Төп гомуми белем бирү баскычында биологияне өйрәнү

1
Муниципаль бюджет гомуми белем бирү учреждениесе
«Татарстан Республикасы Буа муниципаль районы Әлки төп гомуми белем бирү мәктәбе»
КАРАЛДЫ
Фән укытучылары методик
берләшмәсе утырышының 1 номерлы
беркетмәсе
«28» август 2014 ел
КИЛЕШЕНДЕ
Мәктәпнең укыту – тәрбия эшләре
буенча директор урынбасары
РАСЛЫЙМ
Мәктәп директоры
________И.М.Гиниятуллин
__________Э.И.Салахова
Приказ № 46
28.08. 2014 ел
.
«28» август 2014 ел.
Эш программасы
Укыту фәненең исеме -биология
Сыйныф - 8
Уку елы – 2014-2015
Укыту планы буенча сәгатьләр саны:
Барысы 70 сәгать, атнага 2 сәгать
Планлаштыру
Биология фәне буенча эш программасы РФның 2004 елгы төп гомуми белем бирү стандартына, биология буенча якынча
программага һәм мәктәпнең 2014-2015 уку елына укыту планына таянып төзелде.
Эш программасын төзеде: Гиниятуллина Дилә Раил кызы
2
Биологиядән якынча программа төп гомуми белем бирү дәүләт стандартының федераль компонентына, Россия Федерациясе
Мәгариф белем бирү Министрлыгы тарафыннан расланган “Норматив документлар җыентыгы”на нигезләнеп төзелде. Дәүләт
стандарты федераль таләпләренә һәм мәктәпнең 2014-2015 уку елына укыту планына таянып төзелде.
Атнага 2сәгать, уку елына 70 сәгать.
Укыту авторлары : Д.В.Колесов, Р.Д.Маш, И.Н.Беляев ”Биология. Кеше” 8 класс Казан: Мәгариф, 2009 булган Россия
Федерациясе Мәгариф министрлыгы тарафыннан расланган дәреслек буенча алып барыла.
Электрон өйрәнү чараларыннан биологиядән дисклар, интернет- ресурслар файдаланыла.
8 сыйныф укучыларында мөстәкыйльлек күнекмәләренең булуын истә тотып дәреслек материалы үз белемеңне күтәрү,
ныгытуга, эзләнү, анализлау, информацияне эшкәртә белүгә юнәлдерелгән.
Материалны үзләштерү дәрәҗәсен арттыру максатыннан , программага нигезләнеп лаборатор, практик эшләр
алынган.
Укучыларның мөстәкыйльлеген үстерү максатыннан үтелгән материалны ныгыту өчен эш дәфтәрләрендә
күнегүләр, биремнәр урнаштырылган. Таблицалар, схемалар, телсез рәсемнәр белемнәрне ныгытуга
юнәлдерелгән.
Якынча программа укыту стандартына предмет темалары эчтәлеген конкретлаштыра, укыту сәгатьләрен якынча бүлекләргә
бүлә һәм предметара һәм предмет эчендәге бәйләнешләрне, укыту процессының логикасын, укучыларның яшь үзенчәлекләрен
исәпкә алып укыту предметының бүлек һәм темаларын өйрәнүнең якынча тәртибен тәкъдим итә.
3
Якынча программа ике төп функция башкара:
Информацион-методик функция укыту процессында катнашучыларга укучыларны әлеге предмет җиһазлары ярдәмендә укыту,
тәрбияләү һәм үстерүнең максатлары, эчтәлеге, гомуми стратегиясе турында күзаллау алырга мөмкинлек бирә.
Организацион-планлаштыручы функция укыту этапларын аеруны, укыту материалын структуралаштыруны, һәр этапта аның
сыйфат һәм микъдар характеристикаларын билгеләүне алдан күрә.
Биология предметына гомуми характеристика.
Төп гомуми белем бирү дәрәҗәсендә биология курсы укучыларда терек табигатьнең аерымлык үзенчәлекләре, аның
күптөрлелеге һәм эволюциясе, кешенең биосоциаль зат булуы турында күзаллау булдыруга юнәлтелгән. Курсның эчтәлеге
мәдәниятле бала тәрбияләүгә нигезләнеп төзелгән. аның нәтиҗәсенд укучылар әйләнә-тирәлекнең һәм үзенең сәламәтлеген
саклап калу буенча төп белем һәм күнекмәләр алырга тиеш. Эчтәлекнең структурасы нигезендә берничә блок аерылган: “Тере
организмнарның төп билгеләре”, “Терек табигатьнең системасы, күптөрлелеге һәм эволюциясе”, “Кеше һәм аның сәламәтлеге”,
“Организмнарның һәм әйләнә-тирәлекнең үзара бәйләнешләре”. Биология курсын өйрәнүнең нигезе экологик-эволюцион һәм
функциональ якын килү тәшкил итә. Аның буенча организмнарның күптөрлелеген өйрәнү аспектларын аерым вәкилләрнең
төзелеш үзенчәлекләрен өйрәнүгә, аларның тормыш эшчәнлеге процессларын һәм эволюция барышында катлаулануын, яшәү
тирәлегенә җайлашуларын, экосистемалардагы ролен ачыклауга күчерелә. “Кеше һәм аның сәламәтлеге” бүлегендә кешегә
социаль зат буларак һәм әйләнә-тирәлектәге роленә игътибар бирелә.
Төп гомуми белем бирү баскычында биологияне өйрәнү түбәндәге максатларны тормышка ашырырга юнәлтелгән:
Терек табигать һәм аңа хас закончалыклар, тере организмнарның төзелеше, тормыш эшчәнлеге һәм тирәлек барлыкка китерүче
роле турында; биосоциаль зат буларак кеше турында; кешеләрнең практик эшчәнлегендә биология фәненең роле; терек
табигатьне танып белү методлары турында белемнәрне үзләштерү;
Терек табигать күренешләрен һәм процессларын аңлату өчен биологик белемнәрне куллану; сәламәтлек һәм аңа тискәре
йогынты ясаучы фактлар, биология һәм экология өлкәсендәге заманча уңышлар турында информация куллану; биологик
приборлар, инструментлар, справочниклар белән эшләү күнекмәләрен булдыру;
4
Тере организмнарны күзәтү, биологик экспериментларны үтәү, төрле информация чыганаклары белән эшләү процессында
иҗади, интеллектуаль һәм танып белүгә кызыксынучанлык үстерү;
Терек табигатькә үзеңнең һәм башка кешеләрнең сәламәтлегенә сакчыл караш, табигатьтә үз-үзеңне әхлаклы тотуга тәрбияләү;
Алган белем һәм күнекмәләрне үсемлекләр, йорт хайваннары тәрбияләгәндә, үз сәламәтлегеңне кайгыртканда, үзеңә һәм
әйләнә-тирәдәгеләргә беренче ярдәм күрсәткәндә, табигый тирәлеккә, үз организмыңа, башка кешеләрнең сәламәтлегенә карата
эшчәнлекнең нәтиҗәләрен бәяләүдә, әйләнә-тирәлектә үз-үзеңне тоту кагыйдәләрен, сәламәт яшәү рәвеше нормаларын
үтәгәндә, авыруларны, травматизмны, стрессларны, начар гадәтләр һәм ВИЧ-инфекцияләрне профилактикалауда куллану.
Төп гомуми