оии дар хизмати [арбb будан, вазъи саломати ё вобаста ба
чорабини[ои ташкилию штати аз хизмати [арбb рухсат шуда
[алок шудаанд (вафот кардаанд), мe[лати умумии хизмати
[арбии 20-сола ва зиёда доштанд, имтиёз[о, кафолат[о ва
xуброн[ои дар rисм[ои дуюм-чоруми моддаи мазкур номбурда
то аз нав ба rайди нико[ даромадан ниго[ дошта мешаванд.
Моддаи 23. Имтиёз[о, кафолат[о ва xуброн[ои иловаги ба
хизматчиёни [арби, ки дар шароити [олат[ои фавrулодда ва
[ангоми муноrиша[ои мусалла[она e[дадори[ои хизмати [арбиро
иxро менамоянд ва аъзои оилаи он[о
1. Ба хизматчиёни [арбие, ки ба таври доими ва муваrrатан
вазифа[оро дар шароити [олат[ои фавrулодда ва [ангоми
муноrиша[ои мусалла[она иxро мекунанд, тибrи rонун[о, дигар
санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон имтиёз[о,
кафолату xубронпули[ои иловаги дода мешаванд.
2. Барои аъзои оилаи хизматчиёни [арбие, ки [ангоми
иxрои вазифа дар шароити [олат[ои фавrулодда ва [ангоми
муноrиша[ои мусалла[она [алок шудаанд, имтиёз[о, кафолат[ою
xубронпули[ои
амалкунандаи
нисбати
аъзоёни
оилаи
хизматчиёни [арбии дар Xанги Бузурги Ватани [алокшуда татбиr
мегардад.
БОБИ III. E{ДАДОРИ ВА МАСЪУЛИЯТИ
ХИЗМАТЧИЁНИ {АРБИ
Моддаи 24. E[дадории умуми
{ифзи истиrлолияти давлати ва тамомияти марзии
Xум[урии
Тоxикистон,
таъмини
бехатарии
давлат,
баргардонидани [уxуми мусалла[она, инчунин иxрои вазифа[о
мутобиrи e[дадори[ои байналмилалии Xум[урии Тоxикистон
мо[ияти rарзи [арбиро ташкил намуда, хизматчиёни [арбиро
e[дадор менамоянд, ки:
118
- ба Савганди [арбb ба[ри ба халr фидокорона хизмат
кардан, мардонавор ва мо[ирона [ифз намудани Ватани худ
содиr бошанд;
- Конститутсияи (Сарrонуни) Xум[урии Тоxикистон ва
rонун[ои Xум[урии Тоxикистон, талабот[ои оиннома[ои
умуми[арбиро rатъиян риоя намуда, фармон[ои командиронро
бечунучаро иxро намоянд;
- шаъну шарафи xангии [имоякунандагони халrи худ,
шарафи рутбаи [арбb ва рафиrони [амхизматро ниго[ доранд;
- ма[орати [арбиро такмил ди[анд, асли[а ва техникаи
xангиро барои истифодабари дар [олати омодагии доими ниго[
доранд, амволи [арбиро [ифз намоянд;
- боинтизом ва [ушёр бошанд, сирри давлати ва [арбиро
[ифз намоянд;
- усул[ои маъмул ва меъёр[ои [уrуrи байналмилали ва
шартнома[ои байналмилалии аз тарафи Xум[урии Тоxикистон
эътирофкардаро риоя намоянд.
Хизматчиёни [арбb дар [олат[ои пешбининамудаи Rонуни
Xум[урии Тоxикистон «Дар бораи e[дадории умумии [арбb ва
хизмати [арби» иxрокунандагони e[дадори[ои [арбb [исоб
меёбанд.
Моддаи 25. E[дадори[ои вазифави ва махсус
1. E[дадори[ои вазифавии хизматчиёни [арбb ва тартиби
иxрои он[о тибrи rонун[о, дигар санад[ои меъёрии [уrуrии
Xум[урии Тоxикистон ва оиннома[ои умуми[арбb муайян карда
мешаванд.
2. Командирон сардорони ягона мебошанд ва дар давраи
осоиштаю xанг барои омодагии доимии xангию сафарбари,
иxрои бомуваффаrияти супориш[ои xанги, омодагии xанги,
тарбия, интизоми [арби, тартиботи [уrуrи, [олати маънавию
рe[ии [айати шахси ва бехатарии хизмати [арби, [олат ва
ниго[дории асли[а, техникаи [арбb ва амволи [арби, таъминоти
модди, техники, молияви, маиши ва хизматрасонии тибби xавоб
меди[анд.
3. Хизматчиёни [арбие, ки дар навбатдории xанги (хизмати
xанги), наряд[ои шабонарeзию гарнизони rарор доранд, барои
119
бар[ам додани оrибат[ои офат[ои табий, инчунин дигар [олат[ои
фавrулодда xалб шудаанд, e[дадори[ои махсусро иxро мекунанд.
E[дадори[ои махсус ва тартиби иxрои он[оро rонун[о, дигар
санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон ва оиннома[ои
умуми[арбb муrаррар мекунанд.
Барои иxрои e[дадори[ои махсус хизматчиёни [арбb
метавонанд [уrуr[ои иловаги (барои истифодаи асли[а, rувва,
пешни[оди талабот[ое, ки барои иxроиш [атмиянду ва та[ти
назорати шахсони муайян мебошанд ва дигар [уrуr[о) гиранд, ки
тибrи rонун[о, дигар санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии
Тоxикистон ва оиннома[ои умуми[арбb муайян мегарданд.
Моддаи 26. Масъулияти хизматчиёни [арбb барои
[уrуrвайронкуни
1. Хизматчиёни [арбb вобаста ба хусусият ва вазнинии
[уrуrвайронкунии содиршуда ба xавобгарии интизоми, маъмури,
модди, [уrуrии граждани ва xинояти кашида мешаванд.
2. Барои рафтори ношоям бо вайрон намудани интизоми
[арбb ё тартиботи xамъияти вобастабуда хизматчиёни [арбb
мувофиrи асос[о ва бо тартиби муайяннамудаи оиннома[ои
умуми[арбb ба xавобгарии интизоми кашида мешаванд.
Командирон барои аз xониби шахсони тобеи он[о содир
гардидани rонунвайронкуни[о ба xавобгарии интизоми кашида
намешаванд, ба истиснои [олат[ое, ки командирон xиноятро
пин[он намудаанд, [амчунин дар доираи сало[ияти худ доир ба
ого[сози ва пешгири кардани rонунвайронкуни[ои содиршуда ба
xавобгари кашидани шахсони гуна[гор чора[ои зарури надидаанд.
3. Барои rонунвайронкунии маъмури дар асоси тартиби
муайяннамудаи оиннома[ои умуми[арбb хизматчиёни [арбb ба
xавобгарии интизоми кашида мешаванд.
4. Барои зарари моддии [ангоми иxрои e[дадори[ои хизмати
[арбb ба давлат расонидашуда хизматчиёни [арбb бо тартиби
муrарраркардаи rонун ба xавобгарии модди кашида мешаванд.
5. Барои иxро накардан, ё нодуруст иxро намудани e[дадори[ои
пешбининамудаи rонун[о, дигар санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии
Тоxикистон, барои зиён ва зарари маънавии расондаи хизматчиёни
[арбии [ангоми иxрои e[дадори[ои хизмати [арбb rарорнадошта ба
давлат, шахсони воrеию [уrуrи ва дар дигар [олат[ои пешбининамудаи
120
rонун[о ва дигар санад[ои меъёрии [уrуrи ба xавобгарии граждани
кашида мешаванд.
Барои содир намудани xиноят хизматчиёни [арбb тибrи Кодекси
xиноятии Xум[урии Тоxикистон ба xавобгарии xинояти кашида
мешаванд.
Моддаи 27. Дар бораи аз эътибор соrит донистани Rонуни
Xум[урии Тоxикистон «Дар бораи статус ва замонат[ои [имояи
иxтимои ва [уrуrии хизматчиёии [арбb ва а[ли оилаи он[о»
Rонуни Xум[урии Тоxикистон аз 25 июни соли 1993 «Дар бораи
статус ва замонат[ои [имояи иxтимои ва [уrуrии хизматчиёни [арбb ва
а[ли оилаи он[о» (Ахбори Шeрои Олии Xум[урии Тоxикистон, соли
1993, № 15-16, мод. 348; Ахбори Маxлиси Олии Xум[урии
Тоxикистон, соли 2000, № 11, мод. 531; соли 2002, № 4, r. 1, мод. 257;
соли 2003, № 12, мод. 687) аз эътибор соrит дониста шавад.
Моддаи 28. Тартиби мавриди амал rарор додани Rонуни мазкур
Rонуни мазкур пас аз интишори расми мавриди амал rарор дода
шавад.
Президенти
Xум[урии Тоxикистон
Э. Ра[монов
ш. Душанбе 1 марти соли 2005 № 9
XУМ{УРИИ ТОXИКИСТОН
RОНУН
«ДАР БОРАИ ТАЪМИНИ НАФАRАИ ХИЗМАТЧИЁНИ {АРБB»
БОБИ I. RОИДА{ОИ УМУМB
Моддаи 1. Шахсоне, ки амали ин Rонун нисбати он[о
татбиr мегардад
Шарту меъёр[о ва тартиби таъмини нафаrа, ки дар Rонуни
мазкур пешбинb шудаанд, нисбати ин[о татбиr мегардад:
а) сокинони Xум[урии Тоxикистон:
121
шахсоне, ки [амчун афсар ва прапорщик ё аз рeи rарордод
ба сифати сарбоз, сержант ва старшина дар Rувва[ои Мусалла[и
Xум[урии Тоxикистон, дар reшуни cар[аддb ва дохилb, reшуни
мудофиаи гражданb, маrомоти амният ва дигар во[ид[ои [арбии
Xум[урии Тоxикистон, ки мувофиrи rонун[ои Xум[урии
Тоxикистон ташкил шудаанд, хизмати [арбиро адо кардаанд ва
оила[ои он[о;
шахсони [айати афсарb, прапорщик[о, мичман[о ва
хизматчиёни [арбии зиёдамe[лат, ки дар Rувва[ои Мусалла[,
reшун ва маrомоти Вазорат[ои амният ва кор[ои дохилb ва
reшуни ро[ио[анb, дигар во[ид[ои [арбии собиr Итти[оди XШС
хизмати [арбиро ба xо овардаанд ва а[ли оилаи ин ашхос;
шахсони [айати rаторb ва фармонде[b, ки дар маrомоти
кор[ои дохилb, муассиса ва маrомоти системаи иxрои xазои
xиноятb хизмат кардаанд, шахсони дорои рутбаи махсуси
маrомоти гумрук, xузъу том[ои Агентии назорати маводи
нашъаовари назди Президенти Xум[урии Тоxикистон, во[ид[ои
[ифзи [уrуrи Агентии назорати давлатии молиявb ва мубориза бо
коррупсияи Xум[урии Тоxикистон, Гвардияи миллии Xум[урии
Тоxикистон, Кумитаи [олат[ои фавrулодда ва мудофиаи
граждании назди {укумати Xум[урии Тоxикистон, судя[о,
коркунони прокурорию тафтишотии маrомоти прокуратураи
Xум[урии Тоxикистон, собиr Итти[оди Xум[ури[ои Шeравии
Сотсиалистb ва а[ли оилаи он[о. (Rонун №499 аз 26.03.09с.)
шахсони
дар
моддаи
4-уми
Rонуни
мазкур
нишондодашуда ва а[ли оилаи он[о - ба шарте ки дар а[днома[о
(созишнома[о) оиди таъмини иxтимоb, ки Xум[урии Тоxикистон
ва ё собиr Итти[оди XШС бо он давлат[о бастааст, ба ро[
мондани таъмини нафаrаи он[о тибrи rонунгузории давлате, ки
дар rаламрави он номбаршудагон зиндагb мекунанд, пешбинb
шуда бошад; (Rонун №499 аз 26.03.09с.)
б) ша[рвандони Xум[урии Тоxикистон, ки ба сифати афсар,
прапорщик ва мичман ё аз рeи rарордод ба сифати сарбоз,
матрос, сержант ва старшина дар Rувва[ои Мусалла[, reшун[ои
cар[адb, дохилb ва во[ид[ои алоrаи [укуматb, reшуни мудофиаи
гражданb, маrомоти амният ва кашфи хориxb, дигар во[ид[ои
122
[арбии Xум[урии Тоxикистон ва собиr Итти[оди XШС, ки
мувофиrи rонун ташкил шудаанд, хизмати [арбиро ба xо
овардаанд ва а[ли оилаи ин ашхос, ки маскуни давлат[ои собиr
xум[ури[ои ИXШС буда ва ин давлат[ои иштирокчии Итти[оди
Давлат[ои Мустаrил намебошанд, агар дар rонунгузори[ои
давлат[ои мазкур таъмини нафаrаи ашхоси номбурда дар асоси
барои шахсони хизмати [арбиро баxооварда ва а[ли оилаи он[о
пешбинb нашуда бошад.
Таъмини нафаrаи шахсони [айати кироя, кормандони
техникb ва хизматрасони Rувва[ои Мусалла[, reшун ва маrомоти
дар rисми якуми [амин модда номбаршуда дар асоси шароиту
тартиби муrаррарнамудаи Rонуни Xум[урии Тоxикистон «Дар
бораи таъмини нафаrаи ша[рвандон дар Xум[урии Тоxикистон»
амалb мегардад.
Моддаи 2. Дар асос[ои муrаррарнамудаи Rонуни
Xум[урии Тоxикистон «Дар бораи таъмини нафаrаи ша[рвандон
дар Xум[урии Тоxикистон» таъин кардани нафаrа ба ашхосе, ки
хизмати [арбиро ба xо овардаанд, дар маrомоти кор[ои дохилb,
муассиса ва маrомоти системаи иxрои xазои xиноятb хизмат
кардаанд ва а[ли оилаи он[о (Rонун №12 аз 22.04.03с.)
Таъмини нафаrаи ашхосе, ки аз рeи даъват ба сифати
аскар, сержант ва старшина (пештар хизмати [аrиrии мe[латдори
[арбb) дар Rувва[ои Мусалла[ ва во[ид[ои [арбии дар банди «а»и rисми якуми моддаи 1 [амин Rонун зикршуда хизмати [арбиро
ба xо овардаанд ва а[ли оилаи он[о мувофиrи Rонуни Xум[урии
Тоxикистон «Дар бораи таъмини нафаrаи ша[рвандон дар
Xум[урии Тоxикистон» ба амал бароварда мешавад.
Бо хо[иши шахсони дар rисми якуми моддаи 1 [амин
Rонун нишондодашуда ва а[ли оилаи он[о, ки дар Xум[урии
Тоxикистон зиндагb мекунанд, тибrи шароит ва меъёр[ои
муrаррарнамудаи Rонуни Xум[урии Тоxикистон «Дар бораи
таъмини нафаrаи ша[рвандон дар Xум[урии Тоxикистон»
мумкин аст, ки нафаrа таъин карда шавад.
Дар асос[ои муrаррарнамудаи Rонуни Xум[урии
Тоxикистон «Дар бораи таъмини нафаrаи ша[рвандон дар
123
Xум[урии Тоxикистон» [амчунин ба собиr хизматчиёни [арбb ва
шахсони дар rисми якуми моддаи 1 [амин Rонун номбаршуда,
ки мувофиrи тартиби муrаррарнамудаи rонунгузорb аз рутба[ои
[арбb ва махсус ма[рум карда шудаанд ва а[ли оилаи он[о дар
сурати мувофиrи ин Rонун ба таъмини нафаrа [уrуr доштанашон
нафаrа таъин карда мешавад.
Моддаи 3. Шахсоне, ки дар таъмини нафаrа ба шахсони
[амчун афсар ё аз рeи rарордод хизмати [арбиро баxооварда
баробар карда шудаанд ва а[ли оилаи он[о
Ба шахсоне, ки дар давраи Xанги Бузурги Ватанb дар отряд
ва во[ид[ои партизании шуравb дар мансаб[ои фармонде[ии ба
мансаб[ои аз xониби афсарон ишuолшаванда мувофиrбуда
хизмат кардаанд ва а[ли оилаи он[о дар асос[ое, ки [амин Rонун
барои шахсони ба сифати афсар хизмати [арбиро баxооварда ва
а[ли оилаи он[о пешбинb намудааст, нафаrа таъин карда
мешавад.
Ба шахсоне, ки дар хизмати [арбии зиёда аз мe[лат (собиr
хизматчиёни [арбии зиёдамe[лат) мондаанд, зан[ое, ки ба таври
ихтиёрb дар мансаб[ои сарбоз, матрос, сержант ва старшина
(собиr хизматчиёни [арбb - занон) хизмати [арбиро ба xо
овардаанд, ва а[ли оилаи он[о дар асос[ое, ки [амин Rонун барои
шахсони аз рeи rарордод ба сифати сарбоз, матрос, сержант ва
старшина хизмати [арбиро адокарда ва а[ли оилаи он[о пешбинb
намудааст, нафаrа таъин карда мешавад.
Моддаи 4. Таъмини нафаrаи ашхосе, ки хизмати [арбиро,
хизмат дар маrомоти кор[ои дохилb муассиса ва маrомоти
системаи иxрои xазои xиноятb дар дигар давлат[о ба xо
овардаанд ва а[ли оилаи он[о (Rонун №12 аз 22.04.03с.)
Таъмини нафаrаи шахсоне, ки дар rаламрави Xум[урии
Тоxикистон истиrомат карда, ба сифати афсар, прапорщик,
мичман, хизматчии [арбии зиёдамe[лат, ё дар асоси rарордод ба
[айси сарбоз, матрос, сержант ва старшина дар Rувва[ои
Мусалла[, (артиш, reшун), маrомоти бехатарb ва дигар во[ид[ои
[арбии дар асоси rонунгузорb ташкилшуда хизмати [арбиро адо
124
кардаанд, шахсони [айати rаторb ва фармонде[b, ки дар
маrомоти кор[ои дохилb муассиса ва маrомоти системаи иxрои
xазои xиноятb хизмат кардаанд, шахсоне, ки рутба[ои махсус
дошта, дар маrомоти гумрук, xузъу том[ои Агентии назорати
маводи нашъаовари назди Президенти Xум[урии Тоxикистон,
во[ид[ои [ифзи [уrуrи Агентии назорати давлатии молиявb ва
мубориза бо коррупсияи Xум[урии Тоxикистон хизмат
кардаанд, инчунин судя[о ва кормандони прокурорию
тафтишотии маrомоти прокуратураи дигар давлат[о, ки бо он[о
Xум[урии Тоxикистон ё собиr ИXШС дар бораи таъминоти
иxтимоb а[днома (созишнома) бастаанд, инчунин а[ли оила[ои
шахсони мазкур мувофиrи тартиби пешбининамудаи ин
а[днома[о (созишнома[о) ба амал бароварда мешавад. (Rонун
№2 аз 3.05.02с. Rонун №12 аз 22.04.03с., Rонун №499 аз
26.03.09с.)
Моддаи 5. Намуд[ои нафаrа
Шахсони дар rисми якуми моддаи 1 [амин Rонун зикршуда
барои нафаrа[ои зайл [уrуr пайдо мекунанд: (Rонун №499 аз
26.03.09с.)
а) барои собиrаи хизмат, агар он[о собиrа дар хизмати
[арбb ва (ё) собиrа дар хизмати маrомоти кор[ои дохилb,
муассиса ва маrомоти системаи иxрои xазои xиноятb, гумрук,
xузъу том[ои Агентии назорати маводи нашъаовари назди
Президенти Xум[урии Тоxикистон, во[ид[ои [ифзи [уrуrи
Агентии назорати давлатии молиявb ва мубориза бо коррупсияи
Xум[урии Тоxикистон, Гвардияи миллии Xум[урии Тоxикистон,
Кумитаи [олат[ои фавrулодда ва мудофиаи граждании назди
{укумати Xум[урии Тоxикистон, дар вазифаи судя ва дар
маrомоти прокуратура, ки Rонуни мазкур пешбинb кардааст,
дошта бошанд; (Rонун №499 аз 26.03.09с.)
б) барои маъюбb, агар он[о дар шароите, ки Rонуни мазкур
пешбинb кардааст, маъюб шуда бошанд.
{ангоми [алокат ё вафоти ашхоси дар rисми якуми моддаи
1 Rонуни мазкур зикршуда оилаи он[о дар сурати мавxуд
будани шароити дар Rонуни мазкур пешбинишуда ба гирифтани
125
нафаrа ба сабаби ма[рум шудан аз саробон [уrуr пайдо мекунанд.
(Rонун №499 аз 26.03.09с.)
Оилаи нафаrахeрони вафоткарда аз зумраи ашхоси дар
rисми якуми моддаи 1 [амин Rонун зикршуда дар асос[ои умумb
бо оилаи ашхосе, ки дар давраи адои хизмат вафот кардаанд, бо
гирифтани нафаrа ба сабаби ма[рум шудан аз саробон [уrуr
пайдо мекунанд.
Моддаи 6. Татбиrи [уrуr барои таъмини нафаrа
Ба шахсони дар rисми якуми моддаи 1 [амин Rонун
зикршуда, ки барои таъмини нафаrа [уrуr доранд, баъди xавоб
шудан аз хизмат нафаrа таъин карда ва дода мешавад. Ба ин
шахсон нафаrа ба сабаби маъюбb ва бинобар бе саробон мондан
ба оила[ои он[о, сарфи назар аз давомнокии хизмат, таъин карда
мешавад.
Моддаи 7. {уrуrи интихоби нафаrа
Ба шахсони дар rисми якуми моддаи 1 [амин Rонун
зикршуда ва а[ли оилаи он[о, ки дар як ваrт ба нафаrа[ои
гуногуни давлатb [уrуr доранд, бо интихоби он[о як нафаrа
таъин карда мешавад.
Моддаи 8. Таъмини нафаrаи ашхосе, ки ба таъсири
радиатсионb гирифтор шудаанд ва а[ли оилаи он[о
Ба шахсони дар rисми якуми моддаи 1 [амин Rонун
зикршуда, ки [ангоми таркондан ва озмудани яроrи хастаb
(ядроb) ё дар натиxаи садама дар объект[ои хастаии таъиноти
гражданb ва низомb, [амчунин [ангоми бартараф кардани
оrибат[ои ин садама[о ба таъсири радиатсионb гирифтор
шудаанд ва а[ли оилаи он[о шарт[ои иловагии имтиёзноки таъин
кардани нафаrа дода шуда, мувофиrи rонунгузории Xум[урии
Тоxикистон дар бораи [имояи иxтимоии ша[рвандон ба таъсири
радиатсионb гирифторшуда ба нафаrа, ёрдампулb ва
xубронпулии он[о иловапулb дода мешавад.
Моддаи 9. Додани ёрдампулb
126
Нафаrа ба шахсони дар rисми якуми моддаи 1 [амин Rонун
номбаршуда, нафаrахeрон - маъюбон аз зумраи ин шахсон, ки аз
хизмат xавоб дода шудаанд ва ба аъзои оила[ои нафаrахeрони
вафоткарда ёрдампулb аз рeи тартиб ва андозаи муайянкардаи
rонунгузории Xум[урии Тоxикистон дода мешавад.
Моддаи 10. Маблаu[о барои пардохти нафаrа
Нафаrа ба шахсони дар rисми якуми моддаи 1 [амин Rонун
номбаршуда ва а[ли оилаи он[о аз [исоби маблаu[ои буxети
xум[уриявии Xум[урии Тоxикистон дода мешавад.
Моддаи 11. Маrомоте, ки таъмини нафаrаро амалb
менамоянд (Rонун №499 аз 26.03.09с.)
Таъмини нафаrаи шахсони дар rисми якуми моддаи 1
[амин Rонун номбаршуда ва а[ли оилаи он[о вобаста ба xои
охирони хизмати он[о аз тарафи идора[ои зерин ба амал
бароварда мешавад:
а) Вазорати мудофиаи Xум[урии Тоxикистон - нисбати
хизматчиёни [арбии аз Rувва[ои Мусалла[и Xум[урии
Тоxикистон, дигар сохтор[ои [арбии Xум[урии Тоxикистон
xавобдодашуда, ки мувофиrи rонунгузории Xум[урии
Тоxикистон ташкил шудаанд (ба uайр аз сохтор[ои дар банд[ои
«б», «г», ва «д»-и [амин модда номбаршуда), шахсони дар rисми
якуми моддаи 3-юми [амин Rонун зикршуда, инчунин оила[ои
он[о;
б) Вазорати кор[ои дохилии Xум[урии Тоxикистон нисбати хизматчиёни [арбии аз reшун[ои дохилb рухсатшуда,
шахсони [айати rаторb ва фармонде[ии аз маrомоти кор[ои
дохилии Xум[урии Тоxикистон xавоб додашуда, инчунин а[ли
оилаи он[о;
в) Кумитаи давлатии амнияти миллии Xум[урии
Тоxикистон - нисбати хизматчиёни низомии аз маrомоти амният
ва сохтор[ои [арбии та[ти тобеъияти идоравии ин вазорат
xавобшуда, инчунин а[ли оилаи он[о; (Rонун №499 аз
26.03.09с.)
127
г) Хадамоти гумруки назди {укумати Xум[урии
Тоxикистон - нисбати шахсоне, ки рутбаи махсус дошта, аз
маrомоти гумрук xавоб шудаанд, инчунин а[ли оилаи он[о;
(Rонун №499 аз 26.03.09с.)
д) Вазорати адлияи Xум[урии Тоxикистон - нисбати
хизматчиёни [арбb ва кормандони [айати rаторb ва фармонде[ие,
ки аз муассиса ва маrомоти системаи иxрои xазои xиноятии
Вазорати адлияи Xум[урии Тоxикистон озод карда шудаанд,
Шeрои адлияи Xум[урии Тоxикистон нисбати судя[о, ки аз
маrомоти суд озод карда шудаанд ва Прокуратураи генералии
Xум[урии Тоxикистон нисбати кормандони прокурорию
тафтишотb, ки аз маrомоти прокуратура озод карда шудаанд,
инчунин оилаи он[о; (Rонун №12 аз 22.04.03с.)
е) аз тарафи Агентии назорати давлатии молиявb ва
мубориза бо коррупсияи Xум[урии Тоxикистон - нисбати
шахсоне, ки рутбаи махсус дошта, аз маrомоти Агентb xавоб
шудаанд, инчунин а[ли оилаи он[о; (Rонун №499 аз 26.03.09с.)
ж) Агентии назорати маводи нашъаовари назди
Президенти Xум[урии Тоxикистон - нисбати шахсоне, ки рутбаи
махсус дошта, аз маrомоти Агенти xавоб шудаанд, инчунин а[ли
оилаи он[о. (Rонун №2 аз 3.05.02с.)
з) аз тарафи Гвардияи миллии Xум[урии Тоxикистон нисбати шахсоне, ки рутбаи махсус дошта, аз маrомоти
Гвардияи миллии Xум[урии Тоxикистон xавоб шудаанд,
инчунин а[ли оилаи он[о; (Rонун №499 аз 26.03.09с.)
и) аз тарафи Кумитаи [олат[ои фавrулодда ва мудофиаи
граждании назди {укумати Xум[урии Тоxикистон - нисбати
шахсоне, ки рутбаи махсус дошта, аз Кумитаи [олат[ои
фавrулодда ва мудофиаи граждании назди {укумати Xум[урии
Тоxикистон xавоб шудаанд, инчунин а[ли оилаи он[о. (Rонун
№499 аз 26.03.09с.)
Таъмини нафаrаи категория[ои дахлдори хизматчиёни
[арбии аз хизмат xавобшуда, шахсони [айати rаторb ва
фармонде[ии маrомоти кор[ои дохилb, муассиса ва маrомоти
системаи иxрои xазои xиноятb, маrомоти гумрук, xузъу том[ои
Агентии назорати маводи нашъаовари назди Президенти
128
Xум[урии Тоxикистон, во[ид[ои [ифзи [уrуrи Агентии назорати
давлатии молиявb ва мубориза бо коррупсияи Xум[урии
Тоxикистон, Гвардияи миллии Xум[урии Тоxикистон, Кумитаи
[олат[ои фавrулодда ва мудофиаи граждании назди {укумати
Xум[урии Тоxикистон, маrомоти суд, маrомоти прокуратураи
собиr Итти[оди XШС, дигар давлат[о ва оила[ои он[о, ки дар
rисми якуми моддаи 1 [амин Rонун нишон дода шудаанд,
мувофиrи мансубияти идоравии номбаршудагони [амин модда
амалb мегардад. (Rонун №237 аз 1.02.96с.,Rонун №2 аз
3.05.02с., Rонун №12 аз 22.04.03с., Rонун №499 аз 26.03.09с.)
Моддаи 12. Ёрии иxтимоb ба нафаrахeрон
Маrомоти [окимияти давлатb ва идории Вилояти Мухтори
Кe[истони Бадахшон, вилоят[о, ша[ру но[ия[о дар доираи
ваколат[ои ба он[о додашуда [аr, доранд, ки аз [исоби буxет[ои
дахлдори вилояти мухтор, вилоят, ша[р ва но[ия ба нафаrа[ои
мувофиrи [амин Rонун таъиншаванда иловапули[о, ба
нафаrахeрон аз xумлаи шахсони дар банди «а»-и rисми якуми
моддаи 1 [амин Rонун зикр шуда ва ба а[ли оилаи он[о намуд[ои
иловагии таъминоти моддb ва имтиёзот муrаррар намоянд.
БОБИ II. НАФАRА БАРОИ СОБИRАИ ХИЗМАТB
Моддаи 13. Шарт[ое, ки [уrуrи нафаrаро аз рeи собиrаи
хизмат муайян мекунанд
Барои аз рeи собиrаи хизмат ба нафаrа баромадан ин[о
[уrуr доранд;
а) шахсони дар rисми якуми моддаи 1 [амин Rонун
зикршуда, ки то рeзи аз хизмат xавоб шуданашон дар хизмати
[арбb ва (ё) дар маrомоти кор[ои дохилb, муассиса ва маrомоти
системаи иxрои xазои xиноятb, гумрук, xузъу том[ои Агентии
назорати маводи нашъаовари назди Президенти Xум[урии
Тоxикистон, во[ид[ои [ифзи [уrуrи Агентии назорати давлатии
молиявb ва мубориза бо коррупсияи Xум[урии Тоxикистон,
Гвардияи миллии Xум[урии Тоxикистон, Кумитаи [олат[ои
фавrулодда ва мудофиаи граждании назди {укумати Xум[урии
129
Тоxикистон, дар вазифаи судя ва маrомоти прокуратура 20 сол
ва зиёда аз он собиrаи хизмат дошта бошанд; (Rонун №237 аз
1.02.96с.,Rонун №2 аз 3.05.02с., Rонун №12 аз 22.04.03с., Rонун
№499 аз 26.03.09с.)
б) шахсони дар rисми якуми моддаи 1 [амин Rонун
зикршуда, ки баъди ба синну соли ни[оии хизмат расидан,
вобаста ба амволи саломатb ё вобаста ба гузаронидани
тадбир[ои ташкиливу штатb аз хизмат xавоб шудаанду 25 соли
таrвимb ва зиёда аз он собиrаи умумии хизмат доранд ва на
камтар аз 12 солу шаш мо[и онро хизмати [арбb ва (ё) хизмат
дар маrомоти кор[ои дохилb, муассиса ва маrомоти системаи
иxрои чазои чиноятй, маrомоти гумрук, xузъу том[ои Агентии
назорати маводи нашъаовари назди Президенти Xум[урии
Тоxикистон, во[ид[ои [ифзи [уrуrи Агентии назорати давлатии
молиявb ва мубориза бо коррупсияи Xум[урии Тоxикистон,
Гвардияи миллии Xум[урии Тоxикистон, Кумитаи [олат[ои
фавrулодда ва мудофиаи граждании назди {укумати Xум[урии
Тоxикистон дар вазифаи судя ва маrомоти прокуратура ташкил
меди[ад. (Rонун №2 аз 3.05.02с., Rонун №12 аз 22.04.03с. Rонун
№499 аз 26.03.09с.)
Моддаи 14. Андозаи нафаrа
Нафаrа аз рeи собиrаи сол ба андозаи, зайл муrаррар карда
мешавад:
а) ба шахсони дар rисми якуми моддаи 1-уми [амин Rонун
зикршуда, ки 20 сол собиrаи хизмат доранд 50 фоизи маблаuи
дахлдори таъминоти пулb, ки дар моддаи 43-юми [амин Rонун
пешбинb шудааст; барои [ар соли хизмати зиёда аз 20 сол - 3
фоизи маблаuи мазкури таъминоти пулb, вале xамъан на зиёда аз
80 фоизи ин маблаu;( Rонун №394 аз 18.06.08с.)
б) шахсони дар rисми якуми моддаи 1 [амин Rонун
зикршуда, ки 25 соли таквимb ва зиёда аз он собиrаи умумии
хизмат доранд ва на камтар аз 12 солу шаш мо[и онро хизмати
[арбb ва (ё) хизмат дар маrомоти кор[ои дохилb, муассиса ва
маrомоти системаи иxрои xазои xиноятb, маrомоти гумрук,
во[ид[ои полиси андоз, xузъу том[ои Агентии назорати маводи
130
нашъаовари назди Президенти Xум[урии Тоxикистон, вазифаи
судя, дар маrомоти прокуратура ташкил меди[ад, барои собиrаи
умумии кори 25-сола - 50 фоизи маблаuи дахлдори таъминоти
пулии дар моддаи 43-юми [амин Rонун пешбинишуда; барои [ар
соли собиrаи хизмати зиёда аз 25 сол - 1 фоизи маблаuи мазкури
таъминоти пулb, вале на зиёда аз 75 фоизи маблаuи таъминоти
пулb. (Rонун №237 аз 1.02.96с.,Rонун №2 аз 3.05.02с., Rонун
№12 аз 22.04.03с., Rонун №394 аз 18.06.08с.)
Дар мавриди такроран ба хизмати [арбb ё ба маrомоти
кор[ои дохилb, муассиса ва маrомоти системаи иxрои xазои
xиноятb, маrомоти гумрук, полиси андоз, xузъу том[ои Агентии
назорати маводи нашъаовари назди Президенти Xум[урии
Тоxикистон, дар вазифаи судя, маrомоти прокуратура ба хизмат
таъин шудани шахсони дар [амин модда зикршуда, ки нафаrа
мегиранд, [ангоми минбаъд аз хизмат xавоб додани он[о
пардохти нафаrа ба он[о дар асоси собиrаи хизмат ва собиrаи
кориашон дар рeзи охирини аз хизмат xавоб шуданашон аз нав
барrарор карда мешавад. (Rонун №237 аз 1.02.96с.,Rонун №2 аз
3.05.02с.,Rонун №12 аз 22.04.03с.)
Моддаи 15. Андоза[ои [адди ни[оb ва [адди аrалли нафаrа
Андозаи [адди ни[оии нафаrа барои собиrаи хизматb аз
xониби Президенти Xум[урии Тоxикистон мукаррар карда
мешавад.
Нафаrа барои собиrаи хизматb, ки тибrи [амин Rонун таъин
карда мешавад, аз андозаи [адди аrалли нафаrа аз рeи синну сол
(пиронсолb), ки rонунгузории Xум[урии Тоxикистон муrаррар
намудааст ва дар rисми якуми моддаи 46 [амин Rонун нишон
дода шудааст, бояд камтар набошад. ( Rонун №394 аз 18.06.08с.)
Моддаи 16. Зиёд кардани андозаи нафаrа аз рeи собиrаи
хизмат ба шахсоне, ки дар натиxаи xаро[ати [арбb маъюб
гардидаанд
Ба шахсони дар rисми якуми моддаи 1 [амин Rонун
зикршуда, ки дар натиxаи xаро[ати [арбb маъюб гардидаанд,
нафаrа аз рeи собиrаи хизмат ба андозаи [адди аrали нафаrаи
131
маъюбb, ки банди «а»-и моддаи 23-юми [амин Rонун барои
маьюбон аз xумлаи ин шахсон аз рeи гурe[и дахлдори маъюбb
пешбинb намудааст, зиёд карда мешавад. Зиёдкунии мазкурро
дар як ваrт бо афзоиши пешбининамудаи банд[ои «г»- ё «д»-и
моддаи 45-уми [амин Rонун [исоб кардан мумкин аст.
Моддаи 17. Иловапули[о ба нафаrа аз рeи собиrаи хизмат.
Ба нафаrа аз рeи собиrаи хизмат, ки ба шахсони дар rисми
якуми моддаи 1 [амин Rонун зикршуда таъин карда мешавад (аз
xумла ба нафаrаи [адди аrал [исоб кардашуда), иловапули[ои
зайл [амро[ карда мешавад:
а) ба нафаrахeрон - маъюбонb гурe[и 1 ё ба синни 80-солагb
расида, [амчунин ба нафаrахeроне, ки аз рeи вазъи саломатb
тибrи хулосаи *муассисаи табобатb ба ниго[убини (кeмак,
назорати) доимии шахси дигар э[тиёx доранд, - барои ниго[убин
кардани нафаrахeр ба андозаи 50 фоизи нафаrаи [адди аrал аз
рeи синну сол, ки дар банди якуми моддаи 46-уми [амин Rонун
нишон дода шудааст ва онро rонунгузории Xум[урии
Тоxикистон муrаррар кардааст;
б) ба нафаrахeрони кор намекардагии ба синни 55-солагb
расида ё маъюб буда, ки дар таъминоташон аьзои uайри rобили
ме[нати оила[ои дар мода[ои 29, 31, 33, 34-уми [амин Rонун
зикршуда доранд, - ба [ар сари он[о, вале на зиёда ба се аъзои
uайри rобили ме[нати оила, ба андозаи 50 фоиз, ба узви
uайриrобили ме[нати оила, ки маъюбb гурe[и 3 мебошад, - 30
фоизи
амдозаи
[адди
аrали
нафаrаи
пиронсолии
муrаррарнамудаи rонунгузории Xум[урии Тоxикистон, ки дар
rисми якуми моддаи 46-уми [амин Rонун нишон дода шудааст.
Дар сурати дар як ваrт доштани [уrуr ба нафаrаи иxтимоb ва
иловапулb ба нафаrа нисбати узви uайри rобили ме[нати оила, ба
яке аз аъзои оила нафаrаи иxтимоb таъин карда ё ба нафаrа
барои ин узви оила иловапулb [амро[ кардан мумкин аст.
Иловапулии дар банди «а»-и [амин модда нишондодашуда
ба нафаrа[ои нафаrахeроне, ки ба зиёд кардани нафаrаи
пешбининамудаи моддаи 16-уми [амин Rонун [уrуr доранд,
[исоб карда намешавад.
132
Моддаи 18. {исоб кардани собиrаи хизмат барои таъин
кардани нафаrа
Ба собиrаи хизмат барои таъин кардани нафаrа мувофиrи
банди «а»-и моддаи 13-уми [амин Rонун ин[о [исоб карда
мешаванд:
хизмати [арбb; хизмат дар маrомоти кор[ои дохилb дар
вазифа[ои [айати rаторb ва фармонде[b; хизмат дар отряди
партизании шeравb; хизмат дар маrомоти гумрук, хизмат дар
во[ид[ои [ифзи [уrуrи Агентии назорати давлатии молиявb ва
мубориза бо коррупсияи Xум[урии Тоxикистон, Гвардияи
миллии Xум[урии Тоxикистон, Кумитаи [олат[ои фавrулодда ва
мудофиаи граждании назди {укумати Xум[урии Тоxикистон,
xузъу том[ои Агентии назорати маводи нашъаовари назди
Президенти Xум[урии Тоxикистон, хизмат дар во[ид[ои полиси
андоз, дар вазифаи судя, дар маrомоти прокуратура; мe[лати кор
дар маrомоти [окимияту идораи давлатb; вазорату идора[о ва
ташкилот[ои гражданb ва [амзамон боrи мондан дар хизмати
[арбb ё дар кадр[ои вазорат[ову идора[ои дахлдори Xум[урии
Тоxикистон; ваrти дар асирb будан, агар асирb ихтиёрb набошад
ва хизматии [арбb [ангоми асир буданаш ба Ватан xиноят
накарда бошад; мe[лати сипарb кардани xазо ва дар [абс будани
хизматчиёни [арбb, ашхоси [айати rаторb ва фармонде[ии
маrомоти кор[ои дохилb ва муассисаю маrомоти системаи иxрои
xазои xиноятb, шахсони дорои рутбаи махсуси маrомоти гумрук,
во[ид[ои полиси андоз, судя[о, кормандони прокурорию
тафтишотии маrомоти прокуратура, ки беасос ба xавобгарии
xиноятb кашида шудаанд ё табъид шуда, баъдан сафед карда
шудаанд. Ба собиrаи хизмат барои таъин кардани нафаrа ба
шахсони [айати фармонде[ии маrомоти кор[ои дохилb ва дар
муассиса ва маrомоти системаи иxрои xазои xиноятb ки аз
хизмат xавоб шудаанд ва дигар шахсон, ки дар rисми якуми
моддаи 1 [амин Rонун номбар шудаанд, давраи та[силашонро
низ то ваrти ба хизмат шомил шудан (вале на зиёда аз 5 сол) як
соли та[сил баробари шаш мо[и хизмат [исоб кардан мумкин
аст. Давраи хизмат дар шароити махсус бояд ба собиrаи хизмат
133
барои таъин кардани нафаrа ба шахсони дар rисми якуми моддаи
1 [амин Rонун нишон додашуда ба [исоби имтиёзнок дохил
карда шавад. (Rонун №237 аз 1.02.96с., Rонун №2 аз
3.05.02с.,Rонун №12 аз 22.04.03с., Rонун №499 аз 26.03.09с.)
Тартиби [исоб кардани собиrаи хизмат барои таъин
кардани нафаrа ба шахсони дар rисми якуми моддаи 1 [амин
Rонун нишон додашударо {укумати Xум[урии Тоxикистон
муайян мекунад.
БОБИ III. НАФАRАИ МАЪЮБB
Моддаи 19. Шарт[ое, ки [уrуrи нафаrаи маъюбиро муайян
мекунанд (Rонун №499 аз 26.03.09с.)
Шахсони дар rисми якуми моддаи 1 [амин Rонун
номбаршуда, ки маъюб шудаанд, ба нафаrаи маъюбb [уrуr
доранд, агар он[о дар давраи хизмат ё то семо[и баъди аз хизмат
xавоб шудан ё агар он[о баъди ин мe[лат дар натиxаи захм,
контузия, маслуrb ё касалии дар давраи хизмат гирифтор
шудаашон маъюб шуда бошанд.
Моддаи 20. Муrаррар кардани маъюбb
Гурe[, ва сабаб[ои маъюбb, инчунин ваrти расидани
маъюбшавиро комиссияи экспертии тиббию ме[натb (КЭТМ)
муrаррар менамояд, ки он дар асоси Низомномаи аз тарафи
{укумати Xум[урии Тоxикистон тасдиrшаванда амал мекунад.
Вобаста ба дараxаи гум кардани rобилияти ме[натb
маъюбон ба 3 гурe[ таrсим карда мешаванд.
Моддаи 21. Категория[ои маьюбон
Маъюбон аз xумлаи шахсони дар rисми якуми моддаи 1уми [амин Rонун зикршуда вобаста ба сабаб[ои маъюбb ба
категория[ои зерин таrсим карда мешаванд:
а) маъюбон дар натиxаи xаро[ати [арбb - шахсоне, ки дар
натиxаи захмдоршавb, контузия ё маслуrшавb [ангоми [имояи
134
Ватан ё иxрои дигар вазифа[ои хизматb [арбb (вазоифи хизматb)
ва ё дар натиxаb касалии вобаста ба давраи xанг ё адои хизмат
дар хориxа - дар давлат[ое, ки дар он[о амалиёти xангb сурат
гирифтаанд, маъюб шудаанд. Ба маъюбон дар натиxаи xаро[ати
[арбb [амчунин собиr, хизматчиёни [арбb ва дигар шахсони дар
rисми якуми моддаи 1-уми [амин Rонун номбаршуда, ки дар
натиxаи захмдоршавb, контузия, маслуrшавb ё касалии дар
давраи асирb (дар сурати риояи шарт[ои пешбининамудаи rисми
1-уми моддаи 18-уми [амин Rонун) ё дар давраи ба сифати
тарбиягиранда ва юнга (мало[писар) дар артиши амалкунанда
будан гирифтор шуда, маъюб гардидаанд, дохил мешаванд.
б) маъюбон дар натиxаи касалb, ки дар давраи хизматb
[арбb ба он гирифтор шудаанд, - шахсоне, ки дар натиxаи
[одисаи нохуше маъюб шудаанд ба иxрои вазифа[ои хизматb
[арбb (вазифа[ои хизматb) вобаста нест ва ё дар натиxаи касалие
маъюб шудаанд, ки ба иштирок кардан дар фронт ё хизмат дар
хориxа дар давлат[ое, ки дар он[о амалиёти xангb сурат
гирифтаанд, вобастагb надорад.
Моддаи 22. Андозаи нафаrа[о
Ба шахсони дар rисми якуми моддаи 1 Rонуни мазкур
нишон додашуда нафаrаи маъюбb ба андозаи зерин муrаррар
карда мешавад:
а) ба маъюбони гурe[[ои 1 ва 2-юми дар натиxаи xаро[ати
[арбb - 85 фоиз, гурe[и 3-50 фоизи маблаuи дахлдори таъминоти
пулb, ки дар моддаи 43-юми [амин Rонун пешбинb шудааст;
б) ба маъюбон дар натиxаи касалии дар давраи хизматb
[арбb гирифторшудаи гурe[[ои 1 ва 2-75 фоиз, гурe[и 3-30 фоизи
маблаu[ои дахлдори таъминоти пулb, ки дар моддаи 43-юми
[амин Rонун пешбинb шудааст.
Моддаи 23. Андоза[ои [адди аrали нафаrа
Нафаrаи маъюбb ба шахсони дар rисми якуми моддаи 1
[амин Rонун зикршуда набояд аз андоза[ои зайл камтар бошад:
а) барои маъюбони гурe[[ои 1 ва 2 дар натиxаb xаро[ати
[арбb- 200 фоиз, гурe[и 3-100 фоизи андозаи нафаrаи [адди аrали
135
муrаррарнамудаи rонунгузории Xум[урии Тоxикистон аз рeи
синну сол, ки дар rисми 2-юми моддаи 46-уми [амин Rонун
нишон дода шудааст;
б) барои маъюбони гурe[и 1 ва 2 дар натиxаи касалии дар
давраи хизматb [арбb гирифторшуда - 100 фоиз, гурe[и 3-80
фоизи андозаи нафаrаи [адди аrали муrаррарнамудаи
rонунгузории Xум[урии Тоxикистон аз рeи синну сол, ки дар
rисми 1-уми моддаи 46-уми [амин Rонун нишон дода шудааст.
Моддаи 24. Иловапули[о ба нафаrа бинобар маъюбb
Ба шахсони дар rисми якуми моддаи 1-уми [амин Rонун
нишондодашуда, ки маъюбb гурe[и 1 дониста шудаанд ё ба
синни 80-солагb расидаанд ё мувофиrи хулосаи муассисаи
табобатb ба ниго[убини (кeмак, назорати) доимии шахси дигар
э[тиёx доранд, инчунин ба маъюбони кор намекардагии гурe[и 1
ва 2-и дар таъминоташон аъзои uайриrобили ме[нат дошта ба
нафаrаи бинобар маъюбии ба он[о таъиншаванда (аз xумла ба
нафаrаи [адди аrал, ки [исоб шудааст) мувофиrи тартибу
андоза[ое, ки моддаи 17-уми Rонуни мазкур пешбинb кардааст,
иловапулb зам карда мешавад.
Моддаи 25. Даврае, ки барои он нафаrа аз рeи маъюбb
таъин карда мешавад
Ба шахсони дар моддаи 1 [амин Rонун зикршуда нафаrа аз
рeи маъюбb барои давраи маъюбии комиссияи экспертизаи
тиббию ме[натb муrаррарнамуда, ба мардони маъюбb аз 63-сола
боло ва занони маъюби аз 58-сола боло бошад, барои як умр, бо
ро[и аз нав муоина кардан фаrат бо аризаи шахсиашон дода
мешавад. (Rонун №499 аз 26.03.09с.)
Дар мавриди rобили ме[нат донистани нафаrахeре, ки ба
синни дар ин модда зикршуда нарасидааст, нафаrа ба вай то
охири мо[е дода мешавад, ки eро rобили ме[нат донистаанд, вале
на бештар аз рeзе, ки то он маъюбb муrаррар карда шудааст.
Моддаи 26. Таuйир додани андозаи нафаrа [ангоми аз нав
дида баромадани гурe[и маъюбb
136
{ангоми аз нав дида баромадани гурe[и маъюбb
мутаносибан андозаи нафаrа низ таuйир меёбад. Агар дар
натиxаb xаро[ати [арбb маъюбии шахси маъюб вобаста ба
касалии умумb, маслукии ме[натb ё бемории касбb авx гирад,
нафаrа аз рeи гурe[и нави маъюбb бо ма[фуз доштани сабаби
пештараи он аз нав [исоб карда мешавад.
Моддаи 27. Боздоштан ва аз нав оuоз намудани пардохти
нафаrа [ангоми гузаштани мe[лати муоинаи такрорb
Агар маъюб аз зумраи шахсони дар моддаи 1-уми [амин
Rонун нишондодашуда дар комиссияи экспертии тиббии
ме[натb (КЭТМ) сари ваrт аз муоинаи такрорb нагузарад,
пардохти нафаrаи таъиншуда аз рeзе, ки то он ба вай маъюбb
муrаррар карда шудааст, боздошта мешавад, дар мавриди аз нав
маъюб донистани вай аз рeзи ба e аз нав муrаррар намудани
маъюбb нафаrаи таъиншуда пардохта мешавад.
Дар сурати аз мe[лати муоинаи такрорb бо сабаби узрнок
дер кардани маъюб ва аз тарафи КЭТМ ба e муrаррар кардани
маъюбb барои давраи гузашта, пардохти нафаrа аз он рeзе оuоз
меёбад, ки вай маъюб дониста шудааст. Агар [ангоми муоинаи
такрорb ба маъюб дигар гурe[и маъюбb (нисбатан баландтар ё
пастар) муrаррар шавад, ба вай нафаrа барои давраи гузаштаи
пеш аз рeзи муоинаи такрорb аз рeи гурe[и пештараи маъюбb
пардохта мешавад.
БОБИ IV. НАФАRАИ БИНОБАР БЕ САРОБОН МОНДАН
Моддаи 28. Шарт[ои муайянкунандаи [уrуrи нафаrа
Ба оилаи шахсони дар rисми якуми моддаи 1 [амин Rонун
нишондодашуда нафаrаи бинобар бе саробон мондан таъин
карда мешавад, агар саробон дар давраи адои хизмат ё на дертар
аз се мо[и баъди рeзи аз хизмат xавоб шудан ё аз ин мe[лат
дертар дар натиxаи захм, контузия, маслукb ё касалии дар
давраи адои хизмат гирифтор шудааш вафот карда ([алок шуда)
бошад ва ба оилаи нафаrахeрон, аз xумлаи ин ашхос - агар
саробон дар давраи нафаrа гирифтан вафот карда бошад,
137
новобаста аз ваrти баъди рeзи вафоти саробон гузашта. Дар айни
замон оила[ои собиr хизматчиёни [арбb, аз xумла шахсони дар
rисми якуми моддаи 1 [амин Rонун номбаршуда, ки дар ваrти
асир буданашон вафот кардаанд (дар сурати риояи шарт[ои дар
rисми 1-уми моддаи 18-уми [амин Rонун нишондодашуда) ва
оила[ои хизматчиёни [арбии дар давраи амалиёти xангb
беномунишон гумшуда, ба оила[ои шахсони дар фронт
[алокгардида баробар карда мешаванд.
Моддаи 29. Аъзои оила, ки ба нафаrа [уrуr доранд
Аъзои оилаи uайри rобили ме[нати шахсони вафоткардаи
([алокгардидаи) дар rисми якуми моддаи 1-уми [амин Rонун
нишондодашуда, ки дар таъминоти он[о буданд, барои нафаrаи
бинобар бе саробон мондан [уrуr доранд.
Сарфи назар аз нонхури саробон будан, нафаrа ба бача[ои
uайри rобили ме[нат, волидони rобилияти кори надошта, [амсар,
агар он[о баъди фавти саробон манбаи ризrу рeзии барои
зиндагиашон зарурро гум карда бошанд; волидони uайри rобили
ме[нат ва [амсарони шахсоне, ки дар натиxаи сабаб[ои дар банди
«а»-и моддаи 21-уми [амин Rонун зикршуда вафот кардаанд;
[амсар, яке аз волидон ё дигар аъзои сила, ки дар банди «в»-и
[амин модда нишон дода шудаанд, таъин карда мешавад.
Аъзои uайри rобили ме[нат ин[о дониста мешаванд:
а) фарзандон, бародарон, хо[арон ва наберагоне, ки ба
синни 18-солагb нарасидаанд ё аз ин синну сол калонтар
мебошанд, агар он[о то ба синни 18-солагb расидан маъюб шуда
бошанд, он[ое, ки дар муассиса[ои таълимb мехонанд (ба uайр аз
муассиса[ои таълимие, ки таълимгирандагони он[о дар хизмати
[арбb ё хизмат дар маrомоти кор[ои дохилb ва дар муассиса ва
маrомоти системаи иxрои xазои xиноятb, дониста мешаванд) - то
хатми та[сил, вале на дертар ба синни 23-солагb расидани он[о.
Бародарон, хо[арон ва наберагон ба нафаrа [уrуr доранд, агар
он[о волидони rобили ме[нат надошта бошанд; (Rонун №12 аз
22.04.03с.)
138
б) падар, модар ва [амсар, агар он[о ба синну соли мардон 63-сола, занон - 58-сола расида бошанд ва ё маъюб бошанд;
(Rонун №499 аз 26.03.09с.)
в) [амсар ё яке аз волидон ва ё бобо, бибb, бародар ё хо[ар
сарфи назар аз синну сол ва rобилияти кори, агар вай ба
ниго[убини бача[о, бародарону хо[арон ё наберагони ба синни 8солагb нарасидаи саробони вафоткарда машuул бошад ва кор
накунад;
г) бобо ва бибb - дар сурати набудани шахсоне, ки аз рeи
Rонун вазифадоранд он[оро ниго[убин кунанд.
Моддаи 30. {уrуrи нафаrа бо шарт[ои имтиёзнок
{амсари шахсони дар rисми якуми моддаи 1 [амин Rонун
нишондодашуда, ки дар натиxаи сабаб[ои дар банди «а»-и
моддаи 21-уми [амин Rонун номбаркардашуда вафот кардаанд,
ки бо ниго[убини фарзандони то ба синни 8-солагb нарасидаи
шахсони вафоткарда машuул мебошанд, сарфи назар аз синну
сол, rобилияти кори ва аз он, ки зан кор мекунад ё не, ба нафаrаи
бинобар бе саробон мондан [уrуr доранд.
Ба модарон ва [амсари шахсони дар rисми якуми моддаи 1
[амин Rонун зикршуда, ки дар натиxаи сабаб[ои дар банди «а»-и
моддаи 21-уми [амин Rонун номбаршуда вафот кардаанд,
нафаrаи бинобар бе саробон мондан [ангоми ба синни 50-солагb
расидани он[о таъин карда мешавад.
Моддаи 31. Аъзои оилаи шахси вафоткарда, ки нонхурb
вай [исоб меёбанд
Аъзои оилаи шахси вафоткарда дар мавриде нонхурb вай
[исоб меёбанд, ки агар он[о пурра дар таъминоти e бошанд ё аз
вай ёрие мегирифта бошанд, ки он барои он[о манбаи доими ва
асосии ризrу рeзb барои зиндагb бошад.
Ба аъзои оилаи шахси вафоткарда, ки барои он[о ёрии вай
манбаи доими ва асосии ризrу рeзb барои зиндагb бошад, вале
худи он[о ягон навъи нафаrа гиранд, бинобар бе саробон мондан
нафаrа таъин кардан мумкин аст.
139
Моддаи 32. Пардохти нафаrаи бинобар бе саробон мондан
ба фарзандоне, ки пурра дар таъминоти давлат мебошанд
Падарандар ва модарандар дар баробари падару модар ба
нафаrаи бинобар бе саробон мондан [уrуr доранд, агар он[о
писарандар ё духтарандари вафоткардаро на камтар аз 5 сол
тарбия ё ниго[убин карда бошанд.
Писарандар ва духтарандар дар баробари фарзандони аслb
ба нафаrаи бинобар бе саробон мондан [уrуr доранд.
Моддаи 33. {уrуrи нафаrаи падархонд[о ва фарзандхонд[о
Падархонд[о дар баробари волидон ва фарзандхонд[о дар
баробари бача[ои аслb ба нафаrаи бинобар бесаробон мондан
[уrуr доранд.
Ноболиuоне, ки бинобар бе саробон мондан ба нафаrа [уrуr
доранд, ин [уrуrашонро [ангоми фарзандхонд шуданашон ниго[
медоранд.
Моддаи 34. {уrуrи нафаrаи падарандар, модарандар,
писарандар ва духтарандар
Падарандар ва модарандар дар баробари падару модар ба
нафаrаи бинобар бе саробон мондан [уrуr доранд, агар он[о
писарандар ё духтарандари вафоткардаро на камтар аз 5 сол
тарбия ё ниго[убин карда бошанд.
Писарандар ва духтарандар дар баробари фарзандони аслb
ба нафаrаи бинобар бе саробон мондан [уrуr доранд.
Моддаи 35. Гирифтани нафаrа [ангоми аз нав нико[ кардан
Нафаrаи бинобар бе саробон мондан, ки ба зани шахси
фавтида таъин шуда буд, [ангоми бори дигар шав[ар карданаш
ба e дода мешавад.
Моддам 36. Андозаи нафаrа
Нафаrаи бинобар бе саробон мондан ба андоза[ои зайл
муrаррар карда мешавад:
а) ба оила[ои шахсони дар rисми якуми моддаи 1 [амин
Rонун зикршуда, ки дар натиxаи сабаб[ои дар банди «а»-и
140
моддаи 21-уми [амин Rонун нмшондодашуда вафот кардаанд, 40 фоизи маблаuи дахлдори таъминоти пулии саробон, ки
моддаи 43-юми [амин Rонун ба [ар як узви uайри rобили
ме[нати оила пешбинb намудааст. Ба оила[ои нафаrахeрони
вафоткарда, ки рeзи фавт дар натиxаи xаро[ати [арбb маъюб
мебошанд ва ба фарзандоне, ки волидонашон вафот кардаанд,
сарфи назар аз марги саробон, аз рeи [амин меъёр нафаrа таъин
карда мешавад;
б) ба оила[ои шахсони дар rисми якуми моддаи 1 [амин
Rонун зикршуда, ки дар натиxаи сабаб[ои дар банди «б»-и
моддаи 21-уми [амин Rонун нишондодашуда вафот кардаанд, 30 фоизи маблаuи дахлдори таъминоти пулии саробон, ки дар
моддаи 43-юми [амин Rонун ба [ар як узви uайри rобили
ме[нати оила пешбинb шудааст.
Моддаи 37. Андозаи [адди аrали нафаrа
Нафаrаи бинобар бе саробон мондан, ки ба оила[ои
шахсони дар моддаи 1-уми [амин Rонун нишондодашуда таъин
карда мешавад, аз рeи [исоб ба [ар як узви uайри rобили ме[нати
оила набояд аз андоза[ои зерин кам бошад:
а) [ангоми мувофиrи банди «а»-и моддаи 36-уми [амин
Rонун [исоб кардани нафаrа 100 фоизи андозаи [адди аrали
нафаrа аз рeи син-синну сол, ки rонунгузории Xум[урии
Тоxикистон муrаррар намуда, дар rисми якуми моддаи 46-уми
[амин Rонун зикр шудааст;
б) [ангоми мувофиrи банди «б»-и моддаи 36-уми [амин
Rонун [исоб кардани нафаrа 100 фоизи андозаи [адди аrали
нафаrа аз рeи синну сол, ки rонунгузории Xум[урии Тоxикистон
муrаррар намуда, дар rисми якуми моддаи 46-уми [амин Rонун
зикр шудааст.
Моддаи 38. Иловапули[о ба нафаrаи бинобар бе саробон
мондан
Ба аъзои оилаи маъюбони гурe[и 1 ё ба синни 80-солагb
расида, инчунин дигар аъзои оилае, ки мувофиrи хулосаи
муассисаи табобатb аз рeи саломатb ба ниго[убини (ёрb,
141
назорати доимии шахси дигар э[тиёx доранд, ба нафаrаи
бинобар бе саробон модан таъиншаванда аз xумла ба нафаrаи ба
андозаи [адди аrал [исобкардашуда барои ниго[убини нафаrахeр
ба андозаи пешбининамуда банди «а»-и моддаи 17-уми [амин
Rонун иловапулb [амро[, карда мешавад.
Моддаи 39. Даврае, ки барои он нафаrа таъин карда
мешавад
Нафаrаи бинобар бе саробон мондан барои тамоми даврае,
ки дар муддати он аъзои оилаи вафоткарда мувофиrи моддаи 29уми [амин Rонун uайри rобили ме[нат дониста мешавад, ба
аъзои оилаи ба сини:
мардон - 63-солагb, занон - 58-солагb расида бошад,
якумра таъин карда мешавад.(Rонун №499 аз 26.03.09с.)
Моддаи 40. Xудо кардани як rисми нафаrа
Дар асоси аризаи аъзои оила як rисми ба вай
тааллуrдоштаи нафаrаи бинобар бе саробон мондан ало[ида xудо
карда пардохта мешавад. Rисми нафаrа бо назардошти меъёр[ои
[исоб кардани нафаrа, ки [амин Rонун барои узви оилаи барои
xудо кардани он муроxиатнамуда пешбинb кардааст, xудо карда
мешавад.
Як [иссаи нафаrа аз рeзи якуми мо[и баъди мо[и ворид
гаштани ариза xудо карда мешавад.
Моддаи 41. Rатъ гардидани пардохти нафаrа [ангоми аз
даст додани [уrуrи он
Агар дар [айати оилае, ки ба он бинобар бе саробон мондан
нафаrа таъин шуда буд, таuйироте ба амал ояд, ки дар натиxаи
он аъзои ало[ида ё, тамоми оила [уrуrи нафаrаро аз даст ди[анд,
андозаи он аз рeзи якуми мо[и баъди мохе, ки тагйирот ба амал
омадааст, кам гардида ё пардохти он катъ мегардад.
Моддаи 42. Тартиб ва мe[лати муrаррар намудани
маъюбии аъзои оилаи шахси вафоткарда
142
Ба он аъзои оила, ки маъюбанд, rоида[о дар бораи тартиб
ва мe[лат[ои муrаррар кардани маъюбb ва пардохти нафаrа
[ангоми танаффус дар муоинаи такрории комиссияи экспертии
тиббии ме[натb (КЭТМ), ки дар модда[ои 20, 25 ва 27-и [амин
Rонун пешбинb шудаанд, татбиr мегарданд.
БОБИ V. {ИСОБ КАРДАНИ НАФАRА
Моддаи 43. Таъминоти пулb барои [исоб кардани нафаrа
Нафаrае, ки ба шахсони дар rисми якуми моддаи 1 [амин
Rонун нишондодашуда ва оила[ои он[о таъин карда мешавад, аз
таъминоти пулии хизматчиёни [арбb шахсони [айати rаторb ва
фармонде[ии маrомоти кор[ои дохилb шахсоне, ки дар муассиса
ва маrомоти системаи иxрои xазои xиноятb, ва шахсоне, ки дар
маrомоти гумрук, xузъу том[ои Агентии назорати маводи
нашъаовари назди Президенти Xум[урии Тоxикистон, во[ид[ои
[ифзи [уrуrи Агентии назорати давлатии молиявb ва мубориза бо
коррупсияи Xум[урии Тоxикистон, Гвардияи миллии Xум[урии
Тоxикистон, Кумитаи [олат[ои фавrулодда ва мудофиаи
граждании назди {укумати Xум[урии Тоxикистон рутба[ои
махсус доранд, судя[о, кормандони прокурорию тафтишотии
маrомоти прокуратура [исоб карда мешавад. Барои он ба он[о
[исоб кардани нафаrа мувофиrи тартиби муайяннамудаи
{укумати Xум[урии Тоxикистон маош[о аз рeи мансаб, маош[о
аз рeи рутба[ои [арбb ё махсус (бе дар назардошти баланд
бардоштани маош[о барои хизмат дар ма[ал[ои дурдасти
баландкe[, ва дигар шароит[ои махсус) ва изофапули[ои фоизb
барои собиrаи хизмат, аз xумла пардохт[о вобаста ба
индексасияи таъминоти пулb ба [исоб гирифта мешавад. (Rонун
№2 аз 3.05.02с., Rонун №12 аз 22.04.03с. Rонун №499 аз
26.03.09с.)
Моддаи 44. {исоб кардани нафаrа ба оила[ои нафаrахeрон
Ба оила[ои нафаrахeрон, аз xумлаи шахсони дар rисми
якуми моддаи 1 [амин Rонун нишон додашуда нафаrаи бинобар
бе саробон мондан аз [исоби таъминоти пулии саробон [исоб
143
карда мешавад, ки аз он ба вай нафаrа [исоб карда шуда буд (аз
нав [исоб карда шуда буд) ё бояд аз нав [исоб карда мешуд.
Моддаи 45. Зиёд кардани нафаrаи баъзе категория[ои
нафаrахeрон
Нафаrа барои собиrаи хизмат бинобар маъюбb ва бинобар
бе саробон мондан, ки мувофиrи [амин Rонун (аз xумла
[исобкунb ба андозаи [адди аrал) таъин мегардад, зиёд карда
мешавад:
а) ба Ка[рамонони Итти[оди Шeрави ва шахсони ба [ар се
дараxаи ордени Шараф мукофотонида шуда, шахсони бо унвони
Ка[рамони Тоxикистон сарфароз гардида-50 фоизи нафаrа, вале
на камтар аз 100 фоизи андозаи [адди аrали нафаrа аз рeи синну
сол, ки дар rисми якeми моддаи 46 [амин Rонун зикр шудааст;
(Rонун №622 аз 22.05.98с.)
б) ба Rа[рамонони Ме[нати Сотсиалистb - 25 фоизи
андозаи нафаrа, вале на камтар аз 50 Фоизи андозаи [адди аrали
нафаrа аз рeи синну сол, ки rонунгузории Xум[урии Тоxикистон
муrаррар намуда, дар rисми якуми моддаи 46-уми [амин Rонун
зикр шудааст;
в) ба шахсоне, ки бо се дараxаи ордени Шарафи Ме[натb,
[ар се дараxаи ордени Барои хизмати Ватан дар Rувва[ои
Мусалла[ ё бо орден[ои Ситораи Президенти Тоxикистон,
Спитамен мукофотонида шудаанд ба андозаи 15 фоизи [адди
аrали нафака аз рeи синну сол; (Rонун №622 аз 22.05.98с.)
г) ба иштирокчиёни Xанги Бузурги Ватанb ва дигар
амалиёти xангb xи[ати [имояи Ватан, аз xумлаи хизматчиёни
[арбb, ки дар [айати артиш[ои амалкунанда хизмат кардаанд ва
партизанке; ба иштирокчиёни Xанги Бузурги Ватанb, аз xумлаи
[айати хизматгузори uайринизомb, тарбиягирандагон ва юнга[ои
(мало[писарони)
rисм[ои
артиши
амалкунанда;
ба
иштирокчиёни амалиёти xангb дар хориxа аз xумлаи
хизматчиёни [арбb, шахсони дар rисми якуми моддаи 1 [амин
Rонун номбаршуда- ба андозаи 75 фоизи нафаrаи [адди аrали аз
рeи синну сол, ки rонунгузории Xум[урии Тоxикистон муrаррар
144
намудааст ва дар rисми якуми моддаи 46-уми [амин Rонун
нишон дода шудааст;
д) ба шахсоне, ки дар давраи аз 22 июни соли 1941 то 3юми сентябри соли 1945 на камтар аз шаш мо[ дар хизмати
[арбb будаанд (ба uайр аз шахсоне, ки дар [айати артиши
амалкунанда rарор доштаанд), инчунин ба шахсоне, ки дар
давраи Xанги Бузурги Ватанb (аз 22 июни соли 1941 то 9 маи
соли 1945) на камтар аз шаш мо[ кор кардаанд, ба истиснои
ваrти кор дар ма[ал[ои муваrrатан аз тарафи душман ишuолшуда
ё барои ме[нати фидокорона ва хизмати бенуrсон дар аrибго[,
дар сол[ои Xанги Бузурги Ватанb бо ордену медал[ои ИXШС,
медали «Барои мудофиаи Ленинград» ё нишони «Сокини
Ленингради дар му[осирабуда» мукофотонидашуда - ба андозаи
25 фоизи [адди аrали нафаrаи аз рeи синну сол, ки дар
rонунгузорb муrаррар ва дар rисми 1-уми моддаи 46-уми [амин
Rонун нишон дода шудааст;
е) собиr ма[бусони ноболиuи конслагер[ои фашистb, гето
ва дигар ма[ал[ои ниго[дории маxбурb, ки фашистони немис ва
иттифоrчиёни он[о дар давраи xанги дуюми xахон ташкил карда
буданд - ба андозаи 100 фоизи нафаrаи [адди аrал аз рeи синну
сол, ки дар rонунгузории Xум[урии Тоxикистон муrаррар ва дар
моддаи 46-уми [амин Rонун зикр гардидааст;
ж) ба шахсоне, ки бо сабаб[ои сиёсb беасос табъид гашта,
баъд сафед карда шудаанд, - ба андозаи 50 фоизи андозаи
нафаrаи [адди аrал аз рeи синну сол, ки дар rонунгузорb
муrаррар ва дар rисми якуми моддаи 45-уми [амин Rонун нишон
дода шудааст.
Моддаи 46. Rоида[ои татбиrи андоза[ои [адди аrали
нафаrа, [исоб кардани иловапули[о ба нафаrа[о ва зиёд кардани
нафаrа[о
Андоза[ои [адди аrали нафаrа[о, иловапули[о ба нафаrа[о
ва зиёд кардани нафаrа[о, ки [амин Rонун пешбинb намудааст,
дар асоси андозаи [адди аrали нафаrа аз рeи синну сол, ки
rонунгузории Xум[урии Тоxикистон муrаррар намудааст, бе
зиёд кардани он барои собиrаи кории зиёдтар аз собиrаи корие,
145
ки барои таъин кардани нафаrаи пурра лозим аст, муайян карда
мешавад.
Нафаrа[о бо иловапули[о ва зиёдкуни[о бо андоза[ои
ни[оии он[о ма[дуд карда намешаванд.
Дар мавриди мавxуд будани ду ва зиёда нафаrахeри кор
намекардагb барои [ар як узви uайриrобили ме[нати оила, ки дар
таъминоти умумии он[о мебошанд, ба нафаrаи тан[о яке аз
нафаrахeрон, вале аз рeи интихоби худашон иловапулb [амро[,
карда мешавад.
Зиёдкуни[ои пешбиникардаи банд[ои «а», «б», ва «в»-и
моддаи 45-уми [амин Rонун ба нафаrае, ки бе иловапуливу
дигар зиёдкуни[о [исоб карда шудааст, [амро[ карда мешавад.
{ангоми ба якчанд узви uайри rобили ме[нати оила таъин
кардани нафаrаи бинобар бе саробон мондан зиёдкуни[ои
мазкур ба нафаrае, [амро[ карда мешавад, ки он ба [ар як узви
оилаи ба зиёд кардани нафаrа [уrуrдошта бояд дода шавад.
Моддаи 47. Зиёд кардани андоза[ои [адди аrали нафаrа[о,
иловапулb ва андозаи ни[оии таъминоти пулb
Андоза[ои [адди аrали нафаrа[о, иловапули[о ба нафаrа[о
ва зиёд кардани кафаrа[о, ки дар асоси андозаи [адди аrали
нафаrа аз рeи синну сол, ки дар rонунгузории Xум[урии
Тоxикистон муrаррар ва дар rисми якуми моддаи 46-уми [амин
Rонун зикр шудааст, муайян карда мешавад, инчунин андозаи
ни[оии таъминоти пулb, ки [ангоми [исоб кардани нафаrа пурра
ба [исоб гирифта мешавад ва дар асоси андозаи [адди аrали
музди ме[нати муrарраркардаи rонунгузории Xум[урии
Тоxикистон муайян мегардад, [ангоми мувофиrи тартиби
муrарраршуда зиёд кардани андозаи [адди аrали нафаrа аз рeи
синну сол ё андозаи [адди аrали музди кор, баланд бардошта
мешавад.
Моддаи 48. Татбиrи коэффисиент[ои но[иявb ба андоза[ои
нафаrа[о
Ба нафаrахeрон аз xумлаи шахсони дар rисми якуми
моддаи 1 [амин Rонун зикршуда ва аъзои оила[ои он[о, ки дар
146
ма[ал[ое, ки дар он xо ба музди кори коргарону хизматчиён
коэиффисенти но[иявb муrаррар карда мешавад, дар давраи дар
ин ма[ал[о зиндагb кардани он[о, нафаrа[о, иловапули[о ба ин
нафаrа[о, ки мувофиrи [амин Rонун таъин карда мешавад ва
зиёдкуни[ои пешбининамудаи моддаи 45-уми [амин Rонун бо
татбиrи коэффисиенти дахлдори но[иявb, ки дар он ма[ал барои
коргарону хизматчиёни со[а[ои uайриисте[солb муrаррар
шудааст, [исоб карда мешавад.
Моддаи 49. Аз нав дида баромадани нафаrа[о [ангоми
баландшавии арзиши зиндагb ва музди ме[нат
Нафаrа[ои таъиншудаи шахсони дар rисми якуми моддаи 1
[амин Rонун нишондодашуда ва аъзои оилаи он[о [ангоми
баландшавии арзиши зиндагb ва музди ме[нат тибrи тартиби
муrаррарнамудаи {укумати Xум[урии Тоxикистон метавонад аз
нав дида баромада шавад. ( Rонун №394 аз 18.06.08с.)
БОБИ VI. ТАЪИН КАРДАН ВА ПАРДОХТАНИ НАФАRА{О
Моддаи 50. Ташкили кор оид ба таъмини нафаrа
Масъала[ои таъмини нафаrаи шахсони дар rисми якуми
моддаи 1 Rонуни мазкур пешбинигардида ва а[ли оилаи он[оро
Вазорати мудофиаи Xум[урии Тоxикистон, Вазорати кор[ои
дохилии Xум[урии Тоxикистон, Вазорати адлияи Xум[урии
Тоxикистон, Кумитаи давлатии амнияти миллии Xумхурии
Тоxикистон, Прокуратураи генералии Xум[урии Тоxикистон,
Агентии назорати маводи нашъаовари назди Президенти
Xум[урии Тоxикистон, Агентии назорати давлатии мспиявb ва
мубориза бо коррупсияи Xум[урии Тоxикистон, Гвардияи
миллии Xум[урии Тоxикистон, Кумитаи [олат[ои фавrулодда ва
мудофиаи граждании назди {укумати Xум[урии Тоxикистон ва
Хадамоти гумруки назди {укумати Xум[урии Тоxикистон
мувофиrи тартиби таъин кардан ва пардохтани нафаrа[о, ки
санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон барои маrомоти
[ифзи иxтимоии а[олb муrаррар кардаанд, амалb мегардонанд.
(Rонун №499 аз 26.03.09с.)
147
Моддаи 51. Муроxиат барои таъин намудани нафаrа
Шахсони дар rисми якуми моддаи 1-уми [амин Rонун
зикршуда ва аъзои оила[ои он[о (ба uайр аз шахсони дар rисми
2-юми моддаи 2 зикргардида) дар бораи таъин кардани нафаrа
бо ариза бо маrомоти нафаrаи Вазорати мудофиаи Xум[урии
Тоxикистон, Вазорати кор[ои дохилии Xум[урии Тоxикистон,
Кумитаи давлатии амнияти миллии Xум[урии Тоxикистон,
Вазорати адлияи Xум[урии Тоxикистон, Прокуратураи
генералии Xум[урии Тоxикистон ва Хадамоти гумруки назди
{укумати Xум[урии Тоxикистон, Агентии назорати давлатии
молиявb ва мубориза бо коррупсияи Xум[урии Тоxикистон,
Гвардияи миллии Xум[урии Тоxикистон, Кумитаи [олат[ои
фавrулодда ва мудофиаи граждании назди {укумати Xум[урии
Тоxикистон Агентии назорати маводи нашъаовари назди
Президенти Xум[урии Тоxикистон, Сарраёсати полиси андози
Кумитаи андози назди {укумати Xум[урии Тоxикистон
муроxиат менамоянд. (Rонун №237 аз 1.02.96с. , Rонун №2 аз
3.05.02с., Rонун №499 аз 26.03.09с.)
Шахсони дар моддаи 2-юми [амин Rонун зикршуда ва
аъзои оила[ои он[о дар бораи таъин кардани нафаrа мувофиrи
Rонуни Xум[урии Тоxикистон «Дар бораи таъминоти нафаrаи
ша[рвандон дар Xум[урии Тоxикистон» бо ариза ба шуъба[ои
(раёсат[ои) но[иявии (ша[рии) [ифзи иxтимоии xои
истиrоматашон муроxиат мекунанд.
Ариза дар бораи таъин кардани нафаrа якxоя бо хуxxат[ои
дахлдори барои [алли масъала зарур ба маrомоти нафаrавb
(маrомоти [ифзи иxтимоии а[олb) пешни[од мешаванд.
Моддаи 52. Баррасии ариза[о дар бораи таъини нафаrа
Ариза[о ва [уxxат[ои [амро[и он[о пешни[одшуда барои
таъини нафаrа ба шахсони дар моддаи 1-уми [амин Rонун
зикршуда ва а[ли оила[ои он[о аз тарафи маrомоти нафаrа на
дертар аз 10 рeзи баъди расидани ариза ё на дертар аз 10 рeзи
баъди расидани [уxxат[ои лозимb, ки [ангоми ариза додан
пешни[од карда нашудаанд, баррасb мешаванд.
148
Моддаи 53. Мe[лат[ои таъин кардани нафаrа[о
Нафаrа[о мувофиrи [амин Rонун таъин карда мешаванд:
а) ба шахсони дар rисми якуми моддаи 1-уми [амин Rонун
зикршуда, аз рeзи аз хизмат xавоб шудан, вале на барваrттар аз
рeзе, ки то он ба он[о [ангоми xавоб шудан маблаuи пулb дода
шудааст, ба uайр аз [олат[ои зайли дар мe[лат[ои дертар ба он[о
таъин кардани нафаrка;
[ангоми муrаррар кардани маъюбb баъди ба охир расидани
се мо[и баъди аз хизмат xавоб шудан ё дар натиxаи [одисаи
нохуш ё касалb, ки баъди аз хизмат xавоб шудан ба он гирифтор
шудааст, - аз рeзи муrаррар кардани маъюбb;
[ангоми аз хизмат xавоб шудан вобаста ба ма[кум шудан
ба ма[румb аз озодb - аз рeзи барои нафаrа муроxиат кардан
баъди аз xой[ои ма[румb аз озодb xавоб шудан;
б) ба оила[ои шахсони дар rисми якуми моддаи 1-уми
[амин Rонун зикршуда ва оилаи нафаrахeрон аз xумлаи ин
шахсон - аз рeзи фавти саробон, вале на барваrттар аз рeзе, ки ба
вай маблаuи пулb пардохта ё нафаrа дода шудааст, ба uайр аз
[олат[ои зайли таъин кардани нафаrа ба аьзои оила[о аз
мe[лат[ои нисбатан дертар:
ба аъзои оила, ки баъди фавти саробон нисбати расидан ба
синни нафаrа ё ба он[о муrаррар кардани маъюбb ба нафаrа [уrуr
пайдо мекунанд - аз рeзи ба ин синну сол расидан ё муrаррар
кардани маъюбb;
ба волидон ё [амсаре, ки бинобар аз даст додани манбаи
ризrу рeзии зиндагb ба нафаrа [уrуr пайдо кардаанд - аз рeзи
барои нафаrа муроxиат кардан.
Дар сурати сари ваrт муроxиат накардан нафаrа барои
ваrти гузашта аз рeзи пайдо кардани [уrуr ба нафаrа, вале на
зиёда аз 12 мо[и пеш аз муроxиат кардан таъин карда мешавад.
Моддаи 54. Рeзи муроxиат кардан барои таъин намудани
нафаrа
Рeзи муроxиат кардан барои таъин намудани нафаrа рeзи
додани ариза ва тамоми [уxxат[ои лозима ба маrомоти дахлдори
149
нафаrа дар бораи таъин намудани нафаrа ва [ангоми ба воситаи
почта фиристодани ариза ва [уxxат[о - рeзии фиристодани он[о
[исоб меёбад.
Дар маврид[ое, ки ба ариза дар бораи таъин кардани нафаrа
на [амаи [уxxат[ои барои [алли масъала зарур [амро[ карда
шудаанд, ба аризади[анда фа[монида мешавад, ки вай боз кадом
[уxxат[оро оварад. Агар аз рeзи гирифтани тавзе[оти мазкур се
мо[ нагузашта ин [уxxат[о пешни[од шаванд, рeзи барои нафаrа
муроxиат кардан, рeзи ариза додан ё рeзи ба воситаи почта
фиристодани [уxxат[ои дар rисми 2-юми [амин модда зикршуда
[исоб меёбад.
Моддаи 55. Мe[лати аз нав [исоб кардани нафаrа[ои
таъиншуда
{ангоми фаро расидани [олат[ое, ки боиси таuйир ёфтани
андозаи нафаrаи шахсони дар rисми якуми моддаи 1-уми [амин
Rонун зикршуда ва оила[ои он[о мегарданд, нафаrа[о аз рeзи
якуми мо[и баъди мо[е, ки [олат[ои мазкур ба миён омадаанд, аз
нав [исоб карда мешаванд. Дар мавриде, ки нафаrахeр ба баланд
шудани нафаrа [уrуr пайдо мекунад, фарrи байни андоза[ои нав
ва пештараи нафаrа дар сурати сари ваrт муроxиат накардани
вай ба нафаrахeр барои ваrти гузашта, вале барои на зиёда аз 12
мо[и пеш аз рeзи муроxиат кардан барои аз нав [исоб кардани
нафаrа пардохта мешавад.
Моддаи 56. Тартиби умумии пардохти нафаrа ва маrомоте,
ки нафаrаро мепардозанд
Нафаrае, ки ба шахсони дар rисми якуми моддаи 1-уми
[амин Rонун зикршуда ва оила[ои он[о таъин карда мешаванд,
дар xои истиrомати нафаrахeрон аз тарафи маrомоти нафаrаи
Вазорати мудофиаи Xум[урии Тоxикистон, Вазорати кор[ои
дохилии Xум[урии Тоxикистон, Кумитаи давлатии амнияти
миллии Xум[урии Тоxикистон, Вазорати адлияи Xум[урии
Тоxикистон, Прокуратураи генералии Xум[урии Тоxикистон,
Хадамоти гумруки назди {укумати Xум[урии Тоxикистон,
Агентии назорати маводи нашъаовари назди Президенти
150
Xум[урии Тоxикистон, Агентии назорати давлатии молиявb ва
мубориза бо коррупсияи Xум[урии Тоxикистон, Гвардияи
миллии Xум[урии Тоxикистон, Кумитаи [олат[ои фавrулодда ва
мудофиаи граждании назди {укумати Xум[урии Тоxикистон ба
воситаи
муассиса[ои
(филиал[ои)
дахлдори
бонки
амонатгузории Xум[урии Тоxикистон бо ро[и ба пасандоз[о
гузаронидани маблаuи нафаrа ё ба воситаи муассиса[ои алоrа то
ба хона расонидани он[о пардохта мешаванд. Интиrоли нафаrа
ба воситаи почта ва ба хона бурда расонидани он аз [исоби
давлат ба амал бароварда мешавад. (Rонун №2 аз 3.05.02с.,
Rонун №499 аз 26.03.09с.)
Нафаrа барои мо[и xорb дар мe[лате пардохта мешавад, ки
онро маrомоти таъини нафаrа дар асоси мувофиrа бо
муассиса[ои бонки амонатгузорb ва алоrа муайян кардааст.
Дар асоси rарори бо Вазорати молияи Xум[урии
Тоxикистон мувофиrашудаи вазорати дахлдор нафаrа[оеро, ки
маrомоти нафаrаи ин вазорат таъин мекунанд, нисбат ба тартиби
пешбининамудаи rисми 1 [амин модда аз рeи тартиби дигар
пардохтан мумкин аст (аз xумла ташкилоту муассиса[ои дахлдор
дар асоси шартнома).
Тартиби пардохти нафаrаро ба нафаrахeрон аз xумлаи
шахсони дар банди «б»-и rисми якуми моддаи 1 [амин Rонун
зикргардида ва аъзои оилаи он[о, ки дар rаламрави давлат[ои
собиr xум[ури[ои ИXШС истиrомат намуда, узви Итти[оди
Давлат[ои Мустаrил нестанд, аз xумла бо асъори давлати
марбута, {укумати Xум[урии Тоxикистон дар асоси
созишнома[ои бо ин давлат[о басташаванда муайян мекунад.
Моддаи 57. Пардохти нафаrа ба нафаrахeрон зимни
гирифтани музди ме[нат ё дигар даромад
Нафаrае, ки мувофиrи [амин Rонун таъин мегардад, сарфи
назар аз гирифтани музди ме[нат ё дигар навъи даромад, пурра
пардохта мешавад. Ба нафаrахeроне, ки ба кор дохил шудаанд ё
аз фаъолияти со[ибкорb даромад мегиранд, фаrат иловапули[о
ба нафаrа, ки барои нафаrахeрони бекор дар банди «б»-и моддаи
151
17 ва моддаи 24-уми [амин Rонун пешбинb шудаанд, пардохта
намешавад.
Моддаи 58. Пардохти нафаrа[ое, ки нафаrахeрон сари ваrт
нагирифтаанд
Маблаuи нафаrаи ба нафаrахeр, аз xумлаи шахсони дар
rисми якуми моддаи 1 [амин Rонун зикршуда ва аъзои оила[ои
он[о [исоб кардашуда, ки сари ваrт нагирифтаанд, барои давраи
гузашта, вале на зиёда аз 3 соли пеш аз муроxиат барои
гирифтани он, пардохта мешавад.
Маблаuи нафаrа, ки нафаrахeр бо айби маrомоти
таъинкунанда ё пардохткунандаи нафаrа, сари ваrт
нагирифтааст, барои давраи гузашта бе ма[дудияти [ама гуна
мe[лат пардохта мешавад.
Моддаи 59. Пардохти нафаrа ба нафаrахeроке, ки дар хонаинтернат[о (пансионат[о) зиндагb мекунанд
Ба нафаrахeрон аз xумлаи шахсони дар rисми якуми
моддаи 1 [амин Rонун нишондодашуда ва а[ли оилаи он[о, ки
дар хона-интернат[ои (пансионат[ои) пиронсолон ва маъюбон
зиндагb мекунанд, фарrи байни маблаuи нафаrаи он[о ва арзиши
зиндагb [ар хона-интернат (пансионат), вале на камтар аз 20
фоиз, шахсони дар натиxаи xаро[ати [арбb маъюбгардида ё
иштирокчиёни xанг ё ашхоси аз рeи сабаб[ои сиёсb беасос
табъидшуда ва баъдан сафед кардашуда, ки дар банди «а»-и
моддаи 21, банд[ои «г» ва «л»-и моддаи 45-уми [амин Rонун
зикр шудаанд - на камтар аз 25 фоизи маблаuи нафаrаи
таъинкардашуда пардохта мешавад.
Дар мавриде, ки нафаrахeри дар хона-интернати
(пансионати) пиронсолон ва маъюбон зиндагикунанда дар
таъминоти худ аъзои оилаи uайри rобили ме[нат дошта бошад,
нафаrаи ба вай таъиншуда мувофиrи тартиби зайл пардохта
мешавад:
ба як узви оилаи нафаrахeр чоряк, ба ду узви оилаи вай
сеяк ва ба се узв ва зиёда аз он нисфи нафаrаи таъиншуда;
нафаrаи боrимонда бо ситонидани арзиши ниго[убин дар хона152
интернат (пансионат), вале на камтар аз 20 фоиз, аммо нисбати
нафаrахeре, ки дар натиxаи xаро[ати xангb маъюб гардидааст ё
иштирокчии xанг ва ё аз xумлаи ашхоси аз рeи сабаб[ои сиёсb
беасос табъидшуда ва баъдан сафедшуда мебошад, - на камтар
аз 25 фоизи андозаи он ба худи нафаrахeр пардохта мешавад.
Моддаи 60. Пардохти нафаrа дар давраи табобати
статсионарb
Дар давраи дар табобати статсионарb (дар беморхона,
клиника, госпитал, махавхона ва дигар муассиса[ои табобатb)
будани нафаrахeрон аз xумлаи шахсони дар rисми якуми моддаи
1 [амин Rонун зикргардида ва аъзои оила[ои он[о, нафаrаи ба
он[о таъингардида дар асос[ои умумb пардохта мешавад.
Моддаи 61. Кать гардидани пардохти нафаrа дар давраи аз
озодb ма[рум шудани нафаrахeр
Дар сурати аз озодb ма[рум шудани нафаrахeр пардохти
нафаrаи ба вай таъингардида дар давраи аз озодb ма[рум
буданаш rагъ мегардад. Агар нафаrахeр дар оилааш аъзои uайри
rобили ме[нат дошта бошад, rисми нафаrа ба нонхуронаш дода
мешавад, ки манбаи ризrу рузии зиндагиашонро гум кардаанд,
вале на зиёдтар аз 50 фоизи нафаrаи таъиншуда бо назардошти
шароити моддии оила.
Моддаи 62. Ниго[ доштан аз нафаrа
Аз нафаrае, ки мувофиrи [амин Rонун пардохта мешавад,
дар асоси rарор[о, таъинот, rарордод ва [укми суд (дар бобати
xазои молу мулкb), навиштаxоти иxроияи идора[ои нотариалb ва
дигар rарор[ое, ки иxрои он[о мувофиrи rонунгузорb аз рeи
тартиби барои иxрои rарор[ои суд муrарраршуда амалb
мегардад, ниго[ дошта мешавад. Маблаuи нафаrа ё
кeмакпулиеро, ки ба нафаrахeр дар натиxаи сeистифода аз
тарафи вай барзиёд пардохта шудааст, аз нафаrа дар асоси
rарори маrоми дахлдори нафаrа [ар мо[ ба андозаи на зиёда аз 20
фоизи нафаrаи пардохташаванда илова аз маблаuе, ки аз рeи
дигар асос[о ниго[ дошта мешавад, ниго[ доштан мумкин аст.
153
Дар [амаи [олат[ои муrаррар кардани xазо нисбат ба нафаrа ба
нафаrахeр на камтар аз 50 фоизи нафаrааш пардохта мешавад.
Дар мавриди rатъ гардидани пардохти нафаrа то ваrти
пурра пардохтани rарз аз рeи маблаuи барзиёд пардохташудаи
нафаrа ё кeмакпули rарзи боrимонда аз тариrи суд ситонида
мешавад.
Моддаи 63. Пардохти нафаrа дар мавриди фавти нафаrахeр
Маблаuи нафаrаи мутааллиr ба нафаrахeр аз xумлаи
шахсони дар rисми якуми моддаи 1-уми [амин Rонун зикршуда
ва аъзои оила[ои он[о, ки ба сабаби фавти вай пурра гирифта
нашудааст, ба аъзои оилаи нафаrахeри вафоткарда дода
мешавад, агар он[о маъракаи дафнро бе дохил кардани ин
маблаu ба [исоби мерос анxом дода бошанд. Дар дигар маврид[о
маблаuи нафаrа, ки бинобар фавт аз xониби нафаrахeр пурра
гирифта нашудааст, ба меросхурони вай дар асос[ои умумии
муrаррарнамудаи
rонунгузории
ша[рвандии
Xум[урии
Тоxикистон пардохта мешавад.
Моддаи 64. Таъмини нафаrа [ангоми ба хориxа рафтан
Масъала[ои таъмини нафаrаи шахсони дар rисми якуми
моддаи 1-уми [амин Rонун зикршуда ва аъзои оила[ои он[о, ки
барои истиrомати доими ба хориxа рафтаанд, мувофиrи
rонунгузории
Xум[урии
Тоxикистон
ва
а[днома[ои
(созишнома[ои) оид ба таъминоти иxтимоb, ки Xум[урии
Тоxикистон ё собиr Итти[оди XШС бо дигар давлат[о бастаанд,
[ал карда мешаванд.
Моддаи 65. Ба[с[о оид ба масъала[ои нафаrа
Ба[с[ои оид ба масъала[ои таъин кардан ва пардохтани
нафаrа ба шахсони дар rисми якуми моддаи 1 [амин Rонун
зикршуда ва оила[ои он[о, руёнидани маблаu[ои барзиёд
пардохташудаи нафаrа[о аз xониби маrомоти болои тибrи
тартиби тобеияти маrомоти нафаrаи Вазорати мудофиаи
Xум[урии Тоxикистон, Вазорати кор[ои дохилии Xум[урии
Тоxикистон, Кумитаи давлатии амнияти миллии Xум[урии
154
Тоxикистон,
Вазорати
адлияи
Xум[урии
Тоxикистон,
Прокуратураи генералии Xум[урии Тоxикистон, Вазорати
ме[нат ва [ифзи иxтимоии а[олии Xум[урии Тоxикистон,
Хадамоти гумруки назди {укумати Xум[урии Тоxикистон,
Агентии назорати маводи нашъаовари назди Президенти
Xум[урии Тоxикистон, Агентии назорати давлатии молиявb ва
мубориза бо коррупсияи Xум[урии Тоxикистон, Гвардияи
миллии Xум[урии Тоxикистон, Кумитаи [олат[ои фавrулодда ва
мудофиаи граждании назди {укумати Xум[урии Тоxикистон ё аз
тариrи суд мувофиrи rонунгузории Xум[урии Тоxикистон [ал
карда мешавад.(Rонун аз1.02.96с., Rонун №2 аз 3.05.02с., Rонун
№499 аз 26.03.09с.)
Моддаи 66. Xавобгарb барои вайрон кардани Rонуни
мазкур
Шахсони воrеb ва [уrуrие, ки муrаррароти Rонуни
мазкурро вайрон мекунанд, мутобиrи rонунгузории Xум[урии
Тоxикистон ба xавобгарb кашида мешаванд. (Rонун №499 аз
26.03.09с.)
Президенти
Xум[урии Тоxикистон
Э. Рахмонов
ша[ри Душанбе, 1 декабри соли 1994
№ 1106
155
XУМ{УРИИ ТОXИКИСТОН
RОНУН
«ДАР БОРАИ ВЕТЕРАН{О»
Ин Rонун статуси ветеран[оро муайян намуда, назму
тартиби татбиrи сиёсати давлатро нисбати ветеран[о муrаррар
мекунад.
ФАСЛИ I. RОИДА{ОИ УМУМB
Моддаи 1. Маrсад ва вазифа[ои rонунгузории Xум[урии
Тоxикистон дар бораи ветеран[о
Маrсади rонунгузории Xум[урии Тоxикистон дар бораи
ветеран[о аз он иборат аст, ки барои таъмини зиндагии шоистаи
ветеран[о ва иштироки фаъоли он[о дар со[а[ои гуногуни
фаъолияти xамъият ва давлат шароити зарурb му[айё гардад.
Вазифа[ои rонунгузории Xум[урии Тоxикистон дар бораи
ветеран[о аз ин[о иборатанд:
танзими муносибат[ои xамъиятие, ки субъекти он[о
ветеран[о мебошанд;
[имояи [амаxонибаи [уrуrу озоди[о ва манфиат[ои
ветеран[о;
дар xамъият устувор намудани муносибати боэ[тиромона
нисбати ветеран[о;
тарбияи ватандeстонаи ша[рвандон.
Моддаи 2. Rонунгузории Xум[урии Тоxикистон дар бораи
ветеран[о
Rонунгузории Xум[урии Тоxикистон дар бораи ветеран[о
ба Конститутсияи (Сарrонуни) Xум[урии Тоxикистон асос ёфта,
аз ин Rонун дигар санад[ои rонунгузории Xум[урии
Тоxикистон, инчунин шартнома[ои байналхалrие, ки Xум[урии
Тоxикистон иштирокчии он[о мебошад, иборат аст.
156
Моддаи 3. Таносуби байни ин Rонун ва шартнома[ои
байналхалrb
Агар дар шартномаи байкалхалrии Xум[урии Тоxикистон
меъёр[ое муrаррар шуда бошанд, ки аз меъёр[ои ин Rонун
тафовут доранд, он го[ меъёр[ои шартномаи байналхалrb
истифода бурда мешаванд. смҳ «ҳуrуr»
Моддаи 4. Шахсоне, ки амали ин Rонун нисбати он[о
татбиr мегардад
Амали ин Rонун нисбати ша[рвандоне татбиr мегардад, ки
он[о дар rаламрави xум[урb сукунати доимb дошта, мувофиrи
Rонун ветеран дониста мешаванд.
Статуси ветеран[о - ша[рвандони Xум[урии Тоxикистон,
ки дар rаламрави давлат[ои дигар сукунат доранд, тавассути
шартнома[ои байналхалrии Xум[урии Тоxикистон муайян карда
мешавад.
Моддаи 5. Татбиrи амали ин Rонун нисбати ветеран[о ша[рвандони давлат[ои дигар
Ветеран[о - ша[рвандони хориxb, ветеран[о - шахсони
бетабаа, ки муваrrатан ё доими дар rаламрави Xум[урии
Тоxикистон буду бош доранд, аз [уrуrу кафолат[о ва xубронот ба
андозае истифода менамоянд, ки тавассути шартнома[ои
байналхалrии Xум[урии Тоxикистон ва ин Rонун муайян карда
шудаанд.
Моддаи 6. Маф[ум[ое, ки дар ин Rонун мавриди истифода
rарор гирифтаанд
Маф[ум[ое, ки дар ин Rонун мавриди истифода rарор
гирифтаанд, мазмуни зайл доранд:
«кам кардани (озод будан аз) пардохти хизматрасонии
коммуналb» - обтаъминкунb, обпартоb, кашонда бурдани
партов[ои маишb ва дигар партов[о, таъминот бо газ, таъминот
бо гармb ва rувваи барr - дар [удуди меъёр[ои истифода аз
хизматрасони[ои коммуналb;
157
«кам кардани (озод будан аз) пардохти хизмати алоrа» пардохти пули телефон, радио, [аrrи истифодабарии антеннаи
коллективb - дар [удуди меъёр[ои истифода аз хизматрасонии
алоrа;
«кам кардани (озод будан аз) пардохти [аrrи манзили
ишuолнамудаи истиrоматb - кам кардани (озод будан аз)
пардохти [аrrи масо[ати умумии манзили ишuолнамудаи
истиrоматb - дар [удуди меъёр[ои иxтимоb.
ФАСЛИ II. СИЁСАТИ ДАВЛАТ НИСБАТИ ВЕТЕРАН{О
Моддаи 7. Сиёсати давлат нисбати ветеран[о
Сиёсати
давлат
нисбати
ветеран[о аз
статуси
конститутсионии Тоxикистон [амчун давлати иxтимоb
бармеояд, ки он барои му[айё намудани шароит xи[ати таъмини
зиндагии шоиста ва рушду камоли озодонаи инсон нигаронида
шуда, маxмeи тадбир[ои [уrуrb, иxтимоию иrтисодb, фар[ангию
маърифатb, ташкилb ва тадбир[ои дигарро дарбар мегирад, ки
он[о чора[ои зайлро пешбинb мекунанд:
Та[ия ва татбиrи барнома[ои маrсаднок, ки [имояи [уrуrb ва
иxтимоии ветеран[оро таъмин менамоянд:
аз тарафи маrомоти [окимият ва идораи давлатb ба назар
гирифтани манфиат[ои ветеран[о [ангоми та[ия ва татбиrи
му[имтарин барнома[ои давлатии тараrrиёти иxтимоию
иrтисодии кишвар;
xалб намудами ветеран[о барои иштироки бевосита дар
идоракунии давлат ва xамъият;
мусоидат намудан ба ташкилот[ои ветеран[о дар амалb
гардонидани вазифа[о ва ваколат[ояшон;
таблиu намудани а[амияти хизмати [арбb ва фаъолияти
ме[натb, нуфузу эътибори мукофот[ои давлатb барои
корнамои[ои xангb ва ме[натb.
Моддаи 8. Кафолат[ои [имояи иxтимоb ва [уrуrии
ветеран[о
Давлат таъмини дараxаи шоистаи зиндагиро ба ветеран[о
кафолат дода, [уrуr[о, озодb ва манфиат[ои он[оро ба воситаи
158
маrомоти [окимияти rонунгузорb, иxроиявb ва судb [имоя
мекунад.
{уrуr[о ва дигар тадбир[ои [имояи иxтимоb, ки пештар
барои ветеран[о ва оила[ои он[о тавассути rонунгузории
Итти[оди XШС ва Xум[урии Тоxикистон муrаррар карда
шудаанд, бе додани подоши баробарарзиш ба тартибе, ки Rонун
муайян кардааст, бекор карда шуда наметавонанд.
Ба [еx гуна ма[дуд кардани [уrуr ва имтиёзоте, ки ин Rонун
барои ветеран[о ва а[ли оила[ои он[о пешбинb мекунад, ро[ дода
намешавад.
Амалигардонии [уrуr ва кафолату xуброноте, ки
rонунгузорb дар бораи ветеран[о муrаррар намудааст, аз тарафи
{укумати Xум[урии Тоxикистон таъмин карда мешавад.
Моддан 9. Вазифа[о ва [уrуr[ои маrомоти давлатb,
шахсони мансабдор, корхона[о, муассиса[о, ташкилот[о ва
ша[рвандон нисбати ветеран[о
Маrомоти давлатb, шахсони мансабдор, корхона[о,
муассиса[о ва ташкилот[о, сарфи назар аз шакл[ои моликият ва
шароити хоxагидорb ва ша[рвандон бояд дар [аrrи ветеран[о ба
аломати эътирофи хизматхои шоистаашон дар назди давлат ва
xамъият uамхорb зо[ир намоянд.
Маrомоти давлатb, корхона[о, ташкилот[о ва муассиса[о,
сарфи назар аз шакли моликият ва шароити хоxагидорb,
метавонанд дар бораи аз [исоби захира[ои худb дидани чора[ои
иловагb нисбати [имояи иxтимоии ветеран[о, ки дар ин Rонун
пешбинb нашудаанд, rарор rабул намоянд.
Моддаи 10. Ташкилоти ветеран[о
Бо маrсади [ифзи [уrуrу манфиат[ои аз тарафи Rонун [имоя
кардашавандаи
ветеран[о
дар
Xум[урии
Тоxикистон
ташкилот[ои ветеран[о барпошуда метавонанд.
Ташкилот[ои ветеран[о фаъолияти худро мувофиrи
rонунгузории Xум[урии Тоxикистон дар бораи итти[одия[ои
xамъиятb ва оинномаи ташкилот амалb менамоянд ва ба тартиби
муrарраркардаи Rонун [аr доранд дар та[ия ва rабул кардани
159
rарор[ое, ки маrомоти давлатb нисбати ветеран[о rабул
менамоянд, иштирок кунанд.
Моддаи 11. Кафолат[ои фаъолияти ташкилот[ои ветеран[о
Маrомоти давлатb, инчунин корхона[о, муассиса[о ва
ташкилот[о, сарфи назар аз шакли моликият ва шароити
хоxагидорb, дар доираи сало[ият[ои худ метавонанд ба
ташкилот[ои ветеран[о ёрии молиявb расонанд, аз [исоби
маблаuи буxет[ои дахлдор rарз ди[анд, бепул ё дар асоси
имтиёзнок дар ихтиёри он[о xою бино[о, таx[изот ва амволи
дигарро, ки барои иxрои вазифа[ои оинномавиашон заруранд,
вогузор намоянд.
Моддаи 12. Кафолат[ои фаъолияти корхона[ое, ки
моликияти ташкилот[ои ветеран[о мебошанд
Корхона[ое, ки моликияти ташкилот[ои ветеран[о
мебошанд, аз пардохти андоз[о ва боxу хироx дар маврид[о ва ба
тартибе, ки rонунгузории Xум[урии Тоxикистон муrаррар
кардааст, пурра ё rисман озод буда метавонанд.
ФАСЛИ III. КАТЕГОРИЯИ ВЕТЕРАН
Моддаи 13. Категорияи ветеран[о
Ветеран[о ба сурати комил дорои [уrуrу озоди[ои сиёсb,
иxтимоию иrтисодb ва шахсb мебошанд ва ба e[даи худ вазифа
ва масъулият[ое доранд, ки Конститутсия (Сарrонун) ва дигар
санад[ои rонунгузории Xум[урии Тоxикистон пешбинb
намудаанд.
Ветеран[о ба чунин категория[о таrсим мешаванд:
ветеран[ои Xанги Бузурги Ватанb;
ветеран[ои амалиёти xангb дар rаламрави давлат[ои дигар;
ветеран[ои хизмати [арбb;
ветеран[ои ме[нат.
Моддаи 14. Ветеран[ои Xанги Бузурги Ватанb
Ветеран[ои Xанги Бузурги Ватанb ша[рвандоне мебошанд,
ки дар амалиёти xангb барои [ифзи Ватан ё таъминоти rисм[ои
армияи амалкунанда дар минтаrа[ои амалиёти xангb бевосита
160
иштирок кардаанд, инчунин шахсоне, ки хизмати [арбиро сол[ои
Xанги Бузурги Ватанb сипарb намудаанд, дар аrибго[ шаш мо[,
ба истиснои давраи кор дар rаламрави муваrrатан аз тарафи
душман истилогардидаи ИXШС, кор кардаанд, ё барои ме[нати
фидокорона ва хизмати бенуrсон дар аrибго[ бо ордену медал[ои
ИXШС дар сол[ои Xанги Бузурги Ватанb мукофотонида
шудаанд.
Чунин шахсон ветеран[ои Xанги Бузурги Ватанb
шуморида мешаванд:
а) хизматчиёни [арбb, аз xумла ба э[тиёт xавобшудагон (ба
истеъфо баромадагон), ки хизмати [арбиро дар rисм[ои [арбb,
штаб[о ва муассиса[ои дар давраи Xанги гражданb ва Xанги
Бузурги Ватанb ба [айати армияи амалкунанда дохилшаванда
адо намудаанд, дар амалиёти дигари xангb барои [ифзи
Итти[оди XШС иштирок кардаанд, партизан[о ва пин[онкорони
Xанги гражданb ва Xанги Бузурги Ватанb;
б) хизматчиёни [арбb, аз xумла ба э[тиёт (истеъфо)
баромада, инчунин шахсони [айати ро[барb ва rатории маrомоти
кор[ои дохилb ва амнияти давлатии Итти[оди XШС, ки
хизматро дар давраи Xанги Бузурги Ватанb дар ша[р[ое адо
намудаанд, ки иштирок дар му[офизаи он[о ба собиrаи хизмат
xи[ати таъин намудани нафаrа аз рeи шарту шароити барои
хизматчиёни [арбии rисм[ои [арбии армияи амалкунанда
муrарраршуда [исоб карда мешавад;
в) шахсони [айати кирояи Армияи шeравb, Флоти [арбии
Ба[рb, reшун[о ва маrомоти кор[ои дохилb ва амнияти давлатии
ИXШС, ки дар rисм[о, штаб[о ва муассиса[ои ба [айати армияи
амалкунанда дохилшаванда дар давраи Xанги Бузурги Ватанb аз
рeи штат со[ибмансаб буданд ё дар он давра[о дар ша[р[ое
буданд, ки иштирок дар му[офизаи он[о ба собиrаи хизмат
xи[ати таъин намудани нафаrа аз рeи шарту шароити барои
хизматчиёни [арбии rисм[ои армияи амалкунанда муrарраршуда
[исоб карда мешавад.
г) шахсоне, ки дар давраи Xанги Бузурги Ватанb дар
[айати rисмхои [арбb, штаб[о ва муассиса[ои ба [айати армияи
161
амалкунанда ва флот дохилшаванда ба сифати писархонд[ои
(тарбиягирандагони) полк[о ва юнга[о шомил буданд;
д) шахсоне, ки дар амалиёти xангb бар зидди Германияи
фашистb ва иттифоrчиёни он дар сол[ои Xанги Бузурги Ватанb
дар rаламравb кишвар[ои хориxb дар [айати отряд[ои партизанb,
гурe[[ои пин[онкор ва дигар во[ид[ои зиддифашистb иштирок
кардаанд;
е) хизматчиёни [арбb, аз xумла он[ое, ки ба э[тиёт
(истеъфо) баромадаанд, шахсони [айати ро[барb ва rатории
маrомоти кор[ои дохилb ва амнияти давлатb, шахсоне аз xумлаи
xанговарон ва [айати фармонде[ии баталон[ои rиркунанда,
взвод[о ва отряд[ои му[офизати халr, ки супориш[ои Xангии
[укуматии Итти[оди XШС-ро дар давраи аз 1 январи соли 1944
то 9 маи соли 1945 дар rаламрави ИXШС, XШС Белоруссия,
XШС Литва, XШС Латвия ва XШС Эстония иxро кардаанд.
Моддаи 15. Дигар категория[ои ша[рвандоне, ки ба
ветеран[ои Xанги Бузурги Ватанb баробар карда шудаанд
Ба xумлаи ветеран[ои Xанги Бузурги Ватанb, ки дар
моддаи 14-уми ин Rонун пешбинb гардидаанд, чунин шахсон
низ дохил мешаванд:
а) коркунони во[ид[ои махсуси Комиссариати халrии ро[[о,
Комиссариати халrии алоrа, [айати шинокунандаи кишти[ои
шикорb ва наrлиётb ва [айати парвозу боркашонии авиатсияи
Комиссариати халrии саноати мо[ии собиr Итти[оди XШС,
Флоти ба[рию дарёb, [айати парвозу боркашонии авиатсияи
ро[[ои асосии ба[рии шимолb, ки дар давраи Xанги Бузурги
Ватанb ба [олати шахсони ба [айати Армияи Сурх дохилбуда
гузаронида шуда, ба манфиати армияи амалкунанда ва флот
вазифа[оро дар [удуди сар[ад[ои аrибго[ии фронт[ои
амалкунанда, минтаrа[ои оперативии флот[о иxро менамуданд,
инчунин аъзоёни экипажи кишти[ои флоти наrлиётb, ки дар
оuози Xанги Бузурги Ватанb ба бандар[ои давлат[ои дигар
боздошта шуда буданд;
б) шахсоне, ки дар объект[ои мудофиаи зидди[авоb,
мудофиаи зидди[авоии ма[аллb, дар сохтмони иншоот[ои
162
мудофиавb, база[ои ба[рb, аэродром[о ва дигар объект[ои [арбии
[удуди сар[ади аrибго[ии фронт[ои амалкунанда, дар rитъа[ои
ро[и о[ан ва автомобилии ба фронт наздик, дар госпитал[ои
эвакуатсионb ва поёзд[ои санитарb дар сол[ои Xанги Бузурги
Ватанb кор кардаанд;
в) кормандони муассиса[о, ташкилот[о (аз xумла
муассиса[о ва ташкилот[ои фар[анг ва санъат), намояндагони
восита[ои ахбори оммавb, ки дар сол[ои Xанги Бузурги Ватанb
ба [айати армияи амалкунанда ба командировка фиристода
шудаанд;
г) шахсоне, ки дар сол[ои Xанги Бузурги Ватанb аз тарафи
маrомоти [окимияти ма[аллb ба xамъоварии му[имот ва
техникаи [арбb, аз мина тоза кардани минтаrа[о ва объект[о xалб
карда шудаанд;
д) ша[рвандоне, ки дар давраи му[осираи ша[ри Ленинград
(аз 8 сентябри соли 1941 то 27 январи соли 1944) дар корхона[о,
муассиса[о ва ташкилот[ои ша[р кор кардаанд ва бо медали
«Барои мудофиаи Ленинград» мукофотонида шудаанд ва
шахсоне, ки бо нишони «Сокини Ленингради дар му[осирабуда»
мукофотонида шудаанд;
е) шахсоне, ки бо ордену медал[ои Итти[оди XШС барои
мехнати фидокорона ва хизмати бенуrсони [арбb дар аrибго[ дар
сол[ои Xанги Бузурги Ватанb мукофотонида шудаанд;
ж) шахсоне, ки дар давраи аз 22 июни соли 1941 то 3
сентябри соли 1945 дар хизмати [арбb, дар хизмати маrомоти
кор[ои дохилb ва амнияти давлатb на камтар аз шаш мо[ буданд
(uайр аз шахсоне, ки дар хизмати армияи амалкунанда rарор
доштаанд);
з) шахсоне, ки дар давраи Xанги Бузурги Ватанb дар
аrибго[ камаш шаш мо[, ба истиснои ваrти кор дар марз[ои
муваrrатан истилошудаи ИXШС, кор кардаанд;
и) собиr ма[бусони ноболиuи лагер[ои консентратсионb,
гетто ва дигар xой[ои нига[дории маxбурb, ки аз тарафи
фашистон ва иттифоrчиёни он[о дар давраи Xанги дуюми xа[он
сохта шуда буданд;
163
к) [амсари (шав[ари) маъюбони вафоткардаи Xанги
Бузурги Ватанb ва маъюбоне, ки ба он[о баробар карда шудаанд,
инчунин [амсари (шав[ари) иштирокчиёни вафоткардаи xанг,
партизан[о, пин[онкорон, ша[рвандоне, ки дар давраи му[осираи
ша[ри Ленинград дар муассиса[о, корхона[о ва ташкилот[ои
ша[р кор кардаанд ва бо медали «Барои мудофиаи Ленинград»
ва нишони «Сокини Ленингради дар му[осирабуда»
мукофотонида шуда, дар натиxаи касали[ои умумb, иллати
(маъюбии) ме[атb ва дигар сабаб[о [амчун маъюб эътироф
шудаанд (ба uайр аз шахсоне, ки дар натиxаи амал[ои
uайриrонунb маъюб шудаанд), ва нико[и дигар накардаанд.
Моддаи 16. Иштирокчиёни амалиёти xангb дар rаламрави
давлат[ои дигар
Чунин шахсон иштирокчиёни амалиёти xангb дар
rаламрави давлат[ои дигар шуморида мешаванд:
а) хизматчиёни [арбb, аз xумла ба э[тиёт (истеъфо)
баромадаги[о, e[дадорони [арбие, ки ба xамъомад[ои [арбb xалб
шудаанд, шахсони [айати rаторb ва фармонде[ии маrомоти
кор[ои дохилb ва амнияти давлатb, кормандони маrомоти мазкур
ва Вазорати мудофиаи собиr ИXШС, ки дар асоси rарори
маrомоти [окимияти давлатии ИXШС ба дигар давлат[о
фиристода шуда, [ангоми иxрои вазифа[ои [арбиашон
(хизматиашон) дар ин давлат[о дар амалиёт[ои xангb иштирок
кардаанд;
б) хизматчиёни [арбb, аз xумла ба э[тиёт (истеъфо)
баромадаги[о, шахсони [айати rаторb ва ро[барии маrомоти
кор[ои дохилb ва амнияти давлатb, xанговарон ва [айати
фармонде[ии баталон[ои rиркунанда, взвод[о ва отряд[ои
му[офизаи халr, ки [ангоми иxрои супоришоти Xангии [укуматb
дар rаламрави ИXШС дар давраи аз 10 маи соли 1945 то 31
декабри соли 1951 ё давра[ои дигар дар амалиёти xангb иштирок
кардаанд;
в) хизматчиёни баталон[ои автомобилb, ки ба Афuонистон
барои кашондани бор[о дар давраи амалиёти xангb ба ин кишвар
фиристода шудаанд;
164
г) хизматчиёни [арбии [айати парвозкунанда, ки аз
rаламрвви Итти[оди XШС барои иxрои супориш[ои Xанги ба
Афuонистон парвоз кардаанд;
д) кормандоне, ки (ба шумули аъзоёни экипаж[ои
парвозкунандаи самолёт[ои авиатсияи гражданb, ки дар давраи
амалиёти xангb дар Афuонистон парвоз кардаанд) ба rисм[ои
[арбии Rувва[ои Муссалла[и ИXШС [удуди давлат[ои дигар
хизмат расонида, маъюб шудаанд, садаме дидаанд, ё иллатнок
гардидаанд, ё бо ордену медал[ои ИXШС мукофотонида
шудаанд;
е) кормандоне, ки аз декабри соли 1979 то декабри соли
1989 ба Афuонистон ба кор фиристода шуда, мe[лати хизмати
муrарраршударо адо намудаанд ё бо сабаб[ои узрнок пеш аз
мe[лат пас фиристода шудаанд. смҳ «ҳуrуr»
Моддаи 17. Маъюбони Xанги Бузурги Ватанb ва
маъюбони амалиёти xангb дар rаламрави давлат[ои дигар
Чунин шахсон маъюбони Xанги Бузурги Ватанb ва
маъюбони амалиёти xангb дар rаламрави давлат[ои дигар1
шуморида мешаванд:
а) хизматчиёни [арбb, аз xумла ба э[тиёт (истеъфо)
баромадаги[о, (ба шумули тарбиягирандагони rисм[ои [арбb ва
юнга[о), ки хизмати [арбиро адо намудаанд ё дар rисм[ои [арбb,
штаб[о ва муассиса[ои шомили [айати армияи амалкунанда
дохилшаванда муваrrатан
rарор доштанд,
партизан[о,
пин[онкорон, коргарон ва хизматчиёне, ки дар натиxаи
ярадоршавb, садама, иллат ё бемории дар давраи Xанги
гражданb ва Xанги Бузурги Ватанb, дар минтаrа[ои ро[и о[ани
наздикии фронт, дар сохтмони иншоот[ои мудофиавb, база[ои
[арбии ба[рb, аэродром[о гирифтор шудаашон маъюб
гардидаанд ва он[ое, ки аз xи[ати таъмини нафаrа ба
хизматчиёни [арбии rисм[ои армияи амалкунанда баробар карда
шудаанд;
б) хизматчиёни [арбие, ки дар натиxаи ярадоршавb,
садама, иллат ё бемории [ангоми [ифзи Ватан ё [ангоми иxрои
165
вазифа[ои хизмати [арбb дар фронт, дар минтаrа[ои амалиёти
xангb маъюб шудаанд;
в) шахсони [айати rаторb ва ро[барии маrомоти кор[ои
дохилb ва амнияти давлатb, ки дар натиxаи ярадоршавb, садама,
иллат ё бемории [ангоми иxрои вазифа[ои хизматиашон дар
минтrа[ои амалиёти xангb ба амаломада маъюб шудаанд;
г) хизматчиёни [арбb, шахсони [айати rаторb ва ро[барии
маrомоти кор[ои дохилb ва амнияти давлатb, xанговарон ва
[айати фармонде[ии баталион[ои rиркунанда, взвод[о ва
отряд[ои му[офизаи халr, ки дар натиxаи ярадоршавb, садама,
иллат ё бемории [ангоми иxрои супориш[ои Xангии [укуматb
дар rаламрави ИXШС дар давраи аз 1 январи соли 1944 то 31
декабри соли 1951 ё давра[ои дигар ба амаломада маъюб
шудаанд;
д) шахсоне, ки дар давраи Xанги Бузурги Ватанb аз тарафи
маrомоти [окимияти ма[аллb ба xамъоварии лавозимот ва
техникаи [арбb, аз мина тоза кардани минтаrа[о ва объект[о xалб
шуда, дар натиxаи ярадоршавb, садама, иллат ё бемории дар ин
давра шудаашон маъюб шудаанд;
е) кормандони ба rисм[ои армияи амалкунанда дар
rаламрави давлат[ои дигар хизматрасонанда, ки дар натиxаи
ярадоршавb, садама, иллат ё бемории дар давраи амалиёти xанги
дар ин давлат[о мубталогаштаашон маъюб шудаанд.
Моддаи 18. Маrомоте, ки фе[ристи rисм[ои ба [айати
армияи амалкунанд дохилшаванда, фе[ристи давлат[оеро, ки дар
он[о амалиёти [арбb бо иштироки ша[рвандони Xум[урии
Тоxикистон бурда шудаанд, муайян мекунанд ва ша[рвандонро
ба категорияи ветеран[о дохил менамоянд.
Фе[ристи rисм[ои [арбb, ки ба [айати армияи амалкунанда
дохил буданд, аз тарафи {укумати Xум[урии Тоxикистон бо
пешни[оди Вазорати мудофиаи Xум[урии Тоxикистон муайян
карда мешавад.
Фе[ристи давлат[о, ша[р[о, минтаrа[о ва давра[ои амалиёти
xангb, ки бо иштироки ша[рвандони Xум[урии Тоxикистон
бурда шудаанд, инчунин ба xумлаи ветеран[ои Xанги Бузурги
166
Ватанb ва ветеран[ои амалиёти xангb дар rаламрави давлат[ои
дигар дохил намудани дигар категория[ои ша[рвандон аз тарафи
Маxлиси Олии Xум[урии Тоxикистон муайян карда мешавад.
Моддаи19. Ветеран[ои хизмати [арбb
Хизматчиёни [арбии Rувва[ои Мусалла[и Иттифоrи XШС,
Rувва[ои Мусалла[и Xум[урии Тоxикистон, reшун[ои сар[адb,
reшун[ои дохилb ва дигар во[ид[ои [арбии мувофиrи Rонун
ташкилшуда, инчунин хизматчиёни [арбии вазорат[о ва
идора[ое, ки дар он[о хизмати [арбb пешбинb шудааст, дар
сурати мавxудияти яке аз асос[ои зайл ветеран[ои хизмати [арбb
[исоб карда шудаанд:
25 соли таrвимии собиrаи хизмат ва беш аз он;
xавоб шудан аз хизмати [арбb бинобар вазъи саломатb (аз
рeи маъюбb);
xавоб шудан аз хизмати [арбb бинобар ихтисор шудани
штат[о дар сурати мавxудияти 20 соли таrвимии собиrаи хизмат
ва беш аз он;
дода шудани унвони фахрb ё мукофотонида шудан бо
орден[ою медал[ои ИXШС ва Xум[урии Тоxикистон,
мукофотонида шудан бо се дараxаи нишон[ои хизмати шоистаи
идоравb;
тартиб ва шарту шароити додани унвони «Ветерани
хизмати [арбb» аз тарафи Президенти Xум[урии Тоxикистон
муайян карда мешавад.
Моддаи 20. Ветеран[ои маrомоти [ифзи [уrуr
Ветеран[ои маrомоти [ифзи [уrуr он шахсоне мебошанд, ки
дар вазифаи rатори ё дар [айати ро[барb (аз рeи аттестатсия) дар
маrомоти кор[ои дохилb, маrомоти гумрук ва маrомоти
прокуратура хизмат мекунанд, судя[ои собиr Итти[оди XШС ва
Xум[урии Тоxикистон, инчунин судя[ои Суди иrтисодии
Итти[оди давлат[ои мустаrил, ки дорои яке аз асос[ои зайл
[астанд:
25 соли таrвимии собиrаи хизмат ва беш аз он;
167
xавоб шудан аз вазифа (хизмат) бинобар вазъи саломатb
(аз рeи маъюбb);
xавоб шудан аз вазифа (хизмат) бинобар ихтисори штат[о
дар сурати мавxудияти 20 соли таrвимии собиrаи хизмат ва беш
аз он;
дода шудани унвони фахрb ё мукофотонида шудан бо
ордену медал[ои ИXШС ва Xум[урии Тоxикистон,
мукофотонида шудан бо се дараxаи нишон[ои хизмати шоистаи
идоравb;
тартиб ва шарту шароити додани унвони «Ветерани
хизмати [арбb» аз тарафи Президенти Xум[урии Тоxикистон
муайян карда мешавад.
Моддаи 21. Ветерани ме[нат
Ветеран[ои ме[нат шахсоне мебошанд, ки дар корхона[о,
муассиса[о, ташкилот[о сарфи назар аз шакли моликият ва
шароити хоxагидорb дар давоми на камтар аз 25 соли таrвимb
(барои мард[о) ва 20 соли таrвимb (барои зан[о) кор карда, яке аз
асос[ои зеринро доранд:
дода шудани унвони фахрb ё мукофотонида шудан бо
ордену медал[ои Итти[оди XШС ё Xум[урии Тоxикистон;
мукофотонида шудан бо се дараxаи нишон[ои хизмати
шоистаи идоравb;
барои хизмат[ои шоистаашон нафаrа мегиранд.
Тартиб ва шарту шароити додани унвони «Ветерани
ме[нат» аз тарафи {укумати Xум[урии Тоxикистон муайян карда
мешавад.
Моддаи 22. Статути унвони «Rа[рамони Xум[урии
Тоxикистон», орден[о, медал[о ва унвон[ои фахрии Xум[урии
Тоxикистон
Статути унвони «Rа[рамони Xум[урии Тоxикистон»,
орден[о, медал[о ва унвон[ои фахрии Xум[урии Тоxикистон бо
санад[ои rонунгузории Xум[урииТоxикистон муайян карда
мешавад.
168
Ветеран[ое, ки ба мукофот[ои давлатии Xум[урии
Тоxикистон сарфароз гардидаанд, аз дигар [уrуrу кафолат[о ва
xубронот, ки тавассути Статути мукофот[ои мазкур мувофиrи
rонун муrаррар карда шудаанд, истифода бурда метавонанд.
Моддаи 23. Нишони сарисинагb ва ша[одатномаи ветеран
Нишон[ои сарисинагии ветеран[ое, ки дар моддаи 12-уми
ин Rонун зикр шудаанд, мукофоти давлатb буда, аз номи
Президенти
Xум[урииТоxикистон
тавассути
маrомоти
(шахсони) ба он вазифадор кардашуда супурда мешаванд.
Статути нишони сарисинагb тафассути Rонун муайян
карда мешавад ва тавсифи он аз тарафи Президенти Xум[урии
Тоxикистон тасдиr карда мешавад.(Rонун №675 аз 13.11.98с.)
{уrуr, кафолат[о ва xуброноти давлатии ветеран[о [ангоми
аз тарафи он[о нишон додани ша[одатнома[ои намунаашон
якхелае, ки Шeрои Вазирони ИXШС то 31 декабри соли 1991 ё
{укумати Xум[урииТоxикистон барои [ар як категорияи
ветеран[о муrаррар кардааст, татбиr мешавад.
Моддаи 24. Тадбир[ои умумии [ифзи [уrуrb ва иxтимоии
ветеран[о
Ба шахсоне, ки дар асоси [амин Rонун ветеран дониста
шудаанд, афзалият[ои зайл дода мешавад:
1) [уrуrи афзалиятнок барои муолиxаи бепул дар
муассиса[ои тиббии статсионарb ва амбулатории давлатb;
2) муоинаи [арсолаи диспансерb дар муассиса[ои тиббии
давлатb;
3) [ангоми ба нафаrа баромадан бепул истифода бурдан аз
поликлиника[ое, ки дар он[о ба rайд гирифта шуда буданд (аз
xумла поликлиника[ои тобеи идорb);
4) дар навбати аввал аз xои кор таъмин карда шудан, барои
бекорон бошад, - аз тарафи маrоми таъинкунандаи нафаrа дар
ма[алли истиrомат ё аз тарафи маrоми таъинкунандаи нафаrа
таъмин намудани ро[хат[о барои истиро[ат дар шифохона[о,
профилактория[о ва истиро[атго[[о;
169
5) афзалият барои табобати санаторию курортb дар ваrти
муносиб (аз рeи rоида[ои банди 9-уми [амин модда);
6) бемузд омeхтани касб[ои нав дар ма[алли кор дар
курс[ои такмили ихтисос дар системаи давлатии тайёр кардани
кадр[о ва такмил додани ихтисоси он[о бо пардохти музди
ме[нат аз xои кор дар тамоми давраи та[сил;
7) дар мавриди мувофиr истифода бурдани рухсатии
ме[натии [арсолаи пулакb ва гирифтани рухсатии иловагии
бепул;
8) афзалият [ангоми таъини нафаrа, пардохти ёрдампулb,
ки rонунгузорb муrаррар кардааст; (Rонун №290 аз 30.07.07с.)
9) афзалият [ангоми rабул шудан ба хона-интернат[о барои
пиронсолону маъюбон, марказ[ои минтаrавии хизматрасонии
иxтимоии нафаrахeрон ва шeъбаи расонидани ёрии иxтимоb дар
хона (бенавбат фаrат ба ветеран[ои Xанги Бузурги Ватанb ва
амалиёти xангb дар rаламрави давлат[ои дигар, ба категорияи
боrимондаи ветеран[о - дар навбати аввал);
10) афзалият дар истифодаи тамоми навъ[ои хидмати
алоrа, муассиса[ои маданb-равшаннамоb ва варзишию
тандурустb, харидани билет ба тамоми, навъ[ои наrлиёт (аз рeи
rоида[ои банди 9-уми [амин модда);
11) афзалият [ангоми rабул шудан ба муассиса[ои давлатии
маълумоти олb ва миёнаи касбb;
12) афзалият [ангоми дохил шудан ба кооператив[ои
манзилb,
сохтмони
манзил,
гараж,
кооператив[ои
бустонсаройсозb, ширкат[ои боuпарварию обчакорb, [ангоми
гирифтани rитъа[ои замин (дар [удуди меъёре, ки rонунгузорb
муrаррар кардааст) барои сохтмони хона[ои хусусb, хоxаги[ои
боuдорию обчакорb (аз рeи rоида[ои банди 9-уми [амин модда);
13) афзалият дар гирифтани rарз аз муассиса[ои бонки
давлатb барои харидани (сохтани) хона, манзили истиrоматии
шахсb, боuсарой, ободонии rитъаи боub ва таъмири асосии
манзил[ои ба он[о тааллуrдошта (аз рeи rоида[ои банди 9-уми
[амин модда);
170
14) бепул шахсb кунонидани манзилb ишuолкардаи
истиrоматb дар хона[ои фонди давлатb, мунисипалb ва идора[о
(аз рeи rоида[ои банди 9-уми [амин модда);
15) ба [исоби собиrаи ме[нат (собиrаи хизмат) дохил
кунонидани факти иштирок дар амалиёт[ои xангb дар [аxми
секарата (як сол ба [исоби се сол).
ФАСЛИ IV. {УRУR ВА КАФОЛАТУ XУБРОНОТИ
ДАВЛАТИИ ВЕТЕРАН{ОИ XАНГИ БУЗУРГИ ВАТАНB
Моддаи 25. {уrуr ва кафолату xуброноти давлатии
ветеран[ои Xанги Бузурги Ватанb
Ветеран[ои xанг (моддаи 14-ум) uайр аз тадбир[ои [ифзи
[уrуrb ва иxтимоb, ки дар моддаи 24-уми [амин Rонун пешбинb
шудаанд, аз [уrуr ва кафолату xуброноти давлатии зерин
истифода менамоянд:
а) умрбод аз пардохт[ои зерин озод карда мешаванд;
1) зербанди 1 хориx карда шуд. (Rонун №290 аз 30.07.07с.)
1) аз пардохти [аrrи манзили ишuолнамудаи истиrоматb.
Зимнан то 15 метри мураббаъ аз масо[ати иловагии истиrоматb
ба андозан яккарата пардохта мешавад;
2) аз пардохти [аrrи хидмати посбонии uайриидоравb,
хадамоти коммуналb (новобаста аз фонди манзилb, ба истиснои
пардохти rувваи браr ва гази табии) ва барои он[ое, ки дар
хона[ои оби гарме надошта зиндагb мекунанд, аз пардохти пули
сeзишворb дар [удуди меъёри фурeши барои а[олb
муrарраршуда ва хизматгузории наrлиётb барои расонидани ин
сeзишворb; (Rонун №9 аз 28.02.04с.)
3) аз пардохти хизмати алоrа;
4) барои гирифтани rитъа[ои замин дар он [аxме, ки
rонунгузорb барои сохтани хонаи шахсb, боuча[о, гараж,
хоxагии боuдорию полезb, чорво муrаррар кардааст;
5) аз фоизи rарзи яккаратаи муассиса[ои бонки давлатb
барои харидани (сохтани) хона, бинои шахсb, боuсаро, ободонии
rитъаи замини боu, ташкили хоxагии ёрирасон ё де[rонb;
171
6) аз дорупулb аз рeи нусхаи духтурон дар [удуди
меъёр[ое, ки {укумати Xум[урии Тоxикистон муrаррар кардааст;
7) аз [аrrи сохтану тармим кардани дандон[ои сунъb (ба
истиснои дандон[ои сунъие, ки аз металл[ои rиматба[о сохта
шудаанд) инчунин барои таъмин кардан бо навъ[ои дигари ёрии
протезию-ортопедb (ба истиснои он[ое, ки аз металл[ои
rиматба[о сохта шудаанд);
8) аз пули путёвка[о барои табобати санаторию курортb (ба
шарте, ки он[о барои корнамои[ои xангb бо ду ва зиёда аз он
орден[ои ИXШС ва Xум[урииТоxикистон мукофотонида шуда
бошанд);
9) аз ро[кирои [амаи навъ[ои наrлиёти мусофирбари ша[рb
ва наздиша[рb (ба uайр аз таксb) ва дар наrлиёти автомобилии
истифодаи умумb, (ба истиснои таксb) дар де[от дар [удуди
но[ияи маъмурии xои истиrомат, [амчунин дар наrлиёти ро[и
о[ани наздиша[рb ва автобус[ои хатти [аракати наздиша[рb;
10) аз ро[киро як бор дар ду сол [ангоми рафтуомад дар
наrлиёти ро[и о[ан, [авоb ё автомобилb ё ин ки мувофиrи хо[иши
e дар як сол як бор сафар (рафтуомад) кардан бо нархи 50 фоиз
арзоншуда бо навъ[ои наrлиётb дар боло номбурда;
б) uайр аз ин [уrуrи зерин дода мешавад:
1) дар навбати аввал (барои маъюбон бенавбат) аз xои кор,
бо нархи арзон ва барои касоне, ки кор намекунанд, аз [исоби
маrоми дахлдори таъминоти нафаrа гирифтани путёвка барои
табобати санаторию курортb;
2) дар навбати аввал шахсони барои бе[буди шароити
манзилb му[тоx, (маъюбони гурe[и 1 ва 2 бенавбат) аз [исоби
фонд[ои манзилии давлатb, мунисипалb ё идоравb бепул бо
манзили истиrоматb таъмин мешаванд (кeчондани он[о аз
манзили истиrоматии хизматb бе додани манзили истиrоматии
дигар манъ аст);
3) бенавбат гузаронидани телефони хона, зимнан барои
инвалидони xанг бепул;
4) берун аз конкурс rабул кардан ба муассиса[ои таълими
давлатии маълумоти олb ва миёнаи касбb ва дар давраи та[сил
172
дар ин муассиса[о гирифтани стипендияи зиёдтаре, ки {укумати
Xум[урииТоxикистон муrаррар кардааст;
5) аз xои кор гирифтани рухсатии иловагии бепул ба
мe[лати се [афта (маъюбони xанг то чор [афта);
6) дар навбати аввал (барои маъюбони xанг бенавбат)
таъмир намудани манзили истиrоматb;
7) гирифтани ёрдампулb барои корношоямии муваrrатb дар
натиxаи бемории умумb то се мо[ паи [ам ё то чор мо[, паи [ам
дар як соли таrвимb (маъюбони xанг мувофиrан чор ва панx
мо[);смҳ «ҳуrуr»
8) гирифтани ёрдампулb барои корношоямии муваrrатb дар
[аxми 100 фоиз, новобаста аз собиrаи ме[натb;
9) дар навбати аввал таъмин шудан бо сeзишворb.
Ба иштирокчиёни xанг, ки дар натиxаи бемори[ои умумb,
иллати ме[натb ва дигар сабаб[о (ба истиснои шахсоне, ки
маъюбиашон дар натиxаи аъмоли uайриrонунb ба амал
омадааст) маъюб шудаанд, [уrуrу кафолат[о ва xуброноти
маъюбони xанг, мувофиrи гурe[и муrаррашудаи маъюбb, бидуни
ташхиси иловагии экспертии тиббb дода мешавад.
Моддаи 26. {уrуr ва кафолату xуброноти давлатии
маъюбони xанг
Ба маъюбони xанг (моддаи 17) илова бар тадбир[ои [имояи
[уrуrиву иxтимоии дар моддаи 24-25-уми [амин Rонун
пешбинишуда [уrуr[ои зерин дода мешаванд:
1) бенавбат дар муассиса[ои давлатии табобатии
статсионарb хобидан (бар[ам додани шифохонаи маъюбони xанг
мумкин нест);
2) ба он[о мутобиrи хо[ишашон ба xои путёвка, барои
табобати санаторияву курортb дар ду сол як бор додани
xубронпулb аз рeи тартибу андозае, ки {укумати
Xум[урииТоxикистон муайян мекунад;
3) гирифтани вараrаи беморb (ба маъюбони гурe[и 1-2) дар
сурати нокифоя будани рухсатии навбатb ва иловагb барои
табобат ва рафтуомади курорт барои чанд рeзе, ки лозим бошад.
173
Зимнан ёрдампулb, сарфи назар аз он ки путёвка аз [исоби кb
дода шудааст, пардохта мешавад;
4) бенавбат гирифтани масоле[и сохтмонb барои сохтмони
манзили шахсb ва таъмири асосии хонае, ки дар он истиrомат
мекунанд;
5) таъмири асосии хона[ои хусусb аз [исоби буxети
ма[аллb ба тартибе, ки {укумати Xум[урииТоxикистон муайян
кардааст;
6) бепул сафар кардан, аз xумла барои шахсе, ки маъюбb
гурe[и 1-умро [амро[b мекунад, дар тамоми навъ[ои наrлиёти
ша[рии мусофиркаш (ба uайр аз таксb) ва дар наrлиёти
автомобилии истифодаи умумb (ба uайр аз таксb) дар де[от дар
[удуди но[ияи маъмурии xои истиrомат, инчунин [аракати
наздиша[рb;
7) дар як сол як бор бепул сафар кардан (рафтану омадан)
тавассути наrлиёти ро[и о[ан, наrлиёти [авоb ё автомобилии
байниша[рb. Ба шахсе, ки маъюбb гурe[и 1-умро дар сафар
[амро[b мекунад (на зиёдтар аз як [амро[икунанда) нархи
ра[кирои навъ[ои номбаршудаи наrлиёт 50 фоиз арзон карда
мешавад. Зимнан, маъюбони гурe[и 3-юм-дар як сол як бор аз
ро[кирои 50 фоиз арзоншудаи (рафтану омадан) бо наrлиёти
ро[и о[ан, [авоb ва наrлиёти автомобилии байниша[рb истифода
мебаранд;
Ба маъюбони Xанги Бузурги Ватанb аз рeи тартибу
мe[лате, ки {укумати Xум[урииТоxикистон муайян кардааст, бо
пешни[оди муоинаи тиббb бепул (бидуни [уrуrи фурeхтан)
автомобили сабукрави дастb идорашаванда ба муддати [афт сол
ё ин ки мотоколяска ба муддати истифодаи панxсола дода шуда,
[ароxоти хариди бензин, rисм[ои э[тиётb, инчунин хароxоти
тармиму хизматрасонии техникиашон пардохта мешавад.
Зимнан ба маъюбоне, ки аз рeи муоинаи тиббb барои бепул
мошин ё мотоколяска гирифтан [уrуr доранду онро
нагирифтаанд, [ар сол xубронпулии хароxот барои истифодаи
наrлиёт пардохта мешавад.
174
Моддаи 27. {уrуr ва кафолату xуброноти давлатии
ветеран[ои амалиёт[ои xангb дар rаламрави давлат[ои дигар
Ветеран[ои амалиёти xангb дар rаламрави давлат[ои дигар
ба uайр аз тадбир[ои [ифзи [уrуrb ва иxтимоb, ки дар моддаи 24уми [амин Rонун пешбинb шудаанд, аз кафолату xуброноти
зерин истифода мебаранд:
а) кафолату xуброноти дар моддаи 25-уми [амин Rонун
зикршуда. ба истиснои зербанд[ои 2), 3), 4)-ум ва 10)-уми банди
«а» ва зербанд[ои 3, 7-уми банди «б» - шахсоне, ки дар
сарсатр[ои «а», «б», «в»-и моддаи 16-уми [амин Rонун зикр
шудаанд, истифода мебаранд. 3имнан категорияи шахсони
мазкур хизмати коммуналb (ба истиснои пардохти rувваи браr ва
гази табии), пули хизмати алоrаро 50 фоиз кам месупоранд,
барояшон бенавбат телефони хона гузаронида мешавад. Бар
замми он, категорияи шахсони номбаршуда, ки садама дидаанд
ва ярадору иллатнок шудаанд, [аr доранд дар ду сол як бор
(рафтану омадан) дар наrлиёти ро[и о[ан, [авоb ё наrлиёти
автомобилии байниша[рb бепул сафар кунанд, ё бо хо[иши худ
дар як сол як бор дар наrлиёти зикршуда бо пардохтани 50
фоизи [аrи
ро[киро сафар кунанд;
(Rонун
№223
аз1.02.96с.,Rонун №9 аз 28.02.04с., Rонун №594 аз 12.01.10с.)
б) дар моддаи 25-уми ин Rонун зикршуда ба истиснои
зербанд[ои 1), 2), 3), 4)-ум ва 10)-уми банди «а» ва зербанд[ои 3,
7, 9-уми банди «б» он[ое, ки дар сарсатр[ои «г» ва «д»-и моддаи
16-уми [амин Rонун зикр шудаанд; (Rонун №594 аз 12.01.10с.)
в) дар моддаи 25-уми [амин Rонун зикршуда, ба истиснои
зербанд[ои 1), 2), 3), 4), 6), 7), 8) ва 10)-уми банди «а» ва
зербанд[ои 2, 3, 6, 7, 8-уми банди «б» - он[ое ки дар сарсатри
«е»-и моддаи 16-уми [амин Rонун зикр шудаанд. (Rонун №594
аз 12.01.10с.)
Моддаи 28. {уrуr ва кафолату xуброноти давлатии
коркунони ташкилот[ои махсуси Комиссариат[ои халrb ва
идора[ои собиr ИXШС
Коркунони ташкилот[ои махсуси Комиссариати халrии
ро[[о, Комиссариати халrии алоrа, [айати шинокунандагони
175
кишти[ои шикорb ва боркашон ва [айати парвозу боркашонии
Комиссариати халrии саноати мо[ии собиr ИXШС, флот[ои
ба[рию дарёb, [айати парвозкунандагону боркашонии авиатсияи
Саридораи ро[[ои Ба[ри Шимолb (Главсевморпуть), ки дар
давраи Xанги Бузурги Ватанb ба [олати шахсони ба [айати
Армияи Сурх дохилбуда гузаронида шуда, ба манфиати армияи
амалкунанда ва флот супориш[оро дар [удуди сар[ад[ои
аrибго[ии фронт[ои амалкунанда, минтаrа[ои оперативии флот[о
иxро менамуданд, аъзоёни экипаж[ои кишти[ои флоти
боркашон, ки дар аввал[ои Xанги Бузурги Ватанb дар бандар[ои
дигар давлат[о боздошта шудаанд, [амчунин шахсони дар
сарсатр[ои «в» ва «г»-и моддаи 15-уми [амин Rонун зикршуда
илова бар тадбир[ои [ифзи иxтимоb, ки дар моддаи 24-уми [амин
Rонун пешбинb шудаанд, аз [уrуr ва кафолату xуброноти зерини
давлатb истифода мебаранд:
1) гирифтани rарзи бефоизи яккарата аз муассиса[ои бонки
давлатb барои харидани (сохтани) хонаи хусусии истиrоматb,
боuсаро ва ободонии rитъаи замини боub;
2) бепул гирифтани rитъа[ои замин дар [аxме, ки
rонунгузорb барои сохтмони манзили истиrоматb, хоxагии
боuдорию полизb ва де[rонb муайян кардаанд;
3) дар навбати аввал гузаронидани телефони хона;
4) аз рeи нусха[ои духтурон бепул гирифтани дору[о дар
[удуди меъёре, ки {укумати Xум[урииТоxикистон муrаррар
кардааст ва бепул ва дар навбати аввал сохтану таъмир кардани
дандон[ои сунъb (ба истиснои дандон[ои сунъие, ки аз
металл[ои rиматба[о сохта мешаванд) дар дармонго[[ои ма[алли
истиrомат;
5) гирифтани рухсатии иловагии бепул соле ба муддати то
се[афта;
6) бепул сафар кардан бо тамоми навъ[ои наrлиёти
мусофиркаши ша[р ва наrлиёти мусофиркаши наздиша[рb (ба
uайр аз таксb) ва наrлиёти автомобилии истифодаи умумb (ба
uайр аз таксb) дар де[от дар [удуди но[ияи маъмурии xои
истиrомат, инчунии дар наrлиёти ро[и о[ани наздиша[рb ва
автобус[ои хати [аракати наздиша[рb;
176
7) озод будан аз пардохти хонапулb, хизмати коммуналb
(ба истиснои пардохти rувваи браr ва гази табии) ва хизмати
алоrа.( Rонун №9 аз 28.02.04с.)
Моддаи 29. {уrуr ва кафолату xуброноти давлатии
ша[рвандоне, ки дар давраи му[осираи ша[ри Ленинград (аз 8
сентябри соли 1941 то 27 январи соли 1944) дар корхона[о,
муассиса[о ва ташкилот[ои ша[р кор карда, бо медали «Барои
мудофиаи Ленинград» ё нишони «Ба сокини Ленингради дар
му[осирабуда» мукофотонида шудаанд
Ша[рвандоне, ки дар давраи му[осираи ша[ри Ленинград
(аз 8 сентябри соли 1941 то 27 январи соли 1944) дар корхона[о,
муассиса[о ва ташкилот[ои ша[р кор карда, бо медали «Барои
мудофиаи Ленинград» ё нишони «Ба сокини Ленингради дар
му[осирабуда» мукофотонида шудаанд, илова бар тадбир[ои
[ифзи [уrуrb ва иxтимоb, ки дар моддаи 24-уми [амин Rонун
пешбинb шудаанд, аз [уrуr ва кафолату xуброноти зерини
давлатb истифода мебаранд:
1) гирифтани rарзи бефоизи яккарата аз муассиса[ои бонки
давлатb барои харидани (сохтани) хонаи хусусии истиrоматb,
хоxагии боuдорb ё де[rонb;
2) дар навбати аввал бепул ва бенавбат гирифтани манзили
истиrоматb дар хона[ои мансуби фонди манзилии давлатb,
мунисипалb ва идоравb барои шахсоне, ки му[тоxи бе[тар
кардани шароити манзилb мебошанд, дар навбати аввал таъмир
намудани манзил[ои истиrоматии он[о;
3) бенавбат гузаронидани телефони хона;
4) бепул гирифтани rитъа[ои замин дар [аxме, ки
rонунгузорb барои сохтмони манзилb истиrоматии шахсb,
хоxагии боuдорию полизb муайян кардааст;
5) бепул гирифтани дору[о аз рeи нусхаи духтурон дар
[удуди меъёре ки {укумати Xум[урии Тоxикистон муrаррар
кардааст;
6) бепул сохтану таъмир кардани дандон[ои сунъb (ба
истиснои дандон[ои сунъие, ки аз металл[ои rиматба[о сохта
177
шудаанд), ва таъмин намудан бо дигар навъ[ои дандон[ои сунъb
ва маснуоти ортопедb;
7) гирифтани рухсатии иловагии бепул ба мe[лати то се
[афта дар як сол;
8) аз xои кор таъмин шудан бо ро[хат ба шифохона[о,
дармонго[[о, хона[ои истиро[ат бо нархи арзон ва касони
корнакунанда аз тарафи маrомоти нафаrа бо ро[хат[ои бепул
таъмин карда мешаванд;
9) бепул таъмин шудан бо ро[хат[о аз рeи муоинаи тиббb
барои табобати санаторию курортb дар давраи аз октябр то
апрел;
10) бепул сафар кардан дар тамоми навъ[ои наrлиёти
мусофиркаши ша[рb ва наздиша[рb (ба uайр аз таксb) ва
наrлиёти автомобилии истифодаи умумb (uайр аз таксb) дар
де[от дар [удуди но[ияи маъмурии xои истиrомат, инчунин дар
наrлиёти ро[и о[ани байниша[рb ва автобус[ои хати [аракати
наздиша[рb;
11) бепул сафар кардан дар ду сол як бор (рафтану омадан)
дар наrлиёти ро[и о[ан, [авоb ё наrлиёти автомобилии
байниша[рb ё ин ки дар як сол як бор сафар кардан ба навъ[ои
наrлиёти номбаршуда бо 50 фоиз кам кардани ро[киро;
12) озод будан аз пардохти хонапулb. Зимнан пули
масо[ати иловагии манзилb истиrоматb (то 15 метри мураббаъ)
дар [аxми яккарата пардохта мешавад;
13) озод будан аз паддохти музди хизмати посбонии
uайриидоравb, хизмати коммуналb ва хизмати алоrа. Зимнан
шахсоне, ки хона[ояшон маркази гармиди[анда надорад, - аз
пардохти пули сeзишворb, ки дар [удуди меъёр[ои барои фурeш
ба а[олb муrаррар карда шудаанд ва хизмати наrлиётb барои
овардани ин сeзишворb.
Моддаи 30. {уrуr ва кафолату xуброноти давлатии
шахсоне, ки сол[ои Xанги Бузурги Ватанb дар объект[ои [арбии
[удуди сар[ади аrибго[ии фронт[ои амалкунанда кор мекарданд
Шахсоне, ки дар объект[ои мудофиаи зидди[авоb,
мудофиаи зидди[авоии ма[аллb, сохтмони иншоот[ои
178
мудофиавb, база[ои ба[рb, аэродром[о ва дигар объект[ои [арбии
[удуди сар[ади аrибго[ии фронт[ои амалкунанда, дар минтаrа[ои
наздифронтии ро[и о[ан ва автомобилгард, дар шифохона[ои
сайёр (эвакуасионb), ва поезд[ои санитарb дар давраи Xанги
Бузурги Ватанb кор кардаанд, илова бар тадбир[ои [ифзи [уrуrb
ва иxтимоb, ки моддаи 21-уми [амим Rонун пешбинb намудааст
аз [уrуr ва кафолату xуброноти давлатии зерин истифода
мебаранд:
1) гирифтани rарзи яккаратаи бефоизи муассиса[ои бонки
давлатb барои харидани (сохтани) хонаи истиrоматии хусусb,
боuсарой ва ободонии rитъаи замини боu аз рeи тартиб ва [аxме,
ки rонунгузорb муrаррар кардааст;
2) бепул гирифтани rитъа[ои замин дар [аxме, ки
rонунгузорb барои сохтмони манзили хусусb ва ташкили
хоxагии де[rонb муайян кардааст;
3) 50 фоиз кам кардани нархи дору[ои аз рeи нусхаи
духтурон гирифташаванда дар [удуди меъёр[ое, ки {укумати
Xум[урииТоxикистон муrаррар кардааст;
4) гирифтани рухсатии иловагии бепул ба мe[лати то се
[афта дар як сол;
5) бепул сафар кардан дар тамоми навъ[ои наrлиёти
мусофиркаши ша[рb ва наrлиёти мусофиркаши наздиша[рb (ба
uайр аз таксb) ва наrлиёти автомобилии истифодаи умумb дар
де[от (ба uайр аз таксb) дар [удуди но[ияи маъмурии xои
истиrоматb, инчунин дар наrлиёти ро[и о[ани наздиша[рb ва
автобус[ои хатти [аракати наздиша[рb;
6) озод будан аз пардохти пули манзил, хизмати
коммуналb (ба истиснои пардохти rувваи браr ва гази табии),
пардохти пули хизмати алоrа; Rонун №9 аз 28.02.04с.)
7) касонеро, ки дар натиxаи бемории умумb маъюби гурe[и
I ва II шудаанд, аз манзили хизматии ишuолкардаашон бидуни
барояшон беподош додани иrоматго[и дигар хориx намудан
мумкин нест.
Моддаи 31. {уrуr ва кафолату xуброноти давлатии
шахсоне, ки аз 22 июни соли 1941 то 3 сентябри соли 1945 на
179
камтар аз шаш мо[ дар хизмати [арбb, хизмати маrомоти кор[ои
дохилb ва амнияти давлатb будаанд (ба uайр аз шахсони дар
[айати армияи амалкунанда буда ё барои хизмати бенуrсони
[арбии сол[ои Xанги Бузурги Ватанb дар аrибго[ бо ордену
медал[ои ИXШС мукофотнидашуда)
Шахсоне, ки аз 22 июни соли 1941 то 3 сентябри соли 1945
камаш 6 мо[ дар хизмати [арбb, хизмати маrомоти кор[ои дохилb
ва амнияти давлатb будаанд (uайр аз шахсонb дар [айати армияи
амалкунанда буда ё, барои хизмати бенуrсони [арбb дар аrибго[,
сол[ои Xанги Бузурги Ватанb бо ордену медал[ои ИXШС
мукофотонида шудаанд), ба uайр аз тадбир[ои [имояи [уrуrию
иxтимоb, ки моддаи 24-уми [амин Rонун пешбинb кардааст, аз
[уrуr ва кафолату xуброноти зайли давлатb истифода мебаранд:
1) гирифтани кредит[ои якдафъагии бефоизи муассиса[ои
бонки давлатb барои харидани (сохтани) манзил, хонаи
истиrоматии шахсb, боuсарой, ободонии rитъаи замини боu,
ташкили хоxагии ёрирасон ва де[rонb ба тартибе, ки rонунгузорb
муrаррар кардааст;
2) маъюбони гурe[[ои I ва II аз хона[ои хизматb, ки дар он
зиндагb мекунанд, бе додани дигар манзили бепул кeчонда шуда
наметавонанд;
3) гирифтани рухсатии иловагии бепул ба мe[лати то се
[афта дар як сол;
4) рафтуои бепул дар [амаи навъ[ои наrлиёти
мусофиркаши ша[рb (uайр аз таксb), инчунин 50 фоиз кам
кардани музди рафту омад бо наrлиёти мусофиркаши
наздиша[рb ва наrлиёти автомобилии истифодаи умумb дар
де[от дар [удуди но[ияи маъмурии xои истиrомат.
Моддаи 32. {уrуrу кафолат[о ва xуброноти шахсоне, ки дар
давраи Xанги Бузурги Ватанb на камтар аз шаш мо[ дар аrибго[
кор кардаанд, ба истиснои замони кор дар ма[ал[ои муваrrатан
истилошудаи ИXШС, ё барои ме[нати фидокоронаи сол[ои
Xанги Бузурги Ватанb дар аrибго[ бо ордену медал[о
мукофотонида шудаанд
Шахсоне, ки дар давраи Xанги Бузурги Ватанb камаш шаш
мо[ дар аrибго[ кор кардаанд, ба истиснои замони кор кардан
180
дар ма[ал[ои муваrrатан истилошудаи ИXШС ё барои ме[нати
фидокоронаи сол[ои Xанги Бузурги Ватанb дар аrибго[ бо
ордену медал[ои ИXШС мукофотонида шудаанд, бар замми
тадбир[ои [имояи [уrуrию иxтимоии дар моддаи 24 Rонуни
мазкур пешбинишуда аз [уrуr ва кафолату xуброноти давлатии
дар модда[ои 25, 26 ва банди 2 моддаи 31 Rонуни мазкур
пешбинишуда истифода мебаранд. (Rонун №594 аз 12.01.10с.)
Моддаи 33. {уrуr ва кафолату xуброноти собиr асирони
ноболиuи конслагер[ои фашистb
Асирони собиr ноболиuи лагер[ои консентратсионb, гетто
ва дигар xой[ои ниго[дории маxбурb, ки фашистон ва
иттифоrчиёни он[о дар давраи Xанги Бузурги Ватанb ташкил
карда буданд, бар замми [имояи [уrуrb ва иxтимоии дар моддаи
24-уми [амин Rонун пешбинишуда, аз [уrуr ва кафолату
xуброноти давлатии зайл истифода мебаранд:
1) гирифтани rарзи бефоиз аз муассиса[ои бонки давлатb
барои харидани (сохтани) манзил, хонаи истиrоматии шахсb,
боuсарой, ободонии rитъаи боu, ташкили хоxагии ёрирасон ё
де[rонb ба тартибе, ки rонунгузорb муrаррар кардааст;
2) озод будан аз пардохти пули манзил, хизмати
коммуналb (ба истиснои пардохти rувваи браr ва гази табии) ва
хизмати алоrа, касоне, ки дар хона[ои маркази гармиди[анда
надошта сукунат доранд, аз пули сeзишворb дар [удуди
меъёр[ое, ки барои фурeш ба а[олb муrаррар шудааст; (Rонун
№9 аз 28.02.04с.)
3) дар навбати аввал гузаронидани телефони хона;
4) 50 фоиз кам кардани пардохти пули дору[ои аз рeи
нусхаи (ресепти) духтур харидашаванда дар [удуди меъёр[ое, ки
{укумати Xум[урии Тоxикистон муrаррар намудааст, [амчунин
пардохти пули сохтан ва таъмир кардани протез[ои дандон (ба
истиснои протез[о аз маъдан[ои rиматба[о) ва дигар ёрии
протезию ортопедb аз рeи нишондоди тиббb;
5) гирифтани рухсатии бепул ба муддати то се [афта дар як
сол;
181
6) соле як маротиба 50 фоиз кам кардани нархи рафтуомад
дар наrлиёти ро[и о[ан, наrлиёти [авоb ё наrлиёти автомобилии
байниша[рb ва ё бо хо[иши худ дар ду сол як маротиба дар
наrлиёти фавкуззикр бепул рафтуомад кардан;
7) бепул рафтуомад кардан дар тамоми навъ[ои наrлиёти
мусофиркаши ша[рb ва наrлиёти мусофиркаши наздиша[рb (ба
uайр аз таксb) ва наrлиёти автомобилии истифодаи умумb (ба
uайр аз таксb) дар де[от дар [удуди но[ияи маъмурии xои
истиrомат, инчунин дар наrлиёти ро[и о[ани наздиша[рb ва
автобус[ои хатти [аракати наздиша[рb.
ФАСЛИ V. {УRУR ВА КАФОЛАТУ XУБРОНОТИ ДАВЛАТИИ
ШАХСОНЕ, КИ БАРОИ ХИЗМАТ{ОИ ШОЁН БО ОРДЕНУ
МЕДАЛ{О МУКОФОТОНИДА ШУДААНД
Моддаи 34. {уrуr ва кафолату xуброноти Rа[рамон[ои
Итти[оди Шeравb ва ашхоси бо се дараxаи ордени «Шараф»
мукофотонидашуда
Rа[рамон[ои Итти[оди Шeравb ва ашхоси бо се дараxаи
ордени «Шараф» мукофотонидашуда илова ба тадбир[ои [имояи
[уrуrb ва иxтимоие, ки дар моддаи 24, зербанд[ои 2), 3), 4), 5), 6),
7), 9)-уми банди «а» ва зербанд[ои 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9-уми банди
«б»-и моддаи 25, сарсатр[ои 1, 3, 4, 5-уми rисми якуми моддаи
26-уми [амин Rонун пешбинb шудаанд, аз [уrуr ва кафолату
xуброноти давлатии зайл истифода мебаранд; (Rонун №594 аз
12.01.10с.)
1) таъини нафаrа барои хизмат[ои шоён;
2) соле як маротиба рафтуомади бепул бо наrлиёти ро[и
о[ан (вагони купейдор), наrлиёти [авоb ё автомобилии
байниша[рb;
3) банди 3 хориx карда шуд; (Rонун №290 аз 30.07.07с.)
3) соле як маротиба аз xои кор ва барои шахсоне, ки кор
намекунанд, аз xониби маrомоти нафаrа таъмин шудан бо
путёвкаи бепул барои муолиxаи санаторию курортb мутобиrи
хулосаи муассисаи тиббb;
182
4) додани масо[ати иловагии истиrомат дар бино[ои фонди
манзили давлатb, мунисипалb ё идоравb то 20 метри мураббаъ.
Бо rарори маrомоти ма[аллии [окимияти иxроияи xои
таваллуди Rа[рамони Итти[оди Шeравb ва шахси бо се дараxаи
ордени «Шараф» мукофотонидашуда хотираи он[о бо гузоштани
номашон ба кeчаю майдон[о, гулгашт[о, мактабу ма[ал[ои
а[олинишин, объект[ои физикию географb ё бо тадбир[ои
дигари дар rонунгузорb пешбинигардида абадb гардонида
мешавад. смҳ «ҳуrуr»
Моддаи 35. {уrуr ва кафолату xуброноти давлатии
Rа[рамон[ои Ме[нати Сотсиалистb ва ашхоси бо се дараxаи
ордени «Шарафи Ме[натb» мукофотонидашуда
Rа[рамон[ои Ме[нати Сотсиалистb ва ашхоси бо се
дараxаи ордени «Шарафи Ме[натb» мукофотонидашуда илова
ба [имояи [уrуrию иxтимоие, ки дар моддаи 24, зербанд[ои 1), 2),
3), 4), 5), 6), 9)-уми банди «а», зербанд[ои 2, 3, 4, 5, 8-уми банди
«б»-и моддаи 25, сарсатр[ои 1, 3, 4, 5-уми rисми якуми моддаи
26 ва банд[ои 1), 2), 3)-уми rисми якуми моддаи 34-уми [амин
Rонун пешбинb шудааст, ба бепул гирифтани масо[ати иловагии
манзилb истиrоматb то 15 метри мураббаъ [аr доранд. (Rонун
№594 аз 12.01.10с.)
Моддаи 36. {уrуr ва кафолату xуброноти шахсоне, ки бо се
дараxаи ордени «Барои хизмати Ватан дар Rувва[ои Мусалла[и
ИXШС» мукофотонда шудаанд
Шахсони бо се дараxаи ордени «Барои хизмати Ватан дар
Rувва[ои Мусалла[и ИXШС» мукофотонидашуда бар замми
тадбир[ои [имояи [уrуrb ва иxтимоии дар моддаи 24, зербанд[ои
1), 2), 5), 9)-уми банди «а»», зербанд[ои 2, 4, 5, 7-уми банди «б»и моддаи 25, банди 4-уми rисми якуми моддаи 34-уми [амин
Rонун пешбинишуда [аr доранд, ки соле як маротиба бо
наrлиёти ро[и о[ан (вагони купейдор) бепул рафту омад кунанд
ва хароxоти хизмати комуналиро дар [аxми 50 фоиз кам
мепардозанд. (Rонун №223 аз1.02.96с., Rонун №594 аз
12.01.10с.)
183
ФАСЛИ VI. {УRУR ВА КАФОЛАТУ XУБРОНОТИ ДАВЛАТИИ
ВЕТЕРАН{ОИ ХИЗМАТИ {АРБB, МЕ{НАТ ВА МАRОМОТИ
{ИФЗИ {УRУR ВЕТЕРАН{О - ША{РВАНДОНИ ДАВЛАТ{ОИ
ДИГАР
Моддаи 37. {уrуr ва кафолату xуброноти ветеран[ои
хизмати [арбb
Ветеран[ои хизмати [арбb (моддаи 19) бар замми
тадбир[ои [имояи [уrуrию иxтимоие, ки дар моддаи 24-уми
[амин Rонун ва санад[ои rонунгузории Xум[урииТоxикистон
дар бораи статуси хизматчиёни [арбе пешбинb шудааст, аз [уrуr
ва кафолату xуброноти давлатии зайл истифода мебаранд:
1) банди 1 хориx карда шуд. (Rонун №290 аз 30.07.07с.)
1) дар навбати аввал таъмин шудан бо манзили бепул дар
иморат[ои фонди манзилии давлатb, мунисипалb ва идоравb.
Зимнан аз манзил хориx кардани хизматчиёни [арбии аз хизмати
[арбb xавобшуда бидуни барояшон додани манзили дигар манъ
аст;
2) гирифтани масо[ати иловагии истиrоматb то 9 метри
мураббаъ (барои [айати афсарони олирутба);
3) 50 фоиз кам кардани пули пардохти манзил ва хизмати
коммуналb(ба истиснои пардохти rувваи браr ва гази табии);
(Rонун №9 аз 28.02.04с.)
4) таъмини муолиxаи санитарию курортb аз [исоби
Вазорати мудофиаи Xум[урииТоxикистон. Дар ин сурат
шахсоне, ки аз Вазорати мудофиаи Xум[урииТоxикистон ро[хат
мегиранд, як [иссаи арзиши ро[хатро мувофиrи тартиб ва
андозаи муrарраркардаи rонун мепардозанд;
5) озод намудан аз пардохти пули рафтуомад дар [амаи
навъ[ои наrлиёти мусофиркаши ша[рb ва наздиша[рb (ба
истиснои таксb) ва наrлиёти автомобилии истифодаи умумb
(uайр аз таксb) дар де[от.
Ба ветеран[ои дорои унвони генерал [ангоми фиристода
шуданашон барои хизматрасонии тиббb ва муолиxаи санаторию
курортb ба муассиса[ои тиббии [арбb, санаторияву
184
истиро[атго[[о мутобиrи путёвка[ое, ки муассиса[ои тиббии
[арбb меди[анд, [уrуr дода мешавад, ки дар асоси хулосаи
муассиса[ои марбутаи тиббии [арбии Вазорати мудофиаи
Xум[урииТоxикистон аз [исоби маблаuи идораи дахлдор барои
муолиxаи статсионарb рафта оянд.
Моддаи 38. {уrуr ва кафолату xуброноти давлатии
ветеран[ои маrомоти [ифзи [уrуr
Ветеран[ои маrомоти [ифзи [уrуr бар замми тадбир[ои
[имояи [уrуrии иxтимоие, ки дар моддаи 24-уми [амин Rонун,
санад[ои rонунгузорb оид ба статуси шахсони [айати rаторb ва
ра[барии маrомоти кор[ои дохилb, шахсони дорои унвони
махсуси маrомоти гумрук, судя[о ва кормандони прокурорию
тафтишотии маrомоти прокуратура аз [уrуr ва кафолату
xуброноти давлатии зайл истифода мебаранд:
1) таъин кардани нафаrа, пардохтани замимапулb ва
иловапулb ба нафаrа мутобиrи Rонун «Дар бораи таъмини
нафаrаи хизматчиёни [арбb»;
2) [исоб кардани ваrти хизмат (собиrаи хизмат) ба собиrаи
ме[нат (як бар як);
3) озод кардан аз пардохти пули рафтуомад дар тамоми
навъ[ои наrлиёти мусофиркаши ша[рb ва наздиша[рb (ба uайр аз
таксb) ва дар наrлиёти автомобилии истифодаи умум (ба uайр аз
таксb) дар де[от;
4) дар навбати аввал гирифтани хона, аз xумла масо[ати
иловагии манзил то 9 метри мураббаъ (масо[ати иловагb ба
шарте дода мешавад, ки унвон, дараxа (рутба) ба унвони
генерал-майор ва унвони аз он болотар, мутобиr бошад);
5) 50 фоиз кам кардани пардохти пули манзил, хизмати
коммуналb(ба истиснои пардохти rувваи браr ва гази табии).
(Rонун №9 аз 28.02.04с.)
Моддаи 39. {уrуr ва кафолату xуброноти давлатии
ветеран[ои ме[нат
Ветеран[ои ме[нат [ангоми ба нафаrа баромадан бар замми
тадбир[ои [имояи [уrуrию иxтимоие, ки дар моддаи 24, банди 3185
юми моддаи 38-уми [амин Rонун пешбинb шудаанд, аз [уrуr ва
кафолату xуброноти давлатии зайл истифода мебаранд:
1) гирифтани кeмаки моддb ё молиявb аз [исоби маблаuи
корхона[о;
2) гирифтани иловапулb ба нафаrа;
3) барои он[ое, ки ба нафаrаи пиронсолb баромадаанд,
ниго[ доштани собиrаи муттасили ме[натb;
4) дар навбати аввал гирифтани манзил (дар [олат[ои
пешбиникардаи Rонун).
Ветеран[ои ме[нат ваrти ба нафаrа баромадан аз [уrуrи
аъзои коллективи ме[атии корхона[о, муассиса[о ва
ташкилот[ое, ки он[о пеш аз нафаrахeр шудан дар он xо кор
мекарданд, истифода мебаранд. {уrуrи бе[буди шароити
манзилии он[о ва иштироки он[о дар хусусигардонb ва
са[[омикунонии корхона, муассиса ва ташкилот боrb мемонад.
Моддаи 40. {уrуr ва кафолату xуброноти давлатии
ветеран[о - ша[рвандони давлат[ои дигар, ки муваrrатан муrими
Xум[урии Тоxикистон мебошанд
Ветеран[о - ша[рвандони давлат[ои собиr ИXШС,
ша[рвандони хориxb ва шахсони бетабаа, ки муваrrатан муrими
Xум[урииТоxикистон гаштаанд, аз [уrуr ва кафолату xуброноти
зерини давлатb истифода мебаранд:
а) ветеран[ои xанг;
аз рeи нусха[ои (ресепт[ои) духтурон бепул гирифтани
дорувор
(дар
[удуди
меъёр[ое,
ки
{укумати
Xум[урииТоxикистон муайян месозад);
муолиxаи бепул дар муассиса[ои тиббии давлатb;
б) ветеран[ои [амаи категория[о:
рафтуомади бепул дар тамоми навъ[ои наrлиёти
мусофиркаши ша[рb ва наздиша[рb (ба истнои таксb) ва дар
наrлиёти автомобилии истифодаи умум дар де[от;
бенавбат истифода бурдан аз хизмати алоrа ва муассиса[ои
спортию солимгардонb ва маданию маърифатb;
бенавбат харидани билет ба [амаи навъ[ои наrлиёт.
186
ФАСЛИ VII. {УRУR ВА КАФОЛАТУ XУБРОНОТИ АЪЗОИ
ОИЛАИ ВЕТЕРАН{О
Моддаи 41. Шахсоне, ки аъзои оилаи ветеран[о дониста
мешаванд.
Шахсони зайле, ки якxоя бо оилаи ветеран зиндагb
мекунанд, аъзои оилаи e дониста мешаванд:
а) волидайн (моддар, падар);
б) [амсарон (шав[ар, зан);
в) фарзандони ба синни 18 нарасида ё калонтар аз ин син,
агар он[о дар муассиса[ои таълимии олb ё миёнаи касбb та[сил
намоянд;
г) бародарон, хо[арон ва набера[ои uайриrобили ме[нат,
агар он[о дар таъминоти ветеран бошанд;
д) бобо, бибb ё дигар ашхоси uайриrобили ме[нат, ки дар
таъминоти ветеран мебошанд.
Моддаи 42. {уrуr ва кафолату xуброноти давлатии аъзои
оилаи ветеран
Аъзои оилаи ветеран аз [уrуr ва кафолату xуброноти зайли
давлатb истифода мебаранд:
а) 50 фоиз кам кардани пардохти пули хизмати
коммуналb(ба истиснои пардохти rувваи браr ва гази табии)
барои аъзои оилаи ветеран, ки дар сарсатри «а» моддаи 27, дар
модда[ои 25, 26, 28, 29, 30, 33, 35 ва 36-уми [амин Rонун зикр
шудаанд; (Rонун №9 аз 28.02.04с.)
б) 50 фоиз кам кардани пардохти пули манзил барои аъзои
оилаи ветеран, ки дар модда[ои 26, 31, 35-уми ин Rонун зикр
шудаанд;
в) аз пардохтани пули хизмати коммуналb(ба истиснои
пардохти rувваи браr ва гази табии) озод намудани аъзои оилаи
ветеран, ки дар моддаи 34-уми [амин Rонун зикр
шудаанд.(Rонун №9 аз 28.02.04с.)
Моддаи 43. {уrуr ва кафолату xуброноти иловагии
давлатии аъзои оила[ои ветеран[ои Xанги Бузурги Ватанb ва
187
ветеран[ои амалиёти xангb дар rаламрави давлат[ои дигар, ки
[алок шудаанд (фавтидаанд)
Аъзои оила[ои ветеран[ои Xанги Бузурги Ватанb ва
ветеран[ои амалиёти Xангии дар rаламрави давлат[ои дигар
[алокшуда (фавтида), ки дар модда[ои 14, 16 ва 17-уми [амин
Rонун зикр шудаанд, ба замми тадбир[ои [имояи [уrуrb ва
иxтимоии дар моддаи 42-юми ин Rонун пешбинишуда аз [уrуr
ва кафолату xуброноти зайли давлатb истифода мебаранд:
1) таъини нафаrа ба сабаби гум кардани саробон ва
андозбандии имтиёзнок;
2) гирифтани ёрдампулb барои гeрондан дар [адди меъёре,
ки rонунгузорb муrаррар кардааст;
3) ба моликияти оила додани автомобили сабукрав ё
мотоколяскае, ки маъюб бепул гирифта буд;
4) дар навбати аввал бо манзил бепул таъмин намудани
ашхоси му[тоxи бе[будии шароити манзил;
5) кам кардани пули пардохти сeзишворb (дар [аxми 50
фоиз) дар [удуди меъёре, ки сокинони хона[ои марказгармb
надошта мехаранд;
6) гирифтани кредити яккаратаи имтиёзноки муассиса[ои
бонкb барои харидани (сохтани) квартира, хонаи истиrоматb,
боuсарой, ободонии rитъа[ои боu, ташкили хоxагии ёрирасон ё
де[rонb;
7) [уrуrи имтиёзноки дохилшавb ба кооператив[ои
манзилb, сохтмони манзил, гараж[о ва кооператив[ои дигар,
ширкат[ои боuу полизb;
8) бепул гирифтани rитъаи замин ба андозаи дар Rонун
муайяншуда барои сохтмони манзил, ба ро[ мондани хоxагии
боuу полизb ё де[rонb;
9) норавоии аз хона[ои истиrоматии хизматb баровардани
оила[ои ветеран[ои [алокшуда (фавтида) бе ин ки ба он[о хонаи
дигари истиrоматb бепул дода шавад;
10) бепул истифода кардан аз поликлиника[о [ангоми ба
нафаrа баромадан, ки аъзои оила дар замони зинда будани
ветерани [алокшуда (фавтида) вобаста карда шуда буданд;
188
11) дар асоси нусха[ои (ресепт[ои) духтурон ба [адди
меъёр
ва
тартиби
муrарраркардаи
{укумати
Xум[урииТоxикистон аз дору бепул таъмин намудани волидайн,
зани (шав[ари) ветерани [алокшуда (фавтида);
12) [уrуrи имтиёзнок барои таъмин карда шудан бо
путёвкаи санатория[о, профилактория[о, истиро[атго[[о (дар
сурати xоиз будани муолиxаю истиро[ат аз ниго[и тиббb) аз
охирин xои кори ветерани [алокшуда (фавтида);
13) бепул сафар кардани волидайн, зани (шав[ари)
ветерани [алокшуда (фавтида) дар тамоми навъ[ои наrлиёти
мусофиркаши ша[рb, наздиша[рb (ба uайр аз таксb) ва дар
наrлиёти автомобилии истифодаи умуми де[от (ба uайр аз таксb)
дар [удуди но[ияи маъмурии xои истиrомат, [амчунин дар
наrлиёти ро[и о[ани хатти наздиша[рb ва дар автобус[ои
маршрут[ои наздиша[рb;
14) дар навбати якум rабул кардани зани (шав[арb)
ветерани [алокшуда (фавтида) ба хона-интернат[ои пиронсолону
маъюбон, ба марказ[ои хизматрасонии иxтимоb, [амчунин
бенавбат rабул намудани он[о барои хизматрасонb аз тарафи
шeъба[ои кeмаки иxтимоb дар хона;
{уrуrу кафолатхо ва xуброноти давлатb ба волидайни зани
(шав[арb) дубора аrди нико[ накарда, сарфи назар аз ин ки он[о
нонхeри ветерани Xанги Бузурги Ватанb, ветерани амалиёти
xангb мебошанд ё не ва сарфи назар аз гирифтани [ар навъи
нафаrа ва музди кор, [амчунин ба шахсони дар банди «и»
моддаи 15-уми [амин Rонун зикршуда дода мешаванд.
{уrуr ва кафолату xуброноти давлатb, ки барои аъзои оилаи
ветеран[ои [алокшудаи Xанги Бузурги Ватанb ва ветеран[ои
амалиёти Xангии rаламрави давлат[ои дигар муrаррар карда
шудаанд, ба аъзои оила[ои хизматчиёни [арбb, шахсони [айати
rаторb ва [айати ро[барии маrомоти кор[ои дохилb ва амнияти
давлатb, шахсони дорои унвони махсуси маrомоти гумрук,
судя[о ва кормандони прокурорию тафтишотии маrомоти
прокуратура, ки [ангоми иxрои хизмати [арбb ё вазифа[ои
хизматb, ё дар асирb ва ё мутобиrи тартиби муrарраркардаи
189
Rонун дар минтаrа[ои амалиёти xангb беному нишон гумгашта
дониста шудаанд, татбиr мегарданд.
ФАСЛИ VII. RОИДА{ОИ НИ{ОB
Моддаи 44. Боздоштани [уrуr ва кафолату xуброноти
давлатии ветеран ва аъзои оилаи вай
Дар сурати ба ма[румият аз озодb ма[кум шудани ветеран
[уrуr ва кафолату xуброноти давлатии пешбининамудаи [амин
Rонун дар давраи адо кардани xазои таъимнамудаи суд
боздошта мешаванд.
Маrоме, ки ба ветеран замимавараrаи ша[одатномаро дар
бораи истифодаи [уrуr ва кафолату xуброноти давлатии
пешбиникардаи ин Rонун додааст, вараrаи мазкурро бекор
мекунад.
{уrуr ва кафолату xуброноти марбутаи давлатb баъд аз
адои xазо дар асоси дархости он муассисаи исло[оти ме[натb, ки
ветеран дар он xо мe[лати xазоро сипарb мекунад, аз нав
барrарор карда мешавад.
Масъалаи боздоштан ё барrарор намудани [уrуr ва
кафолату xуброноти давлатb нисбати аъзои оилаи ветерани ба
ма[румият аз озодb ма[кумшуда низ ба [амин тартиб [ал
мегардад.
Моддаи 45. Таъмини молиявии [уrуr ва кафолату
xуброноти давлатии ветеран[о ва аъзои оилаи он[о
Таъмини молиявии [уrуr ва кафолату xуброноти давлатие,
ки Rонуни мазкур барои ветеран[о ва аъзои оилаи он[о пешбинb
намудааст, аз [исоби буxети xум[уриявb ба амал бароварда
мешавад.
Моддаи 46. Масъулият барои риоя накардани rонунгузорb
дар бораи ветеран[о
Шахсоне, ки дар риоя накардани rонунгузорb дар бораи
ветеран[о гунна[коранд, масъулияте ба душ доранд, ки
rонунгузории Xум[урииТоxикистон муrаррар кардааст.
190
Моддаи 47. Ба[с[о аз рeи масъала[ои вобаста ба амалb
кардани [уrуr ва кафолату xуброноти давлатии пешбиникардаи
ин Rонун
Ба[с[о аз рeи амалb кардани [уrуr ва кафолату xуброноти
давлатии пешбининамудаи ин Rонун аз тариrи суд [ал карда
мешаванд.
Амал[ои uайриrонунии маrомот ва шахсони мансабдор оид
ба амалb намудани [уrуr ва кафолату xуброноти давлатb низ ба
[амин тартиб [ал карда мешаванд.
Президенти
Xум[урииТоxикистон
Э. РА{МОНОВ
ш. Душанбе, 7 апрели соли 1995
№59
Бо Фармони Президенти
Xум[урии Тоxикистон
аз 16 сентябри соли 2008 № 543
тасдиr шудааст
НИЗОМНОМА
ДАР БОРАИ МАRОМОТИ ПРОКУРАТУРАИ {АРБИИ XУМ{УРИИ
ТОXИКИСТОН
1. RОИДА{ОИ УМУМИ
191
1. Сарпрокуратураи [арбии Xум[урии Тоxикистон ва
прокуратураи
[арбии
гарнизон[о
(минбаъд
маrомоти
прокуратураи [арби) ба сохтори ягонаи маrомоти прокуратураи
Xум[урии Тоxикистон дохил буда, ба Прокурори генералии
Xум[урии Тоxикистон тобеъ мебошад. Муовини Прокурори
генералии Xум[урии Тоxикистон Сарпрокурори [арби (минбаъд
Сарпрокурори [арби) дар доираи ваколат[ои худ риояи даrиr ва
иxрои якхелаи rонун[оро дар Rувва[ои Мусалла[, дигар reшун[о
ва во[ид[ои [арбии Xум[урии Тоxикистон, ки мутобиrи rонун[ои
Xум[урии Тоxикистон ташкил шудаанд, назорат мекунад.
2. Асос[ои [уrуrии фаъолияти маrомоти прокуратураи
[арбии Xум[урии Тоxикистонро Конститутсияи (Сарrонуни)
Xум[урии Тоxикистон, Rонуни конститутсионии Xум[урии
Тоxикистон «Дар бораи маrомоти прокуратураи Xум[урии
Тоxикистон», дигар санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии
Тоxикистон, инчунин санад[ои [уrуrии байналмилалие, ки
Xум[урии Тоxикистон он[оро эътироф кардааст, фармону
супориш[ои Прокурори генерали ва Низомномаи мазкур муайян
менамоянд.
II. ВАКОЛАТ{О
3. Маrомоти прокуратураи [арби дорои ваколат[ои зерин
мебошад:
- назорати риояи даrиr ва иxрои якхелаи rонун[о,
оиннома[ои [арби ва дигар санад[ои меъёрии [уrуrи дар
Вазорати мудофиаи Xум[урии Тоxикистон, Ситоди генералии
Rувва[ои Мусалла[и Xум[урии Тоxикистон, Гвардияи миллии
Xум[урии Тоxикистон, Кумитаи [олат[ои фавrулодда ва
мудофиаи граждании назди {укумати Xум[урии Тоxикистон,
Сарраёсати Reшун[ои сар[адии Кумитаи давлатии амнияти
миллии Xум[урии Тоxикистон, Раёсати зиддикашшофии [арбии
Кумитаи давлатии амнияти миллии Xум[урии Тоxикистон,
Reшун[ои дохилии Вазорати кор[ои дохилии Xум[урии
Тоxикистон (аз xумла дар маrомоти идоракунии идора[ои
мазкур), Агентии таъмини амволи махсуси назди Вазорати
рушди иrтисод ва савдои Xум[урии Тоxикистон, Кумитаи
марказии
Ташкилоти
мададгори
мудофиаи
Xум[урии
192
Тоxикистон, Полки посбоникунандаи Раёсати кор[ои исло[ии
Вазорати адлияи Xум[урии Тоxикистон ва дигар во[ид[ои
[арбии мутобиrи Rонуни Xум[урии Тоxикистон «Дар бораи
мудофиа» таъсисшаванда (минбаъд Rувва[ои Мусалла[, дигар
reшун[о ва во[ид[ои [арби), комиссариат[ои [арби ва шeъба[ои
оперативии идора[ои [арби, маrомоти идораи [арби, rисм[о ва
муассиса[ои [арби, корхона[о, муассиса[ои таълими [арби,
reшун[о, раёсату шeъба[о, хадамоти ба он[о тобеъ, командирон
(сардорон) ва дигар шахсони мансабдори [арби, инчунин ба
rонун[о мутобиr будани санад[ои меъёрии [уrуrие, ки он[о rабул
менамоянд;
- назорат ба риояи [уrуrу озоди[ои хизматчиёни [арби,
хизматчиён, коргарон, e[дадорони [арбие, ки ба xамъомад[ои
[арби даъват шудаанд, дигар шахсоне, ки мутобиrи конунгузори
маrоми хизматчии харби доранд;
- назорати rонуни будани rарор[ои rабулкардаи маrомоте,
ки парванда[о оид ба [уrуrвайронкунии маъмуриро барраси
менамоянд, парванда[о ва мавод[о оид ба ба[с[ои хоxаги, ки яке
аз тараф[о хизматчии [арби мебошад;
- санxиши риояи rонун[о аз рeи ариза[о ва дигар маълумот
дар бораи вайрон кардани rонуният, ки диrrату эътибори
бевоситаи прокурори [арбиро талаб менамояд;
- иштирок дар баррасии парванда[ои xинояти, граждаии ва
хоxаги аз xониби суд[ои [арби;
- эътироз овардан ба [алнома, [укм, таъинот ва rарор[ои
суд[о, ки хилофи rонун мебошанд, аз суд талаб карда гирифтани
парванда ё гурe[и парванда[о, ки аз рeи он[о [алнома, [укм,
таъинот, rарор[о эътибори rонуни пайдо намудаанд, бо тартиби
пешбинишудаи rонунгузори амали гардонида мешавад;
- назорат ба риояи rонун[о [ангоми иxрои [алнома[ои суди
аз xониби иxрочиёни суд[ои [арби ва дигар маrомоти
сало[иятнок;
- назорат ба риояи rонун[о ва оиннома[ои [арби дар
гауптвахта[о ва дигар xой[ои [абси пешакии хизматчиёни [арбии
боздошт ва [абсшуда, rисми [арбии интизоми, инчунин [ангоми
иxрои xазо дар rисм[ои [арби, ки суд[о муrаррар менамоянд;
193
- оид ба xиноят[ое, ки хизматчиёни [арби ё у[дадорони
[арби, ки ба xамъомад[ои [арби даъват шудаанд, инчунин
шахсоне, ки мутобиrи rонун[ои xори маrоми хизматчии [арби
доранд;
- оид ба xиноят[ое, ки коргарон ва хизматчиёни Rувва[ои
Мусалла[, дигар reшун[о ва во[ид[ои [арби [ангоми иxрои
вазифа[ои хизматиашон, ё ин ки аз xониби дигар ша[рвандон
дар [удуди rисм[ои [арби, корхона[о, муассиса[ои таълимии
[арби, муассиса[о ё ташкилот[ои [арби содир кардаанд;
-тафтиши парванда[ои xинояти нисбати як ё гурe[и
айбдоршаванда[о, ки тобеи тафтиши маrомоти прокуратураи
[арби мебошанд, новобаста аз тобеияти тафтишотии дигар
айбдоршаванда[о ва тафтиши дигар парванда[ои xинояти, бо
супориши Прокурори генералии Xум[урии Тоxикистон;
- [амо[ангсозии фаъолияти маrомоти [ифзи [уrуr ва
во[ид[ои [арби оид ба мубориза бар зидди xинояткори ва
пешгирии он;
- та[ияи чора[ои пешгирии xиноят[о ва дигар
[уrуrвайронкуни[о дар вазорату идора[ои [арби, иштирок дар
кори такмили rонунгузори ва тарљиби rонун[о дар Rувва[ои
Мусалла[, дигар reшун[о ва во[ид[ои [арби;
- дигар самт[ое, ки дахолати назорати прокурори зарур аст.
4. Маrомоти прокуратураи [арби бо маrсади ба амал
баровардани ваколат[ояш [уrуr дорад:
- иxрои rонун[оро дар асоси ариза[о, шикоят[о, муроxиат[о
ва дигар маълумот оид ба [уrуrвайронкунии хизматчиёни [арби
ва ша[рванд санxад;
- барои гузаронидани санxиш кормандони дигар маrомоти
[ифзи [уrук ва дигар вазорату идора[ои [арби, ташкилот[ои
давлати ва љайридавлатиро xалб намояд;
- тафтиш (ревизияи) ва гузаронидани санxиши фаъолияти
вазорат, кумита[о, идора[ои [арби ва во[ид[ои он[о, инчунин
сохтор[ои љайри[арбие, ки дар [удуди rисм[ои [арби xойгиранд,
таъин кунад, инчунин дар [олати зарури экспертиза таъин
намояд;
194
- барои санxиши rарор[о, амру фармон[о ва дигар [уxxат[о,
мавод[о, маълумоти омори ва дигар маълумотро (асл ё нусхаи
он[оро) талаб намояд, дар бораи вазъи rонуният ва чора[ои
таъмини он маълумот гирад;
- дар гауптвахта[о ва дигар xой[ои xобаxокунии
хизматчиёни [арби риояи rонун[о, оиннома[ои [арби ва дуруст
ниго[ доштани ма[бусонро санxад;
- асоснокии xазо[ои интизоми, модди ва маъмурии
хизматчиёни [арбиро санxида, дар [олати xой доштани
rонунвайронкуни ба он[о эътироз оварад;
5. {ангоми ошкор сохтани [уrуrвайронкуни прокурори
[арби ё муовинони e дар доираи сало[ияти худ [уrуr дорад:
- доир ба санад[ои вазорат, кумита[о, идора[ои [арби ва
во[ид[ои он[о, инчунин шахсони мансабдори [арби, ки хилофи
rонун мебошанд, эътироз биёрад;
- бо rарори худ шахсонеро, ки љайриrонуни дучори
боздошти маъмури ва интизоми шудаанд, озод кунад;
- дар бораи бартараф намудани rонунвайронкуни[о, муайян
кардани сабаби rонунвайронкуни ва шароити мусоидаткунандаи
он[о таклиф[о пешни[од намояд;
- дар [олат[ои муrаррарнамудаи rонун[о барои [имояи
[уrуrу манфиат[ои вазорату кумита[о, идора[ои [арби ва
во[ид[ои он[о, хизматчиёни [арби ва ша[рвандон, ки rонун
му[офизат мекунад, ба суд муроxиат кунад;
- мувофики тартиби муrарраркардаи rонун парвандаи
xинояти, исте[солот оид ба [уrуrвайронкунии маъмури ё
интизоми, исте[солот дар бораи ба xавобгарии модди кашидан
ољоз кунад;
- дар бораи бартараф кардани вайронкунии ошкорои rонун
амр ди[ад;
- rонуни будани гузаронидани чорабини[ои оперативиxустуxeи, истифодаи восита[ои илмию техникиро санxида, аз
во[ид[ои оперативи-xустуxeи парванда[ои фаври, мавод[о,
[уxxат[о ва дигар маълумотро оид ба рафти фаъолияти
оперативи-xустуxeи барои тафтишот талаб намояд;
195
- rарор[ои љайриrонуни ва беасоси мансабдорони маrомоти
[арбиеро, ки фаъолияти оперативи-xустуxeиро ба амал
мебароранд, бекор кунад;
- барои ба [абс гирифтан иxозат (санксия) ди[ад;
- иxрои талабот[ои rонунро дар бораи rабул, баrайдгири,
баррасии ариза[о, хабар[о ва дигар маълумот доир ба xинояти
содиршуда, ё тайёршаванда дар маrомоти та[rиrи Rувва[ои
Мусалла[, дигар reшун[о ва во[ид[ои [арби санxад;
- [ар ваrт, бидуни тафтиш ба rисм[ои [арби, гауптвахта[о ва
rисми [арбии интизоми дарояд;
- аз фармонде[ии rисм[ои [арби, гауптвахта ва rисми
[арбии интизоми му[айё кардани шароити таъмини [уrуrии
боздоштшудагон, ма[бусон ва ма[кумшудагонро талаб намояд;
- бо [уxxат[о ва бо мавод[ои фаврие, ки дар асоси он[о
шахсон барои содир намудани xиноят боздошт, [абс, ё ма[кум
шудаанд шинос шуда, он[оро бозпурси намоянд;
- шахсони дар гауптвахта, rисми [арбии интизоми ва дигар
xойи ниго[дори љайриrонуни боздошт ва ба [абси пешаки
кашидашударо бо rарори худ фавран озод намояд;
- ба rарор[ои љайриrонунии фармонде[ии rисм[ои [арби ва
rисми [арбии интизоми дар бораи пешни[од ё радди пешни[оди
шартан пеш аз мe[лат озод кардани ма[кумшуда аз адои xазо,
иваз кардани rисми адонакардаи xазо ба xазои сабуктар, эътироз
оварад. То дида баромадани эътироз амали санади фармонде[ии
rисми [арби ва rисми [арбии интизомие, ки ба он эътироз оварда
шудааст, боздошта мешавад;
- Сарпрокурори [арби ва прокурор[ои [арбии гарнизон[о
[ангоми ба амал баровардани вазифа[ои хизмати дигар [уrуr[ои
дар rонун[о пешбинишударо доранд.
III. ТАШКИЛИ ФАЪОЛИЯТ
6. Маrомоти прокуратураи [арбиро Прокурори генерали ва
муовини Прокурори генералии Xум[урии ТоxикистонСарпрокурори [арби ро[бари мекунанд. Муовини Прокурори
генералии Xум[урии ТоxикистонСарпрокурори [арби аз тарафи
Президенти Xум[урии Тоxикистон бо ризоияти Маxлиси
196
миллии Маxлиси Олии Xум[урии Тоxикистон ба вазифа таъин
ва аз вазифа озод карда мешавад.
Сарпрокурори [арби:
- низоми ягонаи маrомоти прокуратураи [арбии Xум[урии
Тоxикистонро ро[бари ва фаъолияти онро назорат менамояд;
- дар маxлис[ои шeро[ои [арби, xаласа[ои [айати
мушовараи Rувва[ои Мусалла[, дигар reшун[о ва во[ид[ои [арби
дар мавриди му[окимаи масъала[ои иxрои rонун[о, оиннома[ои
[арби, муста[кам намудани rонуният, интизоми [арби, пешгирии
[уrуrвайронкуни, тарбияи [уrуrии хизматчиёни [арби иштирок
карда метавонад;
- фаъолияти Rувва[ои Мусалла[, дигар reшун[о ва во[ид[ои
[арби, инчунин маrомоти манфиатдорро вобаста ба му[окимаи
масъала[ои мубориза бар зидди xииояткори дар Rувва[ои
Мусалла[, дигар reшун[о ва во[ид[ои [арби [амо[анг месозад;
- маxлиси машваратии Шeрои [амо[ангсозии маrомоти
[ифзи [уrуr, дигар reшун[о ва сохтор[ои [арбии Xум[урии
Тоxикистонро даъват менамояд;
- фармон[о, дастур[о, низомнома[о ва дастурамал[о
мебарорад;
- барои додани рутба[ои [арби ба прокурор[ои [арби,
муфаттишон ва дигар кормандони маrомоти прокуратураи [арби
ба Вазири мудофиаи Xум[урии Тоxикистон пешни[од ирсол
менамояд;
- такмили ихтисоси кормандони маrомоти прокуратураи
[арбиро ба ро[ мемонад;
- фаъолияти прокурор[ои [арбии гарнизон[оро оид ба
таъмини волоияти rонун, та[кими rонуният, тартиботи [уrуrи ва
мубориза бар зидди xинояткори дар Rувва[ои Мусалла[, дигар
reшун[о ва во[ид[ои [арби санxида, ба Прокурори генералии
Xум[урии Тоxикистон ахборот меди[ад;
[амчунин,
дигар
ваколат[оеро,
ки
Rонуни
конститутсионии Xум[урии Тоxикистон «Дар бораи маrомоти
прокуратураи Xум[урии Тоxикистон» ва дигар rонун[о пешбини
кардаанд, дорад.
197
7. Дар Сарпрокуратураи [арби [айати мушовара ташкил
карда мешавад, ки дар он Сарпрокурори [арби (раис) муовинони
e (аз рeи вазифа) ва дигар кормандони прокуратураи [арби дохил
мешаванд. Шумора ва [айати шахсии мушовара бо пешни[оди
Сарпрокурори [арби аз тарафи Прокурори генералии Xум[урии
Тоxикистон тасдиr карда мешавад.
{айати мушовараи Сарпрокуратураи [арбии Xум[урии
Тоxикистон маrоми машварати буда, дар xаласа[ои он
масъала[ои му[ими фаъолияти маrомоти прокуратураи [арби,
[олати назорат ба риояи rонун[о, иxрои фармон[ои Президенти
Xум[урии Тоxикистон, Прокурори генерали, Сарпрокурори
[арби, масъала[ои такмили ихтисоси кадр[о, [исоботи сардорони
шeъба[о, прокурор[ои [арби ва дигар кормандони фаври шунида
мешавад. Дар xаласа[ои [айати мушовара мумкин аст баёноти
командирони rисм[ои [арби, ро[барони маrомоти идора[ои
[арби, ташкилот[ои давлати ва љайридавлати вобаста ба вайрон
кардани rонунгузори ва дигар санад[ои меъёрии [уrуrи шунида
шавад. Rарор[ои [айати мушовара ба диrrати [амаи кормандони
маrомоги прокуратураи [арби расонида шуда, иxрои бевоситаи
он бо фармону супориш[ои Сарпрокурори [арби амали карда
мешавад.
8. Кормандони маrомоти прокуратураи [арбии Xум[урии
Тоxикистон мутобиrи Rонуни конститутсионии Xум[урии
Тоxикистон «Дар бораи маrомоти прокуратураи Xум[урии
Тоxикистон», Низомнома «Дар бораи [авасмандгардони ва
масъулияти интизомии прокурор[о, муфаттиш[о ва дигар
коркунони маrомоти прокуратураи Xум[урии Тоxикистон, ки
дорои рутба[ои дараxави мебошанд» ва Оиннома[ои [арбии
Rувва[ои Мусалла[и Xум[урии Тоxикистон [авасманд ва ба
xавобгарии интизоми кашида мешаванд.
9. Бо маrсади сари ваrт ого[ шудан ва чораандеши кардан
вобаста ба [уrуrвайронкуни[о дар Rувва[ои Мусалла[, дигар reшун[о
ва во[ид[ои [арби дар Сарпрокуратураи [арби ва прокуратура[ои
[арбии гарнизон[о навбатдории оперативи ташкил карда мешавад.
Тартиби фаъолияти навбатдории оперативиро Низомномае, ки
аз тарафи Сарпрокурори [арби тасдиr карда шудааст, ба танзим
медарорад.
198
10. Сарпрокуратураи [арбии Xум[урии Тоxикистои якxоя бо
вазорату идора[ои [арби дар бораи xинояткори, ошкор ва баrайдгирии
xиноят[о, аз тарафи хизматчиёни [арби, кори тафтишоти ва назорати
прокурори ба иxрои rонун[о, тартиби ягонаи [исоботи омориро
муrаррар мекунад, ки он аз xониби Прокурори генералии Xум[урии
Тоxикистон тасдиr карда мешавад.
11. Маrомоти та[rиrи Rувва[ои Мусалла[, дигар reшун[о ва
во[ид[ои [арби вазифадоранд, аз рeи тартиби муrарраркардаи
Сарпрокурори [арби оид ба xиноят[ои содиршуда ва дигар
[уrуrвайронкуни[о ба маrомоти прокуратураи [арби [исоботи омори
пешни[од намоянд.
12. Шeъба[ои Сарпрокуратураи [арби ва прокурор[ои [арбии
гарнизон[о тибrи тартиби муrарраргардида [исобот пешни[од
менамоянд.
13. Таъминоти молиявии маrомоти прокуратураи [арбии
Xум[урии Тоxикистон аз [исоби маблаљ[ои буxети xум[урияви
амали мегардад.
14. Суроuаи
Сарпрокуратураи
[арбии Xум[урии
Тоxикистон: ша[ри Душанбе, кeчаи Ло[ути, 16 мебошад.
Бо rарори
{укумати Xум[урии Тоxикистон
аз 4 феврали соли 1999 №33
тасдиr шудааст.
НИЗОМНОМА
ДАР БОРАИ ТАРТИБИ ДАЪВАТИ ША{РВАНДОН БА ХИЗМАТИ
{АРБB
Низомнамаи мазкур мутобиrи моддаи 19 Rонуни Xум[урии
Тоxикистон «Дар бораи e[дадории умумии [арбb ва хизмати
[арбb, кор карда шудааст.
1. {амаи ша[рвандони xинси мардонаи Xум[урии
Тоxикистон, ки [уrуrи ба таъхир андохтан ё озод шудан аз
хизмати [арбиро надоранд, мувофиrи Rонуни Xум[урии
Тоxикистон «Дар бораи e[дадории умумии [арбb ва хизмати
[арбb» дар синни аз 18 то 27 сола бояд [измати [арбиро дар
199
Rувва[ои Мусалла[и Xум[урии Тоxикистон, дигар reшун[о ва
сохтор[ои [арбии Xум[урии Тоxикистон гузаранд.
Дар навбати аввал ша[рвандони синни калони даъватb
даъват карда мешаванд.
2. Мувофиrи Rонун баъди адои мe[лати хизмати
даъватноки [арбb, бо хо[иши ша[рвандон мумкин аст, бо он[о
rарордод ба хизмати [арбb ба мe[лати 3 - 5 сол, вобаста ба
вазифаи ишuолкарда баста шавад.
3. Ба Вазората мудофиаи Xум[урии Тоxикистон барои ба
хизмати [арбb даъват кардани ша[рвандоне, ки муассиса[ои
таълимии давлатии маълумоти олии касбиро хатм намудаанду
хизмати [арбиро нагузаштаанд ва дар э[тиёти Rувва[ои
Мусалла[и Xум[урии Тоxикистон меистанду рутбаи афсари
э[тиётиро доранд, мувофиrи гирифтани ихтисоси rайди [арбb ва
rобил будан ба хизмати [арбb [уrуrи истисноb дода мешавад.
4. Даъват ба хизмати [арбb дар сол ду маротиба дар асоси
Фармони Президенти Xум[урии Тоxикистон сурат мегирад.
Даъвати ба[орb аз 1 май то 30 июн, даъвати тирамо[b
бошад, аз 1 ноябр то 31 декабр. Фармони Президенти Xум[урии
Тоxикистон дар восита[ои ахбори умум як мо[ пеш то даъват
чоп мешавад.
Шахсоне, ки омeзгори муассиса[ои таълимb мебошанд, ба
хизмати [арбb аз 1 то 30 июн даъват карда мешаванд.
5. Ба хизмати [арбb шахсони зерин даъват карда
намешаванд:
он[ое, ки барои содир намудани xинояти махсусан вазнин ё
вазнин доuи судии бардоштанашуда доранд;
он[ое, ки мувофиrи хулосаи тиббb бо вазъи саломати
uайриrобил ё ба таври ма[дуд ба хизмати [арбb rобил дониста
шудаанд;
он[ое, ки хизмати [арбb ё алтернативb адо мекунанд, ё адо
кардаанд, ё дар давлати дигар хизмати [арбиро адо намудаанд.
Ба uайр аз ин ша[рванде наметавонад ба хизмати [арбb
даъват карда шавад, ки хешованди наздикаш [ангоми адои
хизмати [арбb дар асоси даъват [алок шудааст, ё вафо кардааст,
инчунин агар он дар оила писари (писархонди) ягона бошад.
200
6. Ба таъхир андохтани мe[лати даъват ба хизмати [арбb ба
ша[рвандони зерин иxозат дода мешавад:
он[ое, ки бинобар вазъи саломатb муваrrатан uайрииrобли
хизмати [арбb дониста шуда бошанд - ба мe[лати то як сол;
он[ое, ки кeдаки бе модар мондаашонро тарбия мекунанд;
он[ое, ки зиёда аз ду фарзанд доранд;
он[ое, ки модарашон ба uайр аз он ду ва ё зиёда фарзанди
ноболиu дошта, он[оро бе шав[ар тарбия менамояд;
он[ое, ки нисбаташон парвандаи xиноятb кушода шудааст:
он[ое, ки ба ниго[убини узви оилае, ки ба кeмаки дигар кас
э[тиёx доранд, [ангоми набудани дигар шахси uамхорикунанда.
Ба таъхир андохтани мe[лати даъват ба хизмати [арбb,
инчунин ша[рвандоне [уrуr доранд, ки вакили халr интихоб
шудаанд - дар давраи ваколат[ои депутатb, та[силкунандагони
(Муассиса[ои таълимb – то гирифтани маълумоти пурра, вале на
калонтар аз синни 21 сола, та[силкунандагони шeъба[ои рeзонаи
муассиса[ои таълимии маълумоти олии касбb - дар давраи
та[сил, аспирант[о - дар давраи та[сил дар аспирантура,
омeзгорони муассиса[ои таълимии (таълимоти умумии) де[от,
ки маълумоти олии омeзгорb доранд.
7. Озод кардан ё ба таъхир андохтани мe[лати даъвят ба
хизмати [арбb дар асоси пешни[оди [уxxат[ои тасдиrкунанда,
rарори комиссияи даъват, ки дар [ар як но[ия ё ша[р таъсис
ёфтааст, ба амал оварда мешавад.
8. Раисони но[ия[о (ша[р[о) ба ташкили даъвати
ша[рвандон масъуланд, он[о якxоя бо комиссарони [арбb даъват
ба хизмати [арбиро ташкил менамоянд.
9. Ба зиммаи раисони вилоят[о, ша[р[о ва но[ия[о гузошта
мешавад:
дар [ама давра даъват намудани ша[рвандон ба хизмати
[арбb ва фиристодани он[о ба reшун[о, таъмин намудаии
комиссариат[ои [арбb бо нуrта[ои даъвати (xамъомад[ои)
таx[изонидашудаи махсуси барои ин кор[о мувофиr кардашуда,
xудо намудани шумораи зарурии духтурони мутахассис,
коркуноки техникb, шахсони [айати коркунони хизматb;
201
Rабули чорабини[о барои таъмини ташкили [озиршавии
ша[рвандон ба комиссариат[ои [арбй барои даъват ба хизмати
[арбb ва фиристодани он[о ба reшун[о;
ташкили тантананок фиристодани даъватшавандагон ба
хизмати [арбb;
ошкор намудани ташвиш[ои оила[ои даъватшавандагони
хизмати [арбb ва rабули чора[о ба риояи rатъии rонунгузории
амалкунанда доир ба имтиёз[о ва ёрии моддb барои ин оила[о.
10. Бо rарори раиси ша[р ва но[ия комиссияи даъват таъсис
дода мешавад.
Ба комиссияи даъват бояд дохил шаванд: муовини раиси
но[ия ё ша[р, комиссари [арбb, котиби комиссияи даъват,
духтуре, ки ба кори муоинаи тиббии ша[рвандон ро[барb
мекунад, сардор ё муовини сардори щeьбаи кор[ои дохилии
ша[р ё но[ия, инчунин намояндаи шeъбаи маорифи но[ия, ша[р.
Ба uайр аз ин ба [айати комиссияи даъват метавонанд дигар
шахсони вазифадор, намояндагони корхона[о, ташкилоту
муассиса[о дохил шаванд.
Ташкили муоииаи тиббии ша[рвандоне, ки ба хизмяти
[арбb даъват мешаванд ва rабул намудани rарор[о нисбати он[о
ба зиммаи комиссияи даъват гузошта мешавад.
Rарори комиссияи даъват бояд бо rонунгузории
амалкунандаи Xум[урии Тоxикистон мувофиr бошад ва хилофи
хулосаи духтур,
мутахассисе, ки оид ба масъалаи бинобар вазъи саломатb
rобили хизмати [арбb будани ша[рванд анxом додааст, набошад.
11. Барои тафтишу назорати дурустии ба таъхир андохтани
мe[лати даъвати ша[рвандон ва аз даъвати [арбb озод кардани
ша[рвандон, асоснокии фиристодани он[о ба навъ[ои reшун[ои
Rувва[ои Мусалла[, баррасии арзу шикоят[ои ша[рвандон
нисбати амал[ои комиссия[ои даъвати ша[рb ва но[иявb бо
rарори {укумати Xум[урии Тоxикистон, раёсати Вилояти
Мухтори Кe[истони Бадахшон, вилоят[о ва ша[ри Душанбе
комиссияи марбутаи даъват таъсис дода мешавад.
202
Комиссияи иишондодашуда [уrуr дорад, rарор[ои
комиссияи даъвати ша[рb, но[иявиро таxдиди назар намояд ва
бекор кунад.
12. Бо вазъи саломатb rобил будани даъватшавандагон ба
хизмати [арбb ва инкишофи [аматарафаи он[о барои пешакb
муайян намудани навъ[ои Rувва[ои Мусалла[, дигар reшун ва
сохтор[ои [арбиро [ар як духтури мутахассис бо шакли ало[идаи
ба[оди[и муайян мекунад. Хулоса оид ба rобил будан ё
uайриrобил будани даъватшавандагон ба хизмати [арбb, арзу
шикоят[ои он[о ва далел[ои объективие, ки дар xараёни муоинаи
тиббb ошкор шудаанд, инчунин ташхиси муrарраршударо [ар як
духтур, мутахссис дар вараrаи rайди даъват шаванда rайд
мекунад ва [уxxат[ои дигаре, ки дар Низомнома оид ба муоинаи
тиббb барои Rувва[ои Мусалла[ пешбинb шудаанд, бо имзои
шахсии духтури мутахассис бо нишон додани таърихи муоинаи
тиббии даъватшаванда тасдиr карда мешаванд.
13. Баъди муоинаи тиббиро гузаштани даъватшаванда
духтур – аъзои комиссияи даъват дурустии [амаи
навиштаxотеро, ки духтуронмутахассисон ба вараrаи (картаи)
даъватии даъватшаванда барои гузориш ба комиссияи даъват ба
[ар як даъватшаванда оид ба вазъи саломатии e, инкишофи
xисмонb, rобил будан ба хизмати [арбb ва имконияти дохил
намудан ба ин ё он навъи Rувва[ои Мусалла[, дигар reшун[о ва
сохтор[ои [арбb дохил намудаанд, ба шахсони беморидошта бо
шад, дар мавриди зарурb додани имконияти ,ба таъхир
андохтани мe[лати даъват бо сабаб[ои беморb ё ба муоинаи
такрорb ё табобат фиристодани он[оро бодиrrат месанxад.
14. Даъватшавандагоне, ки муассиса[ои таълимии
«маълумоти миёнаи касбиро хатм намудаанд, инчунин тайёриро
бо ихтисос[ои [арбb дар ташкилот[ои таълимии Ташкилоти
мададгори мудофиаи Xум[урии Тоxикистон гузаштаанд, ба
хизмати [арбb даъват карда мешаванд ва ба навъ[ои Rувва[ои
Мусалла[, дигар reшун[о ва сохтор[ои [арбb ба вазифаи аскар,
чун rоида бо ихтисос[ои гирифтаи он[о дар муассиса[ои
(ташкилот[ои) мувофиrаи таълимb фиристода мешаванд.
203
15. Бародарон - дугоник[о, агар он[о дар як ваrт, аз тарафи
як комиссияи даъват даъват шуда бошанд ва нишондод[ои ягона
бо маълумоту тайёрии махсус, вазъи саломатию инкишофи
xисмонb, хулr ва дигар rобилият доранд, бояд чун rоида, ба
хизмати [арбb якxоя ба як rисми [арбb фиристода шаванд.
16. Даъватшавандагоне, ки хешовандони наздикашон ё
шахсоне, ки дар тарбияи он[о rарор доранд ва меъёри xазоро дар
ма[алли ма[рум кардан аз озодb ба xо меоранд ё ба xо
меоваранд, ба reшун[ои дохилии Вазорати кор[ои дохилии
Xум[урии Тоxикистон фиристода намешаванд.
17. Даъватшавандагоне, ки ба xавобгарии xиноятb кашида
шудаанд, ба даста[ои отряд[ои (rисм[ои) [арбb-бинокорb
фиристода мешаванд ва байни он[о баробар таrсим карда
мешаванд. Даъвати он[о ба хизмати [арбb дар тартиби
муrаррарнамудаи Сарситоди Rувва[ои Мусалла[и Xум[урии
Тоxикистон сурат мегирад.
18. Шумораи ша[рвандоне, ки даъват мешаванд, дар
Фармони Президенти Xум[урии Тоxикистон муrаррар мешавад.
Таrсимоти он[о ба навъ[ои Rувва[ои Мусалла[, кeшун[о ва
сохтор[ои [арбии дигар вазорат[ою идора[о, инчунин тартиби
гузаронидани даъвати ша[рвандон ба хизати [арбb дар фармони
Вазири мудофиаи Xум[урии Тоxикистон, дастур[ои Сардори
Сарситоди Rувва[ои Мусалла[и Xум[урии Тоxикистон муайян
мегардад.
19. Дар [амаи чорабини[ои асосb, ки бо ташкилу
гузаронидани даъвати навбатии ша[рвандон ба хизмати [арбb ва
таъминоти моддии вилоят[о, но[ия[о ва ша[р[о алоrаманд
мебошанд, комиссар[ои [арбb дар навбати худ ба раисони
вилоятb, но[иявb ва ша[рии {укумат[о барои rабули rарори
дахлдор арз менамоянд.
20. Бо маrсади ташкил ва сифатнок гузаронидани
чорабини[ои даъвати ша[рвандон ба хизмати [арбb баланд
бардоштани тайёрии махсуси афсарони комиссариат[ои [арбb,
духтурон - мутахассисон, коркунони техникb ва шахсони [айати
хизматрасон,ки барои кор[ои нуrта[ои даъват xалб карда
шудаанд, пеш аз даъват гузаронида мешавад:
204
дар назди Сарситоди Rувва[ои Мусалла[и Xум[урии
Тоxикистон - xамъомад[ои як-ду рeзаи дастурb-методии
комиссарони [арбии вилоятb ва сардорони шeъба[ои дуюми
комиссариат[ои [арбии вилоятb;
дар назди комиссариат[ои [арбии вилоятb - xамъомад[ои 23 рeзаи дастурb-методии комиссарони но[иявb (ша[рb),
сардорони шeъба[ои 2-уми комиссариат[ои [арбb ва духтурон мутахассисоне, ки барои муоинаи тиббии даъватшавандагон
xалб карда шудаанд;
дар назди комиссариат[ои [арбии но[иявb (ша[рb)
xамъомад[ои якрeзаи дастурb-методb бо аъзо[ои комиссияи
даъват, духтурон -мутахассисон, коркунони техникb ва шахсони
[айати хизматрасон, ки ба кор[ои нуrта[ои даъват xалб карда
шудаанд.
21. Rомиссарони [арбии но[иявb (ша[рb) e[дадоранд, пеш
аз даъвати ша[рвандон ба хизмати [арбb бо ро[барони
ташкилот[ои истифодабарии манзилb, раисони xамъомад[о,
сардорони шeъба[ои кадр[ои корхона[о, ташкилоту муассиса[о,
хоxагии коллективb, инчунин шахсоне, ки ба rайди
даъватшавандагон
оид
ба
тартиби
хабар
кардани
даъватшавандагон, [озир шудани он[о ба нуrтаи даъват ва
фиристодан ба reшун[ои даъваткунандаи хизмати [арбb идора
мекунанд, машuулият гузаронанд.
22. Хабар додани ша[рвандон оид ба даъват ба хизмати
[арбb ва [озир шудани он[о ба нуrта[ои даъват бо фармони
комиссарони но[иявb (ша[рb) ва бо даъватнома[ои шахсb, ки ба
воситаи ташкилот[ои истифодабарии манзилb, со[ибхона[ои
шахсb, xамъомад[о, шeъба[ои кадр[ои корхона[о, ташкилоту
муассиса[о, хоxаги[ои коллективb ва муассиса[ои таълимb ба
даъватшавандагон дода мешаванд, сурат мегирад.
Даъватнома[о бо даъватшавандагон бояд на камтар аз 5 рeз
пеш то ба он[о таъин кардани мe[лати [озиршавb ба нуrта[ои
даъват барои гузаштани комиссияи даъват дода шаванд.
Фармони комиссар[ои [арбии но[иявb (ша[рb) оид ба
даъват кардани ша[рвандон ба хизмати [арбb баъди дар матбуот
интишор ёфтани Фармони Президенти Xум[урии Тоxикистон
205
доир ба аз саф[ои Rувва[ои Мусалла[, reшун[о ва сохтор[ои
[арбии дигар вазорат[ою идора[о ба э[тиёт озод шудани
хизматчиёни [арбие, ки мe[лати муrарраргардидаи хизмати
[арбиро адо намудаанд ва доир ба даъвати навбатии ша[рвандон
ба хизмати [арбb эълон карда мешавад. {озир шудани
ша[рвандон ба нуrта[ои даъват бояд дар тартиби ташкилb, чун
rоида, бо [амро[b кардани намояндагони xамъомад[о, корхона[о,
ташкилоту муассиса[о, хоxаги[ои коллектививb ро[барони
[арбии муассиса[ои таълимb сурат гирад.
23. Комиссарони [арбии но[иявb (та[рb) e[дадоранд,
шахсан [озир шудани даъватшавандагонро барои гузаштани
комиссияи даъват назорат кунанд ва дар муносибати шахсоне,
ки ба комиссияи даъват [озир нашудаанд, барои сабаб[ои
муайяншудаи [озир нашудан ва кофтукови он[о чора[о
андешанд.
Ба даъватшавандагоне, ки барои гузаштани комиссияи
даъват бо сабаб[ои асоснок [озир нашудаанд, рeзи дигари
[озиршавb барои гузаштани он, ки дар даъватнома хабар дода
шудааст, муrаррар карда мешавад.
Доир ба [ама [олат[ои бе сабаб[ои асоснок [озир нашудани
даъватшавандагон ба комиссияи даъват комиссар[ои [арбии
но[иявb (ша[рb) дар [олат[ои зарурb ба маrомоти кор[ои дохилb
барои кофтукови он[о хабар меди[анд.
{уxxат[ои шахсонеро, ки rасдан аз даъват ва фиристодан ба
rисм[ои [арбb саркашb мекунанд, инчунин шахсони
вазифадореро, ки дар айни ваrт садди [озиршавии ша[рвандон ба
нуrта[ои даъват мегарданд, ба маrомот[ои дахлдор барои ба
xавобгарии xиноb кашидани он[о мувофиrи rонунгузории
амалкунанда месупоранд.
206
Бо rарори {укумати
Xум[урии Тоxикистон
аз 4 июли соли 2002 №290
тасдиr шудааст
НИЗОМНОМАИ
ТАШХИСИ ТИББИИ {АРБB
I. Муrаррароти умумb
1. Ташхиси тиббии [арбb дар замони осоишта ва xанг дар
Вазорати мудофиаи Xум[урии Тоxикистон ва [амчунин дар
reшун[ои дохилии Вазорати кор[ои дохилии Xум[урии
Тоxикистон, Вазорати амнияти Xум[урии Тоxикистон, Вазорати
[олат[ои фавrулодда ва мудофиаи граждании Xум[урии
Тоxикистон, Кумитаи [ифзи Сар[ади давлатии назди {укумати
Xум[урии Тоxикистон ва Гвардияи Президентии Xум[урии
Тоxикистон (минбаъд-дигар reшун[о ва сохтор[ои [арбb),
маrомоти кор[ои дохилии Вазорати кор[ои дохилии Xум[урии
Тоxикистон, Вазорати пардохт[о ва даромад[ои давлатии
Xум[урии Тоxикистон, Агентии назорати маводи нашъаовари
207
назди Президенти Xум[урии Тоxикистон (минбаъд-сохтор[ои
rудратии маrомоти [ифзи [уrуr (СRМ{{) бо маrсади муайян
намудани rобили хизмати [арбb будани ша[рвандони Xум[урии
Тоxикистон (минбаъд-ша[рвандон) аз рeи вазъи саломатb,
[амчунин муайян намудани сабаби алоrамандии маъюбb
(ярадор, контузия, маъюбшавb) ё бемори[ои ша[рвандони бо адо
намудани хизмати [арбb (xамъомад[ои [арбb) аз тарафи он[о ва
хизмат дар сохтор[ои rудратии маrомоти [ифзи [уrуr (минбаъдалоrамандии сабабии маъюбb (ярадор, контузия, маъюъбшавb) ё
беморb амxом дода мешавад.
2. Барои гузаронидани ташхиси тиббии [арбb дар Вазорати
мудофиаи Xум[урии Тоxикистон, Вазорати кор[ои дохилии
Xум[урии
Тоxикистон,
Вазорати
амнияти
Xум[урии
Тоxикистон, Вазорати [олат[ои фавrулодда ва мудофиаи
граждании Xум[урии Тоxикистон, Кумитаи [ифзи Сар[ади
давлатии назди {укумати Xум[урии Тоxикистон Комиссия[ои
тиббии [арбии штатb (минбаъд-КТ{). Комиссия[ои [арбии
парвозb (минбаъд-К{П) бо озмоишго[[ои психофизиологb
(мннбаъд-ОПФ) таъсис дода мешаванд.
Кормандони сохтор[ои rудратии маrомоти [ифзи [уrуr дар
мувофиrа бо ро[барони вазорату идора[о ташхиси тиббии
[арбиро дар Комиссия[ои тиббии [арбии Вазорати кор[ои
дохилии Xум[урии Тоxикистон мегузаранд.
3. Ба зиммаи КТ{-[ои штатb вогузор карда мешавад:
а) ташкил ва гузаронидани муоинаи тиббии (минбаъдмуоина):
-ша[рвандоне, ки ба тартиби ихтиёрb ба хизмати [арбb
даъват (дохил) мешаванд;
-ша[рвандоне, ки ба СRМ{{ ба хизмат даъват (дохил)
мешаванд;
-хизматчиёни [арбb;
208
-[айати rаторb ва ро[барикунандаи сохтор[ои rудратии
маrомоти [ифзи [уrуr;
-ша[рвандоне, ки ба муассиса[ои таълимии маълумоти
миёна (пурра) бо барномаи таълимии иловагb оид ба тайёрии
[арбии ша[рвандони ноболиuи xинси мард - литсей[ои [арбb
дохил мешаванд;
-ша[рвандоне, ки ба муассиса[ои та[силоти [арбии
маълумоти касбии Вазорати мудофиаи Xум[урии Тоxикистон,
дигар reшун[о ва сохтор[ои [арбb (минбаъд-муассиса[ои
та[силоти [арбb) дохил мешаванд;
-ша[рвандоне, ки ба муассиса[ои таълимии маълумоти
касбии миёна ва олии ВКД ва дигар сохтор[ои rудратии
маrомоти [ифзи [уrуr (минбаъд - муассиса[ои таълимb) дохил
мешаванд;
-ша[рвандоне, ки дар литсей[ои [арбb та[сил мекунанд;
-ша[рвандоне, ки аз рeи барномаи тайёр намудани
афсарони э[тиётb дар кафедра[ои [арбии назди муассиса[ои
таълимии маълумоти касбии олb та[сил мекунанд;
-ша[рвандоне, ки дар э[тиёти Rувва[ои Мусалла[и
Xум[урии Тоxикистон, кeшун[ои дигар ва сохтор[ои [арбb
мебошанд;
-ша[рвандоне, ки ба xамъомад[ои [арбb даъват мешаванд;
-ша[рвандоне, ки xамъомад[ои [арбиро адо мекунанд;
-ша[рвандоне, ки хизмати [арбиро адо кардаанд;
-ша[рвандоне, ки дар сохтор[ои rудратии маrомоти [ифзи
[уrуr хизмат кардаанд;
-ша[рвандоне, ки xамъомад[ои [арбиро адо кардаанд;
-аъзои оилаи хизматчиёни [арбb (ба uайр аз аъзои оилаи
аскарон, сержант[о ва старшина[о, ки хизмати [арбиро бо даъват
адо мекунанд);
-аъзои оилаи [айати rаторb ва ро[барикунандаи сохтор[ои
rудратии маrомоти [ифзи [уrуr (СRМ{{);
б) назорати ташкил, гузаронидан ва натиxа[ои кори
табобатию ташхисb дар муассиса[ои тиббии [арбb, rисм[ои
[арбb, муассиса[о ва ташкилот[ои Вазорати мудофиаи Xум[урии
209
Тоxикистон, вазорату идора[ои дигар, ки дар он[о мувофиrи
rонун хизмати [арбb пешбинb шудааст, дар муассиса[ои
табобатию профилактикии системаи Вазорати кор[ои дохилb,
Вазорати тандурустии Xум[урии Тоxикистон, ки дар он[о
ташхиси тиббb, табобат ва муоинаи хизматчиёни [арбb, шахсони
[айати rаторию ро[барикунандаи СRМ{{, инчунин дар
муассиса[ои табобатию профилактикии Вазорати тандурустии
Xум[урии Тоxикистон дар rисмати ташхис (мушо[ида) ва
табобати ша[рвандон [ангоми бори аввал ба rайди [арбb
гузоштан ва ба хизмати [арбb даъват (дохил) шудан гузаронида
мешавад:
в) муайян намудани алоrамандии сабаб[ои маъюбb (ярадор,
контузия, маъюбшавb) ё бемори[ои хизматчиёни [арбb, шахсони
[айати rаторию ро[барикунандаи СRМ{{, ша[рвандоне, ки
хизмати [арбиро адо мекунанд, ша[рвандоне, ки хизмати
[арбиро адо карданд, ша[рвандоне, ки хизмати [арбиро дар
СRМ{{ адо кардаанд, инчунин маъюбb (ярадор, контузия,
маъюбшавb) ё бемори[ое, ки боиси марги ([алокати)
хизматчиёни [арбию шахсони [айати rаторb ва ро[барикунандаи
СRМ{{ гардиданд;
г) муайян намудани дараxаи вазнинии маъюбb (ярадор,
контузия, маъюбшавb) ё бемори[ои хизматиёни [арбb, шахсони
rаторию [айати ро[барикунандаи СRМ{{;
д) муайян намудани rобилияти хизмати [арбии ша[рвандон
аз рeи вазъи саломатb дар СRМ{{ ва дар ла[заи рухсатшавии
он[о аз хизмати [арбb аз СRМ{{:
е) та[ияи илмии масъала[ои ташхиси тиббии [арбb;
ж) тайёрии духтурон - мутахассисон оид ба ташхиси
тиббии [арбb дар заминаи муассиса[ои тиббии [арбb,
муассиса[ои таълимии [арбии Xум[урии Тоxикистон ва
давлат[ои Итти[оди Давлат[ои Мустаrил;
210
з) назорати аз рeи асоснок додани [уxxат[о дар бораи
маъюбb (ярадор, контузия, маъюбшавb) ё бемори[ои
гирифторшудаи хизматчиёни [арбb, шахсони [айати rаторию
ро[барикунандаи СRМ{{ дар давраи адои хизмати [арбb ва
хизмат, ки бо сабаби вазъи саломатb ба рухсатшавb ва [амчунин
rарор дар бораи сабаби вафот ([алокат) вобаста ба анxом додани
фаъолияти хизматb овардааст.
4. Та[ти маф[уми муоина-омeхтан ва ба[оди[ии вазъи
саломатb, рушди рe[b ва xисмонии ша[рвандон дар ла[заи
муоина бо маrсади муайян намудани rобили хизмати [арбb
будани он[о, та[сил (хизмат) оид ба ихтисоси [арбию
баrайдгирb, хизмат дар СRМ{{, ва [алли масъала[ои дигаре, ки
дар [амин Низомнома пешбинb шудаанд, бо пешни[од намудани
хулосаи хаттb фа[мида мешавад.
Муоинаи uоибона манъ аст, агар тартиби дигаре бо [амин
Низомнома пешбинb нашуда бошад.
5. Тартиби таъсис, [уrуr ва e[дадори[ои КТ{ (К{П), тартиби
татбиrи [амин Низомнома дар Rувва[ои Мусалла[и Xум[урии
Тоxикистон, дигар reшун[о ва сохтор[ои [арбb, СRМ{{ ва
[амчунин тартиби барасмиятдарорb, баррасb ва тасдиrи
хулоса[ои КТ{ (К{П)-ро Вазорати мудофиаи Xум[урии
Тоxикистон ва вазорату идора[ое, ки дар он[о мутобиrи rонун
хизмати [арбb пешбинb шудааст, муайян менамоянд.
6. Хулосаи КТ{ (К{П) мутобиrи Рeйхати бемори[о ва
xадвали талаботи иловагb ба вазъи саломатии ша[рвандон
(Замима[ои №1, 2) аз рeи аксари овоз[ои аъзоёни КТ{ (К{П)-и
дар маxлис иштироккунанда бароварда мешавад.
{айати парвозкунандаи авиатсияи Rувва[ои Мусалла[и
Xум[урии Тоxикистон, [айати парвозкунандаи дар э[тиётбудаи
Rувва[ои Мусалла[и Xум[урии Тоxикистон, курсант[ои
муассиса[ои таълимии [арбии оид ба тайёр намудани [айати
211
парвозкунанда, ша[рвандоне, ки ба ин муассиса[ои таълимии
[арбb дохил мешаванд, тариrи К{П-и Вазорати мудофиаи
Xум[урии Тоxикистон мутобиrи Низомномаи муоинаи тиббии
[айати парвозкунандаи Rувва[ои Мусалла[и Xум[урии
Тоxикистон, ки Вазири мудофиаи Xум[урии Тоxикистон тасдиr
намудааст, муоина мешаванд.
7. Хулоса ва rарори КТ{ (К{П)-[ои uайриштатb бе тасдиrи
К{П-и штатb эътибор надорад.
Хулосаи КТ{ дар давоми сол аз ла[заи муоина эътибор
дорад, агар тартиби дигаре дар [амин хулоса пешбинb нагардида
бошад. Агар хулосаи КТ{ (К{П) татбиr нагардад ё дар вазъи
саломатии шахси муоинашаванда таuйирот ба миён ояд, ки
барои аз нав баррасb намудани хулосаи бароварда асос меди[ад,
КТ{ (К{П) муоинаи тиббии такрорb мегузаронад.
8. Барои гузаронидани муоинаи ша[рвандоне, ки бори
аввал ба rайди [арбb гузошта мешаванд, ша[рвандоне, ки ба
хизмати [арбb (xамъомад[ои [арбb) даъват мешаванд,
ша[рвандоне, ки дар хизмати [арбb набуданд ва ба хизмати [арбb
ба тартиби ихтиёрb дохил мешаванд, ша[рвандоне, ки ба литсеи
[арбb ва муассиса[ои таълимии [арбb дохил мешаванд,
ша[рвандоне, ки дар э[тиёти Rувва[ои Мусалла[и Xум[урии
Тоxикистон, дигар reшун[о ва сохтор[ои [арбb мебошанд, бо
rарори маrомоти [окимияти иxроия дар ма[ал[о ({укумат[о) бо
пешни[оди комиссари [арбии дахлдор духтурони мутахассис,
[айати тиббии миёнаи муассиса[ои табобатию профилактикии
Вазорати тандурустии Xум[урииТоxикистон xалб карда
мешаванд.
9. Маблаuгузории муоинаи тиббии ша[рвандоне, ки ба
иxро гардидани e[дадории [арбb вобаста мебошад, бо тартиби
муrаррарнамудаи {укумати Xум[урии Тоxикистон аз [исоби
маблаu[ои буxети xум[урb анxом дода мешавад.
212
Музди миёнаи ме[нати духтурони мутахассис, [айати
миёнаи тиббии муассиса[ои табобатию профилактикии Вазорати
тандурустии Xум[урии Тоxикистон, ки барои гузаронидани
муоинаи тиббии ша[рвандон даъват мешаванд, дар тамоми
давраи иxрои ин вазифа[о ниго[ дошта мешавад.
Агар иштироки духтури мутахассис, [айати миёнаи тиббb
дар муоина бо сафар намудан аз ма[алли истиrомати доимb
алоrаманд бошад, пас хароxоти сафари хизматb аз [исоби
маблаu[ои комиссариат[ои [арбии дахлдор аз рeи меъёр[ои дар
Xум[урии Тоxикистон амалкунанда пардохта мешавад.
10. Мутобиrи моддаи 18 Rонуни Xум[урии Тоxикистон
«Дар бораи e[дадории умумии [арбb ва хизмати [арбb» Вазорати
мудофиаи Xум[урии Тоxикистон, вазорату идора[ое, ки дар он[о
тибrи rонун хизмати [арбb пешбинb шудааст, оид ба тайёр
намудани ша[рвандон ба хизмати [арбb якxоя бо Вазорати
тандурустии Xум[урии Тоxикистон талаботро ба вазъи
саломатии ша[рвандоне, ки ба хизмати [арбb даъват мешаванд
(дохил мешаванд) ва дар хизмати [арбb мебошанд, та[ия
менамоянд.
Та[ти маф[уми талабот[о ба вазъи саломатии ша[рвандон
нишонди[анда[ои тиббие, ки вазъи саломатb ва рушди xисмонии
он[оро тавсиф мекунанд ва дар асоси он категорияи rобили
хизмати [арбb будани он[о муайян карда мешавад, фа[мида
мешавад.
11. Тартиби ташкил ва гузаронидани муоинаи шахсоне, ки
барои хизмат ба сохтор[ои rудратии маrомоти [ифзи [уrуr дохил
мешаванд, шахсони [айати rаторb ва ро[барикунандаи сохтор[ои
rудратии маrомоти [ифзи [уrуr ва аъзои оилаи он[о ва
ша[рвандоне, ки ба муассиса[ои таълимb дохил мешаванд, аз
тарафи вазорату идора[ои дахлдоре, ки дар он[о тибrи Rонуни
Xум[урии Тоxикистон «Дар бораи e[дадории умумии [арбb ва
213
хизмати [арбb» хизмати [арбb пешбинb шудааст, муайян карда
мешавад.
II. Муоинаи ша[рвандон [ангоми ба rайди ибтидоии
[арбb гузоштан ва даъват ба хизмати [арбb
12. Ташкили муоинаи ша[рвандон [ангоми ба rайди
ибтидоии [арбb гузоштан ба зиммаи комиссияи но[иявb ё
ша[рии (бе таrсимоти но[иявb) ба rайди [арбb гузоштани
ша[рвандон ва [ангоми даъват ба хизмати [арбb ба комиссияи
даъватии но[ия, ша[р (бе таrсимоти но[иявb) вогузор карда
мешавад.
13. То гузаронидани муоинаи ша[рвандон [ангоми ба rайди
ибтидоии [арбb гузоштан [ар сол муоина (азназаргузаронии
тиббb) ва [амчунин чорабини[ои табобатию бе[доштb ва
эмкуни[ои профилактикb, ки аз тарафи идора[ою шeъба[ои
ша[рию но[иявии [ифзи си[ати системаи Вазорати тандурустии
Xум[урии Тоxикистон бо тартиби муrаррарнамудаи вазорати
номбурда гузаронида мешавад, анxом дода мешавад.
Маблаuгузории
гузаронидани
чорабини[ои
табобатию
бе[доштии байни ша[рвандон [ангоми ба rайди ибтидоии [арбb
гузоштан аз [исоби маблаu[ои иловагие, ки маrомоти [окимияти
иxроия дар ма[ал[о ({укумат[о) xудо менамоянд, сурат мегирад.
14. Муассиса[ои тиббb, сарфи назар аз шакли ташкилию
[уrуrb ва тобеияти идорb дар мe[лати 10 рeз мувофиrи дархости
комиссариат[ои [арбb нусхаи дафтарчаи амбулаторb ва таърихи
бемориро бо нишондоди натиxа[ои усул[ои иловагии та[rиrот,
ки вазъи саломатии ша[рвандро [ангоми ба rайди ибтидоии
[арбb гузоштан ва даъват ба хизмати [арбb дар сурати ошкор
гардидани дигаргунb дар вазъи саломатb муайян мекунад,
пешни[од мекунанд.
15. Бо ро[хати комиссариат[ои [арбb ша[рвандон то
муоина, та[rиrоти [атмии ташхисиро бо тартиб ва [аxми
214
муrаррарнамудаи Вазорати мудофиаи Xум[урии Тоxикистон ва
Вазорати тандурустии Xум[урии Тоxикистон мегузаранд.
16. Муоинаи ша[рвандон [ангоми ба rайди ибтидоии [арбb
гузоштан ва даъват ба хизмати [арбb аз тарафи духтурони
мутахассис: xарро[, терапевт, невропатолог, психиатр, окулист,
оториноларинголог, стоматолог ва дар [олат[ои зарурb аз тарафи
духтурони со[а[ои дигар гузаронида мешавад.
{айати шахсии духтурони мутахассис ва [айати миёнаи
тиббb, ки бо ро[барони муассиса[ои табобатию профилактикии
Вазорати тандурустии Xум[урии Тоxикистон мувофиrа шудааст,
бо пешни[оди комиссари [арбии но[иявb (ша[рb) аз тарафи
Раиси но[ия (ша[р) тасдиr карда мешавад.
17. Духтур-мутахассис мувофиrи натиxа[ои муоинаи
ша[рванд [ангоми ба rайди ибтидоии [арбb гузоштан ё [ангоми
даъват ба хизмати [арбb дар бораи rобили хизмати [арбb будани
e аз рeи категория[ои зерин хулоса пешни[од мекунад:
«R»-rобили хизмати [арбb будан;
«RМX»-rобили хизмати [арбb будан бо ма[дудияти xузъb;
«RМ»-rобили ма[дуд ба хизмати [арбb будан (uайри rобил
будан ба хизмати [арбb дар замони осоишта, rобили хизмати
uайрисафb будан дар замони xанг);
«МRН»-муваrrатан rобил набудан ба хизмати [арбb;
«ПRН»-пурра rобил набудан ба хизмати [арбb (бо хориx
намудан аз rайди [арбb).
Барои ша[рвандоне, ки rобили хизмати [арбb эътироф
шудаанд ё бо ма[дудият[ои xузъb rобили хизмати [арбb
мебошанд, мутобиrи Рeйхати бемори[о ва Xадвали талаботи
иловагb оид ба вазъи саломатии ша[рвандон нишонди[андаи
таъинот барои адои хизмати [арбb муайян карда мешавад.
215
18. Комиссияи ба rайди [арбb гузоштани ша[рвандон ё
комиссияи даъватb, дар [олати дар xояш uайриимкон будани
додани хулосаи тиббb дар бораи rобили хизмати [арбb будани
ша[рванд метавонад eро ба муассиса[ои табобатию
профилактикии Вазорати тандурустии Xум[урии Тоxикистон ба
муоинаи тиббии амбулаторb ё статсионарb, барои аниr намудани
ташхиси беморb ё барои табобат фиристонад. Баробари
баохиррасии муоинаи тиббии (табобати) ша[рванд санади
та[rиrоти вазъи саломатии e бо шакли муайяннамудаи Вазорати
мудофиаи Xум[урии Тоxикистон ва бо Вазорати тандурустии
Xум[урии Тоxикистон мувофиrашуда тартиб дода мешавад.
Тартиби барасмиятдарории хулосаи духтур-мутахассисро
Вазорати мудофиаи Xум[урии Тоxикистон дар мувофиrа бо
Вазорати тандурустии Xум[урии Тоxикистон муайян мекунад.
19. {ангоми ба rайди ибтидоии [арбb гузоштан ё даъвати
ша[рванд ба хизмати [арбb, дар [олате ки ин ша[рванд ба
муоинаи (табобати) давомдори тиббb (зиёда аз 3 мо[) зарурат
дорад, дар бораи ба мe[лати аз 6 то 12 мо[ муваrrатан ба хизмати
[арбb rобил набудани e (дар замони xанг аз 3 то 12 мо[) хулоса
бароварда мешавад. Баъди ба охир расидани муоинаи (табобати)
тиббb ша[рванд аз муоинаи такрорb мегузарад ва дар [олати
мувофиrатии вазъи саломатb метавонад ба хизмати [арбb даъват
шавад.
{ангоми надоштани имконияти баохиррасонии муоинаи
(табобати) тиббии ша[рванд то анxоми кори комиссияи ба rайди
[арбb гузоштани ша[рвандон ё комиссияи даъватb (даъвати xорb
ба хизмати [арбb) хулоса дар бораи муваrrатан ба хизмати [арбb
rобил набудани e бароварда намешавад. Дар ин [олат духтурмутахассис хулоса меди[ад, ки ша[рванд ба муоинаи (табобати)
тиббb э[тиёx дорад ва мe[лати ба муоинаи такрорb [озир
шуданро сабт менамояд.
216
Бо гузаштани мe[лати муваrrатан ба хизмати [арбb rобил
набудани ша[рванд, дар бораи категорияи rобили хизмати [арбb
будани e хулосаи rатъb бароварда мешавад.
20. Ша[рванде, ки [ангоми ба rайди ибтидоии [арбb
гузоштани e ё даъват ба хизмати [арбb муваrrатан ба хизмати
[арбb rобил набудан дониста шудааст, дар [олати рад намудан ё
саркашb намуданаш аз муоинаи (табобати) тиббb бояд баъди 6
мо[ аз муоинаи такрорb гузарад. Агар дар ваrти муоинаи такрорb
дар вазъи саломатии ша[рванд бадшавb, ё ки аломат[ои аёнb
маъюбшавb (xаро[ат, контузия) ё бемори[ое, ки барои даъват ба
хизмати [арбb монеа мешаванд, маълум нагарданд, он ша[рванд
rобили хизмати [арбb ё rобили хизмати [арбb бо ма[дудият[ои
xузъb [исобида мешавад.
21.Ро[барони
маrомоти
идораи
тандурустb
ва
комиссариат[ои [арбb барои гузаронидани муоинаи (табобати)
тиббии сариваrтии ша[рвандон аз [исоби маблаu[ои иловагие, ки
маrомоти [окимияти иxроия дар ма[ал[о ([укумат[о) xудо
менамоянд, чора[о меандешанд.
22. Ша[рвандоне, ки ба хизмати [арбb даъват шудаанд,
бевосита пеш аз ба ма[али хизмат фиристода шуданашон, бо
маrсади истиснои [олат[ои патологb аз муоинаи тиббb
мегузаранд.
Ша[рвандоне, ки мe[лати таъхир гирифтаанд ё аз даъват ба
хизмати [арбb бо вазъи саломатb озод карда шудаанд, [амчунин
ша[рвандоне, ки дар бораи розb набудани худ оид ба rарори
нисбати он[о баровардаи комиссияи даъватии вилоятb, но[ия[о,
ша[р[о (бе таrсимоти но[иявb) дар бораи категорияи rобили
хизмати [арбb будан ариза навиштаанд, аз муоинаи тиббии
санxишb мегузаранд, ки он ба зиммаи Комиссияи марказии
тиббии [арбии Вазорати мудофиаи Xум[урии Тоxикистон
вогузор карда мешавад.
Ба азназаргузаронии тиббb ва муоинаи санxишb [амон
духтурони мутахассис, ки дар банди 16 [амин Низомнома нишон
217
дода шудаанд, xалб карда мешаванд. {айати шахсии духтурони
мутахассис ва [айати миёнаи тиббb ба комиссияи назоратии
тиббb бо фармони раисони но[ия[о тасдиr карда мешаванд.
Агар дар вазъи саломатии ша[рванд, [ангоми назорати
тиббb ё муоинаи санxишb пеш аз фиристодан ба ма[алли хизмат
тамоюле, ки категорияи rобили хизмати [арбb будани eро таuйир
меди[ад, ошкор гардад, Комиссияи марказии тиббии [арбии
Вазорати мудофиаи Xум[урии Тоxикистон rарори дахлдори
комиссияи даъватии но[ия, ша[рро (бе таrсимоти но[иявb)-ро
бекор карда, rарори худро мебарорад ва дар ин бора ша[рванд ва
комиссияи даъватиеро, ки rарори он бекор карда шудааст, хабар
меди[ад.
23. Барои таъмини муттасилb дар муоинаи тиббии
ша[рванде, ки ба хизмати [арбb даъват шудааст (дохил шудааст),
комиссариат[ои [арбии но[ияю ша[р[о (бе таrсимоти но[иявb) ба
rисми [арбb вараrаи иловагиро ба дафтарчаи тиббии бемории
амбулаторb (намунаи ба[исобгирии №025-1/у) мефиристанд.
Дафтарчаи тиббиро духтурон-мутахассисон [ангоми ба rайди
ибтидоии [арбb гузоштани ша[рванд, даъват ба хизмати [арбb ва
муоинаи тиббb пеш аз фиристодан ба ма[алли хизмат пур
мекунанд, ки бо наrши мe[ри комиссариати [арбb тасдиr карда
мешавад ва ба дафтарчаи ба[исобгирию хизматb ширеш карда,
бо он хамро[ ниго[ дошта мешавад.
24. Ша[рвандон [ангоми ба xои хизмат омадан то rабул
намудани rасами [арбb аз xониби мутахассисони комиссияи
тиббии [арбb бо маrсади истиснои [олат[ои даъвати ша[рвандон,
ки бинобар вазъи саломатb пурра rобили хизмати [арбb
намебошанд, аниr намудани категорияи rобили хизмати [арбb
будани он[о, нишонди[анда[ои таъинот барои адои хизмати
[арбb ва ба[ри бартараф намудани камбуди[ои xойдошта аз
муоинаи амиrи тиббb мегузаранд.
Ба муоинаи тиббb духтурони мутахассис: xарро[, терапевт,
невропатолог,
психиатр,
окулист,
оториноларинголог,
дерматовенеролог ва uайра xалб карда мешаванд. Татrиrот[ои
218
озмоишb ва таx[изотb мувофиrи нишондод[ои гирифташуда
анxом дода мешавад.
Агар дар натиxаи муоинаи ша[рвандон тамоюл[о дар вазъи
саломатии он[о ошкор шавад, ки барои даъват ба хизмати [арбb
монеа мешаванд ё категорияи rобили хизмати [арбb будани eро
таuйир меди[анд, аз тарафи духтур-мутахассис вараrаи муоинаи
тиббb ба расмият дароварда мешавад, ки ба нуrта[ои xамъшавb
баргардонида мешаванд.
25. Хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро бо даъват адо
мекунанд ва бо вазъи саломатиашон пурра uайри rобили
хизмати [арбb дониста шудаанд, мумкин аст баъди муоинаи
статсионарb ва [ангоми зарурат бошад, баъди табобат аз тарафи
КТ{ пурра uайри rобили хизмати [арбb ё rобили хизмати [арбb
бо ма[дудият[ои xузъb дониста шаванд. Муоинаи амбулаторb
тан[о [ангоми мавxудияти камбуди[ои маълуми xисмонb
(набудани чашм, ангуштони даст ё по, камбудии устухони
косахонаи сар, захм[ои калон баъди маъюбb, каxшавb, кeто[
гардидани дасту по ва uайра[о) иxозат дода мешавад.
26. Комиссияи марказии тиббии [арбии Вазорати мудофиаи
Xум[урии Тоxикистон, комиссариат[ои [арбии но[ия[о, ша[р[о
(бе таrсимоти но[иявb) [олат[о ва сабаб[ои даъвати беасоси
ша[рвандонро ба хизмати [арбb бо вазъи саломатb ба [исоб
гирифта, якxоя бо маrомоти идораи тандурустb омeхтани
сабаб[оро таъмин менамоянд ва барои бе[тар намудани сифати
муоина ва та[rиrоти ша[рвандоне, ки бояд бо даъват хизмати
[арбиро адо намоянд, чора[о меандешанд.
III. Муоинаи ша[рвандоне, ки ба тартиби ихтиёрb ба
хизмати [арбb ба Rувва[ои Мусалла[и Xум[урии
Тоxикистон, дигар reшун[о ва сохтор[ои [арбb дохил
мешаванд.
27. Ташкили муоинаи ша[рвандоне, ки хизмати [арбиро
адо намекунанд ва ба хизмати [арбb ба тартиби ихтиёрb дохил
219
мешаванд, ба зиммаи комиссия[ои тиббии [арбии штатb
(мутобиrи банди 2 [амин Низомнома) вогузор карда мешавад.
Ша[рвандон то муоинаи тиббb та[rиrоти [атмии ташхисиро бо
тартиб ва [аxми муrаррарнамудаи Вазорати мудофиаи Xум[урии
Тоxикистон мегузаранд.
28. Барои [амаи ша[рвандони нав ба хизмати [арбb
rабулшаванда то шурeъ гардидани муоинаи тиббb аз
муассиса[ои табобатию профилактикии xои истиrомат, кор,
та[сил ё хизмат нусха[ои муфассали дафтарчаи тиббии бемории
амбулаторb, маълумоти та[rиrоти диспансерb ва мушо[идаи
тиббb, хулосаи духтурон ва [уxxат[ои тиббии дигар, ки вазъи
саломатии он[оро дар мe[лати на камтар аз се соли охир нишон
меди[анд, инчунин маълумот аз диспансер[ои психоневрологb
(бо нишондод[о аз диспансер[ои зидди бемории сил, пeсту
зe[равb ва дигар диспансер[о), аз муассиса[ои наркологb ва
муассиса[ои табобатии дигар, барои хизматчиёни [арбии собиrе,
ки хизмати [арбиро бо даъват адо кардаанд, бошад,
нишондод[ои [уxxат[ои тиббии rисм[ои [арбx талаб карда
мешаванд.
Ша[рвандоне, ки нав ба хизмати [арбb rабул мешаванд ва
он[ое, ки дар rайди [арбb мебошанд, e[дадоранд, ки билети
[арбиро пешни[од мамоянд. Дар билети [арбb ба фасл[ои зерин
а[амият дода мешавад:
хулоса[ои комиссия[ои [арбии тиббb, маълумот дар бораи
маъюбию контузия[о, иштирок дар xанг[о ва сабаб[ои
рухсатшавb аз хизмати [арбb.
29. Ша[рвандони нав ба хизмати [арбb rабулшаванда, ки
барои он[о маълумот[ои духтурb ё дигар [уxxат[ои тиббие, ки
бадшавин вазъи саломатии он[о ё мавxуд будани ин ё он
касалиро дар он[о нишон меди[анд, пешни[од шудаанд, аз
муоинаи комиссияи тиббии [арбb озод намешаванд. {ангоми
шуб[анок будани маълумот[ои воrеии мушо[идаи динамикии
шахси муоинашаванда, КТ{ то пешни[од намудани
(баровардани) хулосаи ташхис он[оро аниr менамояд.
220
Ша[рванде, ки ба хизмати [арбb дохил мешавад, [ангоми
зарурат барои аниr намудани ташхиси беморb метавонад ба
муоинаи амбулаторb ё статсионарb ба муассисаи тиббии [арбии
Rувва[ои Мусалла[и Xум[урии Тоxикистон, дигар reшун[о ва
сохтор[ои [арбb фиристода шавад.
30. Муоинаи ша[рвандонеро, ки бо тартиби ихтиёрb ба
хизмати [арбb дохил мешаванд, духтурони мутахассис; xарро[,
терапевт, невропатолог, психиатр, окулист, оториноларинголог,
стоматолог, дерматовенеролог ва дар [олати зарурат духтурони
ихтисос[ои дигар анxом меди[анд. Занонро ба тартиби [атмb
гениколог[о муоина менамоянд.
31. Хулосаи категорияи rобили хизмати [арбb будани
ша[рвандони ба тартиби ихтиёрb ба хизмати [арбb
дохилшаванда мутобиrи банди 18 [амин Низомнома бароварда
мешавад.
КТ{, [ангоми зарурат, инчунин дар бораи rобили хизмати
[арбb будани ша[рванд дар намуд[ои мушаххаси Rувва[ои
Мусалла[и Xум[урии Тоxикистон, адои хизмати [арбb дар
ма[ал[ои баландкe[ ва ма[ал[ои дорои шароити номусоиди
иrлимb ва экологb ё берун аз [удуди Xум[урии Тоxикистон
хулоса пешни[од менамояд.
{ангоми дар вазъи саломатии ша[рвандоне, ки дар адои
хизмати [арбb нестанд ва он[ое, ки ба хизмати [арбb бо тартиби
ихтиёрb дохил шудаанд, мавxуд будани бемори[ое, ки мутобиrи
Рeйхати бемори[о ба[оди[ии инфиродb пешбинb шудааст, КТ{
дар бораи rобили ма[дуд ба хизмати [арбb - «RМ» будани
ша[рвандро пешни[од мекунад.
{ангоми аз муоина даст кашидани ша[рванд, КТ{ хулосаи
зерин мебарорад: «Муоинаро рад намуд». Дар [исоботи КТ{
лозим аст, ки шахсони номбаршуда ба категорияи пурра rобил
набудани он[о ба хизмати [арбb дохил карда шаванд.
IV. Муоинаи ша[рвандоне, ки ба муассиса[ои таълимии
[арбb, литсей[ои [арбb дохил мешаванд
221
32. Ташкили муоинаи ша[рвандоне, ки ба муассиса[ои
таълимии [арбb, литсей[ои [арбb дохил мешаванд, мутобиrи
банди 3 [амин Низомнома бо xалб намудани комиссариат[ои
[арбии вилоятb, но[иявb ва ша[рb (бе таrсимоти но[иявb) сурат
мегирад.
Бо ро[хати комиссариат[оb [арбb ша[рвандон то муоинаи
тиббb та[rиrоти ташхисии [атмиро тартиб ва [аxми
муrаррарнамудаи Вазорати мудофиаи Xум[урии Тоxикистон бо
мувофиrаи Вазорати тандурустии Xум[урии Тоxикистон
мегузаранд.
33. Барои ша[рвандони ба муассиса[ои таълимии [арбb ва
литсей[ои [арбb дохилшаванда дафтарчаи тиббии муоина, ки
шаклу мазмуни онро Рeйхати бемори[о муайян мекунад, пур
карда мешавад.
Ша[рвандони ба муассиса[ои таълими [арбb ва литсей[ои
[арбb дохилшаванда муоинаи тиббиро дар ду давра мегузаранд:
пешакb дар комиссариат[ои [арбии но[ия[о, ша[р[о (бе
таrсимоти но[иявb) ва охирин-дар Комиссияи марказии тиббии
[арбии (КМТ{) Вазорати мудофиаи Xум[урии Тоxикистон.
34. Ша[рванди ба муассиса[ои таълимии [арбb, литсеи
[арбb дохилшаванда барои аниr намудани ташхиси беморb
мумкин аст ба муоинаи тиббии амбулаторb ё статсионарb
фиристода шавад.
Татrиrот[ои номбаршудаи ташхисb ва муоинаи тиббии
ша[рвандони ба муассиса[ои таълимии [арбb дохилшаванда дар
муассиса[ои табобатию профилактикии Вазорати тандурустии
Xум[урии Тоxикистон ва муассиса[ои тиббии [арбии Rувва[ои
Мусалла[и Xум[урии Тоxикистон, дигар reшун[о ва сохтор[ои
[арбb анxом дода мешаванд.
35. Муоинаи тиббии ша[рвандони ба муассиса[ои
таълимии [арбb, литсей[ои [арбb дохилшавандарро духтурони
мутахассис: xарро[, терапевт, невропатолог, психиатр, окулист,
оториноларинголог, стоматолог, дерматовенеролог ва дар [олати
зарурат духтурони ихтисос[ои дигар анxом меди[анд.
222
V. Муоинаи хизматчиённ [арбии Rувва[ои Мусалла[и
Xум[урии Тоxикистон, дигар кeшун[о ва сохтор[ои [арбb
36. Хулосаи категорияи rобили хизмати [арбb будани
хизматчиёни [арбb ба хизмати [арбиро КТ{ мутобиrи банди 18
[амин Низомнома мебарорад.
{ангоми дар хизматчиёни [арбb ва курсант[ои муассиса[ои
таълими [арбb, ба uайр аз он[ое, ки дар курси охирин та[сил
мекунанд, мавxуд будани бемори[ое, ки мувофиrи Рeйхати
бемори[о ба[оди[ии инфиродии rобили хизмати [арбb буданро
пешбинb менамояд, КТ{ дар бораи rобили хизмати [арбb
буданро мувофиrи категорияи «RМX»-rобили хизмати [арбb
будан бо ма[дудият[ои xузъb хулоса мебарорад.
Афсарон, прапоршик[о ва курсант[ои муассиса[ои
таълимии [арбии rобил ба хизмати [арбb бо ма[дудият[ои xузъb
ё rобили хизмати [арбb бо ма[дудият[о донисташуда, барои
хизмат дар Бригадаи [уxумкунандаи десантb (минбаъд-БХД),
иншооти махсус (минбаъд-ИМ), агар дар рeйхати бемори[о
тартиби дигаре пешбинb нашуда бошад, uайриrобил дониста
мешаванд.
37. Хулоса дар бораи он ки хизматчии [арбb ба рухсатии
беморb ё озодшавb аз иxрои e[дадори[ои хизмати [арбb
(минбаъд озодшавb) э[тиёx дорад, дар [олат[ое бароварда
мешавад, ки агар дар Рeйхати бемори[о муваrrатан rобил
набудан ба хизмати [арбb пешбинb шуда бошад.
Дар замони осоишта КТ{ дар бораи он хулоса мебарорад,
ки хизматчии [арбb ба рухсатии беморb дар [олате зарурат
дорад, ки бо баохиррасии он хизматчии [арбb метавонад ба
иxрои e[дадори[ои хизмати [арбb шурeъ намояд ва он на кам аз
як мо[ мебошад.
Дар замони xанг, дар [олате агар дар мe[лати баохиррасии
он хизматчии [арбb метавонад ба иxрои e[дадори[ои хизмати
[арбb шурeъ намояд аз 3 мо[ зиёд набошад. КТ{ дар бораи
фиристодани хизматчии [арбb ба баталони (дастаи)
шифоёфтагон хулоса мебарорад. Агар ин мe[лат аз се мо[ зиёд
223
бошад, КТ{ дар бораи муваrrатан uайри rобили хизмати [арбb
будани хизматчии [арбb бо муоинаи такрорb баъди 6-12 мо[
хулоса мебарорад.
Дар [олате агар асос[ои rатъии имконияти барrарор
нагардидани иxрои e[дадори[ои хизмати [арбb бошад, хулосаи
КТ{ дар бораи он ки хизматчии [арбb ба рухсатии беморb э[тиёx
дорад ё дар бораи муваrrатан rобил набудани e ба хизмати [арбb
бароварда нашуда, масъалаи ба хизмати [арбb rобил будани ин
хизматчии [арбb [ал мегардад.
38. КТ{ мe[лати рухсати беморро вобаста ба хусусият ва
вазнинии маъюбb (ярадор, контузия, маъюбшуда) ё беморb
муrаррар менамояд.
Рухсатии беморb ба хизматчии [арбb аз 30 то 60 шабонарeз
дода мешавад.
Мe[лати рухсатии бемории гирифтаи хизматчии [арбие, ки
хизмати [арбиро бо даъват адо мекунад, дар [олат[ои ало[ида
мумкин аст ба мe[лати на бештар аз 60 шабонарeз дароз карда
шавад.
Ба хизматчии [арбb рухсатии беморb мумкин аст дароз
карда шавад, аммо [ар дафъа на бештар аз 30 шабонарeз. {амагb
мe[лати муттасили дар табобат будан, аз xумла дар рухсатии
беморb будан на бояд аз ча[ор мо[ зиёд бошад (барои беморони
сил 12 мо[). {ангоми зарурат мe[лати дар табобат будан мумкин
аст мутобиrи Низомномаи тартиби адои хизмати [арбb дароз
карда шавад. Бо анxом ёфтани мe[лати ни[оии дар табобат будан
ва рухсатии беморb муоинаи хизматчиёни [арбии хизмати
[арбиро адокунанда барои [алли масъалаи ба хизмати [арбb
rобил будани он[о гузаронида мешавад.
Ба хизматчиёни [арбb-занон рухсатии хомиладорb ва
таваллуд дар асоси хулосаи КТ{ ба мe[лати мукаррарнамудаи
rонунгузории Xум[урии Тоxикистон дода мешавад.
39. Дар [олат[ои пешбининакардаи сархати 2 банди 39
[амин Низомнома КТ{ дар бораи он ки хизматчии [арбb ба
224
озодшавb ба мe[лати аз 3 то 15 шабонарeз зарурат дорад, хулоса
мебарорад.
КТ{ метавонад хулосаи такрорb барорад, ки хизматчии
[арбb ба озодкунb зарурат дорад, аммо мe[лати умумии
озодшавb набояд аз 30 шабонарeз зиёд бошад.
40. {ангоми аз хизмати [арби рухсат шудани хизматчиёни
[арбb, хулоса дар бораи он ки он[о ба рухсатии беморb зарурат
доранд, бароварда намешавад.
Агар хизматчии [арбb uайриrобили хизмати [арбb дониста
шавад ва дар давраи барасмиятдарории рухсатшавb мувофиrи
вазъи саломатb e[дадории хизмати [арбиро адо карда натавонад,
КТ{ дар баробари баровардани хулоса дар хусуси пурра rобил
набудани e ба хизмати [арбb, хулосаеро, ки e дар мe[лати
барасмиятдарории рухсатшави ба озодшавb, аммо на зиёда аз 30
шабонарeз зарурат дорад, мебарорад.
41. Муоинаи хизматчиёни [арбb, ша[рвандоне, ки
xамъомад[ои [арбиро адо мекунанду дар давраи адои
xамъомад[ои [арбb маъюб (ярадор, контузия, маъюбшуда) ё
бемор шудаанд, тан[о [ангоми муайян гардидани натиxаи
маъюбb (ярадорb, контузия, маъюбшавb) ё беморb гузаронида
мешавад.
Агар натиxаи тиббию ташхисb муайян нашуда бошад, КТ{
метавонад дар бораи зарурат доштани [айати шахсони rаторb ва
ро[барикунанда ба озодшавb аз иxрои e[дадории хизматb ё
рухсатии беморb хулоса барорад.
42. Муоинаи тиббb барои [алли масъалаи rобили хизмати
[арбb будани хизматчиёни [арбb, ки [ангоми [ифзи Ватан, иxрои
e[дадори[ои хизмати [арбb, иxрои вазифа[о дар шароити [олати
фавrулодда ё [ангоми низоъ[ои мусалла[она маъюбb (ярадорb,
контузия, маъюбшавb) гирифтаанд ва хизматчиёни [арбие, ки
дар давраи адои хизмати [арбb дар хориxа, дар давлат[ое, ки
амалиёт[ои xангb бурда мешуданд, дар давраи машuул будан бо
фаъолияти разведкавb ва зиддиразведкавb дар хориxа ё [ангоми
225
иxрои вазифа[о дар шароит[ои [олат[ои фавrулодда ва [ангоми
изоъ[ои мусалла[она бемор шудаанд, бо анxом ёфтани табобати
статсионарb гузаронида мешавад.
43. Муоинаи ша[рвандоне, ки ба xамъомад[ои [арбb даъват
шудаанд ва дар давоми адои xамъомад[ои [арбb маъюб (ярадор,
контузия, маъюб) шудаанд, сарфи назар аз он ки rобили хизмати
[арбb будани он таuйир меёбад ё намеёбад, гузаронида
мешаванд, аммо ша[рванде, ки дар давраи адои xамъомад[ои
[арбb бемор шудааст, тан[о дар он [олат аз муоина гузаронида
мешавад, ки агар беморb категорияи rобили хизмати [арбb
будани eро таuйир ди[ад ё eро ба uайри rобили хизмати [арбb (аз
xумла муваrrатан) гузаронад.
44. КТ{ хулоса мебарорад, ки хизматчии [арбb, аъзои оилаи
хизматчии [арбb барои давом додани табобат бо гузаронидан аз
як муассисаи тиббb ба дигараш зарурат дорад ва [амчунин дар
бораи он ки афсари аз хизмати [арбb бо расидан ба синни ни[оии
дар хизмати [арбb будан рухсатшуда бо вазъи саломатb ё
вобаста бо чорабини[ои ташкилию штатb ва дорои 20 сол ва аз
он бештари мe[лати умумии хизмати [арбb (бо [исоби
имтиёзнок), ки ба табобати статсионарb зарурат дорад ва агар ин
бо рафтан ба ма[алли табобат вобаста бошад, хулоса мебарорад.
45. Дар [олате, ки агар хизматчии [арбb ва аъзои оилаи
хизматчии [арбии аз хизмати [арбb бо расидан ба синни ни[оии
хизмати [арбb рухсатшуда бо вазъи саломатb ё вобаста бо
чорабини[ои ташкилию штатb ва дорои 20 сол ва аз он бештари
мe[лати умумии хизмати [арбb (бо [исоби имтиёзнок) [ангоми
рафтан ба табобат ба муассиса[ои тиббии системаи Вазорати
тандурустии Xум[урии Тоxикистон, муассиса[ои тиббии [арбb ё
санаторию курортb ва [амчунин хизматчиёни [арбb [ангоми ба
рухсатии беморb ё ба ма[алли зист рафтан баъди ба э[тиёт
рухсат шудан (ба истеъфо рафтан) ба шахсони [амро[икунанда
э[тиёx доранд. КТ{ дар бораи ба шахсони [амро[икунанда
зарурат доштан хулоса бароварда, миrдори [амро[икунандагонро
нишон меди[ад.
226
Вобаста аз вазъи саломатии шахси муоинашаванда,
зарурати e ба кeмаки тиббb ва ниго[убини беруна, КТ{
метавонад дар бораи сафари муоинашаванда ва шахсони eро
[амро[икунанда бо наrлиёти автомобилb, [авоb ва ро[и о[ан (дар
вагони пласкарт ё купе) хулоса барорад.
Нисбати беморе, ки аз дигарон xудо буданро талаб
менамояд, КТ{ дар бораи зарурати рафтани e ва шахсони eро
[амро[икунанда дар наrлиёти ало[ида дар купеи ало[идаи сахти
вагони купе хулоса мебарорад.
46. Муоинаи хизматчиёни [арбb, [айати rаторb ва
ро[барикунандаи СRМ{{-ро духтурони мутахассис:терапевт,
xарро[, невропотолог, психиатр, окулист, оториноларинголог,
стоматолог, дерматолог ва [ангоми зарурат духтурони
ихтисос[ои
дигар
мегузаронанд.
{айати
rаторb
ва
ро[барикунанда [ангоми таuйири ма[алли хизмат, ба мe[лати
дароз ба сафари хизматb рафтан ва [амчунин шахсоне, ки дар
[исоби психиатр[ои дармонго[[о бо ро[хати он[о истодаанд, бояд
муоинаи [атмии ташхиси рe[иро гузаранд.
47. Дар [олати дар xараёни муоинаи статсионарb ё табобат
дар муассиса[ои тиббии [арбb ва дар муассисаи тиббии идорb
ошкор гардидани маъюбb (ярадорb, контузия, маъюбb) ё
бемори[ое, ки мувофиrи он[о хизматчиёни [арбb ва [айати
rаторию ро[барикунандаи СRМ{{ пурра rобил набудан ба
хизмати [арбb дониста мешаванд, духтури табобаткунанда якxоя
бо сардори муассиса бо дастго[и кадрии дахлдор [ангоми будани
ро[хат барои муоина, он[оро ба КТ{ пешни[од менамояд.
{амзамон ба КТ{ хуxxат[ои зарурии тиббb пешни[од мешавад.
Rарори фиристодан ба муоина дар дафтарчаи тиббии
статсионарии бемор сабт гардида, бо имзои сардори муассисаи
тиббb тасдиr карда мешавад.
48. Агар ша[рванде, ки хизмати [арбиро адо мекунад ё дар
сохтор[ои rудратии маrомоти [ифзи [уrуr хизмат мекунад,
масъалаи муайян намудан ё аз нав баррасb намудани хулосаи
227
КТ{ дар бораи категорияи rобили хизмати [арбb буданро дар
ла[заи рухсат шудан аз СRМ{{ гузорад, комиссариати [арбb,
дастго[и rадрии СRМ{{-и ма[алли истиrомати e ба КТ{ ариза,
парвандаи шахсb ва барои нафаrахeрон бошад, парвандаи
нафаrавb, [уxxат[ои тиббb, ки дар дасти аризади[анда мавxуд аст
ё аз муассиса[ои тиббb гирифта шудааст, мефиристанд.
Агар дар натиxаи омeхтани [уxxат[ои гирифташуда
муrаррар карда шавад, ки барои rонеъ намудани хо[иши
ша[рванд асос [аст, бо маrсади муайян намудани категорияи
rобили хизмати [арбb будан дар ла[заи рухсат шудан аз хизмат e
аз муоина мегузарад.
VI. Муоинаи ша[рвандоне, ки дар э[тиёти Rувва[ои
Мусалла[и Xум[урии Тоxикистон мебошанд
49. Хизматчии [арбb [ангоми рухсат шудан аз хизмати
[арбb бо дохил намудани он[о ба э[тиёти Rувва[ои Мусалла[и
Xум[урии
Тоxикистон
дар
[олат[ои
пешбининамудаи
Низомномаи тартиби адои хизмати [арбb муоинаро дар КТ{-[ои
штатb (сархати 1 банди 2 [амин Низомнома пешбинb менамояд)
мегузаранд.
50. Ташкили муоинаи тиббии ша[рвандоне, ки дар э[тиёти
Rувва[ои Мусалла[и Xум[урии Тоxикистон мебошанд, ба
зиммаи комиссариат[ои [арбии но[ияю ша[р[о (бе таrсимоти
но[иявb) вогузор карда мешавад.
Бо ро[хати комиссариат[ои [арбb ша[рвандон то муоинаи
тиббb та[rиrоти [атмии ташхисиро бо тартиб ва [аxми
муrарраргардидаи Вазорати мудофиаи Xум[урии Тоxикистон ва
бо
Вазорати
тандурустии
Xум[урии
Тоxикистон
мувофиrагардида мегузаранд.
Ша[рванде, ки дар э[тиёти Rувва[ои Мусалла[и Xум[урии
Тоxикистон мебошад, барои аниr намудани ташхиси беморb
[ангоми зарурат мумкин аст ба муоинаи амбулаторb ё
статсионарb дар муассиса[ои тиббии [арбии Вазорати мудофиаи
Xум[урии
Тоxикистон
ва
муассиса[ои
табобатию
228
профилактикии системаи Вазорати тандурустии Xум[урии
Тоxикистон фиристода шавад.
51. Ша[рвандоне, ки [ангоми даъват ба хизмати [арбb
rобили хизмати [арбb будан бо ма[дудият[о дониста шудаанд ва
бо ин сабаб ба э[тиёт гузаронида шудаанд, то расидан ба синни
27 солагb бояд як маротиба дар се сол аз муоинаи тиббb
гузаранд.
Муоинаи афсароне, ки дар э[тиёт мебошанду пештар
rобили хизмати [арбb бо ма[дудият[о дониста шуда буданд,
ша[рвандони дар э[тиётбудае, ки бо ихтисос[ои ба[исобгирии
[арбии Б{Д та[сил мекунанд, ша[рвандони дар э[тиётбудае, ки
ба вазифа таъин гардидаанду вазифаи ишuолкарда муоинаро
талаб мекунад, дар 5 сол як маротиба гузаронида мешавад.
52. Ша[рвандоне, ки uайриrобил ба хизмати [арбb дониста
шудаанд, дар [олат[ое, ки агар дар натиxаи муоинаи он[о дар
муассиса[ои тиббии [арбии Вазорати мудофиаи Xум[урии
Тоxикистон ё муассиса[ои табобатию профилактикии системаи
Вазорати тандурустии Xум[урии Тоxикистон ташхиси бемории
rаблан муайянгардидаи он[о аз нав баррасb шудааст ё он[о
солим дониста шудаанд, метавонанд такроран аз муоина
гузаранд.
VII. Муайян намудани сабаб[ои маъюбb (ярадорb,
контузия, маъюбb) ва беморb
53. {ангоми муоинаи хизматчиёни [арбb, [айати шахсони
rатори ва ро[барикунандаи СRМ{{, ша[рвандоне, ки ба
xамъомад[ои [арбb даъват шудаанд, агар нисбати он[о ташхис
муrаррар шуда бошад. КТ{ алоrаи сабаб[ои маъюбb (ярадорb,
контузия, маъюбb) ё бемори[ои гирифторшудаи ин шахсонро, ба
истиснои [олат[ое, ки агар ин шахсон та[ти тафтишот (суд) rарор
дошта бошанд, муайян мекунад.
КТ{ аз рeи [уxxат[о сабаб[ои маъюбb (ярадорb, контузия,
маъюбb) ё бемори[ои ша[рвандонеро, ки хизмати [арбb
(xамъомад[ои [арбb), хизматро дар сохтор[ои rудратии маrомоти
229
[ифзи [уrуr адо мекунанд, дар [олате ки ша[рванд дар давраи
адои хизмати [арбb (xамъомад[ои [арбb), хизмат дар сохтор[ои
rудратии маrомоти [ифзи [уrуr аз муоинаи КТ{ гузашта бошад ё
дар табобат бошад, ё ки аз хизмати [арбb, хизмат дар маrомоти
кор[ои дохилb бо сабаби беморb, бо вазъи саломатb рухсат шуда
бошад, ё ки агар дар ша[рванд оrибат[ои маълуми зарари дар
давраи адои хизмати [арбb, (xамъомад[ои [арбb), хизмат дар
сохтор[ои rудратии маrомоти [ифзи [уrуr гирифтааш бошаду бо
[уxxат тасдиr шуда бошанд, муайян менамояд. Хусусият ва
мe[лати зарари маълуми xисмониро ташхиси тиббии судb
муrаррар менамояд.
54. Хулосаи КТ{ дар бораи алоrаи сабаб[ои маъюбb
(ярадорb, контузия, маъюбшавb) ё бемори[о бо тавсия[ои зерин
бароварда мешавад:
а) «маъюбии [арбb»:
-агар маъюбиро (ярадорb, контузия, маъюбшавиро) шахси
муоинашаванда [ангоми [ифзи Ватан ё [ангоми иxрои
e[дадори[ои дигари хизмати [арбb (e[дадори[ои хизматb) дар
давоми дар xаб[а будан, [амчунин [ангоми [ифзи Сар[ади
давлатb дар замони осоишта гирифта бошад;
-агар маъюбиро (ярадорb, контузия, маъюбшавиро) шахси
муоинашаванда [ангоми иxрои e[дадори[ои хизмати [арбb
(e[дадори[ои хизматb), [амчунин дар натиxаи зараре, ки сабабаш
таъсири модда[ои радиоактивb, манбаъ[ои нургирии ионb,
манбаъ[ои майдони электромагнитb, генератор[ои оптикии
квантb ва rисмат[ои сeзишвории рокетb мебошанд;
-агар беморb дар шахси муоинашаванда дар давраи дар
xаб[а буданаш ба вуxуд ояд, ё ки агар ин беморb ба дараxае
расад, ки категорияи rобили хизмати [арбb буданро таuйир ди[ад
ё ба rобил набудани (аз xумла муваrrатии) шахси
муоинашаванда ба хизмати [арбb, хизмат дар сохтор[ои
rудратии маrомоти [ифзи [уrуr орад, [амчунин [ангоми бемории
кe[наи о[иста инкишофёбанда дар [олате, агар [уxxат[ои тиббие
бошад, ки имконияти саршавии бемориро ба давраи дар xаб[а
будани шахси муоинашаванда нисбат ди[анд;
230
-агар беморb дар шахси муоинашаванда дар давраи
хизмати e дар хориxа дар давлате, ки амалиёт[ои xангb бурда
мешуд ё дар давраи машuул будан ба фаъолияти разведкавb ва
зиддиразведкавb дар хориxа ба вуxуд омада бошад ё дар давраи
нишондодашуда ба дараxае расида бошад, ки категорияи rобил
буданро таuйир ди[ад ё ба uайриrобил будани шахси
муоинашаванда ба хизмати [арбb, хизмат дар сохтор[ои
rудратии маrомоти [ифзи [уrуr орад (аз xумла муваrrатан),
[амчунин [ангоми бемории кe[наи о[иста инкишофёбанда дар
[олате, ки агар [уxxат[ои тиббие бошанд, ки имконияти
саршавии бемориро дар давраи адои хизмати шахси
муоинашаванда дар хориxа дар давлате, ки амалиёт[ои xангb
бурда мешуданд ё будани e дар кор[ои кашфb ва зиддикашфb
дар хориxа нисбат ди[анд;
-агар маъюбb (ярадорb, контузия, маъюбшавb) ё бемори[о
дар давраи будани шахси муоинашаванда дар [айати артиши
амалкунанда дар сол[ои Xанги Бузурги Ватанb, дар ро[и о[ани
Хитою Шарrи соли 1929, дар ваrти xанги шeравию фин ва Xанги
Бузурги Ватании сол[ои 1939-1940, дар давраи амалиёт[ои xангb
дар Белоруссия ва Украинаи Љарбb соли 1939, дар xанг[ои кeли
{асан соли 1938 ва дар дарёи Халхин-Гол соли 1939, дар ваrти
xанг бо Япония соли 1945, [амчунин дар амалиёт[ои xангb оид
ба бар[амди[ии пин[онкории миллb (бандитизм) дар rаламрави
XШС Украина, XШС Белоруссия, XШС Латвия, XШС Литва ва
XШС Эстония дар давраи аз 1 январи соли 1944 то 31 декабри
1951 ([ангоми мавxуд будани ша[одатномаи иштирокчии xанг),
[ангоми иxрои rарзи интернатсионалистb дар Xум[урии
Демократии Афuонистон ва давлат[ои дигар [ангоми иxрои
вазифа[о дар шароит[ои [олат[ои фавrулодда ва [ангоми
низоъ[ои мусалла[она дар Xум[урии Тоxикистон (бо шарти
[исобкунии имтиёзноки собиrаи корb барои таъини нафаrа аз
рeи як мо[и хизмат баробари 3 мо[), [ангоми асир афтидан (агар
асирафтb ихтиёрb набошад ва хизматчии [арбии дар асирb буда
бар зидди Ватан xиноят содир накарда бошад) гирифта шуда
бошад ва [амчунин беморие, ки то воrеа[ои зикршуда дар давраи
иштирок дар он[о ба вуxуд омада бошад ва ба дараxаи вазниние
231
расида бошад, ки категорияи rобили хизмати [арбb буданро
таuйир ди[ад ё ба хизмати uайриrобили [арбb (аз xумла
муваrrатан), хизмат дар маrомоти Кумитаи бехатарии давлатии
ИXШС-Вазорати бехатарии давлатии ИXШС ва Комиссариати
Халrии Кор[ои Дохилии ИXШС-Вазорати кор[ои дохилии
ИXШС оварда расонад, [амчунин [ангоми бемории кe[наи
сустинкишофёбанда дар [олати будани [уxxати тиббие, ки
бемориро ба давраи иштирок дар воrеа[ои зикргардида нисбат
ди[анд;
б) «бемори[ои дар давраи хизмати [арбb гирифташуда»:
-агар беморb дар давраи аз тарафи шахси муоинашаванда
[ангоми адои хизмати [арбb (адои xамъомад[ои [арбb), адои
хизмат дар сохтор[ои rудратии маrомоти [ифзи [уrуr ба вуxуд
омада бошад, [амчунин агар беморb то даъват ба хизмати [арбb
(xамъомад[ои [арбb) ё дохил шудан ба хизмати [арбb бо тартиби
ихтиёрb, хизмат дар сохтор[ои rудратии маrомоти [ифзи [уrуr ба
дараxаи вазнине расида бошад, ки категорияи rобил буданро
таuйир ди[ад ё ба rобил (аз xумла муваrкатb) набудани шахси
муоинашаванда ба хизмати [арбb, хизмат дар сохтор[ои
rудратии маrомоти [ифзи [уrуr орад;
-агар беморb дар давраи адои хизмати [арбии (xамъомад[ои
[арбии) муоинашаванда дар rисм[ои [арбие, ки ба [айати артиши
амалкунанда ё хизмат дар сохтор[ои rудратии маrомоти [ифзи
[уrуrе, ки ба [айати артиши амалкунанда дохил намешаванд, ё ки
то рафтани e ба хориxа, ба давлате, ки амалиёт[ои xангb бурда
мешуданд ва хизмат дар ин давлати ба бемории xойдошта ва
категорияи rобили хизмати [арбb будан ё хизмат дар сохтор[ои
rудратии маrомоти [ифзи [уrуr эътибор намедода пайдо шуда
бошад;
-агар маъюбиро (ярадорb, контузия, маъюбшавиро) шахси
муоинашаванда дар натиxаи [олати нохуши бо иxрои
e[дадори[ои хизмати [арбb (e[дадори[ои хизматb) новобаста
гирад;
-агар маъюбb (ярадорb, контузия, маъюбb) дар давраи адои
хизмати [арбb (xамъомад[ои [арбb), хизмат дар сохтор[ои
rудратии маrомоти [ифзи [уrуr гирифта шуда бошаду дар ла[заи
232
муоина [уxxат[о дар бораи [олат[ои гирифтани маъюбb
(ярадорb, контузия маъюбшавb) мавxуд набошанд;
в)»бемории [ангоми иxрои e[дадори[ои хизмати [арбии
(e[дадори[ои хизматии) вобаста ба садамаи НБА Чернобил
гирифташуда»:
-агар беморb дар давраи адои хизмати [арбb (xамъомад[ои
[арбb), хизмат дар сохтор[ои rудратии маrомоти [ифзи [уrуr,
[ангоми иxрои кор[о оид ба рафъ намудани оrибат[ои садамаи
НБА-и Чернобил гирифта шуда бошад;
г)»бемори[ои умумb» -агар маъюбb (ярадорb, контузия,
маъюбшавb), ё беморb дар муоинашаванда то даъват шудани e
ба хизмати [арбb (xамъомади [арбb), дохил шудан ба хизмати
[арбb бо тартиби ихтиёрb дар сохтор[ои rудратии маrомоти
[ифзи [уrуr ва дар давраи хизмати [арбb (xамъомад[ои [арбb),
хизмат дар сохтор[ои rудратии маrомоти [ифзи [уrуr ба вуxуд
омада бошад ва ба дараxае нарасида бошад, ки категорияи rобил
буданро таuйир ди[ад ё rобил набудан ба хизмати [арбb, хизмат
дар сохтор[ои rудратии маrомоти [ифзи [уrуrи (аз xумла
муваrrатан) муоинашаванда орад.
55. КТ{ хулосаи сабаб[ои маъюбиро (ярадорb, контузия,
маъюбшавиро) мутобиrи маълумотномаи [олат[ои гирифтани
маъюбb додаи командири rисми [арбb, ро[бари сохтори rудратии
маrомоти [ифзи [уrуrе, ки ша[рванд дар он хизматро (xамъомади
[арбиро) дар ваrти гирифтани маъюбb (ярадорb, контузия,
маъюбшавb) адо менамуд, мебарорад. Дар маълумотнома
[олат[ои гирифтани маъюбb (ярадорb, контузия, маъюбшавb)
[амчунин алоrа доштан ё надоштани маъюбb (ярадорb, контузия,
маъюбшавb) ба иxрои хизмати [арбb (e[дадори[ои хизматb)
нишон дода мешавад. Шакли маълумотномаро Вазорати
мудофиаи Xум[урии Тоxикистон, Вазорати кор[ои дохилии
Xум[урии Тоxикистон ва вазорату идора[ои дигари Xум[урии
Тоxикистон, ки дар он[о rонунгузории амалкунанда хизмати
[арбиро пешбинb мекунад, муайян мекунанд.
56. {ангоми муоинаи ша[рвандоне, ки хизмати [арбb
(xамъомад[ои [арбb), хизматро дар сохтор[ои rудратии маrомоти
233
[ифзи [уrуr адо мекунанд ва дар давраи адои хизмати [арбb
(xамъомад[ои [арбb), хизмат дар сохтор[ои rудратии маrомоти
[ифзи [уrуr маъюбb (ярадорb, контузия, маъюбшавb)
гирифтаанду дар бораи [олат[ои гирифтани ин маъюбb (ярадорb,
контузия, маъюбшавb) маълумотнома надоранд, КТ{ метавонад
дар бораи сабаби маъюбb (ярадорb, контузия, маъюбшавb) дар
асоси дигар [уxxат[ое, ки [олат[ои гирифтани маъюбиро
(ярадорb, контузия, маъюбшавиро) инъикос мекунанд, хулоса
барорад.
Нишондоди шо[идон дар бораи [олат[ои гирифтани
ярадорb ё маъюбшавии ша[рвандро КТ{ метавонад тан[о
[ангоми дар e мавxуд будани xаро[ат[ои маълуми xисмонb rабул
намояд ва бо шарте, ки нишондодро ду ё зиёда шо[идони
[амро[и муоинашаванда хизмати [арбb (xамъомади [арбb),
хизматро дар сохтор[ои rудратии маrомоти [ифзи [уrуr
адокунанда тасдиr намоянд. Далели [амро[ бо муоинашаванда
адо намудани хизмати [арбb (xамъомади [арбb), хизмат дар
сохтор[ои rудратии маrомоти [ифзи [уrуrи шо[идонро
командири rисми [арбb, ро[бари сохтор[ои rудратии маrомоти
[ифзи [уrуrе, ки дар он муоинашаванда хизмати [арбb
(xамъомад[ои [арбb), хизмат дар сохтор[ои rудратии маrомоти
[ифзи [уrуrро адо намудааст ё комиссари ма[алли истиrомати
шо[идон тасдиr мекунанд.
57. Алоrаи сабаб[ои маъюбb (ярадорb, контузия,
маъюбшавb) ё бемори[ои ша[рвандоне, ки хизмати [арбb
(xамъомади [арбb), хизматро дар сохтор[ои rудратии маrомоти
[ифзи [уrуr адо мекунанд, мувофиrи муроxиати ша[рвандон ба
маrомоти [ифзи иxтимоb, комиссариат[ои [арбb, шeъба[ои
нафаrаи вазорату идора[ои дахлдори Xум[урии Тоxикистон, ки
тибrи rонун хизмати [арбb пешбинb шудааст, аз тарафи КТ{-и
штатb (мувофиrи сархати 1 банди 2 ин Низомнома) муайян
карда мешавад (аз нав баррасb карда мешавад).
Тартиби аз тарафи КТ{ муайян намудани (аз нав баррасb
намудани) сабаб[ои маъюбb (ярадорb, контузия, маъюбшавb) ва
бемориро Вазорати мудофиаи Xум[урии Тоxикистон, инчунин
вазорату идора[ое, ки дар он[о Rонуни Xум[урии Тоxикистон
234
«Дар бораи e[дадории умумии [арбb ва хизмати [арбb» хизмати
[арбиро пешбинb менамояд, муrаррар менамоянд.
58. Ша[рванде, ки бо хулосаи КТ{ дар бораи сабаби беморb
бо иxрои кор[о оид ба рафъи оrибат[ои садама дар НБА-и
Чернобил норозb мебошад, [уrуr дорад бо хо[иш ба Шeрои
байниидоравии ташхиси xум[уриявb оид ба муrаррар намудани
сабаби беморb ва сар шудани маъюбb дар натиxаи фалокати
Чернобил муроxиат намояд.
59. КТ{ метавонад дар бораи сабаб[ои оrибат[ои маъюбии
косахонаи сар [ангоми дар xаб[а будан, иxрои e[дадории
хизмати [арбb (e[дадори[ои хизматb) дар асоси сабти [уxxат[ои
[арбb (хизматb) ки дар он[о нишондод[о оид ба ярадоршавии
сар, гардан ё дар бораи [амзамон гирифтани xаро[ат[ои бисёри
пораи тири (ду ва ё аз он бештар) [аxми гуногундошта ифода
шудаанд, хулоса барорад.
60. Xустуxeи [уxxат[ои бойгониро дар бораи рафтан ба
табобат дар муассиса[ои тиббии системаи тандурустb,
муассиса[ои тиббии идорb, тиббии [арбbй будан, дар асорат
будан, дар бораи адои хизмати [арбb, (xамъомад[ои [арбb), дар
бораи иштирок дар амалиёт[ои xангиро дастго[[ои кадрии
сохтор[ои rудратии маrомоти [ифзи [уrуr анxом меди[анд.
61.
Алоrаи
сабаб[ои
маъюбb
(ярадорb,
контузия,маъюбшавb) ё бемори[ое, ки ба вафоти ([алокати)
шахсони [айати rаторb ё ро[барикунанда, хизматчиёни [арбии
reшун[ои дохилb меорад, КТ{-и ВКД, РКД-и назди маrомоти
[окимияти иxроия дар ма[ал[о ([укумат[о) бо муроxиати
сардорони маrомоти кор[ои дохилb (командирони rисм[ои
[арбb), дастго[и кадрии кор[ои дохилb (кeшун[ои дохила),
комиссари [арбb ва [амчунин маrомоти [ифзи [уrуr муайян
мекунанд.
62. Дар [олати вафоти ([алокати) хизматчии [арбb, шахсони
[айати rаторb ё ро[барикунанда аз бемории дар давраи адои
хизмати [арбb гирифташуда, дар [олате ки вафот дар давраи
235
табобат дар муассисаи тиббии системаи тандурустb ё
муассиса[ои тиббии идорию [арбb ба амал омада бошад, хулосаи
сабаби бемориро КТ{ дар та[рири «ба беморb дар давраи
хизмати [арбb гирифтор шудааст» мебарорад.
63. КМТ{ [уxxат[ои ша[рвандеро, ки хизмати [арбиро адо
мекунад, баррасb намуда, дар [ар як [олати мушаххас метавонад:
дар бораи сабаби маъюбb ва беморb хулосаи КТ{-ро барорад (аз
нав дида барояд); аз рeи мо[ияти масъалаи гузошташуда
масли[ат ди[ад; маводи иловагии маълумотb талаб намояд;
та[rиrоти тиббb, муоинаи ша[рвандонеро, ки хизмати [арбиро
адо мекунанд, гузаронад; [уxxат[оро мутобиrи мансубияташон
фиристад.
64. Мутобиrи rонун[ои Xум[урии Тоxикистон «Дар бораи
милитсия», «Дар бораи reшун[ои дохилb» КТ{-и штатb бо
маrсади муайян намудани дараxаи вазнинии маъюбb (ярадорb,
контузия, маъюбшавb) муоинаи шахсони [айати rаторb ва
ро[барикунандаи маrомоти кор[ои дохилb, хизматчиёни [арбии
reшун[ои дохилb, ша[рвандонеро, ки xамъомад[ои [арбиро
мегузаранду дар давраи адои хизмати [арбb (xамъомад[ои [арбb)
маъюбии (ярадорb, контузия, маъюбшавии) вазнин ё сабук
гирифтаанд, мегузаронад.
65. Маълумотнома дар бораи вазнинии маъюбиро мумкин
аст КТ{ на дертар аз 3 сол аз рeзи гирифтани маъюбb (ярадорb,
контузия, маъюбшавb) бо нишон додани мe[лати табобат дар
[амаи муассиса[ои тиббие, ки он xо бемор табобат гирифтааст,
ди[ад.
VIII. Муоинаи ша[рвандоне, ки ба муассиса[ои
таълимии Вазорати кор[ои дохилии Xум[урии Тоxикистон
дохил мешаванд
66. Ташкили муоинаи ша[рвандоне, ки ба муассиса[ои
таълимии Вазорати кор[ои дохилии Xум[урии Тоxикистон
дохил мешаванд, ба зиммаи КТ{-и штатb гузошта мешавад.
Ша[рвандон бо ро[хати дастго[[ои кадрb то муоинаи тиббb
та[rиrоти
ташхисии
[атмиро
бо
тартиб
ва
[аxми
236
муrаррарнамудаи Вазорати кор[ои дохилии Xум[урии
Тоxикистон мегузаранд. Гузаштани муоинаи ташхиси рe[b
хатмb мебошад.
То саршавии муоинаи тиббb КТ{ маълумот[оро оиди дар
rайди диспансерb истодан аз диспансер[ои (утоr[ои) назорати
бемори[ои рe[b, наркологb, зидди касали[ои сил, диспансер[ои
касали[ои пeст ва венерологb (кабинет), нусхаи дафтарчаи
тиббии бемории амбулаториро (дафтарчаи тиббиро) аз
муассиса[ои бе[доштию табобатии ма[алли зист, кор, та[сил ё
хизмат, нусхаи таърихи беморb, маълумот[ои муоинаи
диспансерb ва назорати тиббb, хулосаи духтурон ва дигар
[уxxат[ои тиббиро, ки вазъи саломатии он[оро на камтар аз панx
соли охир муайян мекунанд, барои хизматчиёни собиr, ки
хизмати [арбиро мувофиrи даъват адо мекарда бошад, мувофиrи
нишондод[ои нусхаи [уxxат[ои тиббии rисм[ои [арбb [амчунин
маълумот[оро дар бораи бемори[ои сироятb ва паразитии аз сар
гузаронида дар 12 мо[и охир ва дар бораи rабул накардани
дорувори[ои тиббb ва маводи дигар талаб менамояд.
67. Ша[рвандоне, ки ба муассиса[ои таълимии маълумоти
миёнаю олии касбии Вазорати кор[ои дохилии Xум[урии
Тоxикистон дар шакли та[сили рeзона дохил мешаванд, аз xумла
[айати rаторb, ро[барикунанда ва хизматчиёни [арбb муоинаи
тиббиро дар ду давра мегузаранд:
- пешакb - дар КМТ{-и РКД, охирин- дар КМТ{-и ВКД
Xум[урии Тоxикистон.
Муоинаи пешакb на пештар аз 6 мо[ то оuози имти[он[ои
дохилшавb, охирин - пеш аз оuози имти[он[ои дохилшавb
гузаронида мешаванд.
Шахсони [айати rаторию ро[барикунанда, ки ба
муассиса[ои таълимии маълумоти миёнаю олии касбии ВКД
Xум[урии Тоxикистон дар шакли та[сили uоибона дохил
мешаванд, муоинаи тиббиро дар КТ{-и ма[алли адои хизмати
он[о мегузаранд. Муоинаи охирин бо он[о гузаронида
намешавад.
237
Утверждено
постановлением Правительства
Республики Таджикистан
от 4 мая 1998 года № 141
ПОЛОЖЕНИЕ
О ВОИНСКОМ УЧЕТЕ ГРАЖДАН РЕСПУБЛИКИ
ТАДЖИКИСТАН
1. Воинский учет граждан Республики Таджикистан,
пребывающих в запасе, и граждан, подлежащих призыву на
военную службу, организуется в соответствии с Законом
Республики Таджикистан "О всеобщей воинской обязанности
и военной службе" и ведется по месту их жительства в
порядке, устанавливаемом Министром обороны Республики
Таджикистан.
Воинский учет граждан, имеющих воинские звания
офицеров, пребывающих в запасе Министерства безопасности и
пограничных
войск,
осуществляется
в
порядке,
устанавливаемом
Министром
безопасности
Республики
Таджикистан и Председателем Комитета по охране
Государственной границы при Правительстве Республики
Таджикистан.
2. Система воинского учета граждан, пребывающих в
запасе, а также граждан, подлежащих призыву на военную
службу, увязывается с действующей в Республике Таджикистан
паспортной системой, функционирование ее обеспечивается
органами Министерства обороны и Министерства внутренних
дел Республики Таджикистан и джамоатами, на которые
возложено ведение первичного воинского учета граждан.
238
3. Воинский учет подразделяется на общий и специальный.
На общем воинском учете стоят (состоят) граждане,
пребывающие в запасе, не забронированные на предприятиях,
учреждениях, организациях независимо от форм собственности
и их ведомственной принадлежности и учебных заведениях на
период мобилизации и военного времени, а также граждане,
подлежащие призыву на военную службу.
На специальном воинском учете состоят граждане,
пребывающие в запасе, которые в установленном порядке
бронируются за предприятиями, учреждениями, организациями
независимо от форм собственности и их ведомственной
принадлежности и учебными заведениями на период
мобилизации и военного времени.
Граждане, определенные в органы Министерства
безопасности Республики Таджикистан, Комитет по охране
государственной границы при Правительстве Республики
Таджикистан, на штатные должности, а также граждане,
зачисленные в кадры Министерства внутренних дел Республики
Таджикистан на должности высшего, старшего, среднего,
младшего начальствующего и рядового состава милиции,
включая курсантов школ милиции в военизированную
пожарную охраны, состоят соответственно на учете в указанных
органах.
4. Общее руководство работой по организации и ведению
воинского учета граждан, пребывающих в запасе, а также
граждан, подлежащих призыву на военную службу и контроль
за состоянием той работы в джамоатах, на которые возложено
ведение первичного учета граждан, на предприятиях,
учреждениях, организациях независимо от форм собственности
и их ведомственной принадлежности и учебных заведениях
осуществляется Министерством безопасности Республики
Таджикистан.
5. На министерства и ведомства Республики Таджикистан
и Председателей областей, городов и районов возлагается
обязанность но контролю за состоянием воинского учета
граждан соответственно и подведомственных организациях,
239
предприятиях, в учреждениях независимо от форм
собственности, учебных заведениях и джамоатах, на которые
возложено ведение первичного воинского учета граждан.
6. Инструкция и другая документация по вопросам
организации и порядка ведения воинского учета граждан
Республики Таджикистан, а также соответствующие бланки и
отчетности
разрабатываются
Министерством
обороны
Республики Таджикистан и рассылаются им министерствам и
ведомствам Республики Таджикистан и Председателям
областей, городов, районов, которые изготавливают и
обеспечивают
этой
документацией
и
бланками
подведомственные предприятия, учреждения, организации,
учебные заведения и джамоаты.
7. Бланки военных билетов, временных удостоверений
(выдаваемых взамен военных билетов) и удостоверений о
приписке к призывным участкам, а также бланки удостоверений
и извещений, определяющие, что граждане состоят на
специальном воинском учете, изготавливаются на узорной
бумаге по заказам Министерства обороны Республики
Таджикистан.
Выдача военных билетов, временных удостоверений и
удостоверений о приписке к призывным участкам гражданам
производится без взимания платы за бланки.
8. Учет граждан, пребывающих в запасе и подлежащих
призыву на военную службу, на предприятиях, в учреждениях,
организациях независимо от форм собственности и учебных
заведениях ведется в целях обеспечения контроля за
выполнением гражданами Республики Таджикистан воинской
обязанности
и
соблюдением
установленных
Законом
Республики Таджикистан "О всеобщей воинской обязанности и
военной службе" правил воинского учета, своевременного
бронирования за предприятиями, учреждениями, организациями
независимо от форм собственности на период мобилизации и
военного времени инженерно-технических работников и
квалифицированных рабочих, заблаговременной подготовки
кадров для замены специалистов, подлежащих призыву по
240
мобилизации и оказания помощи военным комиссариатам в
проведении оборонных и мобилизационных мероприятий.
9. Администрация предприятий, учреждений, организаций
независимо от форм собственности и учебных заведений
обязана:
а) обеспечить полноту и качество воинского учета всех
граждан данного предприятия, учреждения, организации и
учебного заведения по правилам и формам, установленным
Министерством
обороны
Республики
Таджикистан
и
Государственным
статистическим
агентством
при
Правительстве Республики Таджикистан;
б) систематически сличать личные карточки рабочих,
служащих и учащихся с записями в военных билетах и
удостоверениях о приписке к призывным участкам и
представлять эти карточки не реже одного раза в год в военные
комиссариаты для сверки с учетными данными военных
комиссариатов;
в) осуществлять систематический учет изменений у
граждан, состоящих на воинском учете, семейного положения,
адреса
места
жительства,
служебного
положения,
общеобразовательной и технической подготовки, в пятидневный
срок вносить эти изменения в личные карточки и сообщать о
них в соответствующие военные комиссариаты в определенные
ими сроки;
г)
своевременно
оформлять
бронирование
за
предприятиями, учреждениями, организациями независимо от
форм собственности и их ведомственной принадлежности и
учебными заведениями на период мобилизации и военного
времени граждан, состоящих на воинском учете, из числа
инженерно-технических работников и квалифицированных
рабочих;
д) в семидневный срок сообщать в военные комиссариаты
о всех гражданах, состоящих или обязанных состоять на
воинском учете, вновь принятых на работу (учебу) или
уволенных с работы (отчисленных из учебного заведения).
241
10.
Администрация
предприятий,
учреждений,
организаций независимо от форм собственности и учебных
заведений при приеме на работу (учебу) обязана проверить у
них наличие учетно-воинских документов (военных билетов или
временных удостоверений, выдаваемых взамен военных
билетов, удостоверений о приписке к призывному участку), и
установить, состоят ли они на воинском учете.
Граждане, подлежащие воинскому учету, не состоящие на
воинском учете, принимаются на работу (учебу) только после
поставки их на воинский учет по месту жительства.
11. Органы внутренних дел, руководители жилищноэксплуатационных организаций, а также предприятий,
учреждений и организаций, осуществляющих эксплуатацию
домов,
домовладельцы,
врачебно-трудовые
экспертные
комиссии, органы записи актов гражданского состояния, органы
дознания и предварительного следствия и суды обязаны в
соответствии со статьями 3-4 Закона Республики Таджикистан
"О всеобщей воинской обязанности и военной службе"
оказывать содействие военным комиссариатам в работе по
обеспечению выполнения гражданами Республики Таджикистан
воинской обязанности и соблюдению правил воинского учета.
12. Военно-учетный персонал содержится в военных
комиссариатах, джамоатах, на предприятиях, в учреждениях,
организациях независимо от форм собственности и учебных
заведениях, исходя из следующей нормы нагрузки на одного
работника:
а) в районах (городах) военных комиссариатах:
при наличии на воинском учете до 2500 граждан - один
работник по учету и бронированию кадров, при наличии на
воинском учете от 2500 до 5000 граждан - два таких работника и
на каждые последующие 2500 граждан, состоящих на воинском
учете - по одному работнику;
б) в джамоатах, на которых возложено ведение первичного
воинского учета граждан:
при наличии на воинском учете от 500 до 1000 граждан один освобожденный работник для ведения воинского учета,
242
при наличии от 1000 до 3000 граждан, состоящих на
воинском учете - два таких работника. Эти работники
содержатся за счет соответствующих местных бюджетов;
в) на предприятиях, в учреждениях, организациях и
учебных заведениях: при наличии на воинском учете от 500 до
2000 граждан - один освобожденный работник для ведения
воинского учета и бронирования кадров, при наличии на
воинском учете от 2000 до 4000 граждан - два, при наличии на
воинском учете от 4000 до 7000 граждан - три таких работника и
на каждые последующие 3000 граждан, состоящих на воинском
учете по одному работнику.
13. При наличии на воинском учете в джамоатах, на
предприятиях, в учреждениях, организациях независимо от
форм собственности и учебных заведениях менее 500
граждан, работа по воинскому учету и бронированию
возлагается по совместительству в установленном порядке на
одного из работников джамоата, предприятия, учреждения,
организации, учебного заведения.
14. Назначение, перемещение и увольнение работников,
занимающихся воинским учетом в джамоатах, на предприятиях,
в
учреждениях,
организациях
независимо
от
форм
собственности
и
учебных
заведениях
производится
соответственно председателями джамоатов, руководителями
предприятий, учреждений, организаций и учебных заведений по
согласованию с районным (городским) военным комиссариатом.
15. За нарушение правил воинского учета граждане,
состоящие на воинском учете, и должностные лица
привлекаются к ответственности в соответствии с законом.
243
Утверждено
постановлением Правительства
Республики Таджикистан
от 11 июня 2001г. № 257
ПОЛОЖЕНИЕ
О ПОРЯДКЕ ПРОХОЖДЕНИЯ ВОЕННОЙ СЛУЖБЫ
I. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ
1. Понятия военнослужащий и прохождение военной
службы
1.1. Военнослужащими являются граждане Республики
Таджикистан (далее граждане), состоящие на государственной
военной службе. Прохождение военной службы - это
регулируемый законодательством Республики Таджикистан,
настоящим Положением и воинскими уставами изменения
определенных правоотношений с момента начала военной
службы и до ее окончания.
Военнослужащие
проходят
военную
службу
в
соответствии с законодательством Республики Таджикистан и
настоящим Положением в воинских частях Вооруженных Сил,
управлениях,
учреждениях,
военно-образовательных
учреждениях профессионального образования, предприятиях и
организациях Министерства обороны (далее - воинских частях
Вооруженных Сил), Министерства безопасности Республики
Таджикистан, Министерства по чрезвычайным ситуациям и
гражданской обороны Республики Таджикистан, Комитете по
охране
Государственной
границы
при
Правительстве
244
Республики Таджикистан, внутренних войсках Министерства
внутренних дел Республики Таджикистан, Президентской
гвардии Республики Таджикистан и других, создаваемых в
соответствии с Законом Республики Таджикистан "Об обороне"
войсках, воинских формированиях и органах (далее министерства и ведомства, в которых законом предусмотрена
военная служба).
1.2. К военнослужащим относятся: солдаты, сержанты,
прапорщики, офицеры; военнослужащие-женщины; курсанты
военно-образовательных
учреждений
профессионального
образования.
1.3.
Права,
обязанности
и
ответственность
военнослужащих, а также понятие исполнения военной службы
определяются законами Республики Таджикистан "О всеобщей
воинской обязанности и военной службы", "О статусе
военнослужащих ", "О ветеранах", общевоинскими уставами,
настоящим Положением и другими нормативно-правовыми
актами Республики Таджикистан.(ППРТ №386 от 4.10.05г.)
1.4. Содержание прохождения военной службы составляют
правоотношения, связанные:
с назначением на воинские должности и переводом по
службе;
с присвоением, лишением воинских званий и
восстановлением в воинских званиях:
с профессиональным обучением и профессиональной
подготовкой;
с исполнением обязанностей военной службы и
определением времени отдыха;
с проведением аттестации;
с увольнением с военной службы и восстановлением на
военную службу;
с прохождением службы в запасе;
с особенностью прохождения военной службы в военное
время.
1.5.
Военнослужащие
Министерства
безопасности
Республики
Таджикистан,
а
также
военнослужащие,
245
являющиеся судьями военных судов, сотрудниками аппарата
военных судов и военной прокуратуры, проходят военную
службу в соответствии с настоящим Положением с учетом
особенностей, установленных законодательными актами
Республики Таджикистан, регламентирующих деятельность
органов безопасности, военных судов и военной прокуратуры.
(ППРТ №54 от 4.02.04г.)
1.6. подпункт исключен. (ППРТ №386 от 4.10.05г.)
2. Сроки, продолжительность, начало и окончание военной
службы
2.1. В соответствии со статьей 34 Закона Республики
Таджикистан "О всеобщей воинской обязанности и военной
службе" сроки военной службы устанавливаются:
для военнослужащих, проходящих военную службу по
призыву на должностях солдат и сержантов - 24 месяца;
для военнослужащих, окончивших образовательные
учреждения высшего профессионального образования и
проходящих военную службу по призыву на должностях солдат
и сержантов - 18 месяцев;
для офицеров, окончивших военные образовательные
учреждения
высшего
и
среднего
профессионального
образования - не менее 10 лет;
для офицеров, поступивших из запаса на военную службу в
добровольном порядке - не менее 5 лет;
для военнослужащих в возрасте до 30 лет, проходящих
военную службу по призыву на должностях офицерского
состава - 24 месяца;
для прапорщиков и военнослужащих-женщин - 3 года.
для военнослужащих, проходящих военную службу в
добровольном порядке в органах безопасности Республики
Таджикистан на должностях сержантского состава - 3 года.
Сроки военной службы военнослужащим, проходящим
военную службу в добровольном порядке, с их согласия могут
быть продлены сверх установленных настоящим пунктом
сроков, с соблюдением требований пункта 4 настоящего
246
Положения, в порядке, определяемом руководителями
министерств и ведомств, в которых предусмотрена военная
служба.(ППРТ №54 от 4.02.04г.)
2.2. Для военнослужащих, проходящих военную службу в
местностях Республики Таджикистан с неблагоприятными
климатическими и экологическими условиями и в высокогорной
местности,
устанавливаются
следующие
сроки
продолжительности прохождения военной службы:
в высокогорных местностях на высоте свыше 1500 до 2500
метров над уровнем моря - 5 лет;
в местностях с неблагоприятными климатическими и
экологическими условиями - 4 года;
в высокогорных местностях на высоте свыше 2500 метров
над уровнем моря- 3 года.
Перечень высокогорных местностей и местностей с
неблагоприятными
климатическими
и
экологическими
условиями устанавливается Правительством Республики
Таджикистан, а перечень воинских частей и подразделений,
дислоцируемых в этих местностях, а также выполняющих
задачи в условиях чрезвычайного положения и при
вооруженных конфликтах, определяется Министром обороны
Республики Таджикистан, руководителем министерства и
ведомства, в которых законом предусмотрена военная служба.
2.3. Для военнослужащих, проходящих военную службу за
пределами Республики Таджикистан в качестве военных атташе,
советников и специалистов, продолжительность срока
пребывания в одной стране устанавливается не более 3 лет. Для
других категорий военнослужащих сроки прохождения военной
службы
за
пределами
Республики
Таджикистан
устанавливаются в каждом конкретном случае Правительством
Республики Таджикистан.
2.4. Порядок замены военнослужащих в местностях,
указанных в подпунктах 2.2, 2.3 настоящего пункта, а также
сроки проведения замены определяются Министром обороны
Республики Таджикистан, руководителем министерства и
ведомства, в которых законом предусмотрена военная служба.
247
2.5. Военнослужащие с их согласия могут продолжать
военную службу сверх установленной продолжительности срока
в данной местности по решению командующих видами
Вооруженных Сил, им равных и выше. Продление сроков
военной службы за пределами Республики Таджикистан
производится Министром обороны Республики Таджикистан,
руководителем министерства и ведомства, в которых законом
предусмотрена военная служба.
2.6. Срок военной службы исчисляется со дня начала
военной службы. Время прохождения военных сборов
засчитывается в общую продолжительность военной службы
гражданина.
Общая
продолжительность
военной
службы
военнослужащего включает в себя все время его военной
службы по призыву, в добровольном порядке, нахождения на
военных сборах, в том числе и в случаях повторного
поступления на военную службу. Определение общей
продолжительности
военной
службы
производится
в
календарном исчислении.
В случаях, установленных законами и иными нормативноправовыми
актами
Республики
Таджикистан,
общая
продолжительность военной службы определяется в льготном
исчислении.
Военнослужащим, проходящим военную службу по
призыву, один день участия в боевых действиях или выполнения
задач в условиях вооруженных конфликтов, а равно один день
нахождения в лечебных учреждениях вследствие ранения,
контузии, увечий или заболеваний, полученных во время
участия в указанных действиях или конфликтах, засчитывается
за два дня военной службы по призыву.
Военнослужащие мужского пола, отчисленные из военных
образовательных учреждений профессионального образования
министерств и ведомств, в которых предусмотрена военная
служба, а также из учреждений профессионального образования
Министерства внутренних дел Республики Таджикистан за
недисциплинированность и неуспеваемость, если к моменту
248
отчисления они достигли возраста 18 лет, не выслужили
установленного срока военной службы по призыву и не имеют
права на увольнение, на освобождение или отсрочку от призыва
на военную службу, направляются для прохождения военной
службы по призыву. В этом случае в срок военной службы
засчитывается: (ППРТ №54 от 4.02.04г.)
продолжительность военной службы по призыву до
поступления
в
военное
образовательное
учреждение
профессионального образования в полном объеме;
продолжительность военной службы во время обучения в
военных образовательных учреждениях профессионального
образования из расчета два месяца военной службы в указанном
образовательном учреждении за один месяц военной службы по
призыву. Определение общей продолжительности военной
службы указанных военнослужащих производится исходя из ее
фактической продолжительности.
2.7. Началом военной службы считается:
для граждан, призванных на военную службу, в том числе
и офицеров запаса - день прибытия в военный комиссариат для
отправки к месту военной службы;
для граждан, поступивших на военную службу в
добровольном порядке - день зачисления их в списки личного
состава;
для граждан, поступивших в военные образовательные
учреждения профессионального образования - день зачисления
в указанные образовательные учреждения;
для граждан, призванных на военную службу
непосредственно
после
окончания
государственных
образовательных учреждений высшего профессионального
образования, которым присвоено воинское звание офицера день убытия в отпуск, предоставляемый военным комиссаром
по окончании указанных образовательных учреждений.
2.8. Днем окончания военной службы считается день
исключения военнослужащего из списков личного состава в
порядке, определяемом пунктом 32 настоящего Положения.
249
2.9. Военнослужащему, выслужившему установленный
срок военной службы по призыву, решением командира
отдельной воинской части, ему равных и выше, может быть
продлен срок его военной службы по призыву до двух месяцев в
следующих исключительных случаях:
привлечение
воинской
части,
где
проходит
военнослужащий военную службу по призыву, к ликвидации
последствий стихийных бедствий, пожаров, аварий и катастроф;
нахождения воинской части на учениях, в походах,
выполнении задач в условиях режима чрезвычайного положения
и вооруженных конфликтов или участия воинской части в
боевых и специальных операциях;
по желанию военнослужащего до дня отправки
транспортного средства, осуществляющего индивидуальную
или организованную перевозку военнослужащих, уволенных в
запас;
задержки прибытия молодого пополнения для замены
военнослужащих-специалистов,
определяющих
боевую
готовность воинской части.
2.10. В срок военной службы не засчитывается:
время пребывания военнослужащего в дисциплинарной
воинской части;
время отбывания военнослужащим дисциплинарного
взыскания в виде ареста;
время
самовольного
оставления
военнослужащим
воинской части или места военной службы, независимо от
причин;
время несвоевременного прибытия военнослужащего к
месту военной службы в предписанный ему срок, независимо от
причин;
время отбывания ареста осужденным военнослужащим.
2.11. В соответствии с пунктом 6 Положения о
дисциплинарном
батальоне
(роте)
военнослужащему,
освобожденному из дисциплинарной воинской части, после
истечения установленного срока прохождения военной службы
по призыву, при условии его безупречной военной службы,
250
время пребывания в дисциплинарной воинской части может
быть засчитано в срок его военной службы по ходатайству
командования этой части.
3. Комплектование войск (сил) военнослужащими
3.1. Граждане, избравшие военную службу своей
профессией в добровольном порядке, относятся к кадровому
составу Вооруженных Сил.
3.2. Вооруженные Силы, министерства и ведомства, в
которых законом предусмотрена военная служба, в мирное
время комплектуются:
военнослужащими,
окончившими
военные
образовательные учреждения профессионального образования;
гражданами, призванными на военную службу в
соответствии со статьей 19 Закона Республики Таджикистан "О
всеобщей воинской обязанности и военной службе";
офицерами и прапорщиками запаса, отобранными в
персональном порядке и изъявившими желание проходить
военную службу в добровольном порядке;
гражданами, имеющими высшее и среднее-специальное
гражданское образование, родственное по профилю подготовки
соответствующей военной специальности и изъявившими
желание в добровольном порядке поступить на военную службу
с одновременным присвоением им воинского звания офицера
(прапорщика);
офицерами, проходящими военную службу по призыву,
зачисленными по их желанию в кадровый состав;
гражданами женского пола, персонально отобранным и
изъявившим желание проходить военную службу в
добровольном порядке на должностях прапорщиков, сержантов
и солдат.(ППРТ №54 от 4.02.04г.)
4. Предельный возраст пребывания на военной службе
4.1. Законом Республики Таджикистан "О всеобщей
воинском обязанности и военной службе" для военнослужащего
установлен следующий предельный возраст пребывания на
251
военной службе: имеющего воинское звание генералполковника - 60 лет; имеющего воинское звание генераллейтенанта и генерал-майора - 55 лет; имеющего воинское
звание полковника - 50 лет; имеющего иное воинское звание 45 лет.
Предельный возраст пребывания на военной службе
военнослужащих женского пола устанавливается в соответствии
с настоящим подпунктом, но не более - 50 лет.
4.2. Лица офицерского состава, достигшие установленного
предельного возраста пребывания на военной службе и
имеющие большой опыт службы по одной из военно-учетной
специальности согласно приложения №1 к настоящему
Положению, решением Министра обороны, руководителя
министерства и ведомства, в которых законом предусмотрена
военная служба, могут быть оставлены на военной службе до
достижения ими 60 летнего возраста. Порядок оставления их на
военной
службе
определяется
Министром
обороны,
руководителем министерства и ведомства, в которых законом
предусмотрена военная служба.
4.3. Предельный возраст пребывания на военной службе
военнослужащего в период исполнения им полномочий
военного судьи определяется соответствующим законом и
нормативно-правовыми актами Республики Таджикистан.
5. Особенности прохождения военной службы по призыву
5.1. Офицеры запаса, не прошедшие по призыву военную
службу, призываются в мирное время на военную службу в
возрасте до 30 лет включительно, на два года в соответствии со
статьей 19 Закона Республики Таджикистан "О всеобщей
воинской обязанности и военной службе". При прохождении
военной службы они исполняют обязанности и пользуются
всеми
правами,
льготами
и
видами
довольствия,
установленными
для
офицеров
Вооруженных
Сил,
предусмотренных настоящим Положением и действующим
законодательством. Назначение на должность, присвоение
очередных воинских званий офицерского состава, продвижение
252
и перемещение по службе, аттестование, лишение воинских
званий, снижение и восстановление в воинских званиях
офицеров, призванных из запаса, производится в порядке,
предусмотренном настоящим Положением. Увольнение этих
офицеров с военной службы производится Министром обороны,
руководителями министерств и ведомств, в которых законом
предусмотрена военная служба, в соответствии с настоящим
Положением. Положительно аттестуемые офицеры, проходящие
военную службу по призыву, при наличии потребности в
офицерах данной специальности, могут быть после не менее
одного года службы зачислены, по их желанию, в кадровый
состав
приказом
Министра
обороны,
руководителя
министерства и ведомства, в которых законом предусмотрена
военная служба.
5.2. Солдаты и сержанты проходят военную службу, как
правило, в воинских частях, в которые они были направлены по
призыву или прибыли после подготовки в учебных частях. Они
могут направляться: в служебные командировки для обучения
(на курсах, сборах и т.п.); поступления в военные
образовательные учреждения профессионального образования;
обслуживания мероприятий, связанных с боевой подготовкой;
обеспечения охраны; сопровождения и доставки воинских
грузов, вооружения, военной техники и иных материальных
средств; сопровождения больных команд, конвоирование
арестованных, осужденных; участия в спортивных и культурномассовых мероприятиях, а также по вызову судебных или
следственных органов.
Солдаты и сержанты, проходящие военную службу по
призыву, освобожденные из дисциплинарной воинской части,
направляются для дальнейшего прохождения военной службы,
как правило, в те воинские части, в которых они проходили
службу до осуждения.
5.3 Время нахождения граждан на военной службе по
призыву (в том числе офицеров, призванных на военную
службу) зачитывается в их общий трудовой стаж и стаж работы
253
по специальности из расчета один день военной службы за два
дня работы. (ППРТ №386 от 4.10.05г.)
6. Профессиональное обучение военнослужащих
6.1.
Профессиональное
обучение
военнослужащих
осуществляется в военных образовательных учреждениях
профессионального образования в соответствии с Законом
Республики Таджикистан "Об образовании", а также в военных
образовательных учреждениях профессионального образования
в иностранных государствах в соответствии с международными
соглашениями (договорами), в порядке, устанавливаемым
Министром обороны Республики Таджикистан, руководителем
министерства и ведомства, в которых законом предусмотрена
военная служба.
6.2. Деятельность военных образовательных учреждений
профессионального
образования
по
подготовке
соответствующих
категорий
военнослужащих
(военных
специалистов) регулируется нормативно-правовыми актами
Республики Таджикистан.
6.3. При военных образовательных учреждениях высшего
профессионального образования, научно-исследовательских и
военно-лечебных организациях и учреждениях по решению
Министра обороны Республики Таджикистан, руководителя
министерства и ведомства, в которых законом предусмотрена
военная служба, могут создаваться докторантуры, адъюнктуры и
ординатуры (интернатуры) для получения офицерами
послевузовского профессионального образования.
6.4. При военных образовательных учреждениях
профессионального образования в порядке, определяемом
Министром обороны Республики Таджикистан, руководителем
министерства и ведомства, в которых законом предусмотрена
военная служба, могут создаваться курсы (классы, факультеты)
переподготовки и повышения квалификации военнослужащих.
6.5. Граждане, призванные на военную службу и имеющие
средне-техническое
(средне-специальное)
образование,
направляются, как правило, в учебные воинские части для
254
подготовки младших командиров и специалистов-солдат.
Подготовка таких специалистов из числа солдат, имеющих
высшее и средне-специальное образование, родственные по
профилю специальной подготовки, проводится непосредственно
в воинских частях, в порядке, определяемом министром
обороны, руководителем министерства и ведомства, в которых
законом предусмотрена военная служба.
6.6. Военнослужащие, проходящие военную службу в
добровольном порядке, могут обучаться в образовательных
учреждениях профессионального образования по профилям,
родственным
их
военно-учетной
специальности
или
способствующим повышению их специальных знаний по
характеру выполняемой ими работы, без отрыва от службы по
заочной форме обучения, с предоставлением им льгот,
установленных для учащихся и студентов соответствующих
учреждений профессионального обучения.(ППРТ №54 от
4.02.04г.)
II. ПОСТУПЛЕНИЕ НА ВОЕННУЮ СЛУЖБУ
7. Требования, предъявляемые к гражданам, поступающим
на военную службу в добровольном порядке
7.1. Гражданин, изъявивший желание поступить на
военную службу в добровольном порядке, подает заявление в
военный комиссариат, где он состоит на воинском учете (не
состоящий на воинском учете - в военный комиссариат по месту
жительства), военные комиссариаты оформляют на кандидата
личное дело и другие необходимые документы. Перечень этих
документов и порядок их оформления определяются для
военных комиссариатов Министром обороны Республики
Таджикистан.
Военный комиссар рассматривает принятое заявление в
течение месяца и дает указания:
о
проведении
медицинского
освидетельствования
кандидата;
255
о проведении с ним мероприятий по профессиональному
психологическому отбору;
о проверке соответствия уровня его образования,
профессиональной и физической подготовки требованиям,
установленным для граждан, поступающих на военную службу
в добровольном порядке;
о рассмотрении кандидатуры заявителя комиссией
военного комиссариата по отбору граждан, поступающих на
военную службу в добровольном порядке.
7.2. Гражданин Республики Таджикистан, поступающий на
военную службу, должен соответствовать установленным
требованиям:
по возрасту; по состоянию здоровья; по моральнопсихологическим качествам; по общеобразовательному цензу;
по уровню профессиональной подготовки; по выполнению
нормативов физической подготовки.
7.3. Для граждан, впервые поступивших на военную
службу,
законодательством
Республики
Таджикистан
установлен следующий возраст:
от 18 до 40 лет - для граждан мужского пола;
от 20 до 40 лет - для граждан женского пола.
При повторном поступлении на военную службу граждан,
пребывающих в запасе, их возраст не должен превышать
предельного возраста состояния на военной службе,
установленного в соответствии с пунктом 4 настоящего
Положения.
7.4.
Медицинское
освидетельствование
кандидата
проводится в соответствии с Положением о военно-врачебной
экспертизе,
утверждаемым
Правительством
Республики
Таджикистан. На военную службу в добровольном порядке
может быть принят гражданин, признанный годным к военной
службе.
7.5.
Мероприятия
по
профессиональному
психологическому отбору проводятся специалистами по
профессиональному психологическому отбору, в ходе которого
оценивается
уровень
интеллектуального
развития,
256
психологическая готовность к прохождению военной службы,
быстрота
мышления,
коммуникабельность
и
другие
профессионально важные для военной службы качества
обследуемых граждан.
Профессиональная пригодность гражданина определяется
относительно конкретной воинской должности, на замещение
которой планируется данный гражданин.
Организация, порядок и методика проведения мероприятий
по профессиональному психологическому отбору в военном
комиссариате определяются Министром обороны Республики
Таджикистан (в воинских частях других министерств и
ведомств, в которых законом предусмотрена военная служба руководителями этих министерств и ведомств в соответствии с
подчиненностью этих воинских частей).
Результаты профессионального психологического отбора
отражаются в карте профессионального психологического
отбора и вносится одно из следующих заключений о
профессиональной пригодности кандидата к военной службе в
добровольном порядке на конкретных воинских должностях:
рекомендуется в первую очередь - первая категория;
рекомендуется - вторая категория;
рекомендуется условно - третья категория;
не рекомендуется - четвертая категория.
7.6. Кандидат должен также соответствовать требованиям,
предъявляемым к поступающим на военную службу в
добровольном
порядке,
по
уровню
образования,
профессиональной и физической подготовки.
Указанные требования устанавливаются для военных
комиссариатов Министром обороны Республики Таджикистан
(для воинских частей министерств и ведомств, в которых
законом предусмотрена военная служба - руководителями этих
министерств и ведомств по подчиненности этих воинских
частей).
7.7. Кандидат, в необходимых случаях, в установленном
порядке проходит процедуру оформления допуска к сведениям,
составляющим государственную тайну, и дает письменное
257
обязательство проходить военную службу. Форму и содержание
обязательства определяет Министр обороны Республики
Таджикистан, руководитель министерства и ведомства, в
которых законом предусмотрена военная служба.
7.8. Определение соответствия кандидатов, отбираемых
военными комиссариатами, требованиям, установленным для
поступающих на военную службу в добровольном порядке,
возлагается на комиссии военных комиссариатов по отбору
кандидатов. В работе этих комиссий могут принимать участие
представители воинских частей, для которых проводится отбор.
7.9.
Кандидат
признается
комиссией
военного
комиссариата по отбору кандидатов не соответствующим
требованиям, установленным для поступающих на военную
службу в добровольном порядке, если он в не вправе, в
соответствии со статьей 29 Закона Республики Таджикистан "О
всеобщей воинской обязанности и военной службе", поступать
на военную службу, а также в следующих случаях:
при отсутствии у него гражданства Республики
Таджикистан;
при ведении в отношении его дознания, предварительного
следствия или передачи уголовного дела в отношении его в суд;
при признании его по результатам медицинского
освидетельствования ограниченно годным к военной службе,
временно не годным к военной службе или негодным к военной
службе;
при отнесении его по результатам профессионального
психологического
отбора
к
четвертой
категории
профессиональной пригодности;
при признании его не соответствующим требованиям для
поступающих на военную службу в добровольном порядке по
уровню образования, профессиональной или физической
подготовке.
Копия решения комиссии военного комиссариата по
отбору кандидатов приобщается к личному делу кандидата.
Личное дело кандидата, признанного комиссией военного
комиссариата по отбору кандидатов соответствующим
258
требованиям, установленным для поступающих на военную
службу в добровольном порядке, направляется в кадровый орган
назначающей инстанции. С получением приказа о приеме на
военную службу, кандидат получает от военного комиссара
соответствующее предписание, выписку из приказа военного
комиссара о призыве или поступлении на военную службу и
направляется в воинскую часть для прохождения военной
службы.
7.10. Кандидат, направленный в воинскую часть,
обеспечивается воинскими перевозочными документами до
пункта назначения за счет средств того министерства и
ведомства, в структуру которого входит эта воинская часть, в
порядке установленном этими министерствами и ведомствами.
7.11. Гражданин, обратившийся с заявлением о
поступлении на военную службу в добровольном порядке
непосредственно в воинскую часть, после рассмотрения его
кандидатуры, письменным ходатайством командира войсковой
части направляется для проведения отбора и оформления
документов в военный комиссариат, где он состоит на воинском
учете ( не состоящий на воинском учете - в военный
комиссариат по месту жительства).
Отбор граждан для поступления на военную службу в
добровольном порядке в Министерство безопасности
Республики Таджикистан осуществляется органами и
подразделениями этого министерства. Зачисленные на военную
службу в Министерство безопасности Республики Таджикистан
граждане снимаются с воинского учета в военных
комиссариатах (не состоящие на учете - в военных
комиссариатах по месту жительства) на основании письменного
уведомления
Министерства
безопасности
Республики
Таджикистан.(ППРТ №54 от 4.02.04г.)
8. Требования, предъявляемые к военнослужащим,
проходящим военную службу по призыву при поступлении на
военную службу в добровольном порядке
259
8.1. Военнослужащие, имеющие высшее или среднее
профессиональное образование, родственное соответствующей
военно-учетной специальности, по окончании срока военной
службы по призыву и изъявившие желание поступить на
военную службу в добровольном порядке на должности,
замещаемые офицером или прапорщиком, подает рапорт по
команде. Соответствие кандидата требованиям, установленным
для поступающих на военную службу в добровольном порядке,
определяется аттестационной комиссией воинской части,
применительно к правилам, изложенным в пункте 7 настоящего
Положения.
8.2. Отбор кандидатов из числа военнослужащих,
проходящих военную службу по призыву, для поступления в
военные образовательные учреждения профессионального
образования проводится в соответствии с правилами приема в
эти образовательные учреждения. Военнослужащий, не
поступивший в военные образовательные учреждения
профессионального образования, возвращается в воинскую
часть для дальнейшего прохождения военной службы.
9. Обязанности должностных лиц по приему граждан на
военную службу
9.1. На командира воинской части возлагается:
представление по команде через соответствующие
кадровые органы заявки на укомплектование вакантных
воинских должностей;
организация работы аттестационной комиссии по
рассмотрению кандидатов из числа военнослужащих,
проходящих военную службу по призыву;
рассмотрение заключений аттестационной комиссии;
зачисление в списки личного состава воинской части
граждан и военнослужащих, прибывших для дальнейшего
прохождения военной службы.
9.2. На районного, городского военного комиссара района
или города (без районного деления) возлагается:
260
удовлетворение заявлений граждан о приеме на военную
службу в добровольном порядке на основании нарядов
(указаний)
вышестоящих
военных
комиссариатов
по
подчиненности;
выполнение других мероприятий, связанных с приемом
граждан на военную службу, предусмотренных пунктом 7
настоящего Положения.
9.3. На военных комиссаров Горно-Бадахшанской
автономной области и областей возлагается:
уточнение наличия (отсутствия) вакантных должностей,
замещаемых солдатами и сержантами - в организационномобилизационном
управлении
Главного
штаба,
соответствующих отделах и отделениях видов Вооруженных
Сил Республики Таджикистан и им соответствующим в других
министерствах и ведомствах, в которых законом предусмотрена
военная служба;
руководство деятельностью районных, городских военных
комиссариатов;
организация медицинского освидетельствования граждан,
поступающих на военную службу;
организация приема граждан на военную службу в
добровольном порядке в другие министерства и ведомства, в
которых законом предусмотрена военная служба.
III. НАЗНАЧЕНИЕ НА ВОИНСКИЕ ДОЛЖНОСТИ,
ВОЗЛОЖЕНИЕ ВРЕМЕННОГО ИСПОЛНЕНИЯ
ОБЯЗАННОСТЕЙ ПО ВОИНСКОЙ ДОЛЖНОСТИ,
ЗАЧИСЛЕНИЕ В РАСПОРЯЖЕНИЕ КОМАНДИРА
(НАЧАЛЬНИКА), ОСВОБОЖДЕНИЕ ОТ ВОИНСКИХ
ДОЛЖНОСТЕЙ
10. Порядок и условия назначения на воинские должности
10.1. Назначение военнослужащих на воинские должности
производятся с учетом уровня подготовки, служебной
квалификации, опыта работы, морально-психологических,
деловых качеств, состояния здоровья.
261
Должности, подлежащие замещению военнослужащими,
соответствующие этим должностям воинские звания и уровень
военного образования, определяются специальными перечнями
и предусматриваются в штатах.
Командиры
(начальники)
несут
персональную
ответственность за соблюдение в подчиненных воинских частях
штатно-тарификационной
дисциплины
и
использование
военнослужащих строго по штатному предназначению.
10.2. При назначении военнослужащих на воинские
должности должно обеспечиваться использование их по
основной или родственной военно-учетной специальности, с
учетом имеющегося опыта служебной деятельности. При
необходимости использования военнослужащих по новой для
них военно-учетной специальности, назначению на воинские
должности должна предшествовать переподготовка в военных
образовательных учреждениях профессионального образования
или непосредственно в воинских частях.
10.3. Военнослужащий, имеющий воинское звание
офицера
или
прапорщика,
зачисленный
в
военнообразовательное учреждения профессионального образования,
адъюнктуру,
военную
докторантуру,
интернатуру,
освобождается от ранее занимаемой воинской должности и
назначается на воинскую должность слушателя или иную
воинскую должность, предусмотренную для военнослужащих,
обучающихся в этих образовательных учреждениях, и
подлежащую замещению офицерами или прапорщиками
соответственно.
Военнослужащий, не имеющий воинского звания офицера
или прапорщика, зачисленный в военно-образовательное
учреждение профессионального образования, освобождается от
ранее занимаемой воинской должности и назначается на
воинскую должность курсанта или иную воинскую должность,
предусмотренную для военнослужащих, обучающихся в
указанном образовательном учреждении, и подлежащую
замещению солдатами и сержантами.
262
Гражданин, зачисленный в военно-образовательное
учреждение профессионального образования, назначается на
воинскую должность курсанта, слушателя или иную воинскую
должность,
предусмотренную
для
военнослужащих,
обучающихся в указанном образовательном учреждении, в
соответствии с присвоенным ему воинским званием.
10.4. Военнослужащие, окончившие военные академии и
военные институты, назначаются, как правило, на должности,
подлежащие замещению лицами с высшим военным
образованием, по перечню должностей, утверждаемому
Министром обороны Республики Таджикистан, руководителем
министерства и ведомства, в которых законом предусмотрена
военная служба. Назначение офицеров с высшим военным
образованием на другие воинские должности допускается в
случаях только с целью приобретения ими практического опыта
или при проведении организационно-штатных мероприятий.
10.5. При назначении на воинские должности соблюдаются
следующие условия:
а) на воинские должности, подлежащие замещению
солдатами, сержантами и прапорщиками, назначаются
военнослужащие
соответствующего
состава.
При
невозможности назначения на эти воинские должности
военнослужащих соответствующего состава, на них могут быть
назначены военнослужащие младших составов при условии,
если в подчинении у них не окажется военнослужащий старшего
состава,
приказами
соответствующих
командиров
и
начальников в пределах их полномочий, установленных
пунктом 16 настоящего Положения;
б) военнослужащие, окончившие военно-образовательные
учреждения профессионального образования, а также
определенные на военную службу из запаса, назначаются на
воинские должности, как правило, в войска;
в) военнослужащие-женщины назначаются на воинские
должности, предусмотренные соответствующим перечням
должностей, утверждаемым Министром обороны Республики
263
Таджикистан, руководителем министерства и ведомства, в
которых законом предусмотрена военная служба;
г) соответствующие командиры и начальники обязаны
производить назначение военнослужащего на воинскую
должность в возможно кратчайший срок после зачисления
военнослужащего в списки воинской части, но не позднее
установленного настоящим Положением времени нахождения в
распоряжении, соответствующего командира (начальника);
д) вступление в должности лиц офицерского состава и
прапорщиков, призванных или поступивших на военную службу
из запаса, производится не позднее месячного срока со дня
подписания приказа о назначении их на должность;
е) военнослужащим, состоящим между собой в близком
родстве (родители, супруги, братья, сестры, сыновья, дочери и
дети супругов), кроме солдат и сержантов, проходящих военную
службу по призыву, запрещается проходить военную службу в
одной воинской части, если прохождение ими военной службы
связано с подчиненностью или подконтрольностью одного из
них другому;
ж) военнослужащий, которому отказано в допуске к
сведениям, составляющим государственную тайну или
лишенному указанного допуска, назначается на воинскую
должность, не связанную с допуском к этим сведениям или
увольняется с военной службы;
з) военнослужащий, признанный военно-врачебной
комиссией по состоянию здоровья годным к военной службе
или годным к военной службе с незначительными
ограничениями, но негодным к военной службе по избранной
военно-учетной специальности, назначается с его согласия (за
исключением военнослужащих, проходящих военную службу
по призыву) на другую воинскую должность, обязанности по
которой он может исполнять с учетом состояния здоровья, или
увольняется с военной службы;
и) солдаты, получившие в период подготовки граждан к
военной службе военно-учетные специальности по перечню,
утверждаемому Правительством Республики Таджикистан,
264
назначаются на соответствующие воинские должности с учетом
полученной военно-учетной специальности.
10.6. Военнослужащие могут быть назначены на первую
воинскую должность, высшую воинскую должность, равную
воинскую должность или низшую воинскую должность.
10.7. Воинская должность военнослужащего считается
высшей, если по этой должности штатом предусмотрено более
высокое воинское звание, чем воинское звание по прежней
воинской должности, а при равенстве предусмотренных штатом
воинских званиях - более высокий месячный оклад
(тарификационный разряд) по воинской должности, а также
должности в центральном аппарате министерств, ведомств и в
Главном штабе.
Назначение военнослужащих на высшие воинские
должности производится в порядке продвижения по службе с
обязательным их рассмотрением на аттестационных комиссиях.
Приоритетное право назначения на высшую воинскую
должность предоставляется военнослужащим состоящим в
резерве для выдвижения на вышестоящие должности и
направления на учебу, ранее назначенным на низшие должности
в связи
с организационно-штатными мероприятиями,
проявившим
высокие
морально-боевые
качества
и
организаторские способности в боевых действиях или при
исполнении иных обязанностей военной службы.
Военнослужащие, ранее назначенные с высших воинских
должностей на низшие, продвигаются по службе с учетом
требований настоящего Положения. При этом военнослужащие,
назначенные на низшие воинские должности в порядке
реализации дисциплинарного взыскания, могут назначаться на
высшие воинские должности только после снятия этого
дисциплинарного взыскания.
10.8. Воинская должность военнослужащего считается
равной, если для нее штатом предусмотрено воинское звание,
равное воинскому званию по прежней воинской должности и
равный месячный оклад в соответствии с занимаемой воинской
должностью.
265
Назначение военнослужащих на равные воинские
должности производится: в связи с организационно-штатными
мероприятиями;
при проведении замены в местностях с установленной
продолжительностью срока военной службы;
по служебной необходимости, в том числе для более
целесообразного использования по специальности или с учетом
опыта работы;
по семейным обстоятельствам в связи с личной просьбой
(для военнослужащего, проходящего военную службу в
добровольном порядке);
по состоянию здоровья на основании заключения военноврачебной
комиссии
об
ограниченной
годности
военнослужащего к военной службе.
10.9. Воинская должность военнослужащего считается
низшей, если для нее штатом предусмотрено более низкое
воинское звание, чем воинское звание по прежней воинской
должности, а при равенстве предусмотренных штатом воинских
званий - более низкий месячный оклад (тарификационный
разряд) в соответствии с занимаемой воинской должностью.
Назначение военнослужащего на низшую воинскую
должность производится:
в связи с организационно-штатными мероприятиями - при
невозможности назначения военнослужащего на высшую или на
равную воинскую должность, с его согласия;
по состоянию здоровья на основании заключения военноврачебной
комиссии
об
ограниченной
годности
военнослужащего
к
военной
службе,
с
согласия
военнослужащего;
по личной просьбе - в связи с семейными или другими
обстоятельствами, препятствующими исполнению обязанностей
по занимаемой должности в полном объеме;
в порядке реализации дисциплинарного взыскания в
соответствии с Дисциплинарным уставом Вооруженных Сил
Республики Таджикистан, в том числе в случае, если в течение
года
после
наложения
дисциплинарного
взыскания
266
"предупреждения о неполном служебном соответствии"
прапорщик или офицер не исправил своего поведения
образцовым выполнением воинского долга и взыскание не
сыграло воспитательной роли;
в порядке реализации решений аттестационных комиссий;
когда военнослужащий не имеет требуемого уровня
военного образования по занимаемой должности;
военнослужащему судом назначено наказание в виде
ограничения по военной службе и если он не может быть
оставлен в прежней должности, о чем извещается суд, вынесший
приговор.
10.10. За военнослужащим в званиях полковника и выше
назначенным на низшую воинскую должность интересах
службы, по состоянию здоровья или возрасту решением
Министра обороны, руководителя министерства и ведомства, в
котором законом предусмотрена военная служба, может быть
сохранен должностной оклад по ранее занимаемой должности.
10.11. В приказах о назначении военнослужащих на
воинские должности указывается, на какую (высшую, равную,
низшую) воинскую должность и в связи с чем назначается
военнослужащий, а также основания такого назначения.
Порядок оформления и издания приказов, формы и содержание
документов по личному составу, а также особенности
назначения на воинские должности и освобождения от этих
должностей солдат и сержантов, определяются Министром
обороны
Республики
Таджикистан,
руководителем
министерства и ведомства, в которых законом предусмотрена
военная служба.(ППРТ №54 от 4.02.04г.)
10.12. Военнослужащий, назначенный на воинскую
должность, должен быть направлен к новому месту службы
после сдачи дел и должности в сроки, установленные Уставом
внутренней
службы
Вооруженных
Сил
Республики
Таджикистан, приказами министра обороны, руководителя
министерства и ведомства, в которых законом предусмотрена
военная служба, но не позднее месячного срока со дня
получения воинской частью выписки из приказа (письменного
267
извещения) о назначении на должность, кроме случаев, когда
военнослужащий находится на стационарном лечении, в
командировке или в отпуске. Розыск военнослужащего, не
прибывшего к новому месту службы в установленный срок,
осуществляет командир воинской части, куда назначен
военнослужащий и военный комиссариат по месту жительства
военнослужащего.
11. Порядок возложения временного исполнения
обязанностей по воинской должности
11.1. В связи со служебной необходимостью на
военнослужащего может быть возложено временное исполнение
обязанностей воинской должности, которую, он не занимает:
вакантной (незанятой) воинской должности (временное
исполнение должности - врид) сроком не более - 6 месяцев;
не вакантной (занятой) воинской должности - в случае
временного отсутствия занимающего ее военнослужащего или
отстранения занимающего ее военнослужащего от должности
(временное исполнение обязанности - врио) сроком не более - 4
месяцев.
Решение о возложении на военнослужащего исполнения
обязанностей по вакантной должности и освобождения его от
исполнения обязанностей по занимаемой воинской должности, а
также об освобождении военнослужащего от исполнения
обязанностей по занимаемой воинской должности, или от
занимаемой воинской должности в каждом конкретном случае
принимает должностное лицо, которому представлено право
назначения военнослужащих на эти воинские должности.
11.2. Командир воинской части, ему равный по должности
или вышестоящий командир (начальник) в случае своего
временного отсутствия, возлагает временное исполнение
обязанностей по своей воинской должности на одного из
заместителей.
В иных случаях временное исполнение обязанностей по не
вакантной
воинской
должности
возлагается
на
военнослужащего командиром воинской части, ему равным или
268
по должности вышестоящим командиром (начальником),
являющимся его начальником и ближайшим прямым
начальником временно отсутствующего военнослужащего.
11.3. Для временного исполнения обязанностей по
вакантным и не вакантным воинским должностям могут
назначаться:
солдаты и сержанты - по воинским должностям, для
которых штатом предусмотрены указанные воинские звания, а
также воинские звания прапорщиков;
прапорщики - по воинским должностям, для которых
штатом предусмотрены воинские звания прапорщиков и
младших офицеров;
младшие офицеры - по воинским должностям, для которых
штатом предусмотрены воинские звания младших и старших
офицеров;
старшие офицеры - по воинским должностям, для которых
штатом предусмотрены воинские звания старших и высших
офицеров;
высшие офицеры - по воинским должностям, для которых
штатом предусмотрены воинские звания высших офицеров.
12. Сроки и порядок прохождения военной службы не на
воинских должностях
12.1. Военнослужащие могут проходить военную службу и
не на воинских должностях, при зачислении их в распоряжение
командира (начальника). Военнослужащие зачисляются в
распоряжение командира (начальника) приказами по личному
составу тех командиров (начальников), которым предоставлено
право назначения на воинские должности, занимаемые
военнослужащими. При этом, они не исключаются со списков
воинской части, исполняют обязанности по службе,
определяемые непосредственным командиром (начальником) и
с них не снимаются права и обязанности военнослужащего.
12.2. Зачисление военнослужащего, проходящего военную
службу, в распоряжение командира (начальника) допускается в
следующих случаях и на следующие сроки:
269
а) при выпуске из военных образовательных учреждений
профессионального образования - не более трех месяцев;
б) при призыве на военную службу - не более одного
месяца;
в) при проведении замены в местностях с установленной
продолжительностью военной службы - не более одного месяца;
г) при выделении военнослужащих для обеспечения
организационных мероприятий во исполнение соответствующих
приказов (директив) - на сроки указанных в приказах и
директивах;
д) по окончании сроков прикомандирования - не более
двух месяцев;
е) при переводе военнослужащих из Вооруженных Сил в
другие министерства и ведомства, в которых законом
предусмотрена военная служба и обратно - не более трех
месяцев;
ж) при нахождении военнослужащего в плену, в качестве
заложника или интернированного, - до его освобождения, кроме
лиц, добровольно сдавшихся в плен или совершивших
преступные действия в период нахождения в плену;
з) в связи с безвестно отсутствием более одного месяца - до
возвращения военнослужащего в воинскую часть (если не
принято иное решение о дальнейшем прохождении им военной
службы) или до дня вступления в законную силу
(включительно) решения суда о признании его безвестно
отсутствующим либо об объявлении умершим;
и) в случае освобождения от воинской должности - не
более трех месяцев, а по организационно-штатным
мероприятиям - не более шести месяцев;
к) в связи с признанием военнослужащего, находящегося
на стационарном лечении, негодным к военной службе, - до
окончания стационарного лечения (срока освобождения от
исполнения
обязанностей
по
воинской
должности,
необходимого для оформления увольнения), но не более чем на
срок, установленный Положением о военно-врачебной
экспертизе;
270
л) в связи с нахождением военнослужащего женского пола
в отпуске по беременности и родам или по уходу за ребенком до окончания этого отпуска .(ППРТ №54 от 4.02.04г.)
12.3. Военнослужащие, зачисленные в военные академии и
военные институты за пределами Республики Таджикистан со
сроком обучения в них свыше одного года, зачисляются в
распоряжение Министерства обороны, министерств и ведомств,
в которых законом предусмотрена военная служба на весь
период учебы.
12.4. Военнослужащий, заключенный под стражу на
период следствия по уголовным делам, освобождается от
занимаемой должности и зачисляется на весь период следствия
в распоряжение соответствующих командиров (начальников). В
случае, когда военнослужащий не заключен под стражу в
период следствия, вопрос об освобождении его от занимаемой
должности и временном назначении на другую должность
решается командованием по согласованию с органами дознания,
следствия.
13. Порядок освобождения от воинской должности
13.1. Военнослужащий освобождается от занимаемой
воинской должности в случае назначения на новую воинскую
должность, перевода, прикомандирования, увольнения с
военной службы, а также в связи с другими обстоятельствами,
предусмотренными
законодательством
Республики
Таджикистан и настоящим Положением.
13.2.
Право
освобождения
военнослужащего
от
занимаемой воинской должности имеет должностное лицо,
которому предоставлено право назначения на данную воинскую
должность, в соответствии с настоящим Положением.
IV. ПОРЯДОК ПЕРЕВОДА И ПРИКОМАНДИРОВАНИЯ
ВОЕННОСЛУЖАЩИХ
14. Порядок перевода военнослужащих к новому месту
военной службы
271
14.1. Перевод военнослужащих по службе из одной
воинской части в другую (из одной местности в другую) может
производиться:
а) военнослужащих, проходящих военную службу по
призыву: по служебной необходимости;
по состоянию здоровья на основании заключения военноврачебной
комиссии
об
ограниченной
годности
военнослужащего к военной службе;
в связи с зачислением на учебу, с освобождением от
занимаемой воинской должности;
в связи с отчислением из военно-учебного заведения или
после его окончания.
б) военнослужащих, проходящих военную службу в
добровольном порядке: в порядке продвижения по службе;
по состоянию здоровья - с согласия военнослужащего,
признанного военно-врачебной комиссией ограниченно годным
к военной службе, а также если военнослужащим по
заключению военно-врачебной комиссии прохождение военной
службы в данной местности Республики Таджикистан
противопоказано;
по семейным обстоятельствам - когда членам семьи по
заключению военно-врачебной комиссии проживание по месту
службы военнослужащего противопоказано;
по выслуге установленной продолжительности военной
службы в местностях с установленными конкретными сроками
военной службы;
в связи с организационно-штатными мероприятиями, когда
по прежнему месту службы нет соответствующих вакантных
должностей;
в связи с зачислением на учебу в военные образовательные
учреждения профессионального образования, с освобождением
от занимаемой воинской должности;
в связи с отчислением из военного образовательного
учреждения профессионального образования или после его
окончания;
272
в
связи
с
формированием,
развертыванием
и
передислокацией воинской части и в других случаях служебной
необходимости.
14.2. Перевод по службе в другую местность
военнослужащих, проходящих военную службу в добровольном
порядке и нуждающихся по состоянию здоровья членов их
семей в изменении места службы (жительства), производится на
основании заключения военно-врачебной комиссии при
условии, если военнослужащий не достиг предельного возраста
пребывания на военной службе.
К членам семьи, которые имеют право быть направлены
командиром
воинской
части
на
медицинское
освидетельствование в этих целях, относятся жена (муж),
несовершеннолетние дети, совершеннолетние дети - учащиеся,
состоящие на иждивении военнослужащего, а также детиинвалиды 1 и 2 групп. Остальные члены семьи (родители
военнослужащего и его жены (мужа), состоящие на его
иждивении, отец старше 60 лет, мать старше 55 лет, или отец и
мать инвалиды 1 и 2 групп независимо от возраста; братья,
сестры, дед и бабушка военнослужащего и его жены (мужа),
состоящие на иждивении военнослужащего) имеют право быть
направленными на освидетельствование лишь в случаях, когда
они по состоянию здоровья нуждаются в постоянном
постороннем уходе и не имеют других близких родственников,
способных по возрасту и состоянию своего здоровья
осуществлять необходимый за ним уход.
14.3. Перевод по службе лиц офицерского состава и
прапорщиков, проходящих службу в войсках, не связанное с
организационными мероприятиями, проведением плановой
замены в местностях с установленными сроками службы,
направлением на учебу, назначением на должности
выпускников
военно-образовательных
учреждений
профессионального образования и увольнением с военной
службы производится, как правило, после окончания зимнего и
летнего периодов обучения в Вооруженных Силах, а
командного и профессорско-преподавательского состава
273
военно-образовательных
учреждений
профессионального
образования,
военных
кафедр
государственных
образовательных учреждений высшего профессионального
образования - по окончании учебного года; в местных органах
военного управления - после завершения весеннего и осеннего
призыва граждан в Вооруженные Силы.
14.4. Военнослужащие могут быть переведены для
дальнейшего прохождения военной службы из Вооруженных
Сил в другие министерства и ведомства, в которых законом
предусмотрена военная служба, а также из этих министерств и
ведомств в Вооруженные Силы, либо между этими
министерствами и ведомствами в следующих случаях:
а) в связи с организационно-штатными мероприятиями и
невозможностью последующего размещения военнослужащего
на воинские должности в соответствующем министерстве и
ведомстве, в которых законом предусмотрена военная служба;
б) при выполнении требований указов и распоряжений
Президента Республики Таджикистан, постановлений и
распоряжений Правительства Республики Таджикистан;
в) при выделении соответствующим министерствам и
ведомствам, в которых законом предусмотрена военная служба,
выпускников военно-учебных заведений, на основании
утвержденного в
установленном порядке плана их
распределения;
г) в других случаях, при наличии соответствующего
решения Министра обороны Республики Таджикистан,
руководителя министерства и ведомства, в которых законом
предусмотрена военная служба.
14.5. Перевод военнослужащих производится к новому
месту службы после сдачи дел и должности, но не позднее
месячного срока со дня получения воинской частью выписки из
приказа
или
предписания,
кроме
случаев,
когда
военнослужащий находится в основном отпуске или на
стационарном лечении.
274
14.6.
Перевод
военнослужащих
производится
должностными лицами, указанные в пункте 16.2 настоящего
Положения.
15. Прикомандирование военнослужащих
15.1. Военнослужащие, проходящие военную службу в
добровольном порядке, могут быть прикомандированы к
органам
государственной
власти,
международным
организациям,
членом
которых
является
Республика
Таджикистан, а также предприятиям обороной промышленности
(далее органы и предприятия) с освобождением от занимаемых
должностей и оставлением на военной службе, если иное не
предусмотрено законодательством Республики Таджикистан.
15.2.
Прикомандирование
военнослужащих
осуществляется по согласованию с соответствующим органом и
предприятием
в
пределах
лимитов,
устанавливаемых
Президентом Республики Таджикистан, если иное не
предусмотрено законодательством Республики Таджикистан.
Прикомандирование
военнослужащих
производится
министром обороны Республики Таджикистан, руководителем
министерства и ведомства, в которых законом предусмотрена
военная служба.
15.3. Обеспечение прикомандированных военнослужащих
всеми видами положенного довольствия, а также жилыми
помещениями производится за счет средств органов и
предприятии, к которым они прикомандированы.
Денежное
довольствие
этим
военнослужащим
выплачивается не ниже размеров и норм, установленных для
военнослужащих Вооруженных Сил Республики Таджикистан.
15.4. Назначение на должность и перемещение по службе
прикомандированных
военнослужащих
производится
руководителями органов и предприятии в соответствии с целями
прикомандирования, но с обязательным направлением копии
приказов в соответствующий кадровый орган министерства и
ведомства, откуда прикомандирован военнослужащий.
275
15.5. Присвоение воинского звания прикомандированным
военнослужащим, увольнение их с военной службы, присвоение
им звания Ветеран военной службы и представление к
награждению государственными наградами производится на
общих основаниях по представлениям руководителей органов и
предприятии, к которым они прикомандированы, Министром
обороны Республики Таджикистан или руководителями
министерств и ведомств, в которых законом предусмотрена
военная служба, от которых они прикомандированы.
15.6.
Учет
прикомандированных
военнослужащих
осуществляется в главных кадровых органах Министерства
обороны,
министерств
и
ведомств,
откуда
они
прикомандированы.
16. Права командиров (начальников) по назначению на
воинские должности, освобождению от должности и перевод
военнослужащих
16.1. Назначение военнослужащих на воинские должности,
входящие в номенклатуру Президента и Правительства
Республики Таджикистан и освобождение их от этих
должностей,
производится
Президентом
Республики
Таджикистан и Правительством Республики Таджикистан.
Военнослужащие, не входящие в номенклатуру Президента и
Правительства Республики Таджикистан, назначаются на
воинские должности и освобождаются от воинских должностей,
для которых штатом предусмотрены воинские звания:
высших и старших офицеров - Министром обороны
Республики Таджикистан;
до капитана включительно- командующими видами
Вооруженных Сил Республики Таджикистан и выше;
до старшины - командирами отдельных батальонов им
равных и выше.
16.2. Перевод военнослужащих производится приказами
командиров (начальников) в пределах их прав по назначению
военнослужащих на воинские должности, установленные
подпунктом 16.1;
276
а) внутри воинской части - приказом командира воинской
части и выше;
б) внутри соединения - приказом командира соединения и
выше;
в) внутри вида Вооруженных Сил - приказом
командующего видами Вооруженных Сил и выше.
16.3.
Перевод
военнослужащих
между
видами
Вооруженных Сил, из Вооруженных Сил в другие министерства
и ведомства, в которых законом предусмотрена военная служба,
а также не входящими в виды Вооруженных Сил структурами
производится:
офицеров и прапорщиков - приказами Министра обороны
Республики Таджикистан;
солдат и сержантов - приказом начальника Главного штаба
Вооруженных Сил Республики Таджикистан.
16.4. Руководители других министерств и ведомств, в
которых законом предусмотрена военная служба, в отношении
подчиненных им военнослужащих по назначению их на
воинские должности, освобождение от воинских должностей и
перевод военнослужащих, пользуются правами Министра
обороны Республики Таджикистан. Распределение прав
командиров и начальников в названных министерствах и
ведомствах, по назначению военнослужащих на воинские
должности, освобождение от воинских должностей и перевод
военнослужащих
по
службе,
для
которых
штатом
предусмотрено воинское звание "капитан", ему равных и ниже,
устанавливается руководителем министерства и ведомства, если
иной
порядок
не
установлен
соответствующим
законодательством Республики Таджикистан.
V. СОСТАВЫ И ВОИНСКИЕ ЗВАНИЯ
ВОЕННОСЛУЖАЩИХ, ПРИСВОЕНИЕ, ЛИШЕНИЕ
ВОИНСКОГО ЗВАНИЯ И ВОССТАНОВЛЕНИЕ В
ВОИНСКОМ ЗВАНИИ
17. Составы и воинские звания военнослужащих
277
17.1.
Законодательством
Республики
Таджикистан
установлены следующие составы военнослужащих и воинские
звания:
Составы военнослужащих
Воинские звания
Солдаты
Рядовой
(курсант), ефрейтор
Сержанты
Младший
сержант,
сержант, Старший сержант, старшина
Прапорщики
Прапорщик,
старший
прапорщик
Офицеры:
Младшие
Младший
лейтенант, лейтенант, Старший лейтенант, капитан
Старшие
Майор,
подполковник, полковник
Высшие
Генерал майор, генерал
лейтенант
17.2. Перед воинским званием военнослужащего,
проходящего службу в гвардейской воинской части или
гвардейском соединении, добавляется слово "гвардии".
К воинскому званию лиц офицерского состава, имеющих
юридическую, медицинскую военно-учетные специальности,
добавляется соответственно слово "юстиции", "медицинской
службы".
К воинскому званию гражданина, пребывающего в запасе
или находящегося в отставке, добавляется соответственное
слово "запаса" или "в отставке".
17.3. Старшинство воинских званий и составов
военнослужащих
определяется последовательностью их
перечисления в статье 38 Закона Республики Таджикистан "О
всеобщей воинской обязанности и военной службе" от
воинского звания "рядовой" к более высокому и от состава
"солдаты, сержанты" к более высокому.
17.4. Воинские звания присваиваются военнослужащим
персонально. При присвоении воинского звания учитывается
278
военная или специальная подготовка, занимаемая должность,
опыт
работы
военнослужащего
и
другие
условия,
предусмотренные настоящим Положением. Воинское звание
может быть первым или очередным.
17.5. Первыми воинскими званиями считаются:
для состава "солдаты и сержанты" - рядовой;
для состава "прапорщики" - прапорщик;
для состава "офицеры" - младший лейтенант, лейтенант
18. Порядок присвоения первых воинских званий
18.1. Воинское звание рядового (курсанта) присваивается:
а) гражданину, не имеющему воинского звания,
призванному на военную службу, - при убытии из военного
комиссариата к месту прохождения военной службы;
б) гражданину, не имеющему воинского звания и
зачисленному в запас, - при зачислении в запас;
в) гражданину, не имеющему воинского звания,
зачисленному
в
военно-образовательное
учреждение
профессионального образования, - при зачислении в указанное
образовательное учреждение.
18.2. Воинское звание прапорщика присваивается:
а)
военнослужащему,
окончившему
военнообразовательное учреждение профессионального образования,
осуществляющее подготовку военнослужащих по военноучетным специальностям прапорщиков - по окончании
указанного образовательного учреждения;
б) гражданину, прошедшему военную службу по призыву,
поступившему на военную службу в добровольном порядке и
военнослужащему,
имеющим
высшее
или
средне
профессиональное образование, родственное соответствующей
военно-учетной специальности, при назначении на воинскую
должность, для которых штатом предусмотрено воинское звание
прапорщик;
в) военнослужащему, не имеющему воинского звания
прапорщика, проходящему военную службу по призыву, но
имеющему высшее или среднее профессиональное образование,
279
родственное соответствующей военно-учетной специальности, и
назначенному на воинскую должность, для которой штатом
предусмотрено воинское звание прапорщика, - при назначении
на соответствующую должность, по окончании военной службы
по призыву;
г) курсанту, отчисленному из 3-го или более высокого
курса
военно-образовательного
учреждения
высшего
профессионального образования, после прохождения не
дослужившего срока военной службы по призыву, по
представлению положительной характеристики от командира
воинской части по месту службы.
18.3. Первое воинское звание младший лейтенант
присваивается:
а) гражданину, успешно завершившему обучение по
программе подготовки офицеров запаса на военных кафедрах
при государственном образовательном учреждении высшего
профессионального образования, - по окончании указанного
образовательного учреждения при зачислении в запас;
б)
военнослужащему,
имеющему
среднее
профессиональное образование, сдавшему установленные
экзамены по программе подготовке офицеров запаса при
окончании военной службы по призыву;
в) гражданину, пребывающему в запасе, имеющему
высшее профессиональное образование, родственные по
профилю подготовки соответствующей военной специальности
при аттестовании в офицерский состав запаса;
г) курсантам военных образовательных учреждений
высшего профессионального образования со сроком обучения
шесть лет и более, - при переводе их на шестой курс;
д) прапорщикам, прослужившим на должностях
прапорщиков и офицеров три года, имеющим среднее
профессиональное образование, родственное соответствующей
военно-учетной специальности, занимающим должности, для
которых штатом предусмотрено воинское звание до капитана
включительно;
280
е) гражданину, пребывающему в запасе, имеющему
среднее профессиональное образование - по окончании военных
сборов и после сдачи установленных экзаменов по программе
подготовке офицеров запаса.
ж) гражданину, не имеющему воинского звания офицера,
имеющему высшее профессиональное образование, родственное
соответствующей
военно-учетной
специальности,
и
поступившему на военную службу в добровольном порядке на
воинскую должность, для которой штатом предусмотрено
воинское
звание
офицера,
при
назначении
на
соответствующую воинскую должность.(ППРТ №54 от
4.02.04г.)
18.4. Первое воинское звание лейтенант присваивается:
а) Военнослужащему, не имеющему воинского звания
офицера, окончившему высшее или среднее военнообразовательное учреждение профессионального образования, по окончании указанного образовательное учреждение;
б) гражданину, успешно завершившему обучение по
программе подготовки офицеров запаса на военной кафедре при
государственном образовательном учреждении высшего
профессионального образования, - по окончании указанного
образовательного учреждения, при одновременном призыве его
на военную службу;
в) подпункт исключен.(ППРТ №54 от 4.02.04г.)
в) военнослужащему, не имеющему воинского звания
офицера, но имеющему высшее профессиональное образование,
родственное соответствующей военно-учетной специальности, и
назначенному на воинскую должность, для которой штатом
предусмотрено воинское звание офицера, - при назначении на
соответствующую воинскую должность по окончании военной
службы по призыву;
г) военнослужащим с высшим профессиональным
образованием,
окончившим
военно-образовательные
учреждении по сокращенном программе обучения или курсы
(сборы) по подготовке младших офицеров;
281
д) прапорщикам, имеющим высшее профессиональное
образование и сдавшим экзамены экстерном по программе
военного
образовательного
учреждения
среднего
профессионального образования, а также прослуживших на
должностях прапорщиков десять и более лет, при увольнении с
военной службы в запас.
18.5.
Лицам,
имеющим
звание
рядового
и
начальствующего состава органов внутренних дел, специальные
звания таможенных органов, органов Агентства по контролю за
наркотиками при Президенте Республики Таджикистан, органов
налоговой полиции, классного чина органов прокуратуры,
квалификационного класса судебных органов, определяемых
для замещения воинских должностей в Вооруженных Силах,
других министерств и ведомств, в которых законом
предусмотрена военная служба, присваивается воинское звание
офицерского состава равное специальному званию, классному
чину или квалификационному классу в порядке переаттестации,
но не выше воинского звания, предусмотренного штатом по
занимаемой воинской должности.
19. Порядок присвоения очередного воинского звания
19.1.
Очередное
воинское
звание
присваивается
военнослужащему по истечению установленного срока его
службы в предыдущем воинском звании, если он занимает
воинскую должность, для которой штатом предусмотрено
воинское звание, равное или более высокое звание,
присваиваемое военнослужащему.
19.2. Сроки прохождения военной службы в следующих
воинских званиях устанавливаются:
рядовой (курсант)
пять месяцев
младший сержант
три месяца
сержант
три месяца
старший сержант
три месяца
прапорщик
три года
младший лейтенант- один год
лейтенант
два года
282
старший лейтенант- два года
капитан
три года
майор
три года
подполковник четыре года
19.3. Воинское звание высшего офицера может быть
присвоено военнослужащему по истечении не менее двух лет
его военной службы в предыдущем воинском звании и не менее
одного года в занимаемой воинской должности (должности),
подлежащей замещению высшими офицерами.
Сроки службы в воинском звании "ефрейтор", "старшина",
"старший прапорщик", "полковник", "генерал-полковник" и
"генерал армии" не устанавливаются.
19.4. Срок военной службы в воинском звании "лейтенант"
для военнослужащих, проходящих военную службу в
добровольном порядке, окончивших высшие военно-учебные
заведения по очной форме обучения, и военные кафедры
гражданских высших учебных заведений профессионального
образования устанавливается один год.
19.5. Срок военной службы военнослужащих в
присвоенном воинском звании исчисляется со дня присвоения
воинского звания.
19.6. В срок военной службы в присвоенном воинском
звании входит время нахождения на военной службе. В
указанный срок засчитывается:
время перерыва в военной службе в случае
необоснованного привлечения военнослужащего к уголовной
ответственности, незаконного увольнения военнослужащего с
военной службы и последующего его восстановления на
военной службе;
время пребывания в запасе.
19.7. При назначении военнослужащего на высшую
воинскую должность, одновременно ему может быть присвоено
очередное воинское звание, если истек срок его службы в
предыдущем воинском звании, при условии, что для этой
воинской должности штатом предусмотрено воинское звание,
283
равное или более высокое, чем воинское звание, присваиваемое
военнослужащему.
При этом воинское звание высшего офицера присваивается
с учетом требований подпункта 19.3 настоящего пункта.
19.8. Военнослужащему, имеющему воинское звание
офицера и успешно обучающемуся по очной форме обучения в
военно-образовательном
учреждении
профессионального
образования, адъюнктуре, военной докторантуре, (интернатуре)
очередное воинское звание до подполковника включительно
присваивается в день истечения срока его военной службы в
присвоенном воинском звании независимо от воинской
должности, которую он занимал до поступления в военнообразовательном учреждений профессионального образования,
адъюнктуру, военную докторантуру.
19.9. Военнослужащему, имеющему воинское звание
офицера,
занимавшему
до
поступления
в
военнообразовательные учреждения профессионального образования,
адъюнктуру, военную докторантуру, воинскую должность, для
которой штатом предусмотрено воинское звание полковника
или высшего офицера очередное воинское звание до полковника
включительно присваивается в соответствии с занимаемой до
поступления в указанное учебное заведение, адъюнктуру,
военную докторантуру воинской должности по истечении срока
выслуги лет в присвоенном воинском звании.
19.10. Очередное воинское звание военнослужащему
может быть присвоено досрочно за особые личные заслуги, но
не выше воинского звания, предусмотренного штатом для
занимаемой им воинской должности и после прохождения не
менее половины установленного срока выслуги в предыдущем
воинском звании, но не более чем один раз за все время
прохождения военной службы.(ППРТ №54 от 4.02.04г.)
19.11. Военнослужащему, срок военной службы которого в
присвоенном воинском звании истек, за особые личные заслуги
может быть присвоено воинское звание на одну ступень выше
воинского звания, предусмотренного штатом для занимаемой им
284
воинской должности и не более одного раза за весь период
военной службы. (ППРТ №54 от 4.02.04г.)
19.12. Военнослужащему, имеющему только общее
среднее или среднее специальное гражданское образование
предельное воинское звание не зависимо от истечении срока
службы в воинском званий и воинского звания по штату
устанавливается до капитана включительно.
19.13. Воинское звание ефрейтора может быть присвоено в
качестве
поощрения
за
особые
личные
заслуги
военнослужащему, занимающему воинскую должность, для
которой штатом предусмотрено воинское рядового.
19.14. Воинское звание младшего сержанта присваивается
рядовому, замещающему воинскую должность, для которой
штатом предусмотрено воинское звание младшего сержанта и
выше, по истечении срока его военной службы в предыдущем
воинском звании, а также военнослужащему, успешно
завершившему обучение в учебной воинской части по
программе подготовки сержантов.
19.15. Во время отбывания наказания в виде ограничения
по военной службе или ареста, военнослужащему не может быть
присвоено очередное воинское звание.
19.16. Время отбывания наказания в виде ограничения по
военной службе или ареста не засчитывается в срок военной
службы в присвоенном воинском звании.
19.17. Не представляется к присвоению воинского звания
военнослужащий, проходящий военную службу в случаях:
прохождения начальной военной подготовки - до
приведения к военной присяге;
в период нахождения в распоряжении командира
(начальника), за исключением лиц, направленных на учебу в
военные
образовательные
учреждения
высшего
профессионального образования;
в период нахождения под следствием;
в период отбывания наказания в виде ограничения по
военной службе или ареста.
285
20. Права должностных лиц по присвоению воинских
званий
20.1. В соответствии с Законом Республики Таджикистан
"О всеобщей воинской обязанности и военной службе" воинские
звания военнослужащим присваивают:
высших офицеров - Указом Президента Республики
Таджикистан
по
представлению
Министра
обороны,
руководителя соответствующего министерства и ведомства, в
которых законом предусмотрена военная служба;
до полковника включительно - приказом Министра
обороны, руководителя министерства и ведомства, в которых
законом предусмотрена военная служба;
до капитана включительно - приказом командующих
видами
Вооруженных
Сил
Республики
Таджикистан,
заместителя руководителя министерства и ведомства, в которых
законом предусмотрена военная служба;
до старшины включительно - приказом командира
соединений, им равных и выше;
до старшего сержанта включительно - приказом командира
воинской части (полка, отдельного батальона, им равных и
выше);
до ефрейтора или курсанта включительно - приказом
командира воинской части, которому предоставлено право
издавать приказы;
курсантам
и
слушателям
военно-образовательных
учреждении профессионального образования, не имеющим
офицерское воинское звание и обучающихся за пределами
Республики Таджикистан, очередные воинские звания до
старшины включительно - приказом начальника главного
кадрового органа Министерства обороны, министерств и
ведомств, в которых законом предусмотрена военная служба;
гражданам, призванным на военную службу (кроме
офицеров запаса) воинское звание рядового присваивает
областной военный комиссар.
20.2. Должностные лица имеют право присваивать
воинские звания военнослужащим, находящимся в их прямом
286
подчинении. Вышестоящее должностное лицо пользуется всеми
правами по присвоению воинских званий, предоставляемыми
нижестоящим командиром (начальником).
20.3. Присвоение военнослужащим первого офицерского
звания и воинского звания прапорщика, воинского звания
офицера досрочно, на одну ступень выше воинского звания,
предусмотренного штатом для занимаемой воинской должности,
производится приказом министра обороны Республики
Таджикистан, руководителя министерства и ведомства, в
которых законом предусмотрена военная служба.
20.4. Присвоение воинских званий прапорщикам и
сержантам досрочно, а также присвоение очередных воинских
званий на одну ступень выше воинского звания,
предусмотренного
штатом
для
занимаемой
воинской
должности: прапорщикам - не выше воинского звания старшего
прапорщика, сержантам - не выше воинского звания старшины,
производится должностными лицами, имеющими право
присваивать данные воинские звания.
21. Лишение воинских званий, снижение и восстановление
в воинском звании
21.1. Военнослужащий может быть лишен воинского
звания:
а) по приговору суда - независимо от присвоенного
воинского звания и занимаемой должности;
б) младший офицерский состав - по приказу Министра
обороны Республики Таджикистан, руководителя министерства
или ведомства, в которых законом предусмотрена военная
служба, за дискредитацию высокого воинского звания
военнослужащего;
в) старший офицерский состав - по приказу Министра
обороны Республики Таджикистан, руководителя министерства
или ведомства, в которых законом предусмотрена военная
служба, за дискредитацию высокого воинского звания с учетом
решения офицерского собрания или суда чести офицерского
состава;
287
г) другие категории военнослужащих - приказом
должностного лица, имеющею право присваивать это воинское
звание.
21.2. Гражданин, имеющий воинское звание и
пребывающий в запасе или отставке может быть лишен
воинского звания:
а) по приговору суда - независимо от персонально
присвоенного воинского звания за совершение тяжкого или
особо тяжкого преступления;
б) младшие офицеры - приказом министра обороны
Республики Таджикистан, по представлению областного
военного комиссара, где он состоит на учете;
в) старшие офицеры - приказом Министра обороны
Республики Таджикистан с учетом решения офицерского
собрания военного комиссариата, где он состоит на учете, по
представлению областного военного комиссара;
г) высший офицерский состав - Указом Президента
Республики Таджикистан по представлению Министра обороны
Республики Таджикистан;
д) гражданин, прибывающий в запасе и имеющий воинское
звание сержантского состава и прапорщиков, может быть лишен
воинского звания за проступки, порочащие честь и достоинство
военнослужащего, приказом областного военного комиссара.
21.3. Лишение воинского звания является крайней мерой и
производится лишь в исключительных случаях, когда другие
меры дисциплинарного воздействия не дали положительных
результатов или военнослужащий совершил проступок
несовместимый с принадлежностью к военнослужащему
Вооруженных Сил Республики Таджикистан.
21.4. Понижение военнослужащего в воинском звании на
одну - две ступени может производиться как мера
дисциплинарного воздействия, по ходатайству товарищеского
суда чести офицеров (прапорщиков) приказом должностного
лица, которому представлено право присваивать такое воинское
звание.
288
21.5. Военнослужащие, сниженные в воинском звании,
восстанавливаются в прежнем воинском звании не ранее, чем
через один год со дня снижения при положительной аттестации,
приказом должностного лица, принявшего решение о снижении
в воинском звании, ему равных и выше. До восстановления
военнослужащего в прежнем воинском звании и присвоения ему
очередного воинского звания, повторное понижение в воинском
звании не допускается. Период с момента снижения в воинском
звании до момента его восстановления не засчитывается в срок,
установленный для присвоения очередного воинского звания.
(ППРТ № 54 от 4.02.04г.)
21.6. Гражданин, лишенный воинского звания, если в
последующем зарекомендует себя быть достойным замещать
воинскую должность в военное время, может быть восстановлен
в прежнем воинском звании, но не ранее чем через 3 года
должностным лицом, принявшим решение о лишении воинского
звания.
21.7. Военнослужащий или гражданин, незаконно
осужденный по приговору суда с лишением воинского звания,
восстанавливается в прежнем воинском звании приказом
должностного лица, имеющим право присваивать это воинское
звание. Период с момента лишения этого воинского звания до
момента его восстановления засчитывается в установленный
срок для присвоения очередного воинского звания. (ППРТ №54
от 4.02.04г.)
21.8. Офицеры, проходящие военную службу по призыву,
лишенные воинского звания (кроме лишенных по приговору
суда) и не дослуживших установленного срока военной службы
(пункт 3 настоящего Положения), освобождаются от должности
и направляются для прохождения военной службы по призыву
на должностях, подлежащих замещению солдатами и
сержантами до окончания установленного срока службы по
призыву.
289
VI. ПОРЯДОК АТТЕСТАЦИИ ВОЕННОСЛУЖАЩИХ,
АТТЕСТАЦИОННЫЕ КОМИССИИ
22. Порядок аттестации военнослужащих
22.1. В целях всесторонней и объективной оценки
военнослужащих, проходящих военную службу в добровольном
порядке, а также офицеров, проходящих военную службу по
призыву, определение их соответствия занимаемой должности и
перспектив
дальнейшего
служебного
использования,
определение предназначения граждан, пребывающих в запасе,
проводится аттестация.
22.2. Основными задачами аттестации военнослужащих
являются:
определение соответствия военнослужащих занимаемым
воинским
должностям и их дальнейшего служебного
использования;
отбор военнослужащих для назначения на воинские
должности, определение целесообразности оставления на
военной службе военнослужащего, достигшего предельного
возраста пребывания на военной службе, а также отбор
кандидатов для направления на учебу;
создание резерва кандидатов для выдвижения и
направления на учебу;
определение служебного предназначения выпускников
военно-образовательных
учреждений
профессионального
образования ;
представление
военнослужащих
к
награждению
государственными наградами Республики Таджикистан и
присвоению очередных воинских званий досрочно и на одну
ступень выше воинских званий, предусмотренных штатом для
занимаемых воинских должностей;
оценка причин, которые могут служить основанием для
досрочного увольнения военнослужащего с военной службы.
22.3. Порядок организации и проведения аттестации
определяется министром обороны, руководителем министерств
и ведомств, в которых законом предусмотрена военная служба.
290
22.4. Военнослужащие, проходящие военную службу в
добровольном порядке, аттестуются не менее чем за четыре
месяца до истечения срока военной службы, но не реже чем
через каждые пять лет прохождения военной службы, а также по
окончании образовательных учреждений профессионального
образования, адъюнктуры, военной докторантуры.
Офицеры, проходящие военную службу по призыву,
аттестуются при увольнении в запас или при определении на
военную службу в добровольном порядке.
22.5. В случае необходимости, Министр обороны,
руководитель министерства и ведомства, в котором законом
предусмотрена военная служба, вправе назначить время и
порядок проведения аттестации всех военнослужащих,
проходящих военную службу или отдельных их категорий не
зависимо от срока ранее проведенной аттестации.
22.6.
На
аттестуемого
военнослужащего
его
непосредственным (прямым) начальником из числа офицеров
составляется аттестационный лист.
При назначении военнослужащего на высшую воинскую
должность, направлении на учебу, представлении его к
награждению
государственной
наградой
Республики
Таджикистан, присвоению воинского звания досрочно или на
одну ступень выше занимаемой воинской должности
аттестационный лист не составляется. В этих случаях
осуществляется рассмотрение аттестационной комиссией
представления (наградного листа) либо решение командира
(начальника) о направлении военнослужащего на учебу. Вывод
аттестационной комиссии заносится в представление (наградной
лист).
Военнослужащий должен быть ознакомлен с содержанием
аттестации,
о
чем
расписывается
в
утвержденном
аттестационном листе.
22.7. Командир (начальник), аттестующий подчиненного
военнослужащего в соответствии с порядком аттестации обязан:
всесторонне изучить и оценить деловые и личные качества
аттестуемого военнослужащего;
291
определить
на
основе
всестороннего
изучения
военнослужащего содержание выводов по его аттестации;
представить по команде в утверждающую инстанцию все
экземпляры аттестационных листов для получения заключения
и утверждения.
22.8. При изучении и оценки деловых и личных качеств
аттестуемого военнослужащего командир (начальник) обязан:
проанализировать и оценить конкретные показатели
работы аттестуемого военнослужащего по занимаемой им
воинской должности, состояние дел в воинской части
(подразделении), которой он командует, или на участке работы,
за который он отвечает;
провести
с
аттестуемым
военнослужащим
индивидуальную беседу по вопросам прохождения им военной
службы, совершенствование профессиональной подготовки,
стиля и методов его работы;
дать необходимые советы и рекомендации по устранению
недостатков аттестуемого военнослужащего, улучшению
личной подготовки и выполнению им служебных и
должностных обязанностей.
22.9. Командир (начальник) несет ответственность за
объективность аттестации и обоснованность излагаемых в ней
выводов и рекомендаций.
Непосредственные начальники должны требовать от
подчиненных устранения недостатков и оказывать им в этом
помощь, обеспечивать реализацию аттестационных выводов, не
допускать необоснованной задержки назначении достойных
военнослужащих на высшие должности и направлении на учебу.
Аттестационные выводы и порядок проведения аттестации
могут быть обжалованы военнослужащим вышестоящему
командиру (начальнику) в течении месяца со дня объявления
ему результатов аттестации, а также в суд.
В
случае
признания
жалобы
военнослужащего
обоснованной
в
аттестационный
лист
вносятся
соответствующие
изменения или
составляется новый
аттестационный лист.
292
23. Аттестационные комиссии
23.1. Для проведения аттестации, а также решения иных
вопросов прохождения военной службы в воинских частях от
отдельного батальона, равных ему и выше создаются
аттестационные комиссии.
Аттестационная комиссия подотчетна командиру воинской
части, в которой она создана.
23.2. Состав аттестационной комиссии объявляется
приказом командира воинской части.
В состав аттестационной комиссии входят:
председатель аттестационной комиссии - первый
заместитель (заместитель) командира или начальник штаба
воинской части;
члены
аттестационной
комиссии
заместитель
(заместители) командира воинской части, командиры
(начальники) подразделений воинской части, представители
кадрового и юридического органов, органов комплектования и
воспитательной работы воинской части;
секретарь аттестационной комиссии - один из офицеров
воинской части.
23.3.
На
заседании
аттестационной
комиссии
рассматриваются: результаты аттестации военнослужащего;
кандидаты для поступления на военную службу в
добровольном порядке;
кандидаты для назначения на воинские должности, а
также целесообразность оставления на воинских должностях
военнослужащих, достигших предельного возраста пребывания
на военной службе;
кандидаты для направления на учебу;
представления
к
награждению
государственными
наградами Республики Таджикистан военнослужащих и
гражданского персонала воинских частей;
представление к присвоению очередного воинского звания
досрочно или на одну ступень выше воинского звания,
293
предусмотренного
штатом
для
занимаемой
воинской
должности;
представление к досрочному увольнению с военной
службы
военнослужащих,
увольняемых
по
решению
командования или по собственной инициативе;
иные вопросы, для решения которых в соответствии с
законодательством Республики Таджикистан, настоящим
Положением и другими нормативными правовыми актами
требуется заключения аттестационной комиссии;
23.4. Для принятия решения командиром воинской части,
аттестационная комиссия выносит письменное заключение по
всем рассматриваемым вопросам.
23.5. На заседании аттестационной комиссии воинской
части в необходимых случаях могут приглашаться аттестуемые
военнослужащие, командиры (начальники) подразделений, в
подчинении которых находятся аттестуемые военнослужащие, и
другие должностные лица.
23.6. В Министерстве обороны Республики Таджикистан,
министерствах и ведомствах, в которых законом предусмотрена
военная служба создается центральная аттестационная
комиссия.
Порядок работы, состав и задачи центральной
аттестационной комиссии определяются министром обороны,
руководителем министерства и ведомства, в которых
предусмотрена военная служба.
VII. ПОРЯДОК ПРЕДСТАВЛЕНИЯ ВОЕННОСЛУЖАЩИМ
ОТПУСКОВ
VIII. ВИДЫ ОТПУСКОВ
24.1. В мирное время военнослужащим предоставляются
отпуска:
основной;
294
каникулярные - военнослужащим, обучающимся в
военнообразовательном
учреждений
профессионального
образования;
дополнительные - военнослужащим, проходящим военную
службу по призыву и в добровольном порядке;
по беременности и родам - военнослужащим-женщинам;
по уходу за ребенком - военнослужащим, проходящим
военную службу в добровольном порядке.
24.2. Военнослужащим также могут быть предоставлены
отпуска
по
другим
основаниям,
предусмотренным
законодательством и иными нормативно-правовыми актами
Республики Таджикистан.
25. Порядок предоставления основного отпуска
25.1. Военнослужащим, проходящим военную службу в
добровольном порядке, основной отпуск предоставляется
ежегодно на основании приказа командира воинской части.
По просьбе военнослужащего основной отпуск может быть
предоставлен им по частям. При этом продолжительность одной
части не может быть менее 15 суток.
25.2.Продолжительность
основного
отпуска
для
военнослужащих устанавливается:
военнослужащим, общая продолжительность военной
службы которых в льготном исчислении составляет менее 10 лет
- 30 суток;
военнослужащим, общая продолжительность военной
службы которых в льготном исчислении составляет от 10 до 15
лет - 35 суток;
военнослужащим, общая продолжительность военной
службы которых в льготном исчислении составляет от 15 до 20
лет - 40 суток;
военнослужащим, общая продолжительность военной
службы которых в льготном исчислении составляет 20 лет и
выше - 45 суток. (ППРТ №386 от 4.10.05г.)
25.3.
Продолжительность
основного
отпуска
военнослужащего,
проходящего
военную
службу
в
добровольном порядке, в год поступления его на военную
295
службу в добровольном порядке и в год увольнения с военной
службы исчисляется путем деления продолжительности
основного отпуска, установленной военнослужащему, на 12 и
умножения полученного количества суток на количество
полных месяцев военной службы, прошедших от начала
военной службы до окончания календарного года, в котором
военнослужащий поступил на военную службу, или от начала
календарного года до предполагаемого дня исключения его из
списков личного состава воинской части.
Округление количества неполных суток и месяцев
производится в сторону увеличения. В случае когда невозможно
своевременное увольнение военнослужащего с военной службы
(исключение из списков личного состава воинской части), на
день его увольнения производится расчет недоиспользованного
времени основного отпуска с предоставлением его
военнослужащему.
В таком же порядке исчисляется продолжительность
основного
отпуска
военнослужащего
при
досрочном
увольнении, если отпуск не использован ранее в соответствии с
планом отпусков.
25.4 Продолжительность основного отпуска увеличивается
следующим категориям военнослужащих:
участникам боевых действий по защите конституционного
строя в Республике Таджикистан и приравненным к ним других
лиц - на 10 суток;
в местностях с неблагоприятными климатическими и
экологическими условиями - на 10 суток;
в высокогорных местностях свыше 2500 метров над
уровнем моря - на 10 суток;
находящимся на воинских должностях, исполнение
обязанностей военной службы на которых связанно с
повышенной опасностью для жизни и здоровья - на 10 суток.
Перечень указанных воинских должностей определяется
Министром обороны Республики Таджикистан, руководителем
министерства и ведомства в котором законом предусмотрена
военная служба. (ППРТ №386 от 4.10.05г.)
296
25.5. В случае наличия нескольких оснований для
увеличения продолжительности основного отпуска время
увеличения суммируется и устанавливается с учетом общей
продолжительности отпуска не более 60 суток.
25.6. Вместо увеличения продолжительности основного
отпуска или его части, по желанию военнослужащего, ему
может предоставляться до дня начала отпуска дополнительное
время отдыха из расчета одни сутки отдыха за каждые сутки
установленного настоящим Положением увеличения отпуска.
Учет предоставления дополнительных суток отдыха
военнослужащим,
проходящим
военную
службу
в
добровольном порядке, ведется отдельно в специальном
журнале, согласно приложению №2.
25.7. Общая продолжительность основного отпуска с
учетом дополнительного времени отдыха не может превышать
60 суток, не считая времени, необходимого для проезда к месту
использования отпуска и обратно, но не более одних суток в
один конец. (ППРТ №386 от 4.10.05г.)
Если основной отпуск военнослужащим предоставлен по
частям, то время необходимое для проезда к месту
использования отпуска и обратно, предоставляется один раз.
(ППРТ №386 от 4.10.05г.)
25.8. Военнослужащим, проходящим военную службу по
призыву, кроме офицеров, за весь период службы
предоставляется
один
основной
отпуск
следующей
продолжительности:
на воинских должностях, для которых штатом
предусмотрены воинские звания солдат - 20 суток;
на воинских должностях, для которых штатом
предусмотрены воинские звания сержантов и старшин - 30
суток. (ППРТ №386 от 4.10.05г.)
Продолжительность основного отпуска военнослужащих,
проходящих военную службу по призыву, может быть
увеличена в виде поощрения или сокращена в виде наказания на
срок до пяти суток в порядке, определяемом общевоинскими
уставами.
297
25.9.
Военнослужащим,
окончившим
военнообразовательные учреждения профессионального образования,
основной отпуск предоставляется по окончании указанного
образовательного учреждения сроком 30 суток.
25.10. Отпуска предоставляются военнослужащим в любое
время года с учетом необходимости чередования периодов их
использования, а также обеспечения боевой готовности
воинской части и в соответствии с планом отпусков.
25.11. Основной отпуск предоставляется по желанию в
удобное
для
них
время
следующим
категориям
военнослужащих:
получившим ранения, контузии или увечья при
исполнении обязанностей военной службы;
имеющим выслугу на военной службе 20 лет и более в
календарном исчислении;
одиноким родителям, воспитывающим одного или более
детей в возрасте до 14 лет;
имеющим такое право в соответствии с законодательством
Республики Таджикистан.
По просьбе военнослужащего и с согласия командира
воинской части предоставление военнослужащему основного и
дополнительных отпусков допускается последовательно, без
разрыва между ними.
25.12. Военнослужащим, проходящим военную службу в
добровольном порядке, жены которых находятся в отпуске по
беременности и родам, основной отпуск предоставляется с
учетом желания военнослужащих.
25.13. В случае когда основной и (или) дополнительные
отпуска за истекший год не были предоставлены
военнослужащему,
проходящему
военную
службу
в
добровольном порядке, в связи с его болезнью или другими
исключительными обстоятельствами, отпуск предоставляется
военнослужащему в первом квартале следующего года с учетом
времени проезда к месту использования отпуска и обратно.
Военнослужащему, проходящему военную службу по
призыву, не использовавшему по уважительном причинам
298
основной и дополнительные отпуска, указанные отпуска
предоставляются при увольнении с военной службы с
исключением его из списков воинской части в день окончания
последнего из отпусков, который должен совпадать с днем
истечения срока военной службы.
25.14. Военнослужащему, проходящему военную службу
за пределами Республики Таджикистан и государств-участников
Содружества Независимых Государств, разрешается объединять
основные отпуска, но не более чем за два года. При этом общая
продолжительность отпуска не должна превышать 60 суток за
год, исключая время, необходимое для проезда к месту
проведения неиспользованного отпуска и обратно.
Отпуска, не использованные военнослужащим в период
пребывания за границей, предоставляются в течении года после
возвращения в Республику Таджикистан.
25.15. Предоставление отпусков военнослужащему
осуществляется с таким расчетом, чтобы последний из них был
использован полностью до дня истечения срока его военной
службы. При невозможности предоставления основного и
дополнительных отпусков до дня истечения срока военной
службы они могут быть предоставлены военнослужащему при
его увольнении последовательно, без разрыва между отпусками.
В этом случае исключение военнослужащего из списков
личного состава воинской части производится по окончании
последнего из отпусков и после сдачи военнослужащим дел и
должности.
25.16. Военнослужащим-супругам, проходящим военную
службу в добровольном порядке, основной отпуск по желанию
предоставляется одновременно.
25.17. Военнослужащим, заболевшим во время основного
или дополнительного отпуска, кроме отпуска по личным
обстоятельствам, основной или дополнительный отпуск
продлевается на соответствующее количество дней болезни.
Продление отпуска в этом случае осуществляется командиром
воинской части на основании справки из лечебного учреждения.
299
25.18. В случае тяжелого состояния здоровья или смерти
(гибели) близкого родственника военнослужащего (супруга,
матери, сына, дочери, родного брата, родной сестры, отца,
матери супруга или лица, на воспитании которого находился
военнослужащий или которого он воспитывает), а также
пожара, другого стихийного бедствия, постигших семью или
близкого родственника военнослужащего, находящегося в
отпуске (кроме отпуска по личным обстоятельствам) военный
комендант гарнизона (военный комиссар), на территории
которого военнослужащий находится в отпуске, имеет право
предоставить этому военнослужащему (по его желанию) отпуск
по личным обстоятельствам на срок до 10 суток. При этом
отпуск продлевается на количество суток предоставленного ему
отпуска по личным обстоятельствам. О сроках и причинах
задержки военнослужащего из отпуска военный комендант
гарнизона (венный комиссар) обязан немедленно известить
командира
воинской
части,
из
которой
прибыл
военнослужащий, и сделать об этом отметку в его отпускном
билете.
26. Порядок предоставления каникулярных отпусков
26.1.
Каникулярные
отпуска
предоставляются
военнослужащим, обучающимся в высших и средних военных
образовательных учреждениях профессионального образования
по очной форме обучения, во время перерывов в учебных
заведениях на следующие сроки:
зимний каникулярный отпуск - 15 суток;
летний каникулярный отпуск - 30 суток.
Летний каникулярный отпуск является основным, а зимний
- дополнительным.
26.2. Время, необходимое для проезда к месту
использования каникулярных отпусков и обратно, не
предоставляется. Право на бесплатный проезд к месту
использования основного каникулярного отпуска и обратно (в
год окончания учебы - к месту военной службы)
предоставляется ежегодно.
300
27. Порядок предоставления дополнительных отпусков
27.1. Военнослужащим, проходящим военную службу в
добровольном порядке, предоставляются учебные отпуска для
подготовки к вступительным экзаменам (экзаменам) и сдачи
вступительных экзаменов (экзаменов):
в
военные
образовательные
учреждения
профессионального
образования,
адъюнктуру,
военную
докторантуру и в период обучения в них;
в образовательных учреждениях профессионального
образования с обучением без отрыва от исполнения служебных
обязанностей (по заочной и очно-заочной форме обучения) и в
период обучения в них.
военнослужащим, проходящим военную службу в
добровольном порядке, и являющимся соискателями ученных
степеней кандидата или доктора наук, предоставляется
творческие отпуска. (ППРТ №386 от 4.10.05г.)
27.2. Порядок предоставления и продолжительности
творческих и учебных отпусков для подготовки к
вступительным экзаменам (экзаменам) и сдача вступительных
экзаменов (экзаменов) в военные образовательные учреждения
профессионального образования и в образовательные
учреждения профессионального образования, а также в период
обучения в них устанавливается в соответствии с законами и
нормативными правовыми актами Республики Таджикистан.
(ППРТ №386 от 4.10.05г.)
27.3.
Отпуск
по
болезни
предоставляется
военнослужащему на основании заключения военно-врачебной
комиссии в соответствии с Положением о военно-врачебной
экспертизе.
Отпуск по болезни предоставляется военнослужащему на
срок от 30 до 60 суток.
Военнослужащему, проходящему военную службу по
призыву, отпуск по болезни может быть продлен не более чем
на 30 суток.
301
27.4. В общей сложности срок непрерывного нахождения
военнослужащего на лечении в лечебных учреждениях и в
отпуске по болезни не должен превышать четырех месяцев,
кроме
случаев,
когда
законодательством
Республики
Таджикистан предусмотрены более длительные сроки
нахождения на лечении.
По истечении установленного срока непрерывного
нахождения на лечении и в отпуске по болезни военнослужащий
подлежит освидетельствованию военно-врачебной комиссией
для решения вопроса о годности его к военной службе.
27.5. Отпуск по личным обстоятельствам предоставляется
военнослужащему на срок до 10 суток, если он использовал
основной отпуск, в случае:
тяжелого состояния здоровья или смерти (гибели) близкого
родственника военнослужащего (супруга, отца, матери, сына,
дочери, родного брата, родной сестры, отца, матери супруга или
лица, на воспитании которого находился военнослужащий);
пожара, другого стихийного бедствия, постигших семью
или близкого родственника военнослужащего;
в других исключительных случаях, когда присутствие
военнослужащего в семье необходимо.
Обстоятельства, по которым предоставлен такой отпуск,
должны быть документально подтверждены.
Продолжительность отпуска по личным обстоятельствам,
предоставляемого военнослужащему в соответствии с
настоящим пунктом, увеличивается на количество суток,
необходимое для проезда наземным (воздушным) транспортом к
месту использования отпуска и обратно.
27.6. Военнослужащим, общая продолжительность военной
службы которых составляет 20 календарных лет и более, в один
год из трех лет до достижения ими предельного возраста
пребывания на военной службе либо в год увольнения с военной
службы по состоянию здоровья или в связи с организационноштатными мероприятиями, кроме основного отпуска, по их
желанию предоставляется отпуск по личным обстоятельствам
продолжительностью 30 суток. (ППРТ №386 от 4.10.05г.)
302
Указанный
отпуск
предоставляется
этим
же
военнослужащим, продолжающим военную службу после
достижения ими предельного возраста пребывания на военной
службе и не использовавшим этот отпуск ранее. Данный отпуск
предоставляется один раз за вес период военной службы, что
фиксируется в личном деле военнослужащего.
28. Порядок представления отпусков по беременности,
родам и по уходу за ребенком
28.1. Военнослужащим-женщинам предоставляется отпуск
по беременности, родам и по уходу за ребенком, в порядке
установленными законами, настоящим Положением и иными
нормативными правовыми актами Республики Таджикистан.
При этом на них распространяются дополнительные льготы,
гарантии и компенсации, предусмотренные законодательством и
иными
нормативно-правовыми
актами
Республики
Таджикистан.
28.2.
Военнослужащим-женщинам
предоставляются
отпуска по беременности и родам продолжительностью 70
календарных дней до родов и 70 (в случае осложнения родов 86,
а при рождении двух или более детей - 110) календарных дней
после родов. Отпуск по беременности и родам исчисляются
суммарно и предоставляются военнослужащим-женщинам
полностью
независимо
от
числа
дней,
фактически
использованных до родов.
28.3. Перед отпуском по беременности и родам или
непосредственно после него военнослужащим-женщинам по их
желанию предоставляется основной отпуск за текущий год,
установленной продолжительности, а в год окончания отпуска
по уходу за ребенком - отпуск пропорционально времени,
оставшемуся до конца календарного года.
28.4. Основной отпуск в году, окончания отпуска по уходу
за ребенком исчисляется пропорционально сроку военной
службы со дня окончания этого отпуска до конца календарного
года и предоставляется с учетом требования, установленных
подпунктом 3 пункта 25 настоящего Положения.
303
28.5. Военнослужащим женщинам по их желанию
предоставляется отпуск по уходу за ребенком до достижения им
возраста до трех лет. Во время отпуска по уходу за ребенком за
военнослужащими женщинами сохраняется место военной
службы и воинская должность.
28.6. В случаях, когда один из работающих родителей
(опекун, попечитель является военнослужащим, или оба
родителя, опекуны, попечители) являются военнослужащими,
проходящими военную службу в добровольном порядке, для
ухода за детьми-инвалидами и инвалидами с детства до
достижения ими 16 лет предоставляются один дополнительный
выходной день в месяц, который может быть использован одним
из названных лиц.
28.7.
Гарантии
и
льготы
предоставляемые
военнослужащим-женщинам
в
связи
с
материнством
распространяются на военнослужащих мужского пола,
проходящим военную службу в добровольном порядке, если они
воспитывают детей в возрасте до 3 лет или детей-инвалидов до
16 лет без матери, в случаях ее смерти, лишения родительских
прав и в других случаях отсутствия материнского попечения о
детях.
29. Отзыв военнослужащих из отпуска
29.1. Военнослужащие отзыву из отпуска не подлежат, за
исключением случаев крайней служебной необходимости. При
этом могут быть отозваны из отпуска на основании письменного
приказа прямого начальника:
офицеры и прапорщики - командующего видами
Вооруженных Сил, ему равного и выше;
остальные военнослужащие, проходящие военную службу
в добровольном порядке, а также по призыву - командира
отдельного батальона, ему равного и выше.
29.2. Неиспользованная в связи с этим часть отпуска
должна быть предоставлена военнослужащему в другое время в
течение текущего календарного года или присоединено к
отпуску за следующий календарный год. При этом, если
304
продолжительность
части
неиспользованного
отпуска
составляет 10 и более суток, военнослужащему предоставляется
право на бесплатный проезд к месту проведения отпуска, не
далее пункта, из которого он был отозван и обратно, а также
предоставляется сверх отпуска время, необходимое на путь
следования. В случае убытия военнослужащего к новому месту
военной службы неиспользованная часть отпуска исчисляется
по нормам, установленным для прежнего места военной
службы.
IX. УВОЛЬНЕНИЕ С ВОЕННОЙ СЛУЖБЫ И ИСКЛЮЧЕНИЕ
ИЗ СПИСКОВ ЛИЧНОГО СОСТАВА ВОИНСКОЙ ЧАСТИ
30. Порядок увольнения военнослужащих с военной
службы
30.1. Увольнение военнослужащих с военной службы
производится в соответствии с Законом Республики
Таджикистан "О всеобщей воинской обязанности и военной
службе" и настоящим Положением:
а) в запас, если военнослужащий к моменту увольнения не
достиг предельного возраста пребывания в запасе и по
состоянию здоровья годен или ограниченно годен к военной
службе;
б) в отставку, если военнослужащий к моменту увольнения
достиг предельного возраста пребывания в запасе или по
состоянию здоровья признан военно-врачебной комиссией не
годным к военной службе с исключением с воинского учета;
в) с военной службы, если военнослужащему назначено
наказание в виде лишения свободы или ограничения свободы.
30.2. Порядок представления военнослужащего к
увольнению с военной службы определяется министром
обороны, руководителем министерства и ведомства, в которых
законом предусмотрена военная служба.
30.3. Военнослужащие, увольняемые с военной службы,
обеспечиваются на день увольнения всеми видами положенного
им довольствия.
305
30.4. Увольнение военнослужащих с военной службы в
мирное время в зависимости от воинского звания производится:
до старшины - командирами воинских частей от командира
отдельного батальона, ему равных и выше.
до капитана включительно - командующими видами
Вооруженных Сил Республики Таджикистан;
старшего и высшего офицерского состава - министром
обороны
Республики
Таджикистан,
руководителями
министерств и ведомств, в которых законом предусмотрена
военная служба.
30.5. Лицам офицерского состава и прапорщикам,
безупречно прослужившим на военной службе 25 лет и более (в
льготном исчислении), а имеющим особые заслуги перед
государством
и
Вооруженными
Силами
Республики
Таджикистан - независимо от выслуги лет, при увольнении в
запас или отставку приказами начальников, осуществляющих
увольнение, может представляться право ношения военной
формы одежды, кроме лиц, увольняемых по пунктам "г", "д",
"е", "з", "и" статьи 45 Закона Республики Таджикистан "О
всеобщей воинской обязанности и военной службе".
30.6. Увольнение военнослужащего с военной службы по
основаниям, когда его согласие на увольнение или назначение
на новую воинскую должность не предусматривается,
производится без рапорта военнослужащего. Увольнение с
военной службы по другим основаниям производится на
основании рапорта военнослужащего, и если это необходимо,
других документов.
30.7. Увольнение с военной службы беременных
военнослужащих-женщин,
и
военнослужащих-женщин,
имеющих детей в возрасте до трех лет, а также имеющих детейинвалидов или инвалидов с детства до достижения ими возраста
18 лет (одиноких матерей, имеющих детей в возрасте до 14 лет),
по основаниям, предусмотренных пунктами "в", "ж" и "з",
статьи 45 Закона Республики Таджикистан "О всеобщей
воинской обязанности и военной службе" не допускается.
306
30.8. Военнослужащий, в отношение которого возбуждено
уголовное дело, может быть уволен с военной службы
(отстранен от должности) с согласия органов дознания,
предварительного следствия или суда, производящего
соответственно дознание, предварительное следствие или
судебное разбирательство или по их представлению.
30.9. Военнослужащий, осужденный за совершенное
преступление к лишению свободы, ограничению свободы или
лишению воинского звания, увольняется с военной службы по
соответствующему основанию со дня начала отбывания
наказания, указанного в приговоре суда.
30.10. Военнослужащий, осужденный за совершенное
преступление к лишению свободы условно, по решению
соответствующего должностного лица, которому предоставлено
право его увольнения, может быть оставлен на военной службе.
30.11. Восстановление на военной службе гражданина в
соответствии с решением суда производится путем отмены
приказа об увольнении военнослужащего с военной службы.
Отмена приказа об увольнении военнослужащего с военной
службы производится должностным лицом, издавшим приказ,
или его прямым начальником.
31. Основания увольнения с военной службы
31.1. Военнослужащий подлежит увольнению с военной
службы по истечении срока военной службы или досрочно по
одному из основании, предусмотренных статьей 45 Закона
Республики Таджикистан "О всеобщей воинской обязанности и
военной службе", в соответствии с настоящим Положением, как
правило,
с
занимаемых
военнослужащими
воинских
должностей:
а) по возрасту - по достижению предельного возраста
пребывания на военной службе, предусмотренного пунктом 4
настоящего Положения.
По этому же основанию увольняется с военной службы
военнослужащий, достигший предельного возраста пребывания
307
на военной службе, но оставленный на военной службе в
соответствии с пункта 4.2. настоящего Положения.
б) по истечении срока военной службы, предусмотренного
обязательством. По этому же основанию увольняется с военной
службы военнослужащий, прослуживший в Вооруженных
Силах и в других воинских формированиях не менее 10 лет, в
связи с переходом на службу в органы внутренних дел,
налоговой полиции и в другие военизированные формирования.
в) по истечении установленного срока военной службы по
призыву.
31.2. Военнослужащий, проходящий военную службу по
призыву или в добровольном порядке, подлежит досрочному
увольнению:
а) по состоянию здоровья, при признании его военноврачебной комиссией негодным к военной службе;
б) по ограниченному состоянию здоровья - по заключению
военно-врачебной комиссии военнослужащего, в воинском
звание до старшего прапорщика включительно;
в) в связи с отчислением военнослужащего из военного
образовательного учреждения профессионального образования
за недисциплинированность, неуспеваемость.
По этому основанию увольняются:
- военнослужащие мужского пола, не достигшие возраста 18 лет;
- военнослужащие-женщины, не имеющие воинского
звания офицера или прапорщика;
- военнослужащие мужского пола, проходящие военную
службу
в
добровольном
порядке
(за
исключением
военнослужащих, подлежащих направлению для прохождения
военной службы по призыву или имеющие офицерское воинское
звание);
г) в связи с лишением офицерского воинского звания и
воинского звания прапорщика;
д) в связи с вступлением в законную силу приговора суда о
назначении военнослужащему наказания в виде лишения
свободы, в том числе условное неприменение наказания и
308
условное освобождение от отбывание наказания, а также
освобожденный от уголовного наказания по акту амнистии;
е) в связи с лишением гражданства Республики
Таджикистан;
ж) по служебному несоответствию в аттестационном
порядке;
з) за дискредитацию высокого воинского звания;
и) в связи с отказом в допуске к государственной тайне или
лишением такого допуска, если военнослужащий занимает
воинскую должность, связанную с допуском к государственной
тайне (при отсутствии других оснований для увольнения и не
возможности перевода военнослужащего на должность не
связано с допуском).
к) в связи с отказом от дальнейшего прохождения военной
службы - отказ военнослужащего, проходящего военную службу
в добровольном порядке от дальнейшего прохождения военной
службы до истечения установленного настоящим Положением
срока военной службы без достаточных оснований.(ППРТ №54
от 4.02.04г.)
31.3. Военнослужащий, проходящий военную службу в
добровольном порядке, может быть досрочно уволен с военной
службы:
а) в связи с организационно-штатными мероприятиями в
случаях невозможности использования его на военной службе
на других воинских должностях (при отсутствии других
оснований для увольнения);
б) по собственному желанию. По этому основанию
увольняются (за исключением военнослужащих, прослуживших
в Вооруженных Силах, других войсках и воинских
формированиях после окончания военно-образовательного
учреждения профессионального образования менее 10 лет):
военнослужащие, по окончании срока прикомандирования
к органам и предприятиям;
военнослужащие, баллотирующиеся кандидатами в
депутаты Маджлиси намояндагон, или избранные членом
Маджлиси милли Маджлиси Оли Республики Таджикистан при
309
представлении справок избирательной комиссии о намерении
военнослужащего баллотироваться в эти органы.
в) за представления заведомо ложных сведений о себе или
о своих родственниках.
31.4. Военнослужащий, проходящий военную службу в
добровольном порядке имеет право, на досрочное увольнение с
военной службы по семейным обстоятельствам.
По этому основанию увольняются:
в связи с невозможностью проживания члена семьи
военнослужащего по медицинским показаниям в местности, в
которой военнослужащий проходит военную службу, и при
отсутствии возможности перевода военнослужащего к новому
месту службы благоприятному для проживания указанного
члена семьи и самого военнослужащего;
в связи с необходимостью постоянного ухода за отцом,
матерью, женой, мужем, родным братом, родной сестрой,
дедушкой, бабушкой или усыновителем, нуждающимся по
состоянию здоровья в соответствии с заключением органа
государственной службы медико-социальной экспертизы по
месту жительства в постороннем уходе (помощи, надзоре), либо
являющимся инвалидом первой или второй группы или лицами,
достигшими пенсионного возраста по старости или не
достигшими возраста 18 лет, при отсутствии других лиц,
обязанных по закону содержать указанных граждан;
в связи с необходимостью ухода за ребенком, не
достигшим возраста 18 лет, которого военнослужащий
воспитывает без матери (отца).
31.5. Офицеры, проходящие военную службу по призыву,
увольняются с военной службы в соответствии с подпунктами 1
"в", 2 "а", "д", "е", 3 "а" и 4 настоящего пункта.
Кроме перечисленных оснований, офицеры, проходящие
военную службу по призыву, могут быть уволены с военной
службы при возникновении у них прав, предусмотренных
пунктами "а", "б" части третей статьи 20 Закона Республики
Таджикистан "О всеобщей воинской обязанности и военной
службе".
310
31.6. Увольнение с военной службы солдат и сержант,
проходящий военную службу по призыву, производится по
одному из оснований, предусмотренных частью третьей статьи
20, пунктов "б" и "д" части первой статьи 21 Закона Республики
Таджикистан "О всеобщей воинской обязанности и военной
службе" и подпунктами 1 "в", 2 "а", "б", "д" и "е" настоящего
пункта.
31.8. При наличии у военнослужащего нескольких
оснований для увольнения, предусмотренных подпунктами 1
"а", "б", 2 "а" и 3 "а" настоящего пункта, он представляется к
увольнению по одному из этих оснований с учетом желания
военнослужащего.
32. Порядок исключения из списков личного состава
воинской части
32.1. Военнослужащий, уволенный с военной службы,
должен быть исключен из списков личного состава воинской
части в день истечения срока его военной службы (уволенный
досрочно - не позднее дня истечения срока его военной службы)
и не позднее, чем через месяц со дня поступления в воинскую
часть выписки из приказа об увольнении военнослужащего с
военной службы, за исключением когда:
военнослужащий находится на стационарном лечении;
военнослужащая-женщина находится в отпуске по
беременности и родам или в отпуске по уходу за ребенком;
военнослужащий находится под следствием - до принятия
следственно-судебными органами решения по делу;
военнослужащий безвестно отсутствует - до признания его
в установленном законом порядке безвестно отсутствующим
или объявленным умершим, если данный случай не произошел в
ходе боевых действий;
военнослужащий находится в плену, в положении
заложника или интернированного, кроме лиц добровольно
сдавшихся в плен или совершивших преступные действия в
период нахождения в плену.
311
32.2. Исключение из списков личного состава воинской
части военнослужащего, признанного военно-врачебной
комиссией негодным к военной службе и уволенного с военной
службы, производится не позднее чем через месяц со дня
получения воинской частью заключения военно-врачебной
комиссии, не считая времени нахождения военнослужащего в
отпуске (отпусках).
32.3. Умерший (погибший) военнослужащий исключается
из списков личного состава воинской части со следующего дня
после дня смерти или гибели, а военнослужащий, признанный в
установленном порядке безвестно отсутствующим (пропавшим)
или объявленный умершим - со следующего дня после дня
вступления в законную силу соответствующего решения суда.
X. ПРОХОЖДЕНИЕ СЛУЖБЫ В ЗАПАСЕ ВООРУЖЕННЫХ
СИЛ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН, ОРГАНОВ
ГОСУДАРСТВЕННОЙ БЕЗОПАСНОСТИ РЕСПУБЛИКИ
ТАДЖИКИСТАН
33. Запас Вооруженных Сил Республики Таджикистан,
органов безопасности Республики Таджикистан
33.1. В соответствии со статьей 46 Закона Республики
Таджикистан "О всеобщей воинской обязанности и военной
службе" запас Вооруженных Сил Республики Таджикистан
создается из числа граждан:
уволенных с военной службы из Вооруженных Сил, других
министерств и ведомств в которых законом предусмотрена
военная служба, а также со службы из органов внутренних дел,
налоговой полиции, таможенного комитета и агентства по
контролю наркотиками с зачислением в запас;
прошедших обучение по программе подготовки офицеров
запаса
на
военных
кафедрах
при
государственных
образовательных учреждениях высшего профессионального
образования;
не прошедших военную службу, в связи с предоставлением
им отсрочек;
312
прошедших альтернативную службу;
женского пола, имеющих военно-учетную специальность.
33.2. Запас органов государственной безопасности
создается из числа граждан, уволенных с военной службы в
запас,
непосредственно
из
органов
государственной
безопасности, а также из граждан, пребывающих в запасе и
работающих в качестве рабочих и служащих в этих органах.
34. Состав запаса и предельные возрасты пребывания в
запасе
34.1. Граждане, пребывающие в запасе, подразделяются на
три разряда и состоят в запасе до следующих предельных
возрастов:
Состав запаса (воинские звания)
Возраст
пребывания в запасе
1
2
3
Солдаты, сержанты, прапорщики
до 35 лет до
45 лет до 50 лет
Младшие офицеры:
до 45 лет
до
50 лет до 55лет
Старшие офицеры: Майоры, подполковники до 50 лет до
55 лет до 60 лет
Полковники
до 55 лет до
60 лет
Высшие офицеры
до
60
лет
34.2. Граждане женского пола, пребывающие в запасе,
относятся к третьему разряду, причем имеющие воинские
звания офицеров до достижения 50-летнего возраста, а не
имеющие таких званий до достижения 45-летнего возраста.
34.3. Гражданин, пребывающий в запасе и достигший
предельного возраста пребывания в запасе или признанный
негодным к военной службе по состоянию здоровья,
переводится районным, городским военным комиссаром в
313
отставку и исключается с воинского учета в установленном
порядке.
35. Прохождение военных сборов
35.1. Для повышения военной подготовки или
переподготовки к военной службе граждане, пребывающие в
запасе, проходят военные сборы. Военными сборами считаются
также учебные сборы (стажировки), которые проводятся по
программе подготовки офицеров запаса на военных кафедрах
при государственных образовательных учреждениях высшего
профессионального образования.
35.2. Содержание и порядок прохождения военных сборов
определены Законом Республики Таджикистан «О всеобщей
воинской обязанности и военной службе» и Положением о
порядке прохождения сборов.
36. Присвоение воинских званий по запасу, лишение
воинских званий и право ношения военной формы одежды
гражданам, пребывающим в запасе
36.1. Гражданам, пребывающим в запасе Вооруженных
Сил Республики Таджикистан первое и очередные воинские
звания присваиваются:
до ефрейтора включительно - районным (городским)
военным комиссаром;
до старшины включительно - областным военным
комиссаром;
до полковника включительно - министром обороны
Республики Таджикистан.
36.2. Сотрудникам органов внутренних дел, налоговой
полиции, таможенных органов, агентства по контролю за
наркотиками, пребывающим в запасе Вооруженных Сил
Республики Таджикистан, а также лицам, уволенным со службы
в указанных органах, воинские звания присваиваются
министром обороны Республики Таджикистан в аттестационном
порядке с учетом имеющихся у них специальных званий.
314
Порядок проведения аттестации указанных лиц определяется
Министром обороны Республики Таджикистан.
36.3. Гражданину, лишенному воинского звания, районным
(городским) военным комиссаром одновременно с постановкой
на воинской учет присваивается воинское звание рядового.
36.4. Очередные воинские звания офицерам запаса до
старшего лейтенанта включительно присваиваются при
положительной аттестации по истечении сроков выслуги в
предыдущем звании согласно настоящего Положения.
Очередные воинские звания от капитана до полковника
включительно присваиваются офицерам запаса при условии
успешного прохождения учебных сборов по должности,
соответствующей очередному званию. Офицерам запаса, не
проходившим сборов в период нахождения в присвоенном
звании, очередные звания от капитана и выше присваиваются
при наличии необходимого опыта работы по специальностям
родственным их военно-учетным специальностям, или опыта
службы на должностях офицерского состава с учетом тех
должностей, для выполнения обязанностей по которым они
предназначаются в случае призыва на военную службу при
мобилизации.
36.5.
Очередные
воинские
звания
гражданам,
пребывающим в запасе присваиваются в последовательном
порядке, но не более три раза за время пребывания указанных
граждан в запасе. Отдельным офицерам запаса с высокой
подготовкой и большим опытом работы по специальностям
родственным их военно-учетным специальностям при приеме на
военную службу, в порядке исключения, - Министром обороны
Республики Таджикистан, руководителем министерства и
ведомства, в которых законом предусмотрена военная служба, а
предназначенные на военное время, исключительно министром
обороны, может быть присвоено офицерское звание на одну-три
ступени выше имеющегося у них звания, независимо от сроков
выслуги, предусмотренных подпунктом 6 настоящего пункта, но
не выше воинского звания, предусмотренного по должностям,
на которые они подлежат назначению.
315
36.6. Сроки выслуги в воинских званиях для офицеров
запаса устанавливаются:
в звании младшего лейтенанта
- 3 года;
в звании лейтенанта
- 3 года;
в звании старшего лейтенанта
- 4 года;
в звании капитана
- 4 года;
в звании майора
- 5 лет;
в звании подполковника
- 6 лет.
Для граждан, пребывающих в запасе, имеющим другие
воинские звания, сроки выслуги в этих воинских званиях не
устанавливаются.
36.7. Лишение воинских званий граждан, состоящих в
запасе или находящихся в отставке, производится в
соответствии с пунктом 21 настоящего Положения.
36.8. Лишение граждан, состоящих в запасе или
находящихся в отставке, права ношения военной формы одежды
производится в соответствии с Дисциплинарным уставом
Вооруженных Сил Республики Таджикистан.
37. Призыв на военную службу граждан, пребывающих в
запасе, прием их на военную службу в добровольном порядке
37.1. В соответствии с действующим законодательством и
настоящим Положением граждане, пребывающие в запасе,
могут быть определены или призваны в мирное время на
военную службу для использования на воинских должностях:
для прохождения военной службы в добровольном
порядке;
для прохождения военной службы по призыву на 24 месяца
из числа лиц, имеющих возраст до 30 лет, не прошедших
военной
службы,
окончивших
военные
кафедры
государственных образовательных учреждений высшего
профессионального образования и получившие офицерские
звания. Призыв их осуществляется исключительно министром
обороны Республики Таджикистан в персональном порядке.
316
XI. ОСОБЕННОСТИ ПРОХОЖДЕНИЯ ВОЕННОЙ СЛУЖБЫ В
ВОЕННОЕ ВРЕМЯ
38. Порядок действия при объявлении мобилизации
38.1. При объявлении мобилизации:
все военнослужащие, состоящие к этому времени в рядах
Вооруженных
Сил
Республики
Таджикистан,
других
министерствах и ведомствах, в которых законом предусмотрена
военная служба, в том числе граждане, призванные на военные
сборы, задерживаются до особого распоряжения. Действие всех
видов обязательств о прохождении военной службе в
добровольном порядке, заключенных с военнослужащими приостанавливается. Увольнение военнослужащих с военной
службы приостанавливается до особого распоряжения. Приказы
об увольнении с военной службы военнослужащих, не
исключенных из списков личного состава части, подлежат
отмене, кроме приказов об увольнении в отставку по болезни.
Эти военнослужащие вступают к исполнению обязанностей по
прежним должностям, а в случаях замещения этих должностей
другими военнослужащими, используются по указанию
соответствующих прямых начальников;
все отпуска, за исключением отпусков по болезни,
беременности и родам, прекращаются и военнослужащие,
находящиеся в отпусках, обязаны немедленно возвратиться к
месту службы;
граждане, пребывающие в запасе, являются в пункты,
указанные в их мобилизационных предписаниях, в получаемых
повестках или в приказах районных (городских) военных
комиссаров;
военнослужащие, состоящие на военной службе и
назначенные на соответствующие должности по штатам
военного времени, а также граждане, пребывающие в запасе,
приписанные к воинским частям, вступают к исполнению
обязанностей по должностям, согласно мобилизационному
предназначению.
317
Военнослужащие, не возвратившиеся своевременно без
уважительных причин из отпусков к месту службы или
граждане, не явившиеся по мобилизации в указанные пункты и
сроки, несут ответственность по законам военного времени.
38.2. Призыв на военную службу граждан, пребывающих в
запасе, по мобилизации и последующие призывы в военное
время, производятся военными комиссариатами в соответствии
с Положением о призыве граждан на военную службу по
мобилизации.
39. Пополнение офицерского состава
39.1. В военное время офицерский состав Вооруженных
Сил Республики Таджикистан, состоящий на военной службе,
пополняется:
а) лицами офицерского состава запаса, призываемыми на
военную службу;
б)
военнослужащими,
окончившими
военные
образовательные учреждения профессионального образования и
получившими офицерское звание;
в) военнослужащими, окончившими курсы по подготовке
младших офицеров и получившие офицерское звание;
г) военнослужащими, назначенными на офицерские
должности, успешно исполняющими обязанности согласно
должностям и получившие офицерское звание;
д) женщинами, имеющими высшее или среднее
специальное гражданское образование, родственное по профилю
подготовки
соответствующей
военной
специальности,
определенные на военную службу и получившими офицерское
звание.
40. Порядок присвоения воинских званий
40.1. Первое воинское звание младший лейтенант в
военное время присваивается:
а)
военнослужащим,
окончившим
военные
образовательные учреждения профессионального образования
318
по сокращенной программе обучения или курсы по подготовке
младших офицеров;
б) прапорщикам, имеющим среднее профессиональное
образование, родственное по профилю подготовки их военной
специальности, назначенным на должности, подлежащие
замещению лицами офицерского состава и успешно
исполняющим обязанности согласно должности;
в) военнослужащим, проявившим бесстрашие и мужество
при выполнении боевых задач, назначенными на должности,
подлежащие замещению лицами офицерского состава в
действующей армии и успешно исполняющим обязанности
согласно должности;
г) женщинам, имеющим среднее профессиональное
образование,
родственное
по
профилю
подготовки
соответствующей военной специальности при определении на
военную службу для назначения на должности, подлежащие
замещению лицами офицерского состава или назначенными с
должностей солдат, сержантов, старшин, прапорщиков на
должности, подлежащие замещению лицами офицерского
состава и успешно исполняющим обязанности в данной
должности.
40.2. Первое воинское звание лейтенант в военное время
присваивается:
а) военнослужащим с высшим профессиональным
образованием,
окончившим
военные
образовательные
учреждения профессионального образования по сокращенной
программе или курсы по подготовке младших офицеров;
б) прапорщикам, имеющим высшее профессиональное
образование, родственное по профилю подготовки их военной
специальности, назначенным на должности, подлежащим
замещению лицами офицерского состава и успешно
выполняющим обязанности в данной должности;
в) военнослужащим с высшим профессиональным
образованием, проявившим бесстрашие и мужество при
выполнении боевых задач, назначенным в действующей армии
на должность, подлежащей замещению лицами офицерского
319
состава и успешно исполняющими обязанности в данной
должности;
г) женщинам, имеющим высшее профессиональное
образование,
родственное
по
профилю
подготовки
соответствующий военной специальности при определении на
военную службу для назначения на должность, подлежащей
замещению лицами офицерского состава или назначенными с
должностей солдат, сержантов, старшин, прапорщиков на
должность, подлежащей замещению лицами офицерского
состава и успешно исполняющими обязанности в данной
должности.
41. Сроки выслуги в воинских званиях в военное время
41.1. Сроки выслуги в воинских званиях для офицеров
действующей армии устанавливаются:
Воинские звания
Для
офицеров
соединений и частей
рядовой, ефрейтор
с момента назначения на
должность
младший сержант
с момента назначения
на должность
Сержант
с
момента
назначения на должность
старший сержант
с момента назначения
на должность
Старшина
с
момента
назначения на должность
Прапорщик
с момента назначения на
должность
старший прапорщик
с момента назначения на
должность
младший лейтенант
6 месяцев
Лейтенант
6 месяцев
старший лейтенант
8 месяцев
Капитан
8 месяцев
Майор
1 год
320
Подполковник
1 год
41.2. При присвоении очередных воинских званий в
военное время военнослужащим, не находящимся в
действующей армии*, применяются сроки выслуги в воинских
званиях, установленные пунктом 19 настоящего Положения.
___________________________________________________
____________________
* Под действующей армией понимается участие
военнослужащих в составе воинских частей и подразделений,
непосредственно ведущих боевые действия, выполняющих
задачи в условиях чрезвычайного положения или находящихся в
зоне вооруженных конфликтов, принимающих участие в боевых
и специальных операциях.
___________________________________________________
____________________
41.3. Сроки выслуги в воинских званиях, установленные
подпунктом 1 настоящего пункта могут применятся для
военнослужащих штабов видов Вооруженных Сил, соединений
и управлений Центрального аппарата Министерства обороны и
Главного штаба Вооруженных Сил Республики Таджикистан в
зависимости от характера и значимости выполняемых
военнослужащими задач в действующей армии. Решения о
применении в этих случаях сокращенных сроков выслуги
воинских званиях принимаются в персональном порядке
начальниками, присваивающими очередные воинские звания
указанным военнослужащим.
41.4. Воинское звание военнослужащим в военное время
присваиваются:
а) до старшины включительно - командиром отдельного
батальона, ему равных и выше;
б) до старшего прапорщика включительно - командиром
бригады, корпуса, им равных и выше;
в) до подполковника включительно - командующими
видами Вооруженных Сил;
г) до полковника включительно - Министром обороны
Республики Таджикистан.
321
41.5. Исчисление сокращенных сроков выслуги в воинских
званиях военнослужащим производится суммарно за период
нахождения военнослужащего в боевых действиях, боевых и
специальных операциях, выполнения задач в условиях
чрезвычайного положения или нахождения в зоне вооруженных
конфликтов.
42. Резерв на продвижение по службе, аттестование и
отпуска
42.1. Командиры и начальники, пользующиеся правом
назначения военнослужащих на должности в военное время,
обязаны постоянно иметь резерв кандидатов для продвижения
по службе с целью своевременного укомплектования вакантных
должностей. В первую очередь в военное время подлежат
продвижению по службе офицеры, генералы, проявившие
высокие морально-боевые качества и организаторские
способности в управлении войсками, в обеспечении их боевой
деятельности, инициативу при выполнении боевых задач.
Первоочередному и наиболее полному укомплектованию
военнослужащими подлежат части, соединения и органы
управления действующей армии.
42.2. Порядок направления в воинские части и назначения
на должности лиц офицерского состава, окончивших военные
образовательные учреждения профессионального образования
или курсы младших офицеров, призванных из запаса,
завершивших лечение в военно-лечебном учреждении, а также
порядок перемещения по службе лиц офицерского состава,
устанавливается Министром обороны Республики Таджикистан.
42.3. В военное время аттестование офицеров и генералов
производится при перемещении их по службе в другие воинские
части, а также по требованию старших прямых начальников.
Аттестация утверждается ближайшим прямым начальником
лица, подписавшего аттестацию, но не ниже как командиром
полка, отдельного батальона и им соответствующих, без
рассмотрения на аттестационной комиссии.
322
42.4. В военное время, в необходимых случаях, могут
предоставляться отпуска на срок до десяти суток, не считая
времени, необходимого для проезда к месту проведения отпуска
и обратно:
- генералам и офицерам, занимающим должности
командиров соединений, им равных и выше - Министром
обороны Республики Таджикистан;
- остальным военнослужащим- прямыми начальниками от
командира соединений, им равных и выше.
42.5. В военное время лечение военнослужащего должно
быть закончено в лечебном учреждении. В исключительных
случаях, на основании заключения военно-врачебной комиссии,
командиром воинской части (а в случае исключения из списков
личного состава части - начальников военно-лечебного
учреждения) может быть предоставлен отпуск по болезни на
срок до 30 суток. По истечении этого срока на основании
заключения военно-врачебной комиссии, отпуск по болезни
может быть продлен на такой же срок, а при соответствующих
медицинских показаниях - продлен еще раз. В общей сложности
отпуск по болезни не должен превышать 3 месяцев. По
окончании отпуска по болезни, военно-врачебная комиссия
принимает решение о степени годности военнослужащего к
военной службе.
43. Назначение и увольнение
43.1. Лица офицерского состава и прапорщики по
состоянию здоровья ограниченно годные к военной службе, в
военное время могут назначаться на соответствующие
должности в воинские части и учреждения, не входящие в
состав действующей армии.
43.2. Военнослужащие, состоящие на военной службе и
признанные в военное время военно - врачебной комиссией
негодными к военной службе с исключением с воинского учета,
увольняются в отставку по состоянию здоровья, а признанные
негодными к военной службе с переосвидетельствованием через
6-12 месяцев - увольняются в запас по состоянию здоровья, с
323
указанием об увольнении с переосвидетельствованием по
истечении указанных сроков.
В военное время увольнение с военной службы
военнослужащих, признанных по состоянию здоровья
негодными к военной службе с исключением с воинского учета
или негодными к военной службе с переосвидетельствованием
через 6-12 месяцев, производятся:
в воинском звание до старшины - командиром отдельного
батальона, ему равных и выше;
в воинском звание до старшего прапорщика - командиром
отдельной бригады, корпуса им равных и выше;
в звании от младшего лейтенанта до подполковника командующими видами Вооруженных Сил, а полковников и
выше - Министром обороны Республики Таджикистан.
44. Применение настоящей главы
44.1. Переход к прохождению воинской службы
военнослужащим с применением в полном объеме или частично
особенностей, предусмотренных настоящей главой и другими
правовыми
актами,
принятыми
на
военное
время,
осуществляется по указанию Министра обороны Республики
Таджикистан.
44.2. Действие настоящей главы к военнослужащим других
министерств и ведомств, в которых законом предусмотрена
военная служба, при привлечении их в состав действующей
армии, применяется в полном объеме, если иное не
предусмотрено законодательством Республики Таджикистан.
45. Учет личного состава
Учет личного состава Вооруженных Сил Республики
Таджикистан, министерствах и ведомствах, в которых законом
предусмотрена военная служба, в мирное и военное время
осуществляется в порядке, устанавливаемым Министром
обороны, руководителями этих министерств и ведомств.
324
Приложение №1
к Положению о порядке
прохождения военной службы
ПЕРЕЧЕНЬ
военно-учетных специальностей офицеров, по которым
разрешается оставлять
их на военной службе сверхустановленного предельного
возраста
Приложение №2
к Положению о порядке
прохождения военной службы
ПОРЯДОК
УЧЕТА СЛУЖЕБНОГО ВРЕМЕНИ И ПРЕДОСТАВЛЕНИЯ
ДОПОЛНИТЕЛЬНЫХ СУТОК ОТДЫХА
1.
Учет
времени
привлечения
военнослужащих,
проходящих военную службу в добровольном порядке, к
исполнению обязанностей военной службы в рабочие дни
сверхустановленной
продолжительности
еженедельного
служебного времени (далее именуются - сверхурочное время) и
отдельно учет привлечения указанных военнослужащих к
исполнению обязанностей военной службы в выходные и
праздничные дни (в часах), а также учет (в сутках)
предоставленных им дополнительных суток отдыха и
предоставленного им времени отдыха (в часах) ведется
командиром подразделения в журнале.
2. Форма и порядок ведения журнала устанавливаются
министром обороны, руководителем министерства и ведомства,
в которых законом предусмотрена военная служба.
Правильность
записей
в
журнале
еженедельно
подтверждаются подписью военнослужащего.
325
3. Когда суммарное сверхурочное время (суммарное время
исполнения должностных и специальных обязанностей в выходные
или праздничные дни с учетом времени, необходимого
военнослужащему для прибытия к месту службы от места жительства
и обратно) достигает величины ежедневного времени, установленного
регламентом служебного времени для исполнения должностных
обязанностей, военнослужащему, проходящему военную службу в
добровольном порядке, по его желанию представляются в другие дни
недели дополнительные сутки отдыха или они присоединяются к
основному отпуску.
Дополнительные сутки отдыха в количестве не более 30,
присоединяемые к отпуску, в продолжительность основного отпуска
не входят.
4. Сведения о количестве дополнительных суток отдыха,
присоединяемых к основному отпуску, представляются командиром
подразделения в штаб воинской части (кадровый орган).
5. Время привлечения военнослужащего, проходящего военную
службу в добровольном порядке, к мероприятиям, проводимым без
ограничения общей продолжительности еженедельного служебного
времени, учитывается в сутках. За каждые трое суток привлечения к
названным
мероприятиям,
указанному
военнослужащему
предоставляются двое суток отдыха. Время отдыха, компенсирующие
участие в данных мероприятиях, предоставляется военнослужащему,
проходящему военную службу в добровольном порядке, как правило,
по окончании этих мероприятий с учетом необходимости
поддержания боевой готовности подразделения и интересов службы.
6. Военнослужащим (в том числе военнослужащим, проходящим
военную службу по призыву), выполнявшим более одного месяца
специальные задачи по восстановлению конституционного порядка,
принимавшим участие в выполнении мероприятий чрезвычайного
положения, в ликвидации последствий стихийных бедствий и других
чрезвычайных ситуаций, в место дополнительных суток отдыха для
проведения медико-психологической реабилитации и восстановления
здоровья, может быть организован отдых продолжительностью до 30
суток (реабилитационный отпуск).
326
КОДЕКСИ {УRУRВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРИИ XУМ{УРИИ
ТОXИКИСТОН
(иктибос)
БОБИ 40. {УRУRВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРB ДАР СО{АИ
{АРБB
Моддаи 683. Аз рeйи даъват [озир нашудан ба
комиссариати [арбb
1. Барои аз рeйи даъват бе сабаб[ои узрнок бо маrсади
баrайдгирии ибтидоии [арбb ба комиссариати [арбb [озир
нашудани даъватшаванда, ба андозаи аз панx то [афт нишонди[анда барои [исоб[о
xарима таъйин карда мешавад.
2. Барои аз рeйи даъват бе сабаб[ои узрнок бо маrсади
фиристодан ба хизмати [арбb ба комиссариати [арбb [озир
нашудани даъватшаванда [ангоми набудани аломати xиноят, ба андозаи аз [афт то да[ нишонди[анда барои [исоб[о
xарима таъйин карда мешавад.
3. Барои дар давоми як соли баъди таъйини xазои маъмурb
такроран содир намудани кирдори дар rисм[ои якум ва дуюми
[амин модда пешбинишуда, ба андозаи аз да[ то дувозда[ нишонди[анда барои [исоб[о
xарима таъйин карда мешавад.
Моддаи 684. Ба комиссариати [арбb пешни[од накардани
рeйхати ша[рвандоне, ки бояд ба rайди ибтидоии [арбb гирифта
шаванд
1. Барои дар мe[лат[ои муrарраргардида ба комиссариати
[арбb пешни[од накардани рeйхати ша[рвандоне, ки бояд ба
rайди ибтидоии [арбb гирифта шаванд, аз тарафи шахси
масъуле, ки ба зиммаи e ин масъулият вогузор шудааст, ба андозаи аз се то панx нишонди[анда барои [исоб[о
xарима таъйин карда мешавад.
327
2. Барои дар давоми як соли баъди таъйини xазои маъмурb
такроран содир намудани кирдори дар rисми якуми [амин модда
пешбинишуда, ба андозаи аз [афт то да[ нишонди[анда барои [исоб[о
xарима таъйин карда мешавад.
Моддаи 685. Ба кор rабул кардани e[дадорони [арбb ва
xавонони синни даъватb, ки ба rайди [арбb гирифта нашудаанд
1. Барои e[дадорони [арбb ва xавонони синни даъватb, ки
дар xойи истиrоматашон ба rайди [арбb гирифта нашудаанд ва аз
тарафи ро[барон ё дигар шахсони мансабдори корхона[о,
муассиса[о, ташкилот[о ва муассиса[ои таълимb ба кор rабул
карда шудаанд, ба андозаи аз панx то да[ нишонди[анда барои [исоб[о
xарима таъйин карда мешавад.
2. Барои дар давоми як соли баъди таъйини xазои маъмурb
такроран содир намудани кирдори дар rисми якуми [амин модда
пешбинишуда, ба андозаи аз да[ то дувозда[ нишонди[анда барои [исоб[о
xарима таъйин карда мешавад.
Моддаи 686. Хабардор накардани e[дадорони [арбb ва
xавонони синни даъватb дар хусуси даъват шудан ба
комиссариати [арбb
1. Барои e[дадорони [арбb ва xавонони синни даъватиро
дар хусуси даъват шуданашон ба комиссариати [арбb хабардор
накардани ро[барон ё дигар шахсони мансабдор, маrомоти
ма[аллии [окимияти давлатb ва худидоракунии ма[аллb,
корхона[о, муассиса[о, ташкилот[о ва муассиса[ои таълимb, ки
ба кори ба[исобгирии [арбb масъуланд ё мамониат кардан барои
сариваrт [озиршавии он[о ба нуrта[ои xамъшавb ё ма[али даъват,
ба андозаи аз ду то се нишонди[анда барои [исоб[о xарима
таъйин карда мешавад.
328
2. Барои дар давоми як соли баъди таъйини xазои маъмурb
такроран содир намудани кирдори дар rисми якуми [амин модда
пешбинишуда, ба андозаи аз се то панx нишонди[анда барои [исоб[о
xарима таъйин карда мешавад.
Моддаи 687. Сариваrт пешни[од накардани [уxxат[ое, ки
барои баrайдгирии [арбb ба e[дадорони [арбb ва xавонони синни
даъватb заруранд
1. Барои сариваrт ба комиссариати [арбb пешни[од
накардани дафтари [авлb, вараrаи баrайдгирb ва [уxxат[ои
баrайдгирии (билети [арбb, ша[одатномаи баrайдгирии ибтидоии
[арбb) e[дадорони [арбb ва ша[рвандони синни даъватb барои ба
rайди [арбb гирифтан ё баровардан аз rайди [арбb, ба андозаи аз ду то се нишонди[анда барои [исоб[о xарима
таъйин карда мешавад.
2. Барои дар давоми як соли баъди таъйини xазои маъмурb
такроран содир намудани кирдори дар rисми якуми [амин модда
пешбинишуда, ба андозаи аз се то панx нишонди[анда барои [исоб[о
xарима таъйин карда мешавад.
Моддаи 688. Пешни[од накардани маълумот дар бораи
e[дадорони [арбb ва ша[рвандони синни даъватb
1. Барои аз xониби шахсони мансабдори комиссияи
ташхисии тиббию ме[натb ба комиссариати [арбb дар бораи
[амаи e[дадорони [арбb ва xавонони синни даъватии маъюб
эътирофшуда (сарфи назар аз гурe[и маъюбиашон) пешни[од
нагардидани маълумот,ба андозаи аз панx то [афт нишонди[анда барои [исоб[о
xарима таъйин карда мешавад.
2. Барои аз xониби шахсони мансабдори маrомоти сабти
асноди [олати ша[рвандb ба комиссариати [арбии но[иявb
(ша[рb) пешни[од накардани маълумот дар бораи таuйир ёфтани
насаб, ном, номи падари e[дадорони [арбb ва xавонони синни
даъватb, дар бораи ворид намудани таuйирот ба сабти асноди
329
[олати ша[рвандb дар бораи санаю xойи таваллуди он[о,
инчунин доир ба [олати rайди вафоти e[дадорони [арбb ва
xавонони синни даъватb, ба андозаи аз панx то [афт нишонди[анда барои [исоб[о
xарима таъйин карда мешавад.
3. Барои дар давоми як соли баъди таъйини xазои маъмурb
такроран содир намудани кирдори дар rисм[ои якум ва дуюми
[амин модда пешбинишуда, ба андозаи аз [афт то да[ нишонди[анда барои [исоб[о
xарима таъйин карда мешавад.
Моддаи 689. Риоя накардани rоида[ои ба[исобгирии [арбb
1. Барои риоя накардани rоида[ои ба[исобгирии [арбии
муrаррарнамудаи rонунгузории Xум[урии Тоxикистон, инчунин
сариваrт ба комиссариати [арбb дар бораи таuйир ёфтани xойи
истиrомат, кор ё вазифа хабар надодани e[дадорони [арбb ва
xавонони синни даъватb, ого[b дода ё ба андозаи аз як то ду нишонди[анда барои
[исоб[о xарима таъйин карда мешавад.
2. Барои дар давоми як соли баъди таъйини xазои маъмурb
такроран содир намудани кирдори дар rисми якуми [амин модда
пешбинишуда, ба андозаи аз се то панx нишонди[анда барои [исоб[о
xарима таъйин карда мешавад.
Моддаи 690. Rасдан нобуд ё гум кардани [уxxат[ои rайди
[арбb
1. Барои rасдан нобуд кардани [уxxат[ои rайди [арбb
(билети [арбb, ша[одатномаи rайди ибтидоии [арбb), ба андозаи аз панx то [афт нишонди[анда барои [исоб[о
xарима таъйин карда мешавад.
2. Барои гум кардани [уxxат[ои rайди [арбb (билети [арбb,
ша[одатномаи rайди ибтидоии [арбb), ба андозаи аз як то се нишонди[анда барои [исоб[о xарима
таъйин карда мешавад.
330
Моддаи 691. Саркашb кардан аз муоинаи тиббb
Барои тибrи даъват аз муоинаи тиббb саркашb кардани
даъватшаванда, ба андозаи аз як то ду нишонди[анда барои [исоб[о xарима
таъйин карда мешавад.
БОБИ 45. ЧОРА{ОИ ТАЪМИНКУНАНДАИ ИСТЕ{СОЛОТИ
ПАРВАНДАИ {УRУRВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРB
Моддаи
751.
Номгeйи
чора[ои
таъминкунандаи
исте[солоти парвандаи [уrуrвайронкунии маъмурb
1. Бо маrсади пешгирии [уrуrвайронкунии маъмурb,
муrаррар намудани шахсияти гумонбар ва алоrамандии e ба
содир намудани [уrуrвайронкунии маъмурb, тартиб додани
протоколи [уrуrвайронкунии маъмурb, ба шарте, ки тартиб
додани он дар xойи содиршавии [уrуrвайронкунии маъмурb
uайриимкон бошад, таъмини баррасии сариваrтb ва дурусти
парванда ва иxрои rарори дар бораи парванда rабулгардида
шахси мансабдори ваколатдор [уrуr дорад, дар доираи сало[ияти
худ чора[ои зерини таъминкунандаи исте[солоти парвандаи
[уrуrвайронкунии маъмуриро дар [аrrи шахсони воrеb татбиr
намояд:
- овардани [уrуrвайронкунанда ба xойи тартибди[ии
протоколи [уrуrвайронкунии маъмурb;
- дастгиркунии маъмурb;
- маxбуран овардан;
- азназаргузаронии шахс ва воситаи наrлиёт, кишти[ои
хурд[аxми обb ва молу мулки шахси воrеb;
- ситонидани молу мулк ва [уxxат[о;
- дур намудан аз идора кардани воситаи наrлиёт ё
кишти[ои хурд[аxми обb;
- муоина ва ша[одати тиббb барои [олати мастb;
- боздошт намудани воситаи наrлиёт, киштии хурд[аxми
обb, манъ кардани истифодаи он[о;
- [абси мол, воситаи наrлиёт ва дигар молу мулк;
- манъи муваrrатии фаъолият.
331
2. Нисбат ба шахсони [уrуrb мумкин аст чора[ои зерини
таъминкунандаи исте[солот оид ба [уrуrвайронкунии маъмурb
татбиr карда шаванд:
- азназаргузаронии бино[о, манзил[ои ба шахси [уrуrb
тааллуrдошта, мол, воситаи наrлиёт ва молу мулки дигари дар
он xой rарордошта, инчунин [уxxат[ои дахлдор;
- ситонидани [уxxат[о ва молу мулки ба шахси [уrуrb
тааллуrдошта;
- боздошт намудани воситаи наrлиёт, киштии хурд[аxми
обb, манъ кардани истифодаи он[о;
- [абси мол, воситаи наrлиёт ва дигар молу мулк;
- манъи муваrrатии фаъолият.
3. Зараре, ки дар натиxаи uайриrонунb татбиr намудани
чора[ои
таъминкунандаи
исте[солоти
парвандаи
[уrуrвайронкунии маъмурb расонида шудааст, бояд тибrи
Кодекси граждании Xум[урии Тоxикистон xуброн карда шавад.
Моддаи 752. Овардани [уrуrвайронкунанда
1. Овардани [уrуrвайронкунанда, яъне маxбуран бурдани
шахс бо маrсади тартиб додани протоколи [уrуrвайронкунии
маъмурb, агар тартиб додани протокол [атмb бошад, [ангоми
номумкин будани дар xояш тартиб додани он ва ё
[уrуrвайронкунанда [уxxат[ои муайянкунандаи шахсият надошта
бошад ва шо[идоне набошанд, ки тавонанд дар бораи вай
маълумоти заруриро ди[анд, аз xониби ин[о анxом дода
мешавад:
- аз xониби шахсони мансабдори маrомоти кор[ои дохилb
[ангоми ошкор шудани [уrуrвайронкунии маъмурb, ки
парванда[оро дар бораи он[о тибrи моддаи 697 Кодекси мазкур
маrомоти кор[ои дохилb баррасb менамоянд ё [уrуrвайронкунии
маъмурие, ки маrомоти кор[ои дохилb дар бораи он[о мутобиrи
Кодекси мазкур протокол тартиб меди[анд, инчунин [ангоми ба
он[о муроxиат намудани шахсони мансабдоре, ки барои тартиб
додани протокол[ои [уrуrвайронкунии маъмурии муайян
ваколатдоранд, [ангоми ошкор намудани [ама гуна
[уrуrвайронкунии маъмурb - ба бинои хизматии маrомоти кор[ои
332
дохилb, дигар маrомоти давлатии ваколатдор ё бинои маrомоти
худидоракунии ша[рак ва де[от;
- аз xониби хизматчиёни [арбии reшун[ои дохилии
Вазорати кор[ои дохилии Xум[урии Тоxикистон ва шахсони
мансабдори посбонии [арбикунонидашуда [ангоми ошкор
намудани [уrуrвайронкунии маъмурb ва расонидани зарар ба
молу мулк ё иншооти та[ти [имояашон rарордошта ё сeйиrасди
ба чунин молу мулк ё иншоот алоrаманд, инчунин бо дохил
шудан ба минтаrаи та[ти [имояашон rарордошта - ба бинои
хизматии маrомоти кор[ои дохилb, бинои хизматии посбонон ё
бинои хизматии xузъу том[ои rисми [арбb ё бинои хизматии
маrомоти идоракунии reшун[ои дохилии Вазорати кор[ои
дохилии Xум[урии Тоxикистон;
- аз xониби хизматчиёни [арбии reшун[ои дохилии
Вазорати кор[ои дохилии Xум[урии Тоxикистон [ангоми ошкор
намудани [уrуrвайронкунии маъмурии тибrи Кодекси мазкур
пешбинигардида дар со[аи [ифзи тартиботи xамъиятb, тартиби
идоракунb, ахлоrи xамъиятb ва амнияти xамъиятb - ба бинои
хизматии маrомоти кор[ои дохилb ё бинои маrомоти
худидоракунии ша[рак ва де[от;
- аз xониби шахсони мансабдори маrомоти Бозрасии
давлатии
автомобилb
[ангоми
ошкор
намудани
[уrуrвайронкунии маъмурb дар наrлиёт - ба бинои хизматии
маrомоти кор[ои дохилb ё дигар бинои хизматии маrомоти
давлатb;
- аз xониби шахсони мансабдори Бозрасии [арбии
автомобилb [ангоми ошкор намудани вайронкунии rоида[ои
[аракат дар ро[ аз xониби ронандагони восита[ои наrлиёти
Rувва[ои Мусалла[и Xум[урии Тоxикистон - ба бинои
комендатураи [арбb ё rисми [арбb;
- аз xониби шахсони мансабдори маrомоти назорати риояи
rонунгузорb дар бораи [ифз ва истифодаи му[ити зист, фонди
xангал, олами [айвонот ва наботот, захира[ои мо[b, rоида[ои
шикор ва мо[идорb [ангоми ошкор намудани [уrуrвайронкунии
маъмурb дар со[аи дахлдор - ба бинои хизматии маrомоти
кор[ои дохилb ё дигар бинои маrомоти давлатb;
333
- аз xониби хизматчиёни [арбии маrомоти сар[адb, дигар
хизматчиёни [арбb, шахсони мансабдори маrомоти кор[ои
дохилb, инчунин дигар шахсони иxрокунандаи вазифаи [ифзи
Сар[ади давлатии Xум[урии Тоxикистон [ангоми ошкор
намудани [уrуrвайронкунии маъмурb доир ба [имоя ва [ифзи
Сар[ади давлатии Xум[урии Тоxикистон - ба бинои хизматии
маrомоти сар[адбон, бинои хизматии маrомоти кор[ои дохилb,
бинои хизматии rисми [арбb ё бинои маrомоти худидоракунии
ша[рак ва де[от;
- аз xониби шахсони мансабдори маrомоти гумрук [ангоми
ошкор намудани [уrуrвайронкунии маъмурb дар со[аи
rонунгузорb оид ба гумрук - ба бинои хизматии маrомоти
гумрук;
- аз xониби шахсони мансабдори маrомоти андоз [ангоми
ошкор намудани [уrуrвайронкунии маъмурb дар со[аи
rонунгузорb оид ба андоз - ба бинои хизматии маrомоти андоз;
- аз xониби шахсони мансабдори маrомоти назорати
маводи нашъаовар, [ангоми ошкор намудани [уrуrвайронкунии
маъмурb дар ин со[а - ба бинои хизматии маrомоти назорати
маводи нашъаовар ё маrомоти кор[ои дохилb;
- аз xониби шахсони мансабдори маrомоти назорати
давлатии молиявb ва мубориза бо коррупсия [ангоми ошкор
намудани [уrуrвайронкунии маъмурb дар ин со[а - ба бинои
маrомоти назорати давлатии молиявb ва мубориза бо коррупсия;
- аз xониби хизматчиёни [арбb ва кормандони маrомоти
системаи иxрои xазои xиноятb [ангоми ошкор намудани
[уrуrвайронкунии маъмурb дар муассиса[ои системаи иxрои
xазои xиноятb ва тавrифго[[ои тафтишотb - ба бинои хизматии
муассисаи системаи иxрои xазои xиноятb ё маrомоти кор[ои
дохилb.
2. {уrуrвайронкунанда аз рeйи имкон бояд дар мe[лати
кeто[ оварда шавад ва шахси овардашуда дар бинои хизматии
маrомоти кор[ои дохилb ё дигар бинои хизматb барои тартиб
додани протоколи [уrуrвайронкунии маъмурb наметавонад аз ду
соат зиёд ниго[ дошта шавад.
334
3. Дар бораи овардани [уrуrвайронкунанда протокол тартиб
дода мешавад ё дар протоколи [уrуrвайронкунии маъмурb ва ё
дар бораи дастгиркунии маъмурb сабти дахлдор карда мешавад.
Нусхаи протокол дар бораи овардан ба шахси овардашуда бо
хо[иши e супорида мешавад.
Моддаи 753. Дастгиркунии маъмурb
1. Дастгиркунии маъмурb, яъне ма[дудкунии муваrrатии
озодии шахси воrеb мумкин аст дар [олат[ои истисно татбиr
карда шавад, ба шарте, ки он барои таъмини баррасии дуруст ва
сариваrтии парванда, инчунин xи[ати иxрои rарор оид ба
парвандаи [уrуrвайронкунии маъмурb зарур бошад.
2. Бо хо[иши шахси дастгиршуда дар мe[лати кeто[тарин
дар бораи xои ниго[дории e ба хешу табор, маъмурияти xойи кор
(та[сил) ва [имоягар хабар дода мешавад.
3. Дар бораи дастгиркунии маъмурии ноболиu ба таври
[атмb дар мe[лати кeто[тарин падару модар ё дигар
намояндагони rонунии e ого[ карда мешаванд.
4. Ба шахси дастгиршуда [уrуrу e[дадори[ои тибrи Кодекси
мазкур пешбинишуда фа[монида, дар ин бора дар протоколи
дастгиркунии маъмурb сабти дахлдор карда мешавад.
5. Прокурор [уrуr дорад дар бораи озод намудани шахси
uайриrонунb дастгиршуда rарор rабул намояд, ки он бояд
фавран иxро карда шавад.
Моддаи 754. Маrомоти ваколатдори дастгиркунии
маъмурb
1.
Дастгиркунии
маъмурии
шахси
содиркардаи
[уrуrвайронкунии маъмурb аз xониби шахсони мансабдори
маrомоти зерин дар доираи сало[ияти он[о сурат мегирад:
- шахсони мансабдори маrомоти кор[ои дохилb;
-шахсони мансабдори маrомоти гумрук;
- шахсони мансабдори маrомоти xангал ва шикор;
- шахсони мансабдори посбонии [арбикунонидашуда;
- шахсони мансабдори бозрасии давлатии автомобилb;
- шахсони мансабдори бозрасии [арбии автомобилb;
335
- шахсони мансабдори Reшун[ои сар[адии Кумитаи
давлатии амнияти миллии Xум[урии Тоxикистон;
- капитан[ои кишти[ои хурд[аxми дарёb ва кишти[ои [авоb;
- шахсони мансабдори маrомоти амнияти Xум[урии
Тоxикистон;
- шахсони мансабдори Агентии назорати маводи
нашъаовари назди Президенти Xум[урии Тоxикистон;
- шахсони мансабдори Агентии назорати давлатии молиявb
ва мубориза бо коррупсияи Xум[урии Тоxикистон.
2. Номгeйи шахсоне, ки тибrи rисми якуми [амин модда
барои дастгиркунии маъмурb ваколатдор мебошанд, тибrи
санад[ои меъёрии [уrуrии Xум[урии Тоxикистон муайян карда
мешаванд.
Моддаи 755. Протоколи дастгиркунии маъмурb
1. Дар бораи дастгиркунии маъмурии шахси содирнамудаи
[уrуrвайронкунии маъмурb протокол тартиб дода мешавад, ки
дар он сана ва ма[алли тартибди[ии он, мансаб, фамилия ва ному
насаби шахси протоколро тартибдода, маълумот дар бораи
шахси дастгиршуда, ваrт, xой ва асоси дастгиркунb нишон дода
мешавад.
2. Ба протоколи [уrуrвайронкунии маъмурb шахси
мансабдори ваколатдори онро тартибдода ва шахси дастгиршуда
имзо мегузоранд. Дар сурати аз имзои протокол саркашb
кардани шахси дастгиршуда дар протокол дар ин бора сабт
карда мешавад. Нусхаи протоколи дастгиркунии маъмурb ба
шахси дастгиршуда бо хо[иши e супорида мешавад.
Моддаи 756. Мe[лати дастгиркунии маъмурb
1. Мe[лати дастгиркунии маъмурии шахсе, ки
[уrуrвайронкунии маъмуриро содир намудааст, наметавонад аз
се соат зиёд бошад, ба истиснои [олат[ое, ки дар rисм[ои дуюм
ва сеюми [амин модда пешбинb шудаанд. Дар [олат[ои истисно,
бинобар зарурати махсус нисбат ба шахсони ма[алли
336
истиrоматашон номуайян мумкин аст бо иxозати прокурор
мe[лати дастгиркунии маъмурb то сb шабонарeз муrаррар карда
шавад.
2. Шахсе, ки нисбаташ пешбурди исте[солоти парвандаи
[уrуrвайронкунии маъмурb сурат мегирад ва e ба низоми
муrарраршудаи Сар[ади давлатии Xум[урии Тоxикистон ва
тартиби будубош дар [удуди Xум[урии Тоxикистон таарруз
карда, низоми сар[адb ё низоми убурго[ аз Сар[ади давлатии
Xум[урии Тоxикистон ва rонунгузории гумрукро вайрон
намудааст, дар [олати зарурат барои муrаррар намудани
шахсият ё барои муайян намудани [олат[ои [уrуrвайронкунии
маъмурb ба мe[лати на зиёда аз 72 соат бо шарти дар мe[лати 24
соат аз ла[заи дастгиркунb хаттb ого[ кардани прокурор ё ба
мe[лати то да[ шабонарeз бо иxозати прокурор та[ти
дастгиркунии маъмурb rарор дода мешавад, ба шарте, ки
[уrуrвайронкунанда [уxxат[ои тасдиrкунандаи шахсият надошта
бошад.
3. Шахсе, ки нисбати e пешбурди исте[солоти парвандаи
[уrуrвайронкунии маъмурb сурат мегирад ва барои содир
намудани он ба сифати яке аз чора[ои xазои маъмурb [абси
маъмурb пешбинb гардида бошад, мумкин аст ба тариrи
маъмурb то парвандаро баррасb намудани судя дастгир карда
шавад ва дар ин бора дар давоми 24 соат аз ла[заи дастгиркунb
хаттb ба прокурор хабар дода мешавад. Дар ин [олат мe[лати
дастгиркунии маъмурb аз ла[заи дастгиркунb наметавонад аз 72
соат зиёд бошад.
4. Мe[лати дастгиркунии маъмурии шахс аз ла[заи тибrи
моддаи 753 Кодекси мазкур овардани [уrуrвайронкунанда ва
мe[лати дастгиркунии маъмурии шахси дар [олати мастb
rарордошта, аз ла[заи [ушёр шудани e [исоб карда мешавад.
Моддаи 757. Xой ва тартиби ниго[дории шахсони
дастгиршуда
1. Шахсони дастгиршуда дар бино[ои барои ин маrсад
xудокардашудаи маrомоти пешбининамудаи моддаи 754
Кодекси мазкур ё дар муассиса[ои махсуси тибrи тартиби
муrарраргардида аз xониби маrомоти иxроияи Xум[урии
337
Тоxикистон таъсисшаванда ниго[ дошта мешаванд. Ин бино[о
бояд ба талаботи санитарb xавобгeй буда, аз тарафи шахсони
дастгиршуда имконияти худсарона тарк кардани он[оро истисно
намоянд.
2. Шароити ниго[дории шахсони дастгиршуда, меъёри
озуrа ва тартиби хизматрасонии тиббии чунин шахсонро
{укумати Xум[урии Тоxикистон муайян менамояд.
3. Мард[о, зан[о ва ноболиuоне, ки нисбати он[о чораи
дастгиркунии маъмурb татбиr гардидааст, аз [ам xудо ниго[
дошта мешаванд.
Моддаи 758. Маxбуран овардан
1. Дар [олат[ои пешбининамудаи модда[ои 771, 772 ва 775
Кодекси мазкур нисбат ба шахси воrеb ва ё намояндаи rонунии
шахси [уrуrие, ки дар [аrrи e исте[солоти парвандаи
[уrуrвайронкунии маъмурb пеш бурда мешавад ё нисбат ба
намояндаи rонунии шахси ноболиuи ба xавобгарии маъмурb
кашидашаванда, инчунин нисбат ба шо[ид чораи маxбуран
овардан татбиr карда мешавад.
2. Маxбуран овардан аз xониби маrомоти кор[ои дохилb
дар асоси санади судя, маrомот ё шахси мансабдоре, ки
парвандаи [уrуrвайронкунии маъмуриро баррасb менамояд, бо
тартиби муrаррарнамудаи Вазорати кор[ои дохилии Xум[урии
Тоxикистон сурат мегирад.
КОДЕКСИ XИНОЯТИИ XУМ{УРИИ ТОXИКИСТОН
(иктибос)
Моддаи 56. Ниго[ доштан дар rисми [арбии интизомb
338
1) Ниго[ доштан дар rисми [арбии интизомb ба
хизматчиёни [арбие таъин карда мешавад, ки хизмати [арбиро аз
рeи даъвати хизматb мe[латнок адо мекунанд, инчунин ба
хизматчиёни [арбие, ки хизмати [арбиро бо тартиби ихтиёри дар
вазифаи аскари rаторb ва [айати сержант[о адо мекунанд, агар
он[о дар ла[заи [укмро баровардани суд мe[лати бо rонун
муrарраргардидаи хизматро тибrи даъват адо накарда бошанд.
Ин xазо ба мe[лати аз се мо[ то ду сол дар [олат[ое муrаррар
карда мешавад, ки модда[ои дахлдори Rисми махсуси [амин
Кодекс барои содир намудани xиноят ба муrобили хизмати [арбb
пешбинb намудаанд, инчунин дар [олат[ое, ки хусусияти xиноят
ва шахсияти гуна[гор дар бораи имконияти иваз намудани
ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати на бештар аз ду сол бо ниго[
доштани ма[кумшуда дар rисми [арбии интизомb дар [амин
мe[лат далолат ди[анд. (Rонун №35 аз 15.07.04с.)
2) Иваз кардани ма[рум сохтан аз озодиро бо ниго[ доштан
дар rисми [арбии интизомb ба шахсе, ки rаблан xазоро дар
намуди ма[рум сохтан аз озодb адо намудааст, манъ аст. (Rонун
№35 аз 15.07.04с.)
3) Ба хизматчиёни [арбии ма[кумшудае, ки бо сабаби вазъи
саломатиашон барои хизмати [арбb ношоям дониста шудаанд ё
нисбати он[о [олат[ои дигаре муrаррар шудаанд, ки он[оро аз
хизмати [арбb озод мекунанд, ниго[ доштан дар rисми [арбии
интизомb татбиr карда намешавад.
4) [ангоми ниго[ доштан дар rисми [арбии интизомb бар
ивази ма[рум сохтан аз озодb мe[лати ниго[ доштан дар rисми
[арбии интизомb ба [исоби як рeзи ма[рум сохтан аз озодb
баробари як рeзи ниго[ доштан дар rисми [арбии интизомb
муайян карда мешавад.
Моддаи 343. Саркашb аз хизмати [арбb ва альтернативb
1) Саркашb аз даъвати навбатb ба хизмати [атмии [арбb,
[амчунин саркашb кардани шахси e[дадори [арбb аз
339
xамъомад[ои таълимb ё санxиши [арбb дар [олати набудани
асос[ои rонунb барои аз ин хизмат озод намудан, бо xарима ба андозаи аз панxсад то як [азор нишонди[анда
барои [исоб[о ё ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати то ду сол xазо
дода мешавад. (Rонун №422 аз 6.10.08с.)
2) Саркашии шахсони аз хизмати [арбb озодшуда аз адои
хизмати альтернативb, бо кор[ои [атми ба мe[лати аз яксаду [аштод то дусаду чил
соат ё бо xарима ба андозаи аз сесад то [аштсад нишонди[анда
барои [исоб[о xазо дода мешаванд. (Rонун №35 аз 15.07.04с.,
Rонун №422 аз 6.10.08с.)
3) Саркашb аз даъвати хизмати [арбии [атмb ё
альтернативb бо ро[и:
а) ба худ расонидани зарар ба саломатb;
б) бо сохтакории [уxxат[о ё фиреби дигар, бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати аз ду то панx сол xазо
дода мешавад.
Эзо[: Агар даъватшаванда то ба суд супурдани парванда ба
даъватго[ [озир шавад, e аз xавобгарии xиноятb озод карда
мешавад.
Моддаи 344. Саркашb аз даъвати сафарбарb
Саркашb аз даъвати сафарбарb ба сафи Rувва[ои
Мусалла[и Xум[урии Тоxикистон,бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати аз ду то панx сол xазо
дода мешавад.
ФАСЛИ ХIV. XИНОЯТ{О БА МУRОБИЛИ ХИЗМАТИ {АРБB
БОБИ 33. XИНОЯТ{О БА МУRОБИЛИ ХИЗМАТИ {АРБB
Моддаи 366. Маф[уми xиноят[о ба муrобили хизмати
[арбb
1) Xиноят[ои муrобили хизмати [арбb - он xиноят[ои
пешбининамудаи [амин боб эътироф карда мешаванд, ки ба
муrобили тартиботи муrарраргардидаи адои хизмати [арбb аз
340
xониби хизматчиёни [арбb, ки дар асоси даъват ё ба тартиби
ихтиёри дар Кувва[ои мусалла[и Xум[урии Тоxикистон ва
дигар сохтор[ои [арбии Xум[урии Тоxикистон адои хизмат
мекунанд, содир шудаанд, [амчунин аз xониби ша[рвандони
дар э[тиётбуда, [ангоми гузаштани xамъомад[ои [арбb ё
шахсони, ки мутобиrи rонун[ои xорb маrоми хизматии [арбb
доранд, содир шудаанд. (Rонун №35 аз 15.07.04с.)
2) Ашхосе, ки дар [амин модда зикр нашудаанд, барои
шарикb дар xиноят[ои муrобили хизмати [арбb аз рeи модда[ои
дахлдори [амин
Кодекс ба сифати
ташкилкунанда,
та[риrкунанда ва ёрдамчи ба xавобгарb кашида мешаванд.
(Rонун №35 аз 15.07.04с.)
Моддаи 368. Иxро накардани фармон
1) Аз xониби зердаст иxро накардани фармони мутобиrи
тартиби муrарраршуда додаи сардор, ки ба манфиати хизмат
зарари xидди расонидааст, ба истиснои [олат[ои иxро накардани
фармони баръало xинояти,- (Rонун №35 аз 15.07.04с.)
бо ма[дуд кардан дар хизмати [арбb ба мe[лати то ду сол ё
бо ниго[ доштан дар rисм[ои [арбии интизоми ба мe[лати то ду
сол xазо дода мешавад. (Rонун №35 аз 15.07.04с.)
2) {амин кирдор, ки дар вазъияти чангb ё дар замони xанг
содир шуда бошад,бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати аз панx то да[ сол
xазо дода мешавад. (Rонун №35 аз 15.07.04с.)
Моддаи 369. Муrобилият ба сардор ё маxбур кардани e ба
вайрон кардани вазифа[ои хизматb
1) Муrобилият нишон додан ба сардор ё ба шахси дигаре,
ки иxрои вазифаи сардор, ки ба e[дааш гузошта шудааст,
[амчунин барои вайрон кардани ин вазифа[о маxбур сохтани e,
ки бо зeроварb ё та[диди истифодаи он алоrаманд аст,бо ма[дуд кардан дар хизмати [арбb ба мe[лати то ду сол ё
фиристодан ба rисми интизомb ба мe[лати то ду сол ё бо ма[рум
сохтан аз озодb ба мe[лати то се сол xазо дода мешавад. (Rонун
№35 аз 15.07.04с.)
341
2) {амин кирдор, агар:
а) аз xониби гурe[и шахсон, гурe[и шахсон бо масли[ати
пешакb ё гурe[и муташаккил;
б) бо истифодаи яроr техникаи xанги ё модда[ои тарканда;
(Rонун №35 аз 15.07.04с.)
в) бо расонидани зарари вазнин ё миёна ба саломатb содир
шудааст ва ё боиси дигар оrибат[ои вазнин гашта бошад,бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати аз панx то да[ сол
xазо дода мешавад.
3) {амин кирдор, ки дар вазъияти xангb ё дар замони xанг
содир шуда бошад,бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати аз да[ то понзда[ сол
xазо дода мешавад.
Моддаи 370. Истифодаи зeроварb дар [аrrи сардор
1) Лату кeб ё истифодаи шакли дигари зeроварb ба сардор
вобаста ба иxрои вазифа[ои хизмати [арбии e ё [ангоми иxрои ин
вазифа[о, бо ма[дуд кардан дар хизмати [арбb ба мe[лати то ду сол ё
фиристодан ба rисми интизомb ба мe[лати то ду сол ва ё ма[рум
сохтан аз озодb ба мe[лати то панx сол xазо дода мешавад.
2) {амин [аракат, агар: (Rонун №35 аз 15.07.04с.)
а) аз xониби гурe[и шахсон, гурe[и шахсон бо масли[ати
пешакb ё гурe[и муташаккил;
б) бо истифодаи яроr;
в) бо расонидани зарари вазнин ё миёна ба саломатb содир
шудааст ва ё боиси дигар оrибат[ои вазнин гардидааст, бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати аз панx то да[ сол
xазо дода мешавад.
3) { аракат[ои пешбининамудаи rисм[ои якум ё дуюми
[амин модда, ки дар вазъияти xангb ё дар замони xанг содир
шудаанд,- (Rонун №35 аз 15.07.04с.)
бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати аз да[ то понзда[ сол
xазо дода мешавад.
Моддаи 371. Та[дид ба сардор
342
1) Та[диди куштан, расонидани зарар ба саломатb ё
та[диди лату кeби сардор дар [олати мавxудияти асос[ои кофb,
барои амалb шудани ин та[дид бинобар вазифа[ои хизмати
[арбиро иxро кардани вай, - (Rонун №35 аз 15.07.04с.)
ниго[ доштан дар rисм[ои [арбии интизоми ба мe[лати то
ду сол ё бо ма[рум сохтан аз озодb ба [амин мe[лат xазо дода
мешавад. (Rонун №35 аз 15.07.04с.)
2) {амин кирдор, агар дар вазъияти xангb ё дар замони xанг
содир шуда бошад, бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати аз се то панx сол xазо
дода мешавад.
Моддаи 372. Та[rири хизматчии [арбb
1) Аз xониби хизматчии [арбb та[rир намудани хизматчии
[арбии дигар [ангоми иxрои вазифа ва ё вобаста ба иxрои
вазифа[ои хизмати [арбb, бо ма[дуд кардан дар хизмати [арбb ба мe[лати то шаш мо[
ё ниго[ доштан дар rисм[ои [арбии интизоми ба [амин мe[лат
xазо дода мешавад. (Rонун №35 аз 15.07.04с.)
2) Сардорро та[rир кардани зердаст, [амчунин та[rири
зердаст аз xониби сардор [ангоми иxрои вазифа ё вобаста ба
иxрои вазифаи хизматb [арби, - (Rонун №35 аз 15.07.04с.)
бо ма[дуд кардани хизмати [арбb ба мe[лати то як сол ё
ниго[ доштан дар rисм[ои [арбии интизоми ба [амин мe[лат xазо
дода мешавад. (Rонун №35 аз 15.07.04с.)
Моддаи 373. Вайрон кардани rоида[ои оинномавии
муносибат[ои байни[амдигарии хизматчиёни [арбb дар [олати
набудани тобеияти хизматb дар байни он[о
1) Вайрон кардани rоида[ои оинномавии муносибат[ои
байни[амдигарии хизматчиёни [арбb, дар [олати набудани
тобеияти хизматb дар байни он[о, ки дар та[rири мунтазам, паст
задани шаъну эътибор, шиканxа, расонидани зарари сабук ба
саломатb, ки боиси бад шудани саломатb гардидааст ё дар
uайриrонунb ма[рум кардан аз озодb зо[ир мегардад, 343
бо ниго[ доштан дар rисми [арбии интизоми ба мe[лати то
ду сол ё ма[рум сохтан аз озоди ба мe[лати то се сол xазо дода
мешавад. (Rонун №35 аз 15.07.04с.)
2) {амин кирдор, агар:
а) такроран;
б) нисбати ду ва зиёда шахсон;
в) аз xониби гурe[и шахсон, гурe[и шахсон бо масли[ати
пешакb ё гурe[и муташаккил;
г) бо истифодаи яроr;
д) бо расонидани зарари вазнин ё миёна ба саломатb содир
шудааст ва ё боиси дигар оrибат[ои вазнин гардидааст,- (Rонун
№35 аз 15.07.04с.)
бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати аз панx то да[ сол
xазо дода мешавад.
Моддаи 374. Худсарона тарк кардании rисми [арбb ё
ма[алли хизмат
1) Худсарона тарк кардани rисми [арби ё ма[алли хизмат,
[амчунин бидуни сабаб[ои узрнок сари ваrт барнагаштан ба
хизмат пас аз рухсатb аз rисми [арбb, рe[сати ме[натb, [ангоми
таъин кардан ё гузаронидан бо дигар xой ба хизмат, ё ба дигар
хизмат гузаронидан, ё аз сафари хизматb бар нагаштан, ё аз
муассиса[ои табобати, ки зиёда аз се шабонарeз, вале на зиёда аз
да[ шабонарeзро дар бар мегирад аз xониби хизматчиёни [арбие,
ки тибrи даъват хизмат мекунанд, инчунин саркашb кардан аз
хизмат ба [амин мe[лат бо ро[и пешкаш намудани [уxxат[ои
rалбакb ё шакл[ои дигари фиреб, - (Rонун №35 аз 15.07.04с.)
бо ниго[ доштан дар rисм[ои [арбии интизоми ба мe[лати
то як сол xазо дода мешавад. (Rонун №35 аз 15.07.04с.)
2) {амин кирдор, агар аз xониби хизматчии [арбb, ки дар
rисми [арбии интизомb мe[лати xазоро адо мекунад, содир шуда
бошад,- (Rонун №35 аз 15.07.04с.)
бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати то ду сол xазо дода
мешавад.
3) Худсарона тарк кардани rисми [арби ё xои хизмат аз
xониби хизматчии хизмати [атмии [арбb, шахси [айати афсарb,
344
прапорщик, ё хизматчие, ки бо тартиби ихтиёри адои хизмат
мекунад, инчунин барнагаштан ба хизмати [арбb дар ваrти
муайяншуда бе сабаб[ои узрнок, зиёда аз да[ шабонарeз, вале на
бештар аз як мо[ инчунин саркашb кардан аз хизмати [арбb ба
[амин мe[лат бо ро[и пешкаш намудани [уxxат[ои rалбакb ё
шакл[ои дигари фиреб,- (Rонун №35 аз 15.07.04с.)
бо ма[дуд кардан дар хизмати [арби ба мe[лати то ду сол ё
бо ма[рум сохтан аз озодb ба [амин мe[лат xазо дода мешавад.
(Rонун №35 аз 15.07.04с.)
4) Худсарона тарк кардани rисм[ои [арбb ё ма[али хизмат,
ё бе сабаб[ои узрнок сари ваrт барнагаштан ба ма[али хизмат
зиёда аз да[ шабонарeз, инчунин саркашb кардан аз хизматбо
мe[лати зикргардида бо ро[и пешни[од намудани [уxат[ои
rалбакb, ё шакл[ои дигари фиреб, аз xониби хизматчии [арбие,
ки дар rисми [арбии интизомb мe[лати xазоро адо менамояд,
содир шуда бошад, - (Rонун №35 аз 15.07.04с.)
бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати аз ду то чор сол xазо
дода мешавад. (Rонун №12 аз 12.05.01с.)
5) Худсарона тарк карданиrисм[ои [арбb ё ма[али хизмат,
инчунин бе сабаб[ои узрнок сари ваrт барнагаштан ба ма[али
хизмат зиёда аз як мо[ аз xониби дар кисм[ои якум ё сеюми
[амин модда зикргардида, - (Rонун №35 аз 15.07.04с.)
бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати то панx сол xазо дода
мешавад. (Rонун №12 аз 12.05.01с.,Rонун №35 аз 15.07.04с.)
6) Кирдор[ои дар [амин модда пешбинишуда, ки дар
вазъияти xанг ё замони xанг, сарфи назар аз давомнокии он
содир шуда бошад,бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати аз панx то да[ сол
xазо дода мешавад.
Эзо[: Хизматчии [арбии кирдори дар дар кисм[ои якум,
дуюм, сеюм, чорум ва панxуми модди мазкур пешбинишударо
бори аввал содир карда, агар худсарона тарк кардани rисми
[арбb бо сабаби пеш омадани шароит[ои вазнин содир шуда
бошад, метавонад аз xавобгарии xиноятb озод карда шавад.
(Rонун №12 аз 12.05.01с.)
345
Моддаи 375. Фирор
1) Фирор, яъне худсарона аз rисми [арбb ё аз xои хизмат
баромада рафтани хизматчии [арбии дар асоси даъват адои
хизмат кардаистода бо маrсади саркашb аз адои хизмати [арбb,
инчунин бо [амин маrсад барнагаштан дар ваrти муайяншуда,бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати то панx сол xазо дода
мешавад.
2) {амин кирдор агар аз xониби шахси [айати афсарb,
прапорщик, ё хизматчии [арбие, ки бо тартиби ихтиёри адои
хизмат мекунад содир шуда бошад,-(Rонун №125 аз 26.12.05г.)
бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати аз се то [афт сол xазо
дода мешавад.
3) Фирор бо яроrе, ки дар xои хизмат бовар карда супурда
шудааст, инчунин фирор аз xониби гурe[и шахсон бо масли[ати
пешакb ё гурe[и муташаккил содир шуда бошад,бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати аз панx то да[ сол
xазо дода мешавад.
4) Фироре, ки дар вазъияти xангb ё замони xанг содир
шуда бошад, бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати аз [ашт то дувозда[
сол xазо дода мешавад. (Rонун №35 аз 15.07.04с.)
Эзо[: Хизматчии [арбие, ки мутобиrи кирдор[ои
пешбининамудаи rисми якуми [амин модда бори аввал фирор
кардааст, агар ихтиёран дар мe[лати се рeз омада ба гуно[аш
иrрор шавад ва ё фирор аз сабаби ба миён омадани шароит[ои
вазнин содир шуда бошад, метавонад аз xавобгарии xиноятb
озод карда шавад. (Rонун №877 аз 10.12.99с.)
Моддаи 376. Саркашb аз иxрои вазифа[ои хизмати [арбb
бо ро[и узвмаибкунb ё усули дигар
1) Саркашии хизматчии [арбb аз иxрои вазифа[ои хизмати
[арбb бо ро[и расонидани зарар ба худ (узвмаибкунb), ё саркашb
бо ро[и бемории сохта ва ё фиреби дигар,- (Rонун №35 аз
15.07.04с.)
бо ма[дуд кардан дар хизмати [арбb ба мe[лати то ду сол, ё
ниго[ доштан дар rисм[ои [арбии интизомии [арбb ба мe[лати то
346
ду сол ё ма[рум сохтан аз озодb ба [амин мe[лати сол xазо дода
мешавад. (Rонун №35 аз 15.07.04с.)
2) {амин кирдор, ки бо маrсади тамоман озод шудан аз
иxрои вазифа[ои хизмати [арбb содир шуда бошад,бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати аз ду то панx сол xазо
дода мешавад. (Rонун №877 аз 10.12.99с. Rонун №35 аз
15.07.04с.)
3) {амин кирдор, ки дар вазъияти xанг ё дар замони xангb
содир шуда бошад,бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати аз [ашт то дувозда[
сол xазо дода мешавад. (Rонун №877 аз 10.12.99с.)
Моддаи 377. Вайронкунии rоида[ои баxооварии
навбатдории xангb
1) Вайронкунии rоида[ои баxооварии навбатдории xангb
(хизмати xангb) оид ба сари ваrт ошкор намудан ва зада
гардонидани [уxуми нига[онb ба Xум[урии Тоxикистон ё оид ба
таъмини амнияти он, агар ин кирдор ба манфиат[ои амнияти
давлат зарар расонидааст ё метавонист зарар расонад, бо ма[дуд кардан дар хизмати [арбb ба мe[лати то ду сол ё
ниго[ доштан дар rисм[ои [арбии интизоми ба мe[лати то ду сол
ё ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати то панx сол xазо дода
мешавад. (Rонун №35 аз 15.07.04с.)
2) {амин кирдор, ки боиси оrибат[ои вазнин гардидааст ё
дар вазъияти xангb ё замони чанг содир шуда бошад, бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати аз да[ то понзда[ сол
xазо дода мешавад. (Rонун №877 аз 10.12.99с.)
3) Вайрон кардани rоида[ои ба xо овардани навбатдории
xангb (хизмати xангb) дар натиxаи муносибати бепарвоёна ё
беинсофона ба хизмат, ки боиси оrибат[ои вазнин гардидааст,бо ма[дуд кардани дар хизмати [арбb ба мe[лати то ду сол,
ё ниго[ доштан дар rисм[ои [арбии интизоми ба мe[лати то ду
сол, ё бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати то се сол xазо дода
мешавад. (Rонун №35 аз 15.07.04с.)
347
Моддаи 378. Вайронкунии rоида[ои ба xо овардани
хизмати сар[адb
1) Вайронкунии rоида[ои ба xо овардани хизмати сар[адb,
аз xониби шахси дар хизмати наряди сар[адb буда ё
иxрокунандаи дигар вазифа[ои хизмати сар[адb, агар ин кирдор
ба манфиат[ои амнияти давлат зарар расонидааст ё метавонист
зарар оварад,бо ма[дуд кардан дар хизмати [арбb ба мe[лати то ду сол ё
ниго[ доштан дар rисм[ои [арбии интизоми ба мe[лати то ду сол
ё бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати то се сол xазо дода
мешавад. (Rонун №35 аз 15.07.04с.)
2) {амин кирдор, ки боиси рeй додани оrибат[ои вазнин
гардидааст ё дар вазъияти xангb ё замони xанг содир шуда
бошад,бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати аз панx то да[ сол
xазо дода мешавад.
3) Вайронкунии rоида[ои ба xо овардани хизмати сар[ади
дар натиxаи муносибати бепарвоёна ё беинсофона ба он[о, ки
сабаби оrибат[ои вазнин шудааст,бо ма[дуд кардан дар хизмати [арбb ба мe[лати то ду сол ё
ниго[ доштан дар rисм[ои [арбии интизоми ба мe[лати то ду сол
ё бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати то ду сол xазо дода
мешавад. (Rонун №35 аз 15.07.04с.)
Моддаи 379. Вайронкунии rоида[ои оинномавии хизмати
rаровулb
1) Вайронкунии rоида[ои оинномавии хизмати rаровулb
(посбонb) аз xониби шахси ба [айати rаровулb (посбонb)
дохилшуда, агар ин кирдор боиси ба объект[ои аз xониби
rаровул (посбон) му[офизатшаванда расонидани зарар
гардидааст,- (Rонун №35 аз 15.07.04с.)
бо ма[дуд кардан дар хизмати [арбb ба мe[лати то ду сол, ё
бо ниго[ доштан дар rисм[ои [арбии интизоми ба мe[лати то ду
сол, ё бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати то ду сол xазо дода
мешавад. (Rонун №35 аз 15.07.04с.)
348
2) {амин кирдор, ки боиси рeй додани оrибат[ои вазнин
гардидааст ё дар вазъияти xангb ё замони xанг содир шуда
бошад,бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати аз панx то да[ сол
xазо дода мешавад.
3) Вайронкунии хизмати оинномавии rаровулb (посбонb),
дар натиxаи муносибати бепарвоёна ё беинсофона ба он[о, ки
боиси оrибат[ои вазнин гардида бошад,бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати то ду сол xазо дода
мешавад.
Моддаи 380. Вайронкунии rоида[ои оинномавии ба xо
овардани хизмати дохилb ва гардиши посбонон дар гарнизон
Вайронкунии rоида[ои оинномавии хизмати дохилb аз
xониби шахси ба [айати наряди шабонарeза дохилбуда,
[амчунин вайронкунии rоида[ои оинномавии гардиши посбон
дар гарнизон аз xониби шахси ба [айати наради посбонон дохил
буда, агар ин кирдор боиси оrибат[ои вазнин гардида бошад,бо ма[дуд кардан дар хизмати [арбb ба мe[лати то ду сол, ё
бо ниго[ доштан дар rисм[ои [арбии интизоми ба мe[лати то ду
сол xазо дода мешавад. (Rонун №35 аз 15.07.04с.)
Моддаи 381. Вайронкунии rоида[ои ба xо овардани хизмат
оид ба [ифзи тартиботи xамъиятb ва таъмини амнияти xамъиятb
1) Вайронкунии rоида[ои ба xо овардани хизмат оид ба
[ифзи тартиботи xамъиятb ё таъмини амнияти xамъиятb, агар ин
кирдор ба [уrуr ва манфиат[ои rонунии ша[рвандон зарар
расонида бошад,бо ма[дуд кардан дар хизмати [арбb ба мe[лати то ду сол, ё
бо [абс ба мe[лати то шаш мо[ ё ниго[ доштан дар rисм[ои
[арбии интизоми ба мe[лати то ду сол ё бо ма[рум сохтан аз
озодb ба мe[лати то ду сол xазо дода мешавад. (Rонун №35 аз
15.07.04с.)
2) {амин кирдор, ки боиси оrибат[ои вазнин гардидааст,бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати аз ду то панx сол xазо
дода мешавад.
349
Моддаи 382. Ихтиёран додани яроrи оташфишон,
лавозимоти xангb, модда[ои тарканда, восита[ои таркиш ва
техникаи xангb аз xониби хизматчии [арбb.
Ихтиёран ба шахси дигар додани яроrи оташфишон,
лавозимоти xангb, модда[ои тарканда, восита[ои таркиш ё
техникаи xангb аз xониби хизматчии [арбb, ки ба e ин чиз[о
барои истифодаи хизматb бовар карда супурда шудааст ва агар
он боиси оrибат[ои вазнин гардида бошад,бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати аз се то [афт сол xазо
дода мешавад.
Моддаи 383. Восита[ои бурдани xангро ба душман таслим
намудан ё он восита[оро партофта рафтан
Rувва[ои [арбb ба e бовар карда супоридашударо ба
душман таслим намудани сардор, инчунин бе зарурияти
вазъияти xанг исте[ком, техникаи xангb ё дигар восита[ои
бурдани xангро ба ихтиёри душман партофта рафтани сардор,
ки вай ин [аракат[оро бе маrсади ба душман ёрb расондан содир
карда бошад,бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати аз да[ то понзда[ сол
xазо дода мешавад. (Rонун №877 аз 10.12.99с.)
Моддаи 384. Худсарона баромада рафтан аз майдони xанг
ё саркашb кардан аз кор фармудани яроr
Дар ваrти xанг худсарона баромада рафтан аз майдони xанг
ё ки дар ваrти xанг саркашb кардан аз кор фармудани яроr,бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати аз панx то да[ сол
xазо дода мешавад.
Моддаи 385. Бо ихтиёри худ таслим шудан ба асирb.
Аз сабаби тарсончакb ё беxуръатb бо ихтиёри худ таслим
шудан ба асирb,бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати аз панx то да[ сол
xазо дода мешавад.
350
Моддаи 386. Несту нобуд ё вайрон кардани молу мулки
[арбb
1) Несту нобуд ё вайрон кардани яроr, лавозимоти xангb ё
предмет[ои техникаи [арбb дар натиxаи беэ[тиётb, ки боиси
оrибат[ои вазнин гардида бошад,бо xарима ба андозаи то панxсад нишонди[анда барои
[исоб[о ё бо ма[дуд кардан дар хизмати [арбb ба мe[лати то ду
сол, ё ниго[ доштан дар rисм[ои [арбии интизоми ба мe[лати то
ду сол xазо дода мешавад. (Rонун №35 аз 15.07.04с., Rонун
№422 аз 6.10.08с.)
2) Rасдан несту нобуд ё вайрон кардани яроr, лавозимоти
xангb ё предмет[ои техникаи [арбb,бо xарима ба андозаи аз як [азору панxсад то ду [азор
нишонди[анда барои [исоб[о ё бо ма[дуд кардан дар хизмати
[арбb ба мe[лати то ду сол, ё ниго[ доштан дар rисм[ои [арбии
интизоми ба мe[лати то ду сол ё ма[рум сохтан аз озодb ба
мe[лати то се сол xазо дода мешавад. (Rонун №35 аз 15.07.04с.,
Rонун №422 аз 6.10.08с.)
3) Кирдор[ои дар rисми дуюми [амин модда пешбинишуда,
ки боиси оrибат[ои вазнин гардида бошад,бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати то панx сол xазо дода
мешавад.
4) Кирдор[ои дар rисми дуюми [амин модда, ки дар
вазъияти xангb ё замони xанг содир шуда бошад,бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати аз да[ то понзда[ сол
xазо дода мешавад.
Моддаи 387. Вайронкунии rоида[ои муносибат бо яроr ва
бо предмет[ое, ки барои атрофиён хавфи зиёд дорад
1) Вайронкунии rоида[ои муносибат бо яроr, лавозимоти
xангb, маводи радиоактивb, модда[ои тарканда ё дигар маводу
асбобу анxоме, ки барои атрофиён хавфи зиёд дорад, агар он аз
беэ[тиётb боиси расидани зарари вазнин ё миёна ба саломатии
xабрдида, нобуд шудани техникаи [арбb ё ба дигар оrибат[ои
вазнин оварда расонида бошад,351
бо ниго[ доштан дар rисм[ои [арбии интизоми ба мe[лати
то ду сол, ё бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати то се сол xазо
дода мешавад. (Rонун №35 аз 15.07.04с.)
2) {амин кирдор, ки аз беэ[тиётb боиси марги xабрдида
гардидааст, бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати то панx сол xазо дода
мешавад.
3) Кирдори дар rисми якуми [амин модда пешбинишуда, ки
аз беэ[тиётb боиси марги ду ё зиёда xабрдидагон гашта бошад,бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати аз панx то да[ сол
xазо дода мешавад. (Rонун №35 аз 15.07.04с.)
Моддаи 388. Барбод додан ё гум кардани молу мулки
[арбb
1) Барбод додан, яъне аз xониби хизматчии [арбb
фурeхтан, ба истифода додан, ба шахси дигар ё ба гарав
мондани сарулибос ё асбобу анxом[ои [арбие, ки бо e барои
истифодабарии шахсb дода шудаанд, инчунин дар натиxаи
вайрон кардани rоида[ои сариштакунb гум ё вайрон кардани
чиз[ои мазкур,бо xарима ба андозаи дусаду панxо[ то сесаду шасту панx
нишонди[анда барои [исоб[о ё бо ниго[ доштан дар rисм[ои
[арбии интизоми ба мe[лати то ду сол xазо дода мешавад.
(Rонун №35 аз 15.07.04с., Rонун №422 аз 6.10.08с., Rонун
№617аз 21.07.10с.)
2) Вайронкунии rоида[ои сариштакунии яроr, лавозимоти
xангb ё предмет[ои техникаи xангb, ки барои истифодаи хизмати
боваркарда супорида шудааст, агар ин сабаби гум шудани он[о
гардида бошад,бо xарима ба андозаи аз дусаду панxо[ то сесаду шасту
панx нишонди[анда барои [исоб[о ё бо ма[дуд кардан дар
хизмати [арбb ба мe[лати то ду сол, ё ниго[ доштан дар rисм[ои
[арбии интизоми ба мe[лати то ду сол xазо дода мешавад.
(Rонун №35 аз 15.07.04с., Rонун №422 аз 6.10.08с., Rонун
№617аз 21.07.10с.)
352
3) Кирдор[ои дар [амин модда пешбинb шуда, ки дар
вазъияти xангb ё замони xанг содир шуда бошад,бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати аз ду то панx сол xазо
дода мешавад.
Моддаи 389. Вайронкунии rоида[ои ронандагb ё
истифодабарии мошин[о
1) Вайронкунии rоида[ои ронандагb ё истифодабарии
мошин[ои xангb, махсус ё дигар наrлиёте, ки аз беэ[тиётb боиси
ба саломатии xабрдида расонидани зарари вазнин ё миёна гашта
бошад,бо [абс ба мe[лати аз чор то шаш мо[ ё бо ниго[ доштан дар
rисм[ои [арбии интизоми ба мe[лати то ду сол, ё ма[рум сохтан
аз озодb ба мe[лати то ду сол, бо ма[рум кардан аз [уrуrи ишuоли
мансаб[ои муайян ё машuул шудан бо фаъолияти муайян ба
мe[лати то се сол ё бидуни он xазо дода мешавад. (Rонун №35 аз
15.07.04с.)
2) {амин кирдор, ки аз беэ[тиётb боиси марги инсон гашта
бошад,бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати аз ду то панx сол бо
ма[рум кардан аз [уrуrи ишuоли мансаб[ои муайян ё машuул
шудан бо фаъолияти муайян ба мe[лати то се сол ё бидуни он
xазо дода мешавад.
3) Кирдори дар банди якуми [амин модда пешбинишуда,
ки аз беэ[тиётb боиси марги ду ва зиёда xабрдидагон гашта
бошад,бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати аз чор то да[ сол бо
ма[рум кардан аз [уrуrи ишuоли мансаб[ои муайян ё машuул
шудан бо фаъолияти муайян ба мe[лати панx сол xазо дода
мешавад.
Моддаи 390. Вайронкунии rоида[ои парвоз ё тайёрb ба он
Вайронкунии rоида[ои парвоз ё ин ки тайёрb ба он,
инчунин вайронкунии rоида[ои истифодабарии аппарат[ои
парвозкунанда, ки аз беэ[тиётb боиси марги инсон ё дигар
оrиба[ои вазнин гардида бошад,353
бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати аз панx то да[ сол
xазо дода мешавад.
Моддаи 391. Сeиистеъмоли [окимият ё маrоми хизматb, аз
[адди ваколат[ои мансабb ва хизматb баромадан ё бефаъолиятии
[окимият
1) Сeиистеъмоли [окимият ё маrоми хизматb, аз [адди
ваколат[ои мансабb ё хизматb баромадан, инчунин бефаъолиии
[окимият аз xониби сардор ё дигар шахси мансабдор, ки ба
Rувва[ои Мусалла[, [уrуr ё манфиат[ои rонунан [ифзшаванда
хизматчиёни [арбb ё дигар ша[рвандон зарари xиддb расонида
бошад,бо xарима ба андозаи аз дусаду панxо[ то нe[саду дувозда[
нишонди[анда барои [исоб[о ё ма[дуд кардан дар хизмати [арбb
ба мe[лати то ду сол ё бо [абс ба мe[лати то шаш мо[, ё бо
ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати то панx сол бо ма[рум кардан
аз [уrуrи ишuоли мансаб[ои муайян ё машuул шудан бо
фаъолияти муайян ба мe[лати то се сол ё бидуни он xазо дода
мешавад. (Rонун №35 аз 15.07.04с., Rонун №617аз 21.07.10с.)
2) {амин кирдор[о, агар боиси расонидани зарари миёна ё
вазнини ба саломати инсон гардида бошад,бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати аз панx то [ашт сол
бо ма[рум кардан аз [уrуrи ишuоли мансаб[ои муайян ё машuул
шудан бо фаъолияти муайян ба мe[лати то панx сол xазо дода
мешавад.
3) [амин кирдор[о, агар:
а) аз беэ[тиётb сабаби марги инсон;
б) боиси дигар оrибат[ои вазнин гашта бошад, бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати аз [ашт то дувозда[
сол xазо дода мешавад. (Rонун №35 аз 15.07.04с.)
4) Кирдор[ои дар [амин модда пешбинишуда, ки дар
вазъияти xангb ё замони xанг содир шуда бошад,бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати аз дувозда[ то
понзда[ сол xазо дода мешавад.
Моддаи 392. Муносибати хунукназарона ба хизмат
354
1) Иxро накардан ё иxрои номатлуби вазифа[ои хизматии
худ аз xониби сардор ё дигар шахси мансабдор дар натиxаи
муносибат[ои беэ[тиётона ё беинсофона ба он[о, ки боиси
расондани зарар ба миrдори калон ё дигар оrибат[ои вазнин
гардида бошад,бо ма[дуд кардан дар хизмати [арбb ба мe[лати то ду сол ё
ма[рум сохтан аз озоди ба мe[лати то панx сол xазо дода
мешавад. (Rонун №877 аз 10.12.99с.)
2) {амин кирдор, агар дар вазъияти xангb ё дар замони xанг
содир шуда бошад, бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати аз панx то да[ сол
xазо дода мешавад.
Моддаи 393. Тасарруфи яроrи оташфишон, лавозимоти
xангb ва техникаи xангb
1) Тасарруфи яроrи оташфишон, лавозимоти xангb,
техникаи xангb, модда[ои тарканда ё дигар молу мулки xанги, ки
дар анбор[ои [арбb ё дигар анбор[о, дар истифодаи хизматb ё дар
дасти дигар хизматчиён ма[фузанд,- (Rонун №35 аз 15.07.04с.)
бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати аз се то [афт сол xазо
дода мешавад. (Rонун №35 аз 15.07.04с.)
2) Тасарруфе, ки:
а) такроран;
б) аз xониби гурe[и шахсон бо масли[ати пешакb;
в) бо истифодаи зeроварb, ки ба [аёт ва саломатb хавфнок
нест ё бо та[диди истифодаи чунин зeровари содир гардидааст;
(Rонун №35 аз 15.07.04с.)
г) ба миrдори калон ё боиси оrибат[ои вазнин гардидааст, бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати аз [афт то дувозда[
сол бо мусодираи молу мулк ё бидуни он xазо дода мешавад.
(Rонун №35 аз 15.07.04с.)
3) Тасарруфе, ки:
а) аз xониби гурe[и муташаккил;
б) ба миrдори махсусан калон;
в) бо истифодаи зeроварии ба [аёт ва саломатb хавфнок ё
бо та[диди истифодаи чунин зeроварb содир гардидааст, 355
бо ма[рум сохтан аз озодb ба мe[лати аз дувозда[ то бист
сол бо мусодираи молу мулк xазо дода мешавад. (Rонун №35 аз
15.07.04с.)
ПРИКАЗ
МИНИСТРА ОБОРОНЫ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
№ 185
«15» августа 2001 г.
г.Душанбе
О введении в действие Руководства по подготовке и
проведению призыва граждан Республики Таджикистан на
военную службу и увольнению в запас военнослужащих,
проходящих военную службу по призыву.
1. Утвердить и ввести в действие прилагаемое
Руководство по подготовке и проведению призыва граждан
356
Республики Таджикистан на военную службу и увольнению в
запас военнослужащих, проходящих военную службу по
призыву.
2. Командующим видами Вооруженных Сил, командиром
соединений, воинских частей, организации, учреждения
Министерства обороны Республики Таджикистан, военным
комиссариатом областей, городов и районов изучить и принят к
неукоснительному исполнению настоящее Руководство.
3. Начальнику Военно-научного отдела Министерства
обороны Республики Таджикистан Самиеву А до 01.10.2001г.
издать типографии Министерства обороны Республики
Таджикистан в количестве 300 шт.
Начальнику
Финансово-бюджетного
управления
выделить необходимые денежные средства для этих целей.
4. Контроль за исполнением настоящего приказа
возложить на начальника Главного штаба Вооруженных Сил
Республики Таджикистан.
5. Приказ разослать до отдельной роты и военных
комиссариатов.
Министр Обороны
Генерал – полковник
Республики Таджикистан
Ш.ХАЙРУЛЛОЕВ
ПРИЛОЖЕНИЕ
К приказу Министра обороны
Республики Таджикистан
2001 года № 185
РУКОВОДСТВО
По подготовке и проведению призыва граждан Республики
Таджикистан на военную службу и увольнению в запас
солдат и сержантов, проходящих военную службу по
призыву.
ГЛАВА 1
ОСНОВНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ
357
1. Настоящее Руководство по подготовке и проведению
призыва граждан Республики Таджикистан на военную службу
и увольнению в запас солдат и сержантов, проходящих военную
службу по призыву (в дальнейшем Руководство) разработано на
основании закона Республики Таджикистан «О всеобщей
воинской обязанности и военной службе».
РУКОВОДСТВО ОПРЕДЕЛЯЕТ:
-обязанности органов и должностных лиц Министерство
обороны по подготовке граждан к службе в Вооруженных Силах
Республики Таджикистан, войсках гражданской обороны
Министерства по чрезвычайным ситуациям и гражданской
обороне Республики Таджикистан, пограничных войсках
Комитета по охране государственной границы при
Правительстве Республики Таджикистан, внутренних войсках
Министерства внутренних дел Республики Таджикистан,
Президентской гвардии Республики Таджикистан, других
воинских формированиях и органах по проведению призыва
граждан на военную службу и увольнению в запас
военнослужащих, проходящих военную службу по призыву.
-основные требования, предъявляемые к подготовке
гражданина к военной службе;
-порядок первоначальной постановки граждан на
воинский учет, ведения учета призывников и взаимодействия
военных комиссариатов с органами местной исполнительной
власти (хукуматы) и местных органов самоуправления
(джамоаты) должностными лицами предприятии, учреждений и
организации независимо от форм собственности по
обеспечению выполнения гражданами Республики Таджикистан
правил воинского учет;
-порядок призыва граждан на военную службу,
комплектования войск молодыми пополнением и увольнения в
запас военнослужащих, проходящих военную службу по
призыву;
2. Комплектование воинских частей, учреждений, военных
образовательных учреждений профессионального образования,
358
Министерства обороны Республики Таджикистан, войск
гражданской обороне Министерства по чрезвычайным
ситуациям и гражданской обороне Республики Таджикистан,
пограничных войск Комитета по охране государственной
границы при Правительстве Республики Таджикистан,
Президентской гвардии Республики Таджикистан, других
воинских формирований и органов, военнослужащими,
проходящими военную службу по призыву осуществляется
путем призыва на военную службу граждан призывных
возрастов.
Все молодое пополнение, призванное на военную
службу, должно быть распределено по видам Вооруженных Сил,
другим войскам, воинским формированиям и органам с учетом
их моральных, деловых, психологических качеств, состоянию
здоровья, физического развития, общеобразовательной и
специальной подготовки призванных, а также потребности в
накоплении военно-обученных резервов в запасе Вооруженных
Сил.
3. Областные, городские и районные военные комиссары
руководят и несут ответственность за всестороннюю подготовку
молодежи к военной службе Вооруженных Сил, проведение
профессионально-психологического
отбора
и
наиболее
целесообразное распределение молодого пополнения по видам
Вооруженных Сил Республики Таджикистан, родам войск в
интересах обеспечения высокой боевой готовности соединений
и воинских частей.
4. Общее руководство по подготовке молодежи к службе в
Вооруженных Силах Республики Таджикистан, проведениям
призыва граждан на военную службу, комплектованием и
увольнением с военной службы по призыву осуществляется
Главным Штабом Вооруженных Сил Республики Таджикистан.
5. Заместители Министра обороны Республики Таджикистан,
Командующие видами Вооруженных Сил, начальники
управлений и самостоятельных отделов Министерства обороны
и Главного штаба Вооруженных Сил Республики Таджикистан
несут
ответственность
за
состояние
и
качество
359
укомплектованности подчиненных соединений и воинских
частей
личным
составом,
четкую
организацию
профессионального
отбора,
правильное
распределение
пополнение по штатным должностям, своевременное и
организованное увольнение из рядов Вооруженных Сил
Республики Таджикистан солдат, сержантов выслуживших
установленные сроки военной службы.
На них возлагаются:
- руководство подготовкой необходимых специалистов для
Вооруженных Сил Республики Таджикистан в учебных
организациях ОСО и средних профессионально-технических
училищах по закрепленным профилям и оказание этим
организациям конкретной помощи в создании и развитии
учебно-материальной базы и повышении качества подготовки
этих специалистов;
-обеспечение
своевременной
разработки
планов
комплектования подчиненных войск и сил молодым
пополнением по очередным призывам с учетом потребности и
накопления военно-обученных резервов в запасе Вооруженных
Сил Республики Таджикистан и планов увольнения в запас
солдат, сержантов выслуживающих установленные сроки
военной службы;
- осуществление действенного контроля;
за организацией и проведением профессиональнопсихологического отбора и своевременным направлением в
учебные части молодого пополнения, отвечающего требованиям
подготовки сержантов, и специалистов – солдат;
за правильным распределением в войсках лиц, призванных
на военную службу, с учетом их морально-политических и
психологических качеств, состоянию здоровья, физического
развития, общеобразовательной и технической подготовки и
других требований, определенных приказами Министра
обороны Республики Таджикистан и директивами начальника
Главного штаба;
за своевременным увольнением в запас лиц, выслуживших
установленные сроки военной службы, обеспечением воинской
360
дисциплины в период перевозок молодого пополнения и
военнослужащих, уволенных в запас к их месту жительства:
- руководство персональным подбором и подготовкой
личного состава, назначаемого для приема и сопровождения
молодого пополнения и военнослужащих, выслуживших
установленные сроки военной службы:
- организация профессионально-психологического отбора
военнослужащих, направляемых в учебные части и в военноучебные заведения.
6 На организационно-мобилизационное управление Главного
штаба возлагается:
- ответственность за состояние служебной деятельности
военных комиссариатов по подготовке граждан к военной
службе.
- контроль за проведением первоначальной постановке
граждан на воинский учет, организацией их воинского учета,
всесторонним изучением призывников и своевременностью
призыва граждан на военную службу:
- руководство организацией их воинского учета призывников;
- руководство подготовкой специалистов для Вооруженных
Сил
Республики Таджикистан и начальной военной
подготовкой;
- руководство и контроль за разработкой планов очередных
призывов граждан на военную службу в областных военных
комиссариатов, с учетом потребности в накоплении военнообученных резервов в запасе Вооруженных Сил Республики
Таджикистан, организацией отправки в войска призванных на
военную службу:
- планирование отправки военнослужащих, выслуживших
установленные сроки военной службы, из частей и видов
Вооруженных Сил Республики Таджикистан:
-организация
соревнования
между
военными
комиссариатами за лучшею подготовку к военной службе
проведение очередных призывов Вооруженные Силы
361
Республики Таджикистан. Ежегодное подведение итогов
соревнования по этим вопросам.
7. Командиры воинских частей несут ответственность за
состояние, полноту и качество укомплектованности личным
составом подчиненных воинских частей и подразделений,
обеспечения их постоянной боевой готовности.
На них возлагаются:
- организация заблаговременной, за 2 месяца до начала
увольнения, тщательной проверки полноты правильности
военной
службы
в
учетно-воинских
документах
военнослужащих, увольняемых в запас:
- проведение организованного в торжественной обстановки
приема молодого пополнения и увольнения в запас
военнослужащих, выслуживших установленные сроки военной
службы.
- участие в распределении прибиваемого молодого
пополнения по подразделениям, расчетам и экипажам с учетом
результатов
профессионально-психологического
отбора,
наличия у личного состава военно-технических и гражданских
специальностей, образования, возраста, состояния здоровья,
физического развития, политических, деловых, моральных и
других качеств, а также решений призывных комиссий по
профилю подготовки в войсках с целью накопления военнообученных резервов в районах развертывания войск по
мобилизационному плану:
- проведения отбора кандидатов из числа прибывшего
молодого пополнения для подготовки сержантов, и
специалистов солдат:
- осуществление повседневной заботы о материальном и
бытовом обеспечении прибывшего в воинскую часть молодого
пополнения, сохранения его здоровья. Всестороннее изучение
деловых, моральных и других качеств личного состава и
воспитание его на боевых традициях Вооруженных Сил
Республики Таджикистан в духе беспредельно преданности
своему народу.
362
8. Военные комиссары несут ответственность за обеспечение
качественной подготовки молодежи к службе Вооруженных Сил
Республики Таджикистан, своевременное проведение призыва
граждан на военную службу и организованную отправку их в
войска.
На них возлагаются:
- осуществление постоянного и действенного контроля за
неукоснительных
выполнением
всеми
гражданами
и
должностными лицами закона Республики Таджикистан «О
всеобщей воинской обязанности и военной службе»;
- своевременная разработка и предоставление на рассмотрение
Хукуматов конкретных предложений по организации
подготовки граждан к службе Вооруженных Сил Республики
Таджикистан, проведение его призыва на военную службу и
организационной отправке призванных в армию.
- проведение совместно с местными Хукуматами и органами
здравоохранения и народного образования, комитетами ООО
Республики
Таджикистан,
спортивными,
другими
общественными организациями, предприятиями, учреждениями,
и учебными заведениями активной работы по подготовке
граждан к службе Вооруженных Сил Республики Таджикистан,
широкому разъяснению Закона Республики Таджикистан «О
всеобщей воинской обязанности и военной службе»;
- осуществление первоначальной постановки граждан на
воинский учет, которым в год приписки исполняется 16 лет.
Обеспечение полного и качественного воинского учета лиц
призывного возраста, их своевременного призыва на воинскую
службу и отправки в войска:
- обеспечение формирования учебных групп из числа граждан,
поставленных на воинский учет, для подготовки в учебных
организациях ООО Республики Таджикистан и средних
профессионально-технических училищах, необходимых для
Вооруженных Сил Республики Таджикистан, а также контроль
за ходом подготовки этих специалистов:
- проведение профессионально-психологического отбора
юношей с целью наиболее целесообразного распределения
363
призывников по видам Вооруженных Сил Республики
Таджикистан, родам войск с учета их профессиональной и
военно-технической подготовки, полученной до призыва на
военную службу:
- своевременно проведение отбора и инструктивнометодической и специальной подготовки врачей, технических
работников и обслуживающего персонала, привлекаемых к
проведению первоначально подготовке граждан на воинский
учет и призыву на военную службу:
- подбор состава призывных комиссий в областях, районах
(городах) и представление их на учреждение Хукуматов
областей, районов и городов.
ГЛАВА II
ПОДГОТОВКА ГРАЖДАНИНА К ВОИНСКОЙ СЛУЖБЕ
9. Обязательная подготовка гражданина к военной службе
предусматривает:
получение необходимых знаний в области обороны;
медицинское обследование и освидетельствование, а при
необходимости
с
согласия
гражданина
лечебнооздоровительные мероприятия;
военную подготовку в образовательных учреждения
среднего общего образования и в общеобразовательных
учреждениях начального и среднего профессионального
образования;
военно-патриотическое воспитание;
подготовку по военно-учетным специальностям солдат,
сержантов и старшин по соответствующим направлениям
военных комиссариатов.
Добровольная подготовка гражданина к военной службе
предусматривает:
занятие военно-прикладными видами спорта;
овладение военно-учетной специальностью;
обучение в образовательных учреждениях общего среднего
образования с дополнительной образовательной программой,
364
имеющую цель военной подготовки несовершеннолетних
граждан.
10.Государственные образовательные стандарты общего и
среднего профессионального образования предусматривают
получение обучающимися (воспитанниками) необходимых
знаний об обороне государства, о всеобщей воинской
обязанности граждан, а также приобретение навыков по
гражданской обороне.
ВОЕННО-ПАТРИОТИЧЕСКОЕ ВОСПИТАНИЕ
11. Первостепенной задачей в подготовке граждан к военной
службе
является
воспитание
ее
в
духе
верности
патриотическому долгу, дружбы и братства народов Республики
Таджикистан, беспредельной преданности Родине, любви и
уважения к Вооруженным Силам Республики Таджикистан,
готовности к защите Отечества.
12. Военные комиссариаты совместно с местным органами и
другими
общественными
организациями
обязаны
систематически вести работу по военно-патриотическому
воспитанию граждан, сосредоточивая внимание на:
- разъяснении внутренней и внешней политики государства,
мероприятия по укреплению обороноспособности Родины,
боевой мощи Вооруженных Сил Республики Таджикистан;
- привитии будущим войнам чувства ответственности за
судьбу Отечества, готовности с оружием в руках встать на его
защиту;
- активизации работы по профессиональной ориентации
юношей на военные специальности, широкой пропаганде среди
них значения и особенностей военных профессий;
- широкой пропаганде среди граждан Закона Республики
Таджикистан «О всеобщей воинской обязанности и военной
службе», военной присяги и общевоинских уставов;
- организации встреч с ветеранами воины и труда, воинами,
совершившими героические подвиги в наши дни, посещении
365
воинских частей и военно-образовательных учреждений
профессионального образования;
- установление связей предприятий, учреждений, организаций
и учебных заведений с воинскими частями, где проходят службу
юноши, призванные па военную службу из этих коллективов;
Военные
комиссариаты
вносят
свои
предложения
соответствующим Хукуматам и другими общественным
организация по улучшению военно-патриотической работы
среди граждан, добиваются совместно с ними, чтобы она
проводилась систематически, носила целеустремленный и
творческий характер, была хорошо поставлена, прежде всего, в
образовательных учреждениях среднего общего образования,
образовательных учреждениях профессионального образования,
на предприятиях, в учреждениях, организациях, и по месту
жительства граждан.
ВОЕННАЯ ПОДГОТОВКА ГРАЖДАН В
ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ
УЧРЕЖДЕНИЯХ СРЕДНЕГО ОБЩЕГО ОБРАЗОВАНИЯ И
В ОБЩЕОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ УЧРЕЖДЕНИЯХ
НАЧАЛЬНОГО ПРОФЕССИОНАЛЬНОГО
ОБРАЗОВАНИЯ
13. Военная подготовка граждан организуется и проводится в
соответствии с Законом Республики Таджикистан '' О всеобщей
воинской обязанности и военной службе", и приказами
Министра Республики Таджикистан.
366
Руководство и контроль за организацией и проведением
военной подготовки на территории областей, городов и районов
осуществляют, соответствующие военные комиссариаты.
на них возлагаются:
подготовка проектов документов о военной подготовки,
планов мероприятии по качественному ее улучшению и
представление их на рассмотрение Хукуматов.
- проведение учебно-методических сборов и занятий с
военными руководителями учебных заведений;
Оказание помощи руководителям предприятий, учреждении,
организаций и учебных заведений в установлении шефских
связей с воинскими частями.
планирование и организация стрельб из автоматов боевыми
патронами;
ведение установленного учета и отчетности по проводимой
военной подготовке.
ПОДГООТВКА СПЕЦИАЛИСТОВ ДЛЯ
ВООРУЖЕННЫХ СИЛ
14.Для обеспечения комплектования Вооруженных Сил
Республики Таджикистан молодым пополнением, имеющим
необходимую подготовку по военным специальностям, в
учебных заведениях ОСО Республики Таджикистан и в
общеобразовательных учреждениях начального и среднего
профессионального
образования
ежегодно
проводится
подготовка соответствующих специалистов из числа граждан
17-летного возраста. Количество специалистов, подлежащих
подготовке, устанавливается Главным штабом Вооруженных
Сил Республики Таджикистан.
15. Планирование подготовки специалистов для Вооруженных
Сил Республики Таджикистан осуществляется на основании
директив Глазного штаба Вооруженных Сил Республики
Таджикистан.
По получении директивы Главного штаба областные
военные комиссариаты распределяют наряды на подготовку
367
специалистов
по
районным
и
городским
военным
комиссариатом с учетом наличия призывников и емкости
учебных организации ОСО Республики Таджикистан и в
общеобразовательных учреждениях начального и среднего
профессионального образования, а также с учетом потребности
в специалистах для накопления их в запасе Вооруженных Сил
Республики Таджикистан.
Областные военные комиссариаты совместно с областными
комитетами ОСО Республики Таджикистан планируют
подготовку специалистов для Вооруженных Сил Республики
Таджикистан исходя из наряда, разрабатывают проекты
решений по этому вопросу и представляют на рассмотрение
Хукуматов.
Районные военные комиссариаты в соответствие нарядом,
полученным из областного военного комиссариата, проводят
отбор необходимого количества призывников, годных для
обучения по соответствующим специальностям, и комплектуют
ими учебные организации ОСО Республики Таджикистан.
Районные военные комиссариаты осуществляют контроль за
посещаемостью гражданами занятий и отвечают за
направлением призывников, окончивших учебные организации
ОСО Республики Таджикистан и общеобразовательные
учреждения начального
и среднего профессионального
образования, в виды Вооруженных Сил Республики
Таджикистан и родам войск с учетом полученной ими
специальности в указанных учебных организациях ОСО
Республики Таджикистан и общеобразовательных учреждениях
начального и среднего профессионального образования.
16.Порядок комплектования учебных организации ОСО
Республики Таджикистан, общеобразовательных учреждений
начального и среднего профессионального образования,
планирование и организация обучения, вопросы материальнотехнического обеспечения и контроля за качеством обучения,
обязанности соответствующих министерств и ведомств, а также
должностных лиц определены в руководстве по подготовке
специалистов для Вооруженных Сил Республики Таджикистан в
368
учебных организациях ОСО Республики Таджикистан (приказ
Министра обороны Республики Таджикистан от 15 мая 1998
года № 125).
МЕДИЦИНСКОЕ ОБСЛЕДОВАНИЕ И
ОСВИДЕТЕЛЬСТВОВАНИЕ, ПРОВЕДЕНИЕ ЛЕЧЕБНООЗДОРОВИТЕЛЬНЫХ МЕРОПРИЯТИЙ.
17.Лечебно-оздоровительная
работа
среди
граждан,
подлежащих подготовке к военной службе организуется и
проводится в соответствии с Инструктивно-методическими
указаниями по медицинскому обеспечению подготовки граждан
к военной службе в Вооруженных Силах Республики
Таджикистан.
Основной задачей лечебно-оздоровительной работы среди
граждан является своевременное выявление всех лиц, имеющих
заболевания и последствия травм, препятствующие несению
военном службы или ограничивающие степень годности к ней,
принятие активных мер для их излечения к срокам проведения
первоначальной постановки граждан на воинский учет или
призыва их на военную службу.
18. Ответственность за своевременное проведение лечебнооздоровительных и профилактических мероприятий среди
граждан, а также полный охват этими мероприятиями всех
нуждающихся в них граждан возлагается на районный отдел
здравоохранения (главного врача района) и районный военный
комиссариат.
Лечебно-оздоровительную работу среди граждан органы
здравоохранения и военные комиссариаты организует под
руководствам Хукуматов
в тесном контакте с другими
общественными организациями.
19.Контроль за диспансеризацией граждан и лечебнооздоровительной работой среди призывников осуществляется
органами здравоохранения и их главными специалистами,
военными комиссариатами и военно-медицинским управлением
Министерства Обороны Республики Таджикистан.
369
20.Направление
призывников
на
дополнительное
обследование консультации, лечение, медицинское наблюдение
производится в период первоначальной постановки граждан па
воинский учет и в период призыва.
21.При убытии призывника в другой район, районный
военный комиссариат, в котором призывник состоит на
воинском учете, запрашивает из лечебно-профилактического
учреждения его медицинскую карту амбулаторного больного,
вкладной лист на подростка и вместе с личным делом
призывника пересылает в районный военный комиссариат по
новому месту жительства призывника для передачи в
соответствующее лечебно-профилактическое учреждение.
ФИЗИЧЕСКАЯ ПОДГОТОВКА ГРАЖДАН И ЗАНЯТИЕ
ВОЕННО-ПРИКЛАДНЫМИ ВИДАМИ СПОРТА
22.Физическая подготовка граждан и развитие, среди них
технических и военно-прикладных видов спорта имеет своей
целью подготовить физически крепких, технически грамотных
воинов для Вооруженных Сил Республики Таджикистан,
способных стойко переносить тяготы и лишения военной
службы.
Эта работа организуется и проводится с гражданами в
соответствии с программой физической полготовки в
общеобразовательных
учреждениях
среднего
общего
образования и в общеобразовательных
учреждениях
начального и среднего профессионального образования.
23. Районный военный комиссариат должен добиваться, чтобы
каждый призывник ко времени призыва его на военную службу
был разносторонне физически развит, и получил спортивный
разряд.
24.Для
обеспечения
целенаправленного
планирования
мероприятий, по подготовке граждан к военной службе в
Вооруженных Силах Республики Таджикистан и контроля за
ходом ее проведения районные военные комиссариаты обязаны
ежегодно к 15-сентября запрашивать и своевременно получать
от жилищно-эксплуатационных организаций, предприятий,
370
учреждений к организаций, осуществляющих эксплуатации
домов, домовладельцев, отделов кадров предприятий,
учреждений, организаций джамоатов списки, составляемые
раздельно на юношей 15 и 16-летного возраста подлежащих
подготовке к военной службе.
В целях контроля за ходом подготовки граждан к военной
службе в Вооруженных Силах Республики Таджикистан в
районных военных комиссариатах ведется журнал контроля, в
котором, но каждому виду подготовки предусматриваются
самостоятельные разделы. Записи в журнал должны отражать,
кем, когда и по каким вопросам проводилась проверка
состояние работы, какие были отмечены недостатки и какие
конкретные меры приняты по их устранению. Районные
военные комиссары обязаны лично не реже одного раза в месяц
проверить журнал контроля, знакомится имеющимися в них
записями, и принимать по ним необходимы решения.
ГЛАВА III
ПЕРВОНАЧАЛЬНАЯ ПОСТАНОВКА ГРАЖДАН НА
ВОИНСКИЙ УЧЕТ
25.Первоначальная постановка граждан на воинский учет,
проводится в соответствии с Законом Республики Таджикистан
«О всеобщей воинской обязанности и военной службе»,
требованиями настоящего Руководства и директив начальника
Главного штаба.
Первоначальная постановка граждан на воинский учет
проводится с целью постановки граждан на воинский учет,
определения их количества, степени годности к военной службе,
установления общеобразовательного
уровня приобретенной
специальности и физической подготовленности.
На основе данных о первоначальной постановке граждан на
воинский учет районными военными комиссариатами
проводится
предварительное
распределение
призывных
ресурсов по видам Вооруженных Сил Республики Таджикистан
родам войск, и намечаются кандидаты для направление на
371
обучение по военным специальностям в учебных организациях
ОСО Республики Таджикистан и решаются все другие вопросы,
связанные с организацией целенаправленной подготовки
граждан к военной службе в Вооруженных Силах Республики
Таджикистан.
Ежегодно, в течение января — марта, ставятся на учет
граждане мужского пола которым в год постановки на учет
исполняется 16 лет. Лица, взятые на воинский учет, именуются
призывниками.
Первоначальная постановка граждан женского пола на
воинский учет осуществляется районными или городским
военным комиссариатом после приобретения ими военноучетной специальности.
Первоначальной постановке на воинский учет подлежат все
юноши постоянно или временно проживающие на территории
района (города), кроме лиц, отбывающих наказания по
судебным приговорам, сосланных и высланных иностранных
граждан и лиц без гражданства.
Первоначальная постановка на воинский учет проводится
районными военные комиссариатами по месту постоянного или
временного жительства граждан, для чего создаются комиссии
по первоначальной постановке на воинский учет в составе
председателя — районного военного комиссара или его
заместителя и врачей: хирурга, терапевта, невропатолога,
психиатра, окулиста, отоларинголога и стоматолога, а также
секретаря из числа медицинских сестер, выделяемых ПО
решению хукуматов из местных лечебных учреждений в
распоряжение районных военных комиссариатов. При
необходимости
для
медицинского
освидетельствования
граждан, подлежащих первоначальной постановке на воинский
учет, могут привлекаться и другие врачи-специалисты.
На период первоначальной постановки, на воинский учет
хукуматы, обязаны обеспечивать военные комиссариаты
оборудованными помещениями, отвечающими требованиям
проведения этой работы, и выделять необходимое количество
технических работников, лиц обслуживающею персонала
372
транспорт, а также принимать меры к обеспечению
организованной явки граждан в районные военные
комиссариаты для прохождения первоначальной постановки на
воинский учет.
26.Перед проведением первоначальной постановки на
воинский учет граждан районные военные комиссариаты
обязаны ежегодно проводить следующую подготовительную
работу:
уточнить
перечень
жилищно-эксплуатационных
организаций, домовладельцев, исполнительных комитетов на
которые возложено ведение первичного учета призывников,
отделов кадров предприятий, учрежденный, организаций и
учебных заведений, обязанных представлять в районные
военные комиссариаты
списки
юношей, подлежащих
постановке на учет и не позднее чем до 1 декабря истребовать
эти списки:
проверить с выездом работников районных военных
комиссариатов на места или вызовом в военный комиссариат,
соответствуют их должностных лиц с карточками приписки, по
квартирными карточками или домовыми книгами, все ли
юноши, подлежащие постановке на воинский учет. включены в
представленные списки:
сличить списки, полученные с жилищно-эксплуатационных
организаций, домовладельцев и джамоатов, составленные по
месту жительства юношей, с аналогическим списками,
полученными от отделов кадров предприятий, учрежденный,
организаций и учебных заведений, составленными по месту
работы (учебы), и убедится, все ли юноши включены в
представленные списки;
составить до 1 января на основании сверенных списков
сводный список юношей, подлежащих постановке на воинский
учет.
запросить на граждан, подлежащих постановки на воинский
учет:
-от лечебно-профилактических учреждений — медицинской
карты амбулаторного больного с вкладными листами на
373
подростка к ним, списки лиц, состоящих на диспансерном учете
по поводу нервно-психических заболеваний, туберкулез, кожновенерических,
инфекционных
заболеваний,
трахомы,
хронических заболеваний внутренних органов, костей, мышц,
суставов, и выписки из истории болезни, данные врачебного
обследования и диспансерного наблюдения, характеризующие
состояние здоровья граждан:
-из отделов социального обеспечения - сведение о лицах,
признанных инвалидами;
-из специальных школ для умственно отсталых или
трудновоспитуемых
подростков
медико-педагогические
характеристики;
-из органов внутренних дел списки лиц, привлекавшихся к
уголовной ответственности, находящихся под следствием,
судом, вызывавшихся в органы внутренних дел за
антиобщественное поведение, злоупотребляющих алкоголем,
наркотическими веществами;
-от районных органов здравоохранения (главных врачей)списки лечебно-профилактических учреждений к которым
будут, прикрепляется на обследование, лечение юноши,
нуждающиеся в стационарном (амбулаторном) обследовании и
лечении.
27. По получении директивы Главного штаба о проведении
постановки на воинский учет проводится следующая работа:
а) областной военный комиссариат:
разрабатывает план и указания районным военным
комиссариатам о порядке сроках и проведения постановки па
воинский учет в каждом районе и выписки из планов с
соответствующими указаниями доводит до районных военных
комиссариатов;
совместно с областным отделом здравоохранения определяет
порядок привлечения врачей - специалистов областных
лечебных учреждении для медицинского освидетельствования
граждан, подлежащих постановки на воинский учет;
374
б)районный военный комиссариат разрабатывает план
подготовки и проведения постановки на воинский учет граждан,
в котором предусматривает:
порядок оповещения и сроки вызова граждан для
постановки на воинский учет;
сроки составления списков и расчеты явки граждан для
постановки на воинский учет по дням. Для постановки на
воинский учет должны вызываться не более 50 человек в день;
мероприятия по воспитательной и культурно-массовой
работе;
оборудование помещений призывных пунктов;
подбор врачей-специалистов для проведения медицинского
освидетельствования;
расчет па выделение необходимого количества технических
работников, обслуживающего персонала и транспорта для
обеспечения организованного и качественного проведения
постановки на воинский учет граждан;
сроки проведения инструктажа лиц, привлекаемых для
проведения постановки на воинский учет;
28. О планируемых мероприятиях по проведению постановки
граждан на воинский учет областными и районными военными
комиссариатами ежегодно в январе докладывается хукуматам, с
предложениями
по
обеспечению
своевременного
и
качественного осуществления этой работы .
29. Оповещение граждан о их явке для постановки на
воинский учет производится приказами районных военных
комиссариатов. Приказы ежегодно должны издаваться не
позднее 1 января. Конкретные сроки явки граждан для
постановки на учет устанавливаются районными военными
комиссариатами в повестках, вручение которых гражданам
производится через жилищно-эксплуатационные организации,
домовладельцев и джамоаты.
В необходимых случаях повестки могут вручаться гражданам
непосредственно по месту их учебы.
О явке для постановки на воинский учет освобождаются
только лица, страдающие тяжелыми заболеваниями, лишенные
375
возможности самостоятельного передвижения, что должно быт
подтверждено
справками
соответствующих
лечебнопрофилактических
учреждений
или
врачебно-трудовых
экспертных комиссий.
Уважительными причинами неявки для постановки на
воинский учет в установленный срок считается: болезнь,
которая
согласно
справке
лечебно-профилактического
учреждения лишила юношу возможности личной явки для
постановки на воинский учет, и препятствия стихийного
характера.
30.Все граждане, вызываемые районными военными
комиссариатами для постановки на воинский учет, обязаны
явиться на призывные пункты в сроки, указанные в приказах
районных военных комиссаров и в повестках, имея при себе
документы, указанные в повестке.
31. Юношей, прибывающих для постановки на воинский учет,
встречает дежурный по призывному пункту из числа офицеров
(прапорщиков) районного военного комиссариата, который
знакомит их с порядком постановки на воинский учет,
разъясняет им их обязанности и ведет учет явившихся для
постановки на воинский учет согласно спискам по дням явки.
Начальник 2-отделения районного военного комиссариата
проводит беседу с каждым юношей, проверяет наличие и
полноту представленных им документов, после чего дает
указания техническим работникам, привлеченным для работы
на призывном пункте, о заполнении учетной карты призывника
и личного дела призывника.
Паспорта, свидетельства о рождении, подлинные аттестаты
об окончании учебных заведений, а также другие личные
документы возвращаются их владельцам.
Остальные документы, а также данные рентгенологической,
исследования грудной клетки и другие материалы,
характеризующие призывника, сообщения органов внутренних
дел, судебных органов, органов дознания и предварительного
следствия, органов записи актов гражданского состояния о
перемене фамилии, имени, отчества изменений о дате и месте
376
рождения подшиваются в личное дело призывника. Учетная
карта призывника хранится в его личном деле.
32. Всем гражданам, вызванных для постановки на воинский
учет,
должно
проводится
флюорографическое
(рентгенологическое) лабораторное и при необходимости
другие медицинские исследования. Годность их военной
службе по медицинским показаниям определяется методом
индивидуальной оценки в соответствии с требованиями
Положения
о
.медицинском
освидетельствовании
в
Вооруженных Силах Республики Таджикистан.
По окончании медицинского освидетельствования каждый
врач- специалист вносит в учетную карту призывника и другие
документы, предусмотренные Положением медицинском
освидетельствовании в
Вооруженных Силах Республики
Таджикистан, установленный диагноз, заключение о степени
годности к военной службе, об ограничении предназначения по
видам Вооруженных Сил Республики Таджикистан, родам войск
и дату освидетельствования заверяет своей подписью. Данные
медицинского освидетельствования и установленный диагноз
вносятся также во вкладной лист на подростка к медицинской
карте амбулаторного больного.
33. В книгу протоколов комиссии по постановке на воинский
учет заносятся все граждане, подлежащие постановки на
воинский учет в соответствии со сводным списком, включая
лиц, страдающих тяжелыми заболеваниями, которые из-за
болезни лишены, были возможности лично явится для
постановки на воинский учет.
Граждане, направленные на дополнительное медицинское
обследование, в книгу протоколов комиссии вносятся в день
постановки на воинский учет. В этом случае в графе 6 книги
делается запись: направить на дополнительное обследование
(куда). Явится на постановку на воинский, учет повторно
"___ "____20____ года.
Окончательные решения по таким гражданам комиссией по
постановке на воинский учет принимаются после проведения
дополнительных обследований, и эти граждане записывается в
377
книгу протоколов комиссии по постановке на воинский учет
повторно. Если до составления итогового отчета о постановке на
воинский учет граждан дополнительное обследование
отдельных лип не будет закончено, то все такие лица в отчете о
постановке на воинский учет показывается как нуждающиеся в
лечении (медицинском наблюдении).
В конце каждого рабочего дня комиссия по постановке на
воинский учет проверяет правильность записей, сделанных В
книге протоколов комиссии, и протокол подписывается
председателем членами и секретарем комиссии.
34. Комиссия по постановке на воинский учет на основании
изучения представленных документов и личной беседы с
призывником, с учетом рода его занятий, специальности,
образования, общего развития и результатов медицинского
освидетельствования
руководствуясь
Положением
о
медицинском освидетельствовании в Вооруженных Силах
Республики Таджикистан, принимает одно из следующих
решении, которое заносится в кишу протоколов комиссии по
постановке на воинский учет, годен к военной службе,
предназначить в.............. ( указать вид Вооруженных Сил
Республики Таджикистан, род войск);
-годен
к
военной
службе,
с
незначительными
ограничениями; предназначить в ............. (указать вид
Вооруженных Сил Республики Таджикистан, род войск);
-ограничено годен к военной службе;
-временно негоден к военной службе;
- негоден к военной службе;
При предназначении призывников по видам Вооруженных
Сил Республики Таджикистан, родам войск районный военный
комиссар обязан из числа граждан, поставленных на воинский
учет и признанных годными к военной службе, отобрать как
можно большее количество призывников для тех видов
Вооруженных Сил Республики Таджикистан, и родов войск и в
которые требуемся призывники с высокими физическими,
моральными качествами и общеобразовательной подготовкой,
378
учитывая при этом их гражданскую специальность и опыт
практической работы.
Результаты беседы районного военного комиссара с каждым
призывником заносятся в лист изучения призывника.
35.Районный военный комиссар в процессе постановки на
воинский учет граждан обязан выявить призывников:
имеющих право на отсрочку от призыва в соответствии со
статьей 21 Закона Республики Таджикистан «О всеобщей
воинской обязанности и военной службе» и делать об этом
отметку в соответствующем разделе учетной карты призывника:
нуждающихся в лечении (медицинской наблюдении) и
прикрепить их к лечебно-профилактическим учреждением,
выдав им направление;
годных по состоянию здоровья и другим данным для
обучения в учебных организациях ОСО Республики
Таджикистан и сделать об этом отметку в учетной карте
призывника;
желающих поступить в военные образовательные учреждения
профессионального образования и сделать об этом отметку в
учетной карте призывника;
годных по состоянию здоровья и другим данным для службы
в режимных частях и сделать об этом отметку в учетной карте
призывника.
36.В конце каждого рабочего дня районные военные
комиссары должны лично проверять, все ли граждане явились
для постановки на воинский учет, назначенный для них день. В
отношении лиц, не прибывших для постановки на воинский
учет в назначение время, устанавливается причина неявки, и
одновременно принимаются меры к повторному их вызову или
розыску.
37.С вручением удостоверения о постановке на воинский учёт
в паспортах призывников в разделе "воинская обязанность
ставится штамп с отметкой о том, что он является призывником.
Удостоверение о постановке на воинский учет выдается по
ведомости выдачи под личную роспись в получении.
379
При вручении удостоверения о постановке на воинский учет
районный военный комиссар или начальник 2 отделения
районного военного комиссариата должны разъяснить
призывникам их обязанности по соблюдению правил воинского
учета, установленную Законом ответственность за нарушение
этих правил и порядок прохождения подготовки к службе в
Вооруженных Силах Республики Таджикистан, а лицам, в
отношении которых принято решение о направлении на
лечение,
о
необходимости
регулярного
посещения
соответствующих лечебных учреждений.
В случае утраты призывником удостоверения о постановке на
воинский учет ему выдается дубликат удостоверения. Выдача
дубликата удостоверения o постановке на воинский
учет
производится по письменному заявлению призывника, в
котором указываются обстоятельства утраты удостоверения.
Основанием для выдачи дубликата удостоверения о постановке
на воинский учет является решение районного военного
комиссара.
38. Инвалидам 1 группы при постановке на воинский учет на
основании решения комиссии выдается в установленном
порядке военный билет, в котором делаются об этом
соответствующие отметки. Одновременно в их паспортах
производится отметка штампом о том, что эти лица являются
невоеннообязанными.
Гражданам, призванными инвалидами 1 группы, военные
билеты вручаются по месту их жительства. Оформление
военных билетов этим лицам производится начальником 4
отделения районного военного комиссариата. Основанием для
оформления и выдачи военного билета являются выписка из
книги протоколов комиссии по постановке на воинский учет
(призывной комиссии).
Учетные карты призывника на лиц, исключенных с
воинского учета, вместе с полученными на них справками и
характеристиками подшиваются в отдельное дело, которое
хранится течении 10 лет.
380
39.На основании личных дел и учетных карт призывников в
районных военных комиссариатов ежедневно в конце рабочего
дня заполняется учетно-алфавитная книга. В книгу должны
включаться все призывники, прибывшие в этот день для
постановки на воинский учет, независимо от степени годности к
военной службе.
40.По завершении работы по постановке на воинский учет
граждан районные военные комиссариаты обязаны:
провести в апреле — мае тщательную сверку имеющихся в
районном военном комиссариате, учетных данных на граждан,
поставленных на воинский
учет, с учетными данными
жилищно-эксплуатационных организаций, домовладельцев,
джамоатов, отделов кадров предприятий, учреждений,
организаций, учебных заведений и убедится в полном охвате
всех граждан, поставленных на воинский учет.
тщательно сверить наличие заведенных в районном военном
комиссариате личных дел на призывников, поставленных на
воинский учет с данными книги протоколов комиссии, учетноалфавитной книги и сводным списком;
составить отчет об итогах проведенной постановки граждан
на воинский учет. В пояснительной записке к отчету
отражаются результаты медицинского освидетельствования
призывников, прошедших постановку на воинский учет, по
соответствующим статьям Положения о медицинском
освидетельствовании в Вооруженных Силах Республики
Таджикистан и качественные показатели (в процентах), в
сравнении с предыдущим годом, по состоянию здоровья,
образованию и физической подготовке поставленных на
воинский учет граждан, а также обеспеченности врачамиспециалистами и флюорографическими (рентгенологическими)
установками;
в установленные сроки представить отчет о проведенной
постановке на воинский учет граждан областным военным
комиссариатам;
в 10-дневный срок после окончания постановки на воинский
учет
граждан проинформировать хукуматы о результатах
381
проведенной постановки на воинский учет, представить на
утверждение план конкретных мероприятий по подготовке
молодежи к службе в Вооруженных Силах Республики
Таджикистан.
Областные военные комиссариаты на основании отчетов,
полученных от районных военных комиссариатов, составляют
отчеты об итогах, проведенной в области постановки на
воинский учет граждан, которые вместе с пояснительной
запиской представляют в Организационно-мобилизационное
управление Главного штаба Вооруженных Сил Республики
Таджикистан.
Областные военные комиссариаты также разрабатывают
план мероприятий по подготовке граждан к военной службе в
Вооруженных Силах Республики Таджикистан и представляют
его хукумату области на рассмотрение. В плане
предусматривается мероприятия по контролю за работой по
подготовке граждан к военной службе в Вооруженных Силах
Республики Таджикистан.
ГЛАВА 4
ОБЯЗАННОСТИ ГРАЖДАНИНА ПО ВОИНСКОМУ
УЧЕТУ, УЧЕТ ПРИЗЫВНИКОВ
41.Общее
руководство воинским учетом призывников
осуществляется
Главным
штабом
Вооруженных
Сил
Республики Таджикистан. В пределах территорий, областей
городов и районе — соответственно военными комиссариатами.
42.Воинский учет призывников ведется по месту их
постоянного или временного жительства. Основными задачами
воинского учета являются своевременное выявление всех
граждан призывного возраста проживающих на обслуживаемой
военным комиссариатом территории, определение их
численности и качественной характеристики, обеспечение
организационного проведения очередных призывов граждан на
военную службу, осуществление контроля за выполнением
гражданами Республики Таджикистан Закона Республики
382
Таджикистан «О всеобщей воинской обязанности и военной
службе"
Воинский
учет
призывников
подразделяется
на
персональный
и
количественный
Персональный
(качественный)
учет
ведется
в районных военных
комиссариатах, а количественный в областных военных
комиссариатах и Оргмобуправлении Главного штаба по формам,
предусмотренным настоящим Руководством и Табелем срочных
донесений.
43.Первичный учет призывников, проживающих в большой
местности, а также в городах и поселках, где нет военных
комиссариатов, ведется в джамоатах. На предприятиях,
учреждениях, организациях и учебных заведениях учет
призывников ведется по личной карточке (типовая форма Т-2).
44.Система воинского учета призывников увязывается с
действующей в стране паспортной системой.
Районные военные комиссариаты несут ответственность за
правильную организацию и качественное ведение воинского
учета призывников проживающих на обслуживаемой ими
территории, за полноту и повседневную реальность этого учета
в интересах подготовки молодежи к военной службе
Вооруженных Силах Республики Таджикистан и своевременный
призыв ее на военную службу.
Они обязаны:
вести персональный учет призывников строгом соответствии
с требованиями Закона Республики Таджикистан « О всеобщей
воинской обязанности и военной службе» и настоящего
Руководства, своевременно оформлять прием призывников на
воинский учёт и снятие их с учета при убытии к новому месту
жительства.
уточнять и своевременно вносить в личные дела и другие
учетно-воинские документы призывников сведения об
изменении семейного положения состоянии здоровья,
образования, специальности, места работы,
адреса места
жительства и других данных:
383
учитывать призывников, получивших отсрочки от призыва и
освобожденные от призыва на военную службу, и осуществлять
контроль за законностью получения ими отсрочек;
вести систематический контроль за точностью и
своевременностью выполнения требований Закона Республики
Таджикистан " О всеобщей воинской обязанности военной
службе" всеми призывниками, а также руководителями,
другими должностными лицами, ответственными за военноучетную работу;
проводить инструктивно-методические занятия с лицами,
выполняющими военно-учетную работу;
не реже одного раза в год проверять состояние учета
призывников в жилищно-эксплуатационных организациях,
домовладения, джамоатах, на которые возложено ведение
первичного учета призывников регулярно сверять их учетные
данные с данными воинского учета военного комиссариата;
периодически информировать Хукуматы о состоянии
воинского учета призывников.
45.Исходными данными для постановки призывников на
воинский учет в районных военных комиссариатах являются:
списки юношей, подлежащих подготовке на воинский учет:
учетные карты призывников и книги протоколов комиссии по
постановке граждан на воинский учет.
46. В районных военных комиссариатах воинский учет ведется
по учетно-алфавитным книгам и личным делам призывников;
В учетно-алфавитные книги должны быть занесены все
граждане, включенные в списки для постановки на воинский
учет, независимо от степени годности к военной службе, за
исключением лиц, не подлежащим постановке на воинский учет
по другим мотивам.
Учетно-алфавитные книги и наличие личных дел должны
правильно и точно отражать численность призывников и их
движение.
Все записи и отметки в учетно-алфавитных книгах и личных
делах призывников должны иметь ссылки на соответствующие
решения комиссии по постановке на учет призывной комиссии,
384
на номера и даты приказов, директив и других официальных
документов, подтверждающих законность и обоснованность
произведенных записей и отметок. Подчистки и не оговоренные
исправления учетно-алфавитных книгах, и личных делах
призывников не допускаются.
Для оперативного учета наличия призывных ресурсов
районном военном комиссарите ведется журнал учета движения
призывников, состоящих на воинском учете.
Ответственность за достоверность учета призывников,
полноту и качество ведения учетной документации, и ее
сохранность несет начальник 2 отделения районного военного
комиссариата.
47.В районных военных комиссариатах из личных дел
призывников составляются картотеки:
подлежащих призыву на военную службу раздельно в апреле
— мае и октябре — ноябре:
имеющих право на отсрочку и освобождение от призыва.
Это картотека должна составляться, по характеру отсрочек, «по
семенному положению», «по состоянию здоровья», «для
продолжения образование" и т.д.
нуждающихся в лечении:
признанных при постановке на учет негодными к военной
службе;
снятых с воинскою учета призывников в связи с выездом к
новому месту жительства личные дела на которых еще не
запрошены;
привлекавшихся к уголовной ответственности или в
отношении которых возбуждены уголовные дела.
Личные дела в каждой из указанных выше карточек
распределяются по годам рождения призывников, а в них строго
по алфавиту и хранятся в оборудованных шкафах,
обеспечивающих сохранность документов.
Перед началом работы призывной комиссии личные дела
призывников подлежащих призыву, раскладываются по
конкретным командам, в которые они были предварительно
отобраны, или по дням явки. Для облегчения розыска личных
385
дел этих призывников в графе 9 учетно-алфавитной книги
карандашом проставляется номер команды, в которую они
зачислены призывной комиссией.
48. Призывники, прибывшие на постоянное или временное (на
срок свыше трех месяцев) жительство, а в служебные
командировки, на учебу, в отпуск или для лечения — на срок
свыше 6-месяцев, обязаны в недельный срок лично явиться в
районный военный комиссариат для постановки на воинский
учет.
49. Прием на воинский учет призывников, прибывших из
других районов, производится в следующем порядке:
в учетно-алфавитную книгу заносятся данные о призывнике и
на него заполняется два экземпляра алфавитной карточки, один
из которых хранится в отдельной папке до получения личного
дела, а второй не позднее недельного срока направляется
районному военному комиссару по месту прежнего воинского
учета призывника с просьбой о высылке его личного дела.
До получения личных дел призывников они учитываются по
алфавитным карточкам, хранящимся в районном военном
комиссариате, и при составлении отчетов эти лица включается
число призывников, состоящих на воинском учете;
в удостоверении о постановке на учет проставляется штамп
о приеме на воинский учет (снятие с воинского учета)
призывников;
призывники, которые будут проживать в сельской
местности, а также в городах и поселках, где нет военных
комиссариатов, направляются в джамоаты на которые
возложено ведение первичного учета военнообязанных и
призывников для принятия их на первичный учет;
при поступлении на призывника его личного дела в графе
учетно-алфавитной книги и в учетной карте призывника об этом
делается соответствующая отметка. Полученное личное дело
после тщательной проверки помещается в соответствуюЩУЮ
картотеку. Алфавитная карточка уничтожается.
Прием на воинский учет граждан призывного возраста,
прибывших из мест отбытия наказания, производится на
386
основании письменного заявления, подаваемого на ими на имя
районного военного комиссара, с приложением копии справки
об освобождении из мест отбытия наказания, заверенной
подписью районного военного комиссара.
Если лица, освобожденные из мест отбытия наказания,
ранее состояли на воинском учете в том же районном военном
комиссариате, в который они прибыли после отбытия наказания,
то их личное дело восстанавливается и в них вносятся
соответствующие записи о приеме на воинский учет в порядке,
определенном в настоящем Руководстве. На граждан
призывного возраста, прибывших из мест отбытия, наказания и
состоявших ранее на воинском учете в других районных
военных комиссариатах запрашиваются из этих районных
военных комиссариатов их личные дела. На лиц, не состоявших
до осуждения на воинском учете, личные дела и другие
документы оформляются в установленном порядке.
50. Призывники снимаются с воинского учета в районных
военных комиссариатах в случае их выезда в другую местность
на постоянное или временное (на срок свыше 3 месяцев)
жительство, а в служебные командировки, на учебу, в отпуск
или для леченая — на срок свыше 6 месяцев или в связи с
изменением места жительства внутри города с переездом на
территорию другого административного района.
51. Для снятия с воинского учета призывник обязан лично
явиться в районный военный комиссариат и подать письменное
заявление с указанием причины снятия с воинского учета и
точного адреса нового места жительства.
Разрешение на снятие призывников с воинского учета дается
только районным военным комиссаром или лицом, его
заменяющим. На письменных заявлениях обязательно
указывается, по какой причине и на основании каких
документов выдано разрешение о снятии призывника с
воинского учета.
С воинского учета призывников снимаются также лица, рот
званные на военную службу и зачисленные в военнообразовательные учреждения профессионального образования;
387
Зачисленные по решению призывных комиссии на учет
военнообязанных, а также признанные призывными комиссиями
негодными к военной службе;
получившие воинские звания офицеров запаса после
прохождения
военной подготовки в государственных
образовательных учреждениях профессионального высшего
образования и сдачи установленных экзаменов;
осужденные и направленные к месту отбытия наказания.
52.Снятие с воинского учета призывников в районном военном
комиссариате производится, в следующем порядке:
из соответствующей картотеки изымается личное дело
призывника и в учетной карте призывника делается отметка о
снятии с воинского учета с указанием даты и адреса места
убытия. В графе 5 учетно-алфавитной книги указывается дата
снятия призывника с воинского учета, в какой район и город или
населенный пункт убывает призывник. Личное дело призывника
перекладывается в картотеку снятых с воинского учета
призывников;
в удостоверении о постановке, на воинский учет
производится отметка о снятии призывника с воинского учета, и
оно возвращается владельцу. Призывнику разъясняется, что по
прибытии к новому место жительства он обязан в недельный
срок явиться в районный военный комиссариат для постановки
на воинский учет;
по получении запроса от районного военного комиссариата
по новому месту жительства призывника, его личное дело
вместе с медицинской картой амбулаторного больного и
вкладным листом, на подростка к ней не позднее недельного
срока высылается в соответствующий районный военный
комиссариат. В графе 5 учетно-алфавитной книги делаются
отметки о высылке личного дела призывника с указанием даты,
исходящего номера и в какой районный военный комиссариат
оно направленно. Письменное заявление призывника о снятии с
воинского учета и запрос районного военного комиссариата о
высылке его личного дела по новому месту жительства
388
подшивается в соответствующее дело районного военного
комиссариата
если в течение месячного срока после снятия призывников с
воинского учета от соответствующих районных военных
комиссариатов не поступят запросы о высылке их личных дел
по новому месту жительства, то районные военные комиссары,
снявшие призывников с воинского учета, обязаны уточнить
причину задержки истребования на них личных дел.
При получении уведомлений
от органов
дознания и
предварительного следствия, а также от судебных органов с
возбуждении в отношении призывников уголовных дел или с
наступлением в законную силу приговоров в отношении
осужденных лиц, их личное дело перекладывается в
соответствующую картотеку. В графе 5 учетно-алфавитной
книги и в учетной карте призывника делается отметка, когда и
каким органом в отношении призывника возбуждено уголовное
дело или когда, каким судом и к какому наказанию он осужден.
Личные дела призывников, отбывающие уголовные наказания,
хранятся в районном военном комиссариате до прибытия этих
наказаний или до достижения ими 27-летнего возраста, после
чего уничтожаются установленном порядке.
53. Перемена призывного участка допускается с 1 января по 1
апреля и с 1 июля до 1 октября, в другое время года перемена
призывного участка может быть допущена только в случае, если
призывник:
переведен администрацией на работу в другую местность;
переехал на новое место жительства в составе семьи, либо
в вязи с получением жилой площади;
принят в образовательное учреждение и выбывает для
продолжения образования или окончил образовательное
учреждение по путевке направляется на работу в другую
местность.
54. При убытии призывников без снятия с воинского учета или
неявки их для постановки на воинский учет по новому месту
жительства, военные комиссариаты обязаны принимать
незамедлительные меры к розыску таких призывников через
389
родителей, органы внутренних дел, учебные заведения и другие
организации исполнение ответов на запросы, связанные с
розыском призывников, военными комиссариатами должно
производится не поздней недельного срока со дня получения
запроса. Вся переписка по розыску призывников подшивается в
их личные дела.
55. Лица, получившие отсрочку от призывав по семейному
положению, для продолжения образования, и иным основаниям,
а также не призванные в Вооруженные Силы Республики
Таджикистан в установленным сроки по другим причинам,
учитываются наравне со всеми призывниками до достижения
ими 27-летного возраста.
56. В соответствии с Законом Республики Таджикистан "О
всеобщей воинский обязанности и военной службе районный
военный комиссар обязан:
за нарушение правил воинского учета, за неявку по вызову в
военный комиссариат без уважительных причин, за
умышленную порчу или небрежное хранение удостоверений о
постановке на учет, повлекшее их утрату, за несвоевременное
сообщение в учетный орган сведений об изменении адреса
места жительства, образования, места работы и должности
подвергать призывников предупреждению или штрафу согласно
действующего законодательства. За неявку по вывозу к военный
комиссариат без уважительных причин для постановки на учет
подвергать граждан административному взысканию в виде
предупреждения;
57. В соответствии с Законом Республики Таджикистан "О
всеобщей воинской обязанности и военной службе" и
Положением о воинском учете военнообязанных и призывников
на джамоаты и администрацию предприятий по обеспечению
воинского учета призывников возложены следующие
обязанности:
а) джамоаты обязаны:
учитывать призывников, прибывших на территорию
джамоата на постоянное или временное (на срок свыше 3
месяцев) жительство, а в служебные командировки, на учебу, в
390
отпуск или для лечения — на срок свыше 6 месяцев, и
исключать их из списков при убытии по указанным и другим
основаниям;
выявлять граждан, не поставленных на учет, и направлять
их в районные военные комиссариаты;
оповещать по требованию районного военного комиссариата
призывников об их вызове в районный военный комиссариат и
подольствие своевременной явке по этому вызову в указанные
им пункты и сроки;
не реже 1 раз в год сверять список призывников, состоящих на
учете в джамоате, с личными карточками на призывников
работающих на предприятиях, расположенных на территории
джамоата;
осуществлять контроль за посещением призывниками
образовательных учреждений среднего общего образования
учебных организаций ОСО Республики Таджикистан, лечебнопрофилактических учреждений, к которым они прикреплены
для обучения или лечения к лицам, уклоняющимся об обучения
или лечения, принимать через руководителей предприятий, а
также по месту их работы (учебы) необходимые меры
воздействия и сообщить об этом районному военному
комиссару:
вносить в списки призывников, состоящих на воинском
учете в джамоате, изменения, касающиеся, образования, места
работы, должности, семейного положения и адресов места
жительства призывников и обо всех изменениях ежемесячно
сообщать районному военному комиссариату;
сверять не реже 1 раза в год списки призывников, состоящих
на воинском учете, с домовыми книгами (карточками прописки)
а также с фактическим наличием призывников путем
подворного обхода. Сверку списков призывников, состоящих, на
воинском учете с учетными данными районного военного
комиссариата производит после первоначальной постановки на
воинский учет и перед призывом их на военную службу, а также
в другие сроки по указанию районного военного комиссариата;
391
составлять и ежегодно представлять в районный военный
комиссариат в указанные им сроки списки юношей, подлежащие
подготовке к военной службе, и списки юношей, подлежащих
постановки на учет;
учитывать призывников, заявивших об изменении состояние
здоровья, и 1 раз в месяц сообщать об этом в районный военный
комиссариат;
б) администрация предприятии и образовательных учреждении
в процессе выполнения мероприятий по вопросам воинского
учета призывников обязаны:
при приеме призывников на работу (учебу) проверять у них
наличие удостоверений о постановке на учет и устанавливать,
состоят ли они на, воинском учете по месту жительства.
Призывники, не состоящие на воинском учете, принимаются на
"работу(учебу) только после постановки их на воинский учет в
районных военных комиссариатах по месту жительства;
обеспечить полноту и качество воинского учета всех
призывников предприятия по установленным правилам и
формам;
систематически сличать личные карточки рабочих, служащих
и учащихся, являющихся призывниками, с записями в
удостоверениях о постановке на учет и представлять эти
карточки не реже 1 раза в год в районный военный комиссариат
для сверки с учетными данными военных комиссариатов;
осуществлять
систематический
учет
изменений
у
призывников семейного положения, адреса места жительства,
служебного положения, общеобразовательной и технической
подготовки, в 5-дневный срок вносить эти изменения в их
личные карточки и сообщать о них в соответствующие
районные военные комиссариаты в определяемые ими сроки;
представлять ежегодно к 15 сентября в соответствующие
районные военные комиссариаты списки юношей, подлежащих
подготовке к военной службе, и к 1 декабря списки юношей,
подлежащих постановки на учет;
осуществлять систематический контроль за прохождением
подготовки к военной службе, всеми юношами, допризывного и
392
призывного
возрастов
работающими
на
предприятии
(посещение,
учебных
организаций
ОСО
Республики
Таджикистан и лечебно-профилактических учреждений) и
принимать меры к обеспечению полной посещаемости и
качественного проведения этой подготовки;
оповещать по требованию военных комиссариатов
призывников о их вызове в военные комиссариаты и
содействовать своевременной явке по этому вызову;
в 7-дневный срок сообщать в районный военный комиссариат
о всех призывниках, вновь принятых на работу (учебу) или
уволенных с работы (отчисленных из образовательного
учреждения).
58.Областные
военные
комиссары
осуществляют
непосредственное руководство всей работой по воинскому
учету
призывников
в
учетных
органах,
жилищноэксплуатационных
организациях,
домовладениях,
на
предприятиях, в учреждениях, организациях и образовательных
учреждениях,
независимо
от
их
ведомственной
принадлежности, несут ответственность за состояние и
повседневную реальность учета призывников, проживающих на
обслуживаемой военными комиссариатами территории.
На областные военные комиссариаты возлагается:
обобщение и анализ учетных данных о количественном и
качественном составе призывников, проживающих, в каждом
административном районе и в области в целом:
осуществление контроля за состоянием воинского учета
призывников и соблюдением ими правил воинского учета;
анализ состояние военно-учетной работы в подчиненных
районных военных комиссариатах, обобщение передового опыта
работы лучших военных комиссариатов и распространение его:
организация и осуществление подготовки работников
учетных органов, занятых воинским учетом призывников.
59.Оргмобуправление Главного штаба ведет количественной
учет призывников по формам Табеля срочных донесении по
каждому областному военному комиссариату в отдельности в
целом за Республику Таджикистан.
393
На Оргмобуправление возлагается:
обеспечение реальности воинского учета призывников в
учетных органах, находящихся на территории республики;
обобщение и анализ отчетных данных о призывниках,
проживающих на территории соответствующих областей и за
республику в целом;
руководство и контроль за состоянием воинского учета
призывников в учетных органах и на предприятиях;
анализ состояния военно-учетной работы в военных
комиссариатах республики, обобщение передового опыта
работы лучших военных комиссариатов и распространение его;
организация подготовки работников военных комиссариатов,
ведающих воинском учетом призывников.
ГЛАВА 5
ИЗУЧЕНИЕ ГРАЖДАН, ПОДЛЕЖАЩИХ ПРИЗЫВУ НА ВОЕННУЮ
СЛУЖБУ, И ПРОВЕДЕНИЕ ИХ ОТБОРА ДЛЯ
ВООРУЖЕННЫХ СИЛ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
60.Всестороннее и глубокое изучения граждан, подлежащих
призыву на военную службу, является важнейшей задачей
военных комиссариатов по обеспечению качественного
комплектования Вооруженных Сил Республики Таджикистан
молодым пополнением. Оно проводятся с целью обеспечения
призывных комиссий полными и объективными данными о
призывниках для принятия по ним этими комиссиями
правильного решения о предназначении по видам Вооруженных
Сил Республики Таджикистан.
Изучение призывников осуществляется на основе
планомерного накопления в военных комиссариатах сведений
об
их
политических,
деловых,
моральных
и
психофизиологических
качествах,
состоянию
здоровья,
физического развития, общеобразовательной и специальной
подготовки и семейного положения.
В ходе этой работы проводится социально-психологическое
и учение и психофизиологическое обследование призывников в
порядке определенном Руководством по профессионально394
психологическому отбору молодежи и военнослужащих и их
рациональному распределению по специальностям при
прохождении военной службы в Вооруженных Силах
Республики Таджикистан.
61.Изучение граждан, подлежащих призыву на военную
службу, должно начинаться с постановки на учет и вестись
вплоть до отправки в войска. Это работа проводится под
личным руководством военного комиссара. Изучение
призывников должно проводиться без раскрытия их
предназначения.
Изучение призывников должны вести офицеры военных
комиссариатов с широким привлечением для этой цели военных
руководителей образовательных учреждений среднего общего
образования и образовательных учреждений начального и
среднего профессионального образования.
В целях обеспечения систематической и планомерной работы
по изучению призывных контингентов в районных военных
комиссариатах ежегодно разрабатываются планы изучения
призывников в которых отражаются: какому должностному
лицу, каких персонально призывников изучить, методы и сроки
изучения.
Изучения призывников проводится:
путем индивидуальных бесед с самим призывником, его
родителями или лицами, на воспитание которых он находится, а
также с представителями
администрации
предприятия
(образовательного упреждения), в котором работает (учится)
призывник;
в ходе анализа документов, полученных на призывников,
районным военным комиссариатом, от органов внутренних дел
судебных и следственных органов, лечебно-профилактических
учреждений, жилищно-эксплуатационных организаций и
предприятий.
В процессе изучения призывников в обязательном порядке
должны быть выявлены лица, привлекавшиеся к уголовной или
административной
ответственности,
находящиеся
под
следствием и судом, состоящие на учете в органах внутренних
395
дел, психиатрических, туберкулезных, кожно-венерологических,
наркологических
диспансерах
и
других
лечебнопрофилактических учреждениях.
Результаты изучения, отражаются в листе изучения, и в
карте профессионально-психологического отбора, заводимых на
каждого призывника
По итогам проводимого изучения должен быть объективно
оценен каждый призывник.
У призывников, имеющих тяжелое семейное положение, оно
должно быть до начала призыва обследовано, комиссиями
назначенными
районными
военными
комиссарами
и
состоящими
из
представителей
районного
военного
комиссариата, джамоата, организации, предприятия, учебного
заведения.
По результатам обследования указанная комиссия,
составляет акт обследования семейного положения.
62.В ходе изучения призывников проводится их отбор для
комплектования режимных и специальных частей..
63.До начала призыва районные военные комиссариаты
обязаны иметь полные объективные данные о наличии и
состоянии призывных ресурсов с тем, чтобы исключить призыв
на военную службу лиц, имеющих право на отсрочку от
призыва, негодных к военной службе по состоянию здоровья, а
также не допустить направления в войска, в режимные и
специальные части призывников, не отвечающих требованиям
службы в этих войсках.
Материалы изучения призывников и свои заключения
районные военные комиссары докладывают призывным
комиссиям, которые принимают решения о направлении
призывников для прохождения военной службы в соответствии
с результатами изучения.
ГЛАВА 6
ПРИЗЫВ ГРАЖДАН НА ВОЕННУЮ СЛУЖБУ
Организация призыва
396
64. На военную службу призывается граждане мужского пола,
которым ко дню призыва исполняется 18 лет.
В первую очередь призыву подлежат граждане старших
призывных возрастов, у которых истекли отсрочки от призыва
или не призванные по различным причинам в Вооруженные
Силы и другие войска и воинские формирования в
установленные сроки.
Призыву на военную службу не подлежат лица, отбывающие
уголовное наказание, а также лица, в отношении которых
ведется дознание либо следствие или уголовное дело
рассматривается судом.
65.Призыв граждан на военную службу осуществляется два
раза в год с 1 апреля по 31 мая и с 1 октября по 30 ноября на
основании указов Президента Республики Таджикистан которые
публикуются в средствах массовой информации не позднее, чем
за один месяц до начала призыва.
Количество граждан, подлежащих призыву, устанавливается
Указом Президента Республики Таджикистан. Распределение их
по видам Вооруженных Сил и родам войск Республики
Таджикистан, другим министерствам и ведомствам, а также
порядок проведения призыва граждан на военную службу
определяется приказом Министра обороны Республики
Таджикистан.
66. В соответствии с приказом Министра обороны Республики
Таджикистан о проведения призыва граждан на военную службу
Оргмобуправление разрабатывает план проведения призыва
граждан на военную службу отдельно на призыв в апреле-мае и
октябре-ноябре.
В плане проведения призыва должно быть отражено:
наличие и качественная характеристика призывных
ресурсов состоящих на воинском учете в областных военных
комиссариатах;
распределение наряда на призыв по областным военным
комиссариатам с учетом обеспечения накопления в
соответствующих областях военно-обученных резервов,
397
необходимых для комплектования войск по мобилизационному
плану;
сроки создания областных призывных комиссий к время их
работы;
сроки и порядок проведения в областях инструкторскометодических сборов с офицерским составом районных военных
комиссариатов, врачами-специалистами и другими лицами,
привлекаемыми к работе по проведению призыва граждан на
военную службу;
порядок привлечения врачей-специалистов для оказания
помощи и осуществления контроля за медицинским
освидетельствованием граждан в период их призыва на военную
службу.
мероприятия по материальному и финансовому обеспечении
призыва;
организация контроля и помощи военным комиссариатам
работе по проведению призыва;
порядок и сроки проведения инструктажа личного состава,
назначаемого для приема и сопровождения молодого
пополнением к месту назначения;
организация контроля за осуществлением перевозок лиц,
призванных на военную службу и обеспечения воинской
дисциплины к общественного порядка па железнодорожных
станциях, аэропортах и автовокзалах.
План проведения призыва граждан на военную службу,
утверждается Начальником Главного штаба Вооруженных Сил
Республики Таджикистан. Приказ Министра обороны
Республики Таджикистан и выписка из плана доводятся до
областных военных комиссариатов.
67. На основании директивы Начальника Главного штаба и
выписки из плана проведения призыва граждан на военную
службу властные военные комиссариаты разрабатывают план
проведения призыва в области отдельно на призыв в апреле-мае
и октябре-ноябре и указания районным военным комиссариатам
о порядке проведения этой работы.
В плане проведения призыва указываются:
398
а)наличие и качественная характеристика призывных
ресурсов, состоящих на воинском учете в районных военных
комиссариатах области;
б)расчет наряда на призыв по районным военным
комиссариатам с учетом обеспечения накопления в
соответствующих
районах
военно-обученных
резервов,
необходимых для комплектования войск по мобилизационному
плану;
в) сроки создания и работы областной и районных призывных
комиссий, а также порядок их подготовки;
г) мероприятия, по проведению культурно-массовой работы
на призывных участках и областном сборном пункте в период
призыва граждан на военную службу и отправки в войска;
д) перечень лечебно-профилактических учреждений, где
будет проводиться стационарное и амбулаторное обследование
призывников;
е) сроки и порядок медицинского обследования, в том числе и
рентгенологического, призывников тех районов, в которых нет
соответствующих
врачей-специалистов
и
необходимого
оборудования.
Организациях контроля за ходом призыва граждан на
военную службу и оказания помощи районным военным
комиссариатам в этой работе.
Указания областного военного комиссариата о проведении
очередного призыва граждан на военную службу и выписка из
плана призыва по области высылаются (вручаются) районным
военным комиссариатам.
68. Районные военные комиссариаты с получением указаний
от областного военного комиссариата и выписки из плана
проведения очередного призыва граждан на военную службу
разрабатывают план проведения призыва в районном военном
комиссариате, в котором указывается:
наличие призывных ресурсов и их качественная
характеристика, расчет распределения призывников по видам
Вооруженных Сил родам войск и другим войскам и воинским
формированиям;
399
сроки подбора кандидатов в состав районной военной
призывной комиссии и представление их на утверждение
председателю - Хукумата;
порядок и сроки проведения инструкторско-методических
занятий с личным составом, привлекаемым для работы на
призывном пункте;
перечень
лечебно-профилактических
учреждении,
выделенных для лечения и медицинского обследование
призывников;
график работы призывной комиссии, исходя из расчета
вызова на призывную комиссию в течения рабочего дня не
более 50 призывников;
порядок работы врачей-специалистов, привлекаемым из
областных
лечебно-профилактических
учреждений
для
медицинского освидетельствования призывников;
порядок направления призывников на медицинское
обследование в другие районы, если в этом будет
необходимость;
мероприятия по проведению культурно-массовой работы с
призывниками в период их призыва и отправки в войска;
порядок подготовки и оборудования помещений для работы
призывной комиссии. Кроме того, районные военные
комиссариаты перед началом
работы призывных комиссии обязаны:
составить на призывников именные списки явки их на
призыв по дням, сообразуясь с графиком работы призывной
комиссии, установленными сроками отправки призванных на
областной сборный пункт;
подобрать необходимый технический и обслуживающий
персонал для работы на призывных участках;
получить от лечебно-профилактических учреждений
медицинские карты амбулаторного больного с вкладными
листами на подростка к ним, выписки из истории болезни,
данные медицинского обследования и диспансерного
наблюдения,
характеризующие
состояние
здоровья
призывников, а также именные списки лиц, состоящих на
400
диспансерном
учете
по
поводу
нервно-психических
заболевании, туберкулеза, кожно-венерических, инфекционных
заболеваний, трахомы, хронических заболеваний внутренних
органов, костей, мышц, суставов и др.
69.По всем основным мероприятиям, связанным с
организацией и проведением очередных призывов граждан на
военную службу и материальном обеспечении, областные и
районные военные комиссары докладывают соответственно
председателям - хукуматов для принятия соответствующих
решений.
70. На председателей Хукуматов областей, районов и городов
в соответствии с действующим законодательством возлагаются:
на весь период призыва граждан на военную службу и их
отправки в войска обеспечение военных комиссариатов
оборудованными
призывными
(сборными)
пунктами,
специально приспособленными для этой работы, выделение
необходимого количества врачей-специалистов, технических
работников лиц обслуживающего персонала и транспорта;
принятие мер к обеспечению организованной явки граждан
в военные комиссариаты для призыва на военную службу и
отправки их в войска;
организация торжественных проводов призванных на
военную Службу;
71.В целях организованного и качественного проведения
мероприятии по призыву граждан на военную службу,
повышение специальной, подготовки офицеров военных
комиссариатов, врачей-специалистов, технических работников и
лиц обслуживающего персонала, привлекаемых для работы на
призывных пунктах перед началом призыва проводится:
при областных военных комиссариатах 1-2 дневные
инструктивно-методические
сборы
районных
военных
комиссаров, начальников 2 отделений районных военных
комиссариатов и врачей-специалистов, привлекаемых для
медицинского освидетельствования призывников. Программа и
сроки
проведение
сборов
утверждается
начальником
Оргмобуправления Главного штаба;
401
при районных военных комиссариатах — однодневные
инструктивно-методические сборы с членами призывных
комиссии, врачами-специалистами, техническими работниками
и лицами обслуживающего персонала, привлекаемыми для
работы на призывных пунктах. План проведения занятий
утверждается областным военным комиссаром.
На инструктивно-методических сборах проводится анализ
недостатков, допущенных при проведении предыдущих
призывов, и определяется мероприятия по повышению качества
работы призывных комиссии, изучаются требования Закона
Республики Таджикистан "О всеобщей воинской обязанности и
военной службе" приказы Министра обороны Республики
Таджикистан и директивы Начальника Главного штаба,
определяющие порядок призыва граждан на военную службу,
Положение
о
медицинском
освидетельствовании
в
Вооруженных Силах Республики Таджикистан, Руководство по
профессионально-психологическому отбору молодежи и
военнослужащих.
Функциональные
обязанности
членов
призывных комиссий и лиц, привлекаемых для работы по
обеспечению призыва.
72. Районные военные комиссариаты перед призывом граждан
на военную службу обязаны проводить занятия с
руководителями жилищно-эксплуатационных организаций,
председателями джамоатов, начальниками отделов кадров
предприятий, а также лицами, ведающими учетом призывников,
о порядке оповещения призывников, явки их на призывные
участки и отправки войска граждан призванных на военную
службу.
ОПОВЕЩЕНИЕ ГРАЖДАН О ПРИЗЫВЕ НА ВОЕННУЮ
СЛУЖБУ И ИХ ЯВКЕ НА ПРИЗЫВНЫЕ УЧАСТКИ
73. Оповещение граждан о призыве на военную службу и их
явке на призывные участки проводится приказами районных
военных комиссаров и повестками, вручаемыми призывникам
402
через
жилищно-эксплуатационные
организации,
домовладельцев, джамоатов, отделы кадров предприятий.
Повестки призывника должны быть вручены не позднее,
чем за 5 дней до назначенного им срока явки на призывные
участки для прохождения районной призывной комиссии.
На
районную
призывную
комиссию
вызываются
призывники, которым исполнилось 18 лет к назначенному им
дню явки на указанную комиссию.
В апреле-мае на районные призывные комиссии вызывается
только такое количество призывников, которые необходимо для
полного и качественного выполнения полученных нарядов. В
октябре-ноябре на районные призывные комиссии вызываются,
все призывники, состоящие на воинском учете, кроме лиц,
пользующихся отсрочкой от призыва.
74.Приказы районных военных комиссаров о призыве
граждан на военную службу объявляется после опубликования в
печати Указа Президента Республики Таджикистан об
увольнении из рядов Вооруженных Сил Республики
Таджикистан, других воинских формировании военнослужащих
выслуживших установленные сроки военной службе и об
очередном призыве граждан на военную службу.
75.Явка граждан на призывные участки должна проводится в
организованном, порядке, как правило, в сопровождении
представителей
джамоатов,
предприятий,
учреждений,
организаций, и военных руководителей учебных заведений.
76.Призывников прибывших на призывной пункт, а также
сопровождающих их лиц, встречает дежурный по призывному
пункту который разъясняет призывникам правила поведения на
призывном пункте и ведет учет по списку прибывающих
призывников. Начальник 2 отделения районного военного
комиссариата объявляет призывникам порядок прохождения
ими призывной комиссии, разъясняет их обязанности и
проверяет у ИХ наличие соответствующих документов. На
основании представленных документов технические работники,
привлеченные для работы на призывном пункте, вносят
необходимые уточнения в учетной карте призывника.
403
После проверки документов и записей в учетной карте
призывника начальник 2 отделения районного военного
комиссариата уточняет у каждого призывника его семейное
положение, состояние здоровья, образование, специальность, и
выясняет все другие опросы, необходимые для изучения
призывника.
Данные, характеризующие призывника, уточняются также у
представителей
джамоатов,
предприятий,
учреждений,
организаций, и военных руководителей образовательных
учреждений из которых призывники прибыли на призывной
пункт. Результаты беседы заносятся в лист изучения
призывника.
Все исправления в учетной карте призывника и в листе
изучения призывника должны вноситься чернилами и
заверяться, подписью начальника 2 отделения районного
военного комиссариата
77.Районные
военные
комиссары
обязаны
лично
контролировать явку призывников для прохождения призывной
комиссии и в отношении лиц, не явившихся на призывную
комиссию принимать меры к установлению причин их неявки и
розыску.
Призывникам, не явившимся для прохождения призывной
комиссии по уважительным причинам, назначается другой день
явки для ее прохождения, о чем им сообщается повестками.
Обо всех случаях неявки призывников на призывную
комиссию без уважительных причин районные военные
комиссары сообщают, случае необходимости, а органы
внутренних дел для 1 их розыск. Материалы на лиц, умышленно
уклоняющихся от призыва и отправки в воинские части, а также
на должностных лиц, препятствовавших своевременной явки
граждан на призывные участки передаются районными
военными комиссариатами соответствующие
органы для
привлечения их к ответственности согласно действующему
Законодательству.
404
МЕДИЦИНСКОЕ ОСВИДЕТЕЛЬСТВОВАНИЕ
ПРИЗЫВНИКОВ
78.Медицинское
освидетельствование
призывников
проводится в строгом соответствии с Положением о
медицинском освидетельствовании
в Вооруженных Сил
Республики Таджикистан врачами: хирургом, терапевтом,
невропатологом, психиатром, окулистам, отоларингологом и
стоматологом. При необходимости для медицинского
освидетельствования призывников привлекается врачи других
специальностей.
Каждому врачу-специалисту предоставляется полностью
оборудованный, обеспеченный необходимым медицинским
инструментом и медикаментами кабинет (комната).
Перед
началом
медицинского
освидетельствования
призывников
врачи-специалисты
должны
внимательно
ознакомится с медицинскими документами, полученными из
лечебно-профилактических учреждений, и содержащихся в них
сведениями, учитывать при оценки состояния здоровья,
физического развития и определения степени годности
призывников к военной службе.
Руководство работой медицинского персонала на
призывном пункте осуществляется врачом — членом призывной
комиссии, назначаемым из числа наиболее квалифицированных
врачей-специалистов, обладающих необходимыми знаниями и
опытом в области военно-врачебной экспертизы.
79. Годность призывников к военной службе по состоянию
здоровья и физическому развитию, их предназначение в виды
Вооруженных Сил и родам войск Республики Таджикистан
каждым
врачом
специалистом
определяется
методом
индивидуальной оценки. Заключения о годности или негодности
призывников к военной службе, заявленные ими жалобы и
объективные данные, выявленные в процессе медицинского
освидетельствования, а также установленный диагноз заносятся
каждым врачом специалистом в учетную карту призывника и
другие
документы,
предусмотренные
Положение
о
медицинском освидетельствовании в Вооруженных Силах
405
Республики Таджикистан, и заверяется личной подписью врачаспециалиста
с
указанием
даты
медицинского
освидетельствования призывника.
80.После прохождения призывником
медицинского
освидетельствования врач — член призывной комиссии
тщательно проверяет правильность всех записей, внесенных в
учетную карту призывника врачами-специалистами для доклада
на призывной комиссии по каждому призывнику о состояние
его здоровья, физическом развитии, годности к военной службе
и возможности зачисления в тот или иной вид Вооруженных
Сил и род войск, а по лицам, имеющим заболевания — о
необходимости предоставления им отсрочки от призыва по
болезни или направлении на дополнительное обследование или
лечение.
РАБОТА ПРИЗЫВНЫХ КОМИССИЙ
81.Для организации и проведения призыва граждан на
военную службу в каждом районе или городе решением
председателя района или города создается призывная комиссия,
в которую должны входить:
заместитель председателя района или города - председатель
комиссии;
районный или городской военный комиссар-заместитель
председателя комиссии;
секретарь призывной комиссии;
врач,
руководящий
работой
по
медицинскому
освидетельствованию граждан, подлежащих призыву на
военную службу;
представитель районного или городского органа внутренних
дел;
представитель,
районного
или
городского
органа
управления образованием.
В состав призывной комиссии могут входить представители
других предприятий, учреждений, организации.
82. На ройные призывные комиссии возлагается:
406
организация
медицинского
освидетельствования
призывников;
принятие решения о призыве на военную службу и
предназначение призванных по видам Вооруженных Сил
Республики Таджикистан родам войск, другим воинским или
воинским формированиям предоставление отсрочек и
освобождение от призыва в соответствии с Законом Республики
Таджикистан "О всеобщей воинской обязанности и военной
службе";
освобождение от воинской обязанности призывников в
СВЯЗИ с наличием у них заболеваний или физических
недостатков, предусмотренных Положением о медицинском
освидетельствовании
в Вооруженных Силах Республики
Таджикистан;
изучение кандидатов, изъявивших желания поступить в
военно-образовательные
учреждения
профессионального
образования, и принятие решений о направлении их для сдачи
конкурсных вступительных экзаменов или об отказе этим лицам
в направлении их на учебу.
Решения районной призывной комиссии принимается
большинством голосов.
Председатель районной призывней комиссии несет
персональную ответственность за полное и точное соблюдение
законности при принятии решения о призыве граждан на
военную службу, представлении им отсрочек от призыва или о
полном освобождений их от прохождения военной службы. Он
обязан лично руководить работой призывной комиссии,
обеспечивать проведение заседаний при полном составе ее
членов и осуществлять постоянный контроль за своевременным
и правильным оформлением документов, связанных с призывом
граждан на военную службу, предоставлением им отсрочек от
призыва или освобождением от прохождения военной службы.
83.Для руководства районными призывными комиссиями и
контроля за их деятельностью в областях создаются
соответствующие призывные комиссии под председательством
заместителей председателей областей, ГБАО
407
Членами этих комиссий являются:
Заместитель председателя области, ГБАО – председатель
комиссии;
военный комиссар области - заместитель председателя
комиссии;
депутат маджлиса народных депутатов области ГБАО;
секретарь призывной комиссии области
врач, руководящий работой по медицинскому осмотру и
освидетёльствованию граждан, подлежащих призыву на
военную службу;
заместитель начальника управления внутренних дел
области, ГБАО;
представитель
государственного
органа
народного
образования области, ГБАО
В состав призывной комиссии области могут входить и
другие лица
Решением
Правительства
Республики
Таджикистан
создается Республиканская призывная комиссия, в которую
должны входить соответственно:
Заместитель
Премьер-министра
Республики
Таджикистан-председатель комиссии;
Начальник Организационно-мобилизационного управления
Главного штаба Вооруженных Сил Республики Таджикистан заместитель председателя комиссии;
Депутаты Маджлиси намояндагон, Маджлиси Оли
Республики Таджикистан;
секретарь призывной комиссии республики;
заместитель министра внутренних дел Республики
Таджикистан;
заместитель
министра
здравоохранения
Республики
Таджикистан;
представитель
государственного
органа
народного
образования Республики Таджикистан.
В состав призывной комиссии республики могут входить и
другие лица
Призывная комиссия республики и области, ГБАО:
408
а) Организует медицинский осмотр граждан призванных на
военную службу, перед направлением их к месту службы,
контрольное медицинское освидетельствование граждан,
получивших отсрочку ила освобожденных от призыва на
военную службу по состоянию здоровья, а так же граждан
заявивших о несогласии с решением призывных комиссий о
годности к военной службе по состоянию здоровья;
б) Проверяет правильность представление гражданам отсрочек и
освобождения от призыва на военную службу;
в) Контролирует обоснованность направления граждан для
прохождения военной службы в видах Вооруженных Сил, родах
войск, других войск и воинских формированиях
г) Рассматривает жалобы и обращение граждан, призываемых на
военную службу, на действия призывных комиссий;
д) Рассматривает состояние призыва на военную службу и
докладывает свои предложение Правительству Республики
Таджикистан, председателю области;
е) Призывная комиссия области имеет право пересматривать и
отменять решения городских и районных призывных комиссий,
а республиканская призывная комиссия - решения областных,
городских и районных призывных комиссий.
84.Председатель районной призывной комиссии перед
началом проведения призыва обязан проверить готовность к
работе призывного пункта, изучить с членами районной
призывной комиссии действующее законодательстве, приказы и
директивы Министра обороны Республики Таджикистан и
начальника Главного штаба по проведению очередного призыва,
составить план работы и распределить обязанности между
членами комиссии.
Члены районной призывной комиссии накануне дня работы
КОМИССИИ должны по документам личных дел призывников
тщательно изучить призывников, вызываемых на районную
призывную комиссию, ознакомится с требованиями к отбору
призывников в команды, в которые они будут предназначаться.
Присутствие всех членов районной призывной комиссии во
время ее работы являются обязательным.
409
85.Председатель районной призывной комиссии организует
работу призывного пункта.
Призывники,
прошедшие
медицинское
освидетельствование, направляются на районную призывную
комиссию, работа которой организуется и проводится в
следующим порядке:
Врач-член призывной комиссии докладывает результаты
медицинского освидетельствования по каждому призывнику и
свои предложения о целесообразности его предназначения по
состоянию здоровья, физическому развитию и другим данным в
тот или иной вид Вооруженных Сил, род войск
председатель районной призывной комиссии знакомит
членов комиссии с данными, характеризующими призывника;
члены районной призывной комиссии уточняют у
призывника: состав семьи, материальное положение, жилищные
условия, если учится, то где и на каком курсе, место, должность
и стаж работы, по какой специальности прошел подготовку в
учебной организации ОСО, потребуется ли помощь семье, если
он будет призван на военную службу.
Районной призывной комиссией принимается по
призывнику соответствующее решение, которое записывается в
книгу протоколов районной призывной комиссии. Это решение
председателем комиссии объявляется призывнику.
Председатель районной призывной комиссии обязан в
конце рабочего дня подготовить итоги работы комиссии за день
и принимать меры к устранению допущенных в работе ошибок,
объявлять дату и порядок проведения очередного заседания и
напоминать членам комиссии и врачам-специалистам о
необходимости изучения личных дел призывников, вызываемых
на очередное заседание призывной комиссии.
86.В
соответствии
с
результатами
медицинского
освидетельствования призывников и данными их изучения
районные призывные комиссии выносят одно из следующих
решений:
410
-о годности призывника к военной службе и его призыве на
военную службу с направлением в соответствующий вид
Вооруженных Сил, родам войск;
-ограниченно годным к военной службе;
-временно негодным к военной службе;
-негоден к военной службе;
-о предоставлении призывнику отсрочки от призыва на
военную службу с указанием основания;
-об освобождении от призыва на военную службу;
-о зачислении призывников, пользовавшихся отсрочкой от
призыва по семейному положению, на учет военнообязанных в
связи с достижением 27-летнсго возраста;
-о
направлении
призывника
в
военное
образовательное учреждение профессионального образования
для сдачи конкурсных вступительных экзаменов или об отказе в
направлении его на учебу.
Лица, признанные районными призывными комиссиям
негодными к военной службе и зачисленные в связи с этим на
учет военнообязанных до достижения им 27-летнего возраста,
подлежат
обязательному
медицинскому
переосвидетельствованию врачебными комиссиями
при
военных комиссариатах через 5 лет. Лица признанные
врачебными
комиссиями
при
медицинском
переосвидетельствовании годными к военной службе в мирное
время подлежат восстановлению на учет призывников и
призываются военную службу на общих основаниях. В учетноалфавитную книгу указанные лица записываются заново со
ссылкой на номер и даты протокола врачебной комиссии,
вынесшей решение об их годности к военной службе и
восстановления на учет призывников.
87.При принятии решения районной призывной комиссией с
предназначении призывников в соответствующий вид
Вооруженных Сил, род войск за основу берутся полученные
ими образование и техническая подготовка, годность к военной
службе по состоянию здоровья и физическому развитию,
данные профессионально-психологического отбора, морально411
деловые качества, а также учитывается потребность в
накоплении соответствующих специалистов запаса для
комплектования войск по мобилизационному плану.
88.Призывники, имеющие подготовку или опыт работы на
предприятиях
по специальностям: электромехаников,
электротехников, дизелистов, техников по подъемнотранспортному и монтажному оборудованию, сантехников,
геодезистов, техников телефонно-телеграфной связи, мастеров
по ремонту тепловозов, экскаваторщиков, бульдозеристов,
крановщиков, кабельщиков, монтажников линии связи,
направляются в первую очередь на комплектование боевых
режимных и специальных частей;
призывники,
владеющие
специальностями
токарейфрезеровщиков расточников, электро-газосварщиков, слесарей
по ремонту автоматических приборов, слесарей по ремонту
холодильных установок, столяров, плотников моляров в первую
очередь отбираются и направляются на укомплектования
ремонтных подразделений.
89.Лица, призванные на военную службу из числа студентов
высших образовательных заведений, направляются, как
правило, в учебные части для подготовки из их числа
сержантов, старшин и специалистов-солдат по специальностям
родственным их образованию или профилю военного обучения
на военных кафедрах соответствующих высших учебных
заведений.
Призывники из числа студентов государственных
образовательных учреждений профессионального высшего
образования, не отвечающие требованиям подготовки в учебных
частях направляются на укомплектование войск и назначаются
на должности, родственные их образованию и профилю военной
подготовки на военных кафедрах соответствующих высших
учебных заведений.
Призывники, окончившие образовательные учреждения
профессионального образования, а также прошедшие
подготовку по военным специальностям в учебных
организациях ОСО Республики Таджикистан, призываются на
412
военную службу и направляются в виды Вооруженных Сил
Республики Таджикистан и другие войска, воинские
формирования и органы на должности солдат, как правило, по
специальностям, полученным ими в соответствующих учебных
заведениях и организациях.
90.Районные призывные комиссии, принимая решения о
предназначении призывников в войска, должны исходить из
следующего:
в учебные части и школы для подготовки сержантов,
старшин, специалистов-солдат призывники
отбираются
строго
в индивидуальном порядке. Эти призывники должны
обладать высокими моральными и деловыми качествами, иметь
среднее или среднее специальное образование, быть
дисциплинированными, инициативными, требовательными и
физически развитыми. При отборе кандидатов в учебные части
должны учитываться также специальности, полученные ими до
призыва в Вооруженные Силы Республики Таджикистан;
в десантно-штурмовые части должны направляться в
первую очередь спортсмены-парашютисты и призывники
прошедшую парашютную подготовку в учебных организациях
ОСО Республики Таджикистан, а также не проходившие ее, но
годные для службы в воздушных - десантных войсках;
братья-близнецы, если они призываются на военную службу
в одно и тоже время, одной призывной комиссий и имеют
одинаковые показатели по образованию и специальной
подготовке, состоянию здоровья и физическому развитию,
морально-деловым и другим данным, должны направляться, как
правило, для службы вместе в одну воинсковую часть.
ПРЕДОСТАВЛЕНИЕ ОТСРОЧЕК И ОСВОБОЖДЕНИЕ ОТ
ПРИЗЫВА НА ВОЕННУЮ СЛУЖБУ
91.В соответствии с Законом Республики Таджикистан "О
всеобщей воинской обязанности и военной службе отсрочки от
призыва на военную службу предоставляются:
-по семейному положению;
413
-для продолжения образования;
-по состоянию здоровья;
-имеющие, высшее педагогическое образование, а также
имеющие высшее медицинское образование;
-проходящие службу в органах внутренних дел, налоговой
полиции, таможенных
органах, являющиеся прокурорскоследственными работниками или работающие судьями. Кроме
того, отсрочка от призыва на военную службу предоставляется
лицам, работающим по окончании образовательных учреждений
высшего профессионального образования в аппаратах
Маджлиси Милли, Маджлиси Оли Республики Таджикистан и
Исполнительном
аппарате
Президента
Республики
Таджикистан.
Отсрочки от призыва предоставляются только решениями
призывных комиссий
92.Отсрочки от призыва на военную службу по семенному
положению предоставляются гражданам после тщательного и
всестороннего обследования его семейного положения
комиссиями, состоящими из представителей военного
комиссариата, джамоата и организаций, предприятий,
образовательного учреждения. О результатах обследования
семенного положения составляется акт обследования семейного
положения. Акт составляется один раз при предоставлении
призывнику отсрочки от призыва.
Отсрочки от призыва предоставляется призывнику только в
TON: случае, если достоверно будет установлен факт нахождения
на его иждивении лиц, указанных в статье 21 Закона Республики
Таджикистан " О всеобщей воинской обязанности и военной
службе''. Если эти лица проживают в других районах, то
районный военный комиссариат, в котором призывник состоит
на воинском учете, для оформления отсрочки обязан запросить
от районных военных комиссариатов по месту жительства этих
лиц акты обследования их семейного положения. Военные
комиссариаты, получившие запросы, обязаны в 10-дневный срок
выслать акты обследования семейного положения с
подтверждающими документами и своим заключением.
414
Решение об отсрочке от призыва на военную службу по
семейному положению районной призывной комиссией
принимается один раз при первоначальном рассмотрении этого
вопроса.
В последующем ежегодно в сентябре районные военные
комиссариаты проверяют семейное положение призывников,
получивших отсрочку от призыва по семейному положению. О
результатах проверки в учетной карте призывника и в
удостоверении о постановке на воинский учет делаются
соответствующие отметки, заверяемые подписью районного
военного комиссара или начальника 2 отделения районного
военного комиссариата.
Лица, потерявшие право на отсрочку
от призыва по семейному, положению, призываются на военную
службу на общих основаниях.
93.Решение об отсрочке от призыва на военную службу для
продолжения образования принимается один раз при
первоначальной прохождении
призывников
районной
призывной
комиссии
на основании справки выдаваемой
призывнику учебным заведением в последующем
лица,
получившие
отсрочку
от
призыва
для, продолжения
образования ежегодно до 1 октября лично представляют в
районные
военные
комиссариаты
справки,
подтверждающие
продолжение
ими
обучения
в
соответствующих образовательных учреждениях. Указанные
справки подшиваются в личные дела призывников.
Оформления отсрочек от призыва для продолжения
образования
производится
с
обязательным
вызовом
призывников в районные призывные комиссии
94.Районные
военные
комиссариаты
после
каждой
семестровой экзаменационной сессии и после проведения
годовых экзамен он проверяют в учебных заведениях, все ли
лица призывных возрастов законно пользуются отсрочкой от
призыва для продолжения образования.
95.Отсрочка от призыва на военную службу по состоянию
здоровья предоставляется юношам, признанных временно
негодными к военной службе по болезни.
415
Районные
военные
комиссариаты
обязаны
осуществлять
контроль
за
полнотой
прохождения
призывниками, получившими отсрочку от призыва по
состоянию здоровья, назначенного им курса лечения, а также
своевременностью проведения им повторного медицинского
освидетельствования.
96.Решения
районных
призывных
комиссий
о
предоставленных отсрочках от призыва по семейному
положению, для продолжения образования, состоянию здоровья
и другим причинам гражданам, освобожденным от призыва на
военную службу записываются в книги протоколов районных
призывных комиссий и в учетных картах призывников с
указанием, до какого срока предоставлена отсрочка, а также
основание для ее предоставления.
ОФОРМЛЕНИЕ РЕЩЕНИЙ РАЙОННОЙ ПРИЗЫВНОЙ
КОМИССИИ
97.В соответствии с решением районной призывной
комиссии начальник 2 отделения районного военного
комиссариата обязан провести оформление документов на лиц,
прошедших
призыв,
руководствуясь
следующими
требованиями:
на граждан, призванных на военную службу, которым при
призыве был установлен конкретный срок явки в районный
военный комиссариат для отправки на областной сборный
пункт, заполнить повестки, и вручить их этим лицам.
Военные
билеты
и
учетно-послужные
карточки
призывникам, подлежащим отправке в войска, должны быть
выписаны не позднее чем за 2 дня до отправки этих лиц на
областные сборные пункты. Для выписки военных билетов по
решению районных военных комиссариатов привлекаются
опытные технические работники военного комиссариата.
В пункте 8 раздела II военного билета и пункте 14
раздела I учетно-послужной карточки призывников даты
проставляются в день явки этих лиц в районные военные
416
комиссариаты для отправки в воинскую часть. В этот же день
указанные документы подписываются военным комиссаром и
заверяются мастичной гербовой печатью;
на лиц, признанных негодными к военной службе в
мирное время, годными к нестроевой службе в военное время, а
также признанных негодными к военной службе с исключением
с воинского учета, заполняются выписки из книги протоколов
призывной комиссии. Выписки из книги протоколов районной
призывной комиссии и учетные карты указанных призывников
передаются начальнику 4 отделения районного военного
комиссариата для оформления учетно-воинских документов по
запасу. Учетные карты призывников после оформления приема
на воинский учет с отметкой о выдаче военного билета его
серии, номера и даты, возвращаются во 2-отделение районного
военного комиссариата.
Удостоверения о постановке на воинский учет лиц,
призванных на военную службу, а также получивших отсрочку
от призыва по различным основаниям, после внесения в них
соответствующих отметок подлежат возвращению владельцам.
Удостоверение о постановке на воинский учёт лиц, признанных
негодными к военной службе с исключением с воинского учета,
отбираются при выдаче им военных билетов, и уничтожается в
установленном порядке.
Неточности, допущенные при оформления документов на
призывников, личных дел
призывников,
протоколов
районных призывных комиссии исправляются чернилами,
подписываются районным военным комиссаром и заверяются
мастичной гербовой печатью.
98. Начальник 2 отделения районного военного комиссариата
ежедневно в конце работы призывной комиссии докладывает
районному военному комиссару на подпись все заготовленные
документы имея при себе книгу протоколов районной
призывной комиссии и личные дела призывников.
99. Полностью оформленные, проверенные и подписанные
районным военным комиссаром документы, вручаются
призывникам при этом объявляется:
417
лицам, призванным на военную службу: время явки в
районный военный комиссариат для отправки на областной
сборный пункт; в какой одежде и обуви они должны прибыть,
какие предметы и документы обязаны иметь с собой при явке.
Лицам, получившим отсрочку от призыва по семейному
положению, разъясняется, что они обязаны немедленно ставить
в известность районный военный комиссариат о происшедших
изменения в их семейном положении.
Лицам, получившим отсрочку от призыва по состоянию
здоровья, разъясняется о необходимости своевременного
прибытия в соответствующие лечебно-профилактические
учреждения для лечения и о необходимости регулярного
посещения их до завершения курса лечения.
Лицам, зачисленным в запас, идя признанным негодными
к военной службе с исключением с воинского учета, сообщается
о времени выдачи им военных билетов, и конкретных сроках
прибытия в районный военный комиссариат за их получением.
Лицам, которым было назначено дополнительное
медицинское обследование, сообщаются сроки их явки в
соответствующие лечебно-профилактические учреждения и
когда они должны прибыть на районную призывную комиссию
после проведенного медицинского обследования.
100. Ответственность за точнее ведение и сохранность
учетно-алфавитных книг, личных
дел призывников, книг
протоколов комиссии по постановке на воинский учет,
призывной комиссии и других документов, заведенных на
призывников, несет лично начальник 2 отделения районного
военного комиссариата. Все документы в районных военных
комиссариатах должны храниться на правах документов строгой
отчетности в надежных хранилищах, обеспечивающих их
сохранность. Допуск к указанным документам должен быть
разрешен строго ограниченному кругу лиц и только
непосредственно работающим с этими документами.
101. По завершении каждого очередного призыва граждан на
военную службу районный военный комиссар обязан:
418
создать комиссию под председательством начальника
одного из отделений, кроме начальника 2-отделения по
проверке законности предоставленных отсрочек от призыва по
различным основаниям, проверки правильности ведения и
хранения заведенной на призывников документации, сверки
наличия личных дел призывников с данными учетноалфавитных книг. Результаты проверки оформляются актом,
который утверждается районным военным комиссаром.
102. По окончании работы районных призывных комиссий и
завершении отправок в войска граждан, призванных на военную
службу, областные призывные комиссии обязаны:
-заслушать подробные отчеты председателей районных
призывных комиссий о проделанной ими работе: в июне — по
итогам проведенного призыва в апреле — мае и в декабре — по
итогам призыва, проведенного в октябре — ноябре;
-проверить
законность
вынесенных
районными
призывными комиссиями решений об освобождении граждан
призывных возрастов от призыва на военную службу и о
передаче в запас лиц, достигших 27-летного возраста;
-провести
контрольное
медицинское
освидетельствование призывников, признанных районными
призывными комиссиями негодными к военной службе в
мирное время и негодными военной службе с исключением с
воинского учета, а также получивших отсрочку от призыва по
состоянию здоровья;
-провести
выборочную
проверку
правильности
предоставления гражданам отсрочек от призыва на военную
службу, предусмотренных Законом Республики Таджикистан "
О всеобщей воинской обязанности и военной службе".
ВОСПИТАТЕЛЬНАЯ РАБОТА НА ПРИЗЫВНЫХ И
СБОРНЫХ ПУНКТАХ
103. Воспитательная работа на призывных и сборных пунктах
должна проводиться военными комиссариатами в тесном
419
контакте с хукуматами и другими
общественными
организациями.
На всех призывных пунктах по указанию областного
военного комиссариата районными военными комиссариатами
создаются агитпункты, начальниками которых назначаются
преимущественно лица из числа офицерского состава запаса.
104. В агитпунктах для призывников проводятся лекции,
доклады и беседы о, международном положении Республики
Таджикистан, успехах в развитии промышленности, сельского
хозяйства, науки и культуры, о Вооруженных Силах Республики
Таджикистан и их боевых традициях, о военной присяге, об
основных положениях общевоинских уставов, порядке
прохождения воинской службы, обязанностях воинов, о
законодательстве, о льготах для призванных на военную службу
и их семей.
Для организации и проведения воспитательной работы с
призывниками
широко
привлекаются
представители
общественных
организаций,
личный
состав
военных
комиссариатов, правоохранительных органов, а также
офицерский состав, находящийся в запасе и в отставке.
ГЛАВА 7
ОТПРАВКА ПРИЗВАННЫХ ВОЙСКА
Отправка призванных на областной сборный пункт
105.Областные
военные
комиссариаты,
получив
из
Оргмобуправления выписку из плана отправки молодого
пополнения, дают указания районным военным комиссариатам
о порядке к сроках направления призывников на областные
сборные пункты, последующей отправки их в воинские части.
106.Отправка призванных в войска производится только в
областных сборных пунктов. На областные сборные пункты эти
лица доставляются районными военными комиссариатами
организованно в сроки, определяемые областным военным
комиссариатом.
420
107. Явка призванных в районные военные комиссариаты для
отправки в войска назначается с расчетом их прибытия на
областные сборные пункты не позднее, чем за сутки до отправки
воинских эшелонов (команд).
108. Перед отправкой на областные сборные пункты лиц,
призванных на военную службу, районные военные
комиссариаты обязаны:
составить в 3 экземплярах именной список на воинскую
команду, направляемую на областной сборный пункт;
обеспечить лиц, призванных на военную службу,
воинскими перевозочными документами на путь следования до
областного сборного пункта, а при необходимости и
продовольственно-путевыми деньгами:
подготовить для отправки на областной сборный пункт
личные дела на всех граждан, подлежащих отправке в войска,
для ознакомления с ними лиц, прибывших для приема и
сопровождения молодого пополнения и соответствующих
должностных лиц областного сборного пункта. По миновании
надобности личные дела призывников возвращаются с
областного сборного пункта в районные военные комиссариаты;
в день отправки:
проверить, все ли граждане, подлежащие отправке на
областной сборный пункт, явились в районный военный
комиссариат и имеют ли они с собой паспорта,
соответствующие удостоверения о военной специальности,
полученной в учебных организациях QCO Республики
Таджикистан, а водители транспортных средств – водительские
удостоверения.
109. Граждане, призванные сборный пункт доставляются
организованно. Для их доставки назначаются сопровождающие
из числа работников районного
военного комиссариата.
Сопровождающим выдаются З экземпляра именного списка и
личные дела, учетно-послужные карточки, вкладные листы на
подростка к медицинских картам амбулаторного больного.
Экземпляры № 1 и 2 именного списка передаются
начальнику областного сборного пункта, а 3, на котором
421
начальник областного сборного пункта расписывается в приеме
команды, возвращается в районный военный комиссариат
сопровождающим команды.
Экземпляр № 2 списка в день отправки команды с
областного сборного пункта в войска возвращается в районный
военный комиссариат с отметками против каждой фамилии
призванных когда (число, месяц и год) и каким воинским
эшелонам (командой) отправлен в войска или по какой причине
возвращен в районный военный комиссариат. Этот экземпляр
списка подписывается начальником областного сборного пункта
и заверяется мастичной гербовой печатью.
В районном военном комиссариате полученный с
областного сборного пункта экземпляр № 2 списка учитывается
по входящему журналу. На основании этого списка в
соответствующей графе учетно-алфавитной книги против
фамилии каждого отправленного в войска призывника делается
отметка: "отправлен "_" мая 20__года, воинским эшелонам
(командой) №____
после чего этот список подшивается и хранится в делах
районного военного комиссариата в течения 5 лет вместе с 3
экземпляром.
Экземпляр № 1 списка с отметками, когда и каким
воинским эшелоном (командой) отправлены лица, внесенные в
список, или по каким причинам они возвращены в районный
военный комиссариат, подшивается в дело областного военного
комиссариата и хранится в течении 5 лет. Перевозка лиц,
назначаемых из числа работников районного военного
комиссариата для сопровождения команд до областных сборных
пунктов и обратно, производится на условиях следования в
служебную командировку.
РАБОТА ОБЛАСТНОГО СБОРНОГО ПУНКТА
110. На областных сборных пунктах разрешается иметь резерв
призывников от числа отправляемых в воинском эшелоне
422
(команде) который используется по мере надобности для
пополнения эшелоном (команд), в случае отсева отдельных лиц
из числа призванных по болезни или другим причинам.
Задерживать на областных сборных пунктах призывников,
состоящих в резерве, более 2-3 дней или возвращать лиц,
годных к военной службе, обратно к районные военные
комиссариаты категорически запрещается.
111. Областной сборный пункт должен иметь:
-помещения
для
размещения
личного
состава,
прибывающего
районных
военных
комиссариатов
и
подлежащего отправке в войска;
-помещения для санитарной обработки (баня, душ)
личного состава;
-помещения для проведения воспитательной работы сред
призванных во время пребывания их на сборном пункте;
-комнаты для медицинского осмотра из расчета по одной
комнат на каждого врача-специалиста;
-помещение (место) для флюорографической установки;
-помещения для отделения формирования воинских
эшелонов (команд);
-помещения
для
размещения
личного
состава,
прибывшего в войск, для приема и сопровождения молодого
пополнения в воинские части;
пункт питания, буфеты;
санитарный пропускник
с дезинфекционными
камерам, изолятор, санитарные узлы;
-места для построения личного состава и проведения с
ними строевых и спортивных занятий.
Кроме
того,
на
сборном
пункте
должны
предусматриваться места для размещения командования
сборного пункта, дежурной службы и других лиц, назначаемых
для поддерживания воинского порядка и дисциплины.
112. Для работы на областном, сборном пункте приказом
Областного военного комиссара создается временный штат
областного сборного пункта в следующем составе:
423
командование: начальник областного сборного пункта,
два заместителя (по воспитательной работе и по хозяйственной
части);
медицинское отделение: начальник отделения — врач
областного военного комиссариата или врач из числа
выделяемых областным отделом здравоохранения: врачи
специалисты: хирурги, терапевты, невропатологи, психиатры,
окулисты, отоларингологи, стоматологи, при необходимости,
врачи других специальностей: по одной медицинской сестре на
каждого врача-специалиста, врач по санитарной обработке,
рентгенотехник, санитарки;
отделение
формирования:
начальник
отделения,
помощники начальника отделения, 1-2 машинистки и
посыльные;
комендантское
отделение:
комендант
сборного
пункта, дежурный офицер, патрульные.
Функциональные
обязанности
должностных
лиц
областного сборного пункта утверждаются областным военным
комиссаром.
113. На областном сборном пункте производятся:
прием призванных, подлежащих отправке в войска, от
представителей районных военных комиссариатов по именным
спискам. В тех случаях, когда в списки вносятся изменения, эти
изменения в каждом экземпляре списка оговариваются и
заверяются мастичной гербовой печатью областного военного
комиссариата. О лицах, не явившихся на областной сборный
пункт, из числа включенных в списки в графе 8 списка во всех
его 3 экземплярах делается отметка начальника областного
сборного пункта;
медицинский
осмотр
(хирургом,
терапевтом,
дерматовенерологом, при необходимости, другим врачамиспециалистами), флюорография органов грудной клетки всех
отправляемых в войска, а также проведение прививок, не
прошедшим эти прививки;
Лица, негодные к военной службе по состоянию
здоровья, больные, призванные в нарушение Закона Республики
424
Таджикистан " О всеобщей воинского обязанности и военной
службе", не отвечающие требованиям службы возвращаются с
областного сборного пункта в районный военный комиссариаты,
направившие их.
Призывники, возвращенные в районные военные
комиссариаты с областного сборного пункта, заносятся в книгу
учета возвращенных призывников. На каждого возвращаемого
призывника председателем областной призывной комиссии на
имя районного военного комиссара направляется письмо, в
котором указывается, по каким причинам возвращается
призывник. Это служебное письмо подшивается в личное дело
призывника. Всех призывников, возвращенных с областного
сборного пункта, районные военные комиссары повторно
вызывают на призывную комиссию для решения вопроса о
призыве этих лиц на военную службу с учетом новых данных,
полученных с областного сборного пункта;
114. Областные военные комиссары на областных сборных
пунктах организуют необходимую воспитательную работу
среди призванных и разъяснительную работу с их родителями,
прибывшими на проводы, в соответствии с разработанными,
планами, а также организуют торжественные проводы личного
состава воинских эшелонов с участием представителей
хукуматов, общественных организаций и родителей призывнике
в.
115.Личный
состав,
назначенный
для
приема
и
сопровождения молодого пополнения, должен прибывать на
областные сборные пункты не позднее, чем за 2 суток до
отправки воинских эшелонов (команд).
Личный состав, прибывающий из войск для приема и
сопровождения молодого пополнения, подчиняется начальнику
областного сборного пункта и обязан совместно с
командованием областного сборного пункта формировать
воинские эшелоны, изучать получаемое молодое пополнение
путем бесед и по личным делам призывников, проводить с ним
строевые занятия, сопровождать личный состав для принятия
пищи, прохождения санобработки и участвовать в других
425
мероприятиях согласно распорядка работы областного сборного
пункта.
116. На областных сборных пунктах призванные
передаются начальнику воинского эшелона, представителям
частей по именному
117. Начальники воинских эшелонов и представители частей
по прибытии к месту назначения сдают личный состав по
именному списку и учетно-послужным карточкам начальникам
пунктов приема молодого пополнения. Одновременно
докладывают соответствующим начальникам о состоянии
воинской дисциплины и обо всех случаях ее нарушения в пути
следования.
ГЛАВА 8
КОМПЛЕКТОВАНИЕ ВООРУЖЕННЫХ СИЛ МОЛОДЫМ
ПОПОЛНЕНИЕМ
118.Комплектование Вооруженных Сил, других войск
воинским формирований и органов молодым пополнением
проводиться на основании заявок штабов видов Вооруженных
Сил,
командиров
воинских
частей
соответствующих
министерств и ведомств, представляемых в Организационномобилизационное управление по форме и в сроки согласно
Табеля срочных донесений
В заявках на молодое пополнение указывается: какое
количество призывников требуется для комплектования войск, с
каким образованием и каких специальностей, полученных в
учебных организациях ОСО Республики Таджикистан, и других
образовательных учреждений.
119.Для приема прибывающего молодого пополнения
приказами
командующим
видами
Вооружённых
Сил
Республики Таджикистан, отдельных соединений и частей
создаются пункты приема молодого пополнения.
Под ППМП отводятся помещения, обеспечивающие
работу по приему и распределению прибывающего молодого
пополнения, его размещение.
426
Для обеспечения встречи, приема и распределения
молодого пополнения по соединениям и воинским частям
приказов
соответствующего
командира
(начальника)
назначаются: начальник ППМП, его заместитель по
воспитательной работе.
Для работы на ППМП назначаются опытные офицеры
штабов и служб, а также командиры подразделений.
Функциональные обязанности личного состава ППМП
определяются командиром.
На личный состав ППМП возлагается:
-встреча и размещение прибывающего молодого
пополнения;
-распределение прибывшего пополнения с учетом
решений районных призывных комиссии и данных,
содержащихся в карте профессионально-психологического
отбора;
-проведение воспитательной работы и культурномассовых мероприятий с личным составом;
-организация материально-бытового и медицинского
обеспечения молодого пополнения;
-подержание уставного порядка и воинской дисциплины
среди молодого пополнения и сопровождающего состава.
Мероприятия по медицинскому обеспечению, проводятся
в
соответствии
с
Положением
о
медицинском
освидетельствовании в Вооруженных Силах Республики
Таджикистан.
120. В первую очередь из числа всего прибывшего молодого
пополнения отбираются лица, направляемые в учебные части
для подготовки сержантов, старшин, а также специалистовсолдат.
Лица,
имеющие
удостоверения
на
управление
транспортными средствами, распределяются с учетом профиля
их подготовки по, маркам и типам машин и практического
стажа вождения транспортного средства.
121.Молодое пополнение, прибывшее в воинскую часть,
размещается в отдельном помещении.
427
С молодым пополнением в этот период проводится
санитарная обработка, его медицинское обследование и
социально-психологическое изучение, производится выдача и
подгонка обмундирования и обуви, с личном составом
проводится занятия.
Под
непосредственном
руководством
командира
воинской
части
проводится
распределение
молодого
пополнения по подразделениям, при этом личный состав
назначается на должности, как правило, согласно имеющимся в
учетно-послужных карточках и в именных списках отметок
военных комиссариатов о подготовке его в период прохождения
военной службы по конкретным специальностям, необходимым
для последующего использования по мобилизационному плану.
122.Лица из числа прибывшего молодого пополнения в
воинскую часть, неправильно призванные по состоянию
здоровья, возвращаются по местам призыва только после их
всестороннего
изучения,
стационарного
обследования,
медицинского освидетельствования центральной военноврачебной комиссией Министерства обороны Республики
Таджикистан.
ГЛАВА 9
УВОЛЬНЕНИЕ В ЗАПАС ВОЕННОСЛУЖАЩИХ
ПРОХОДЯЩИХ ВОЕННУЮ СЛУЖБУ ПО ПРИЗЫВУ
123.Увольнение солдат и сержантов, выслуживших
установленные Законом Республики Таджикистан " О всеобщей
воинского обязанности и военной службе"' сроки службы, в
запас производится командиром воинской части на основании
приказа Министра обороны Республики Таджикистан
124.С получением Приказа Министра обороны Республики
Таджикистан о проведении очередного увольнения штабы видов
Вооруженных Сил, командиры соединений и воинских частей,
начальники
учреждений, предприятий
и
организаций
Министерства
обороны
Республики
Таджикистан
428
разрабатывают планы увольнения военнослужащих в запас в
которых определяется:
количество личного состава, подлежащего увольнению в
запас;
сроки увольнения с учетом обеспечения боевой
готовности воинских частей в период проведения увольнения и
прибытия молодого пополнения на замену военнослужащих,
увольняемых в запас;
мероприятия по обеспечению организационной отправки
военнослужащих, увольняемых в запас;
подбор сопровождающего состава и его подготовку.
125. Увольняемые в запас солдаты, сержанты направляются в
военные комиссариаты по месту жительства до призыва на
военную службу.
Увольняемым разъясняется необходимость строгого
соблюдения воинской дисциплины и порядка в пути следования
и что они по прибытии к месту жительства обязаны в течения 10
дней явиться в районные военные комиссариаты для зачисления
на воинский учет.
126. Отправка военнослужащих, увольняемых в запас, должна
проводится в торжественной обстановке.
На железнодорожных станциях начальниками гарнизонов
и военными комиссариатами совместно с хукуматами и другими
общественными организациями проводятся торжественные
встречи, прибывающих военнослужащих, уволенных в запас.
127.Увольняемым в запас выдаются на руки следующие
документы: военный билет, учетно-послужная карточка,
предписание, вкладной лист на подростка к медицинской карте
амбулаторного больного с краткими эпикризом к нему о
состоянии здоровья и проведенных предохранительных
прививках за время прохождения военной службы, а также
воинские перевозочные документы.
Аттестаты на продовольствие, вещевое имущество и
денежные аттестаты уволенным в запас не выдаются. Об
удовлетворении их продовольствием (продовольственно429
путевыми деньгами), денежным довольствием делаются
соответствующему отметки в предписании.
128.Оформление документов на лиц, увольняемых в запас,
производится в соответствии с требованиями Наставления по
учету яичного состава.
Об увольнении военнослужащих в запас в разделе 2
военного билета указывается номер и дата приказа Министра
обороны Республики Таджикистан об увольнении из
Вооруженных Сил Республики Таджикистан военнослужащих
выслуживших установленные сроки службы, и об очередном
призыве граждан на военную службу.
Начальники штабов воинских частей обязаны не позднее,
чем за 10 дней до увольнения лично проверять у лиц,
увольняемых в запас, наличие документов и правильность их
заполнения.
Перед
увольнением
в
запас
военнослужащим
разъясняются льготы и преимущества, предусмотренные для
них действующим законодательством.
129.Военнослужащие, подлежащие увольнению в запас, но
находящиеся в отпуске по болезни или по семейным
обстоятельства, срок которого истекает за 5 дней до начала
общего увольнения их сверстников, к месту службы не
возвращаются, а увольняются в запас районными военными
комиссарами по месту проведения отпуска, о чем извещаются
командиры воинских частей. В этих случаях командиры
воинских частей обязаны выслать в соответствующие районные
военные комиссариаты необходимые документы для принятия
военнослужащих, уволенных в запас, на воинский учет и их
личные вещи.
130.Военнослужащие, выслужившие установленные сроки
военной службы и находящиеся на излечении в военных
лечебных
учреждениях,
освидетельствуются
военноврачебными комиссиями после окончания лечения или
определившегося исхода заболевания, ранения, контузии,
травмы, увечья. Увольнение этих лиц производится
430
начальниками военных лечебных учреждений, о чем сообщается
командирам соответствующих воинских частей.
131.Военнослужащие, состоящие на военной службе, могут
быть уволены в запас досрочно по состоянию здоровья или по
семейному положению.
132.Досрочное увольнение в запас военнослужащих по
состоянию здоровья производится командирами воинских
частей на основании заключений составленных военноврачебными комиссиями, утвержденных соответствующими
вышестоящими штатными военно-врачебными комиссиями.
133.Досрочные увольнения в запас по семейному положению
подлежат, военнослужащие, у которых в период прохождения
военной службы возникли основания в соответствии со ст. 45
Закона Республики Таджикистан" "О всеобщей воинского
обязанности и военной службе".
При поступлении рапорта военнослужащего или
заявления от его родственников о досрочном увольнении
военнослужащего в запас, по семейному положению командир
воинской части обязан, при необходимости, уточнить
изложенные в рапорте или заявлении мотивы досрочного
увольнения и в 5-дневной срок направить рапорт или заявление
для проверки в районный военный комиссариат по месту
жительства семьи военнослужащего.
Районный военный комиссар по получении материала от
командира воинской части или заявления непосредственно от
родственников о досрочном увольнение военнослужащего
создает комиссию в составе представителей районного военного
комиссариата, джамоата и организации, которая в 10-дневный
строк обязана тщательно проверить семейное положение
военнослужащего и составить акт обследования семейного
положения.
Акт составляется в 2-экзсмплярах и подписывается всеми
лицами, проводившими проверку. Первый экземпляр акта с
заключением
районного
военного
комиссара
и
подтверждающими документами направляется на рассмотрение
431
областного военного комиссара, а 2 экземпляр остается в
районном военном комиссариате.
Областной военный комиссар обязан в течение 3-дней
рассмотреть поступивший материал о досрочном увольнении
военнослужащего в запас, при наличии законных оснований,
направить этот материал со своим заключением о
необходимости досрочного увольнения военнослужащего в
запас по семейному положению Начальнику Оргмобуправления
Главного штаба.
При отсутствии законных оснований о досрочном
увольнения военнослужащего в запас по семейному положению
областной военный комиссар обязан сообщить заявителю
мотивированные причины отказа в досрочном увольнении
военнослужащего в запас, а также поставить об этом в
известность командира воинской части, возбудившего
ходатайство, и районного военного комиссара, проводившего
проверку семейного положения военнослужащего.
На основании полученного разрешения командир
воинской части досрочно увольняет военнослужащего в запас по
семейному положению. Номер и дата приказа командира
воинской, части о досрочном увольнении военнослужащего по
семейному положению указываются в военном билете.
В случае отказа в досрочном увольнении в запас он должен быть
мотивирован и сообщен соответствующим штабом, лицу,
возбудившему об этом ходатайство, и в копии - районному
военному комиссару, проводившему проверку семейного
положения военнослужащего.
ГЛАВА 10
МАТЕРИАЛЬНОЕ ОБЕСПЕЧЕНИЕ ГРАЖДАН,
ПРИЗВАННЫХ НА ВОЕННУЮ СЛУЖБУ, И
ВОЕННОСЛУЖАЩИХ УВОЛЕННЫХ В ЗАПАС
134.Граждане, призванные на военную службу, обязаны
явиться в районные военные комиссариаты для отправки в
воинские части в собственной исправной одежде и обуви.
432
135.Граждане, призванные на военную службу и
военнослужащие, уволенные в запас, обеспечиваются
продовольствием
в
соответствии
с
Положением
о
продовольственном обеспечении на мирное время:
призывникам на путь следования от районных военных
комиссариатов до областных сборных пунктов выплачиваются
продовольственно-путевые деньги, а если они прибывают на
областные сборные пункты или в воинские части в тот же день,
продовольственно-путевые деньги им не выплачиваются.
Во время нахождения призывников на областных
сборных пунктах они обеспечиваются горячей пищей, но
нормам солдатского пайка.
По согласованию с хукуматами на областных сборных
пунктах организуется работа буфетов.
Военнослужащим, уволенным в запас, которые следуют в
одиночном порядке или воинскими командами в пассажирских
поездах, с места отправления на весь путь. следования до места
жительства выдается в воинских частях общеармейский сухой
паек, или продовольственно-путевые деньги по установленным
нормам.
Выплата продовольственно-путевых деньг, или выдача
сухого общеармейского пайка производится, исходя из времени
нахождения в пути следования по действующему расписанию
поездов.
136.Обеспечение денежным довольствием военнослужащих
походящих военную службу по призыву, уволенных в запас,
производится в соответствии с Положением о денежном
довольствие военнослужащих.
Военные строители, уволенные в запас из военностроительных отрядов и частей, денежным довольствием при
увольнении обеспечиваются в порядке, предусмотренном
Положением о военно-строительных частях Министерства
обороны Республики Таджикистан.
137.Военнослужащие, уволенные в запас, обеспечиваются
находящимися в их пользовании предметами вещевого
имущества в соответствии с Положением о вещевом
433
обеспечении Вооруженных Сил Республики Таджикистан на
мирное время.
Перед
увольнением
военнослужащих
в
запас
производится тщательной осмотр обмундирования и обуви,
состоящих в их личном пользовании.
138.Лица, уволенные в запас, перед отправкой из воинских
частей проходят медицинский осмотр.
139.Ответственность за полное и качественное обеспечение
призывников и военнослужащих, уволенных в запас, всем
положенным по нормам довольствием на путь следования
возлагается на начальников гарнизонов, командиров воинских
частей и военных комиссаров.
ГЛАВА 11
ПЕРЕВОЗКА ПРИЗЫВНИКОВ И ВОЕННОСЛУЖАЩИХ
УВОЛЕННЫХ ЗАПАС
140.Перевозка призывников и военнослужащих, уволенных в
запас, производится в соответствии с Уставом внутренней
службы Вооруженных Сил Республики
Таджикистан,
Наставлением
по перевозкам войск железнодорожным,
воздушным и автомобильным транспортом.
141.Отправка военнослужащих,
уволенных в запас,
производится с места дислокаций соединений и войсковых
частей.
Отправка производится автомобильным транспортом и в
пассажирских поездах Таджикской железной дорога.
Начальник службы ВОСО и начальники гарнизонов,
обеспечивают организованную отправку военнослужащих,
уволенных в запас, и доставку их к месту жительства.
142.На каждую воинскую команду, отправляемую
железнодорожным, транспортом, начальнику воинской команды
выдается маршрутный лист воинской команды.
143.Воинские эшелоны на железнодорожных станциях
принимаются на специально выделяемые пути, обеспечивающие
434
безопасность перевозимого личного состава и наиболее удобные
условия для снабжения топливом и водой.
144.Для поддержания воинской дисциплины и порядка среди
личного состава всех прибывающих воинских эшелонов
(команд) на время их стоянки на железнодорожных станциях и
автовокзалах начальниками гарнизонов по заявкам военных
комендантов железнодорожных участков, станций наряжаются
патрули.
145.Военные коменданты железнодорожных участков,
станций и аэропортов в пунктах их дислокации встречают и
провожают все проходящие воинские эшелоны (команды) и
проверяют в них состояние воинской дисциплины и порядка.
При обнаружении нарушений воинской дисциплины и порядка
и принимают меры по их пресечению и делают отметки в
маршрутном листе.
Начальники гарнизонов в случае необходимости могут
заменять должностных лиц воинских эшелонов (команд)
другими военнослужащими из состава воинских эшелонов или
из воинских частей гарнизона.
146.Для сопровождения, воинских эшелонов, следуемых
пассажирскими поездами, личный состав выделяется из числа
наиболее дисциплинированных и требовательных офицеров,
прапорщиков способных поддерживать воинскую дисциплину и
порядок в воинских эшелонах (командах).
Личный состав для приема и сопровождения
призывников назначается из войсковых частей, получающих
молодое пополнение, и для сопровождения военнослужащих,
уволенных в запас - из воинской частей, производящих
увольнение.
147.Всему сопровождающему составу воинских эшелонов
(команд) воинскими частями, из которых они командированы,
выдаются
командировочные
удостоверения,
воинские
перевозочные документы и положенное довольствие на весь
путь следования.
148.При проведении воспитательной работы с призывниками
и военнослужащими, уволенными в запас, им разъясняются
435
правила поведения и личной безопасности в пути следования и
на стоянках воинских эшелонов, необходимость строгого
соблюдения воинской дисциплины и порядка сохранения
военной и государственной тайны, бережного отношения к
вагонному и автомобильному оборудованию.
149.Оформление перевозок лиц, призванных на военную
службу, военнослужащих, уволенных в запас, производится в
порядке, установленном Руководством по оформлению
воинских перевозок в Министерстве обороны Республики
Таджикистан и расчетам за них.
НАЧАЛЬНИК
ОРГАНИЗАЦИОННОМОБИЛЮАЩОННОГО УПРАВЛЕНИЯ ЗАМЕСТИТЕЛЬ
НАЧАЛЬНИКА ГЛАВНОГО ШТАБА ВООРУЖЕННЫХ
СИЛ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
полковник
Э. ЗАЙНАЛОВ
Ссылки
a) http://prizivnik.h1.ru - В сайт о защите прав призывников
включены
основополагающие
нормативные
акты,
регулирующие порядок прохождения воинской службы по
призыву, среди которых особое место занимает закон
436
МУНДАРИЧА
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)
i)
Российской Федерации «О воинской обязанности и военной
службе» - основной нормативный акт, осуществляющий
правовое регулирование в области воинской обязанности и
военной службы.
http://www.soldiersmothers.ru сайт общественной
организации «Солдатские матери Санкт Петербурга»
http://hroorg.mastertest.ru/get_rubric.php?id=3 - нормативные
акты и дела по правам призывников
http://www.hro.org/taxonomy/term/2 - раздел о правах
призывников проекта «За права человека»
http://www.prizyv.net - сайт для адвокатов
http://www.mdsm.ru – сайт Межрегиональной организации
«Солдатские матери»
http://www.ucsmr.ru - сайт Союза Комитетов Солдатских
Матерей России
http://www.soldiers-mothers-rus.ru
–
сайт
«Комитета
солдатских матерей»
http://recepter.livejournal.com/440571.html - Эта инструкция
очень полезна для призывников, а также для участников
уличных акций и других граждан, оказавшихся жертвами
произвола властей.
437
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Конститутсияи Xум[урии Тоxикистон (иrтибос)
…………………………………………………………
Rонуни Xум[урии Тоxикистон «Дар бораи
e[дадории
умумии
[арбb
ва
хизмати
[арбb»……………………………………………….
Rонуни Xум[урии Тоxикистон «Дар бораи вазъи
[уrуrии хизматчиёни [арбb»……………………..
Rонуни Xум[урии Тоxикистон «Дар бораи таъмини
нафаrаи хизматчиёни [арбb»………………………..
Rонуни Xум[урии Тоxикистон «Дар бораи
ветеран[о»……………………….……………………
Низомнома дао бораи маrомоти прокуратураи
[арбии Xум[урии Тоxикистон ………………………
са[.3
сах.20
са[.71
са[.123
са[.158
са[.194
7.
Низомнома дар бораи тартиби даъвати ша[рвандон
ба хизмати [арбb……………………………………..
са[.202
8.
Низомномаи ташхиси тиббии [арбb ……………….
9.
Положение о воинском учете граждан
Республики Таджикистан …………………………… са[.241
Положение о порядке прохождения военной
службы………………………………………………… са[.247
Кодекси [уrуrвайронкунии маъмурии Xум[урии
Тоxикистон (иrтибос)….…………………………….. са[.330
10.
9.
са[.210
Кодекси xиноятии Xум[урии Тоxикистон
(иrтибос).........................................................................
са[.342
11.
Руководство……………………………………………
са[.360
12.
Расписание заболеваний …………………………….
10.
438
АССОТСИАТСИЯИ
«АМПАРО»
ХУКУКШИНОНИ
ЧАВОН
Сурога: Чумхурии Точикистон, вилояти Сугд, ш. Хучанд, кучаи
Ленина 183 «а» кабинет № 7
Тел: (+992 3422) 4-45-26
Телефон барои маслихати бемузд, доир ба даъвати шахрвандон
ба хизмати харби: (+992 92) 741 9995
Телефон барои маслихати бемузд, ба хизматчиёни харби: (+992
92) 815 16 46
e-mail: amparo.ngo@gmail.com
Распространяется бесплатно.
Мачмуаи санадхои меъёри-хукуки аз тарафи Ассотсиатсияи
Хукукшиносони Чавон «Ампаро» бо дастгирии молиявии
National Endowment for Democracy тартиб дода шудааст.
Барои бемузд пахн намудан.
Тираж 250 д.
439
Download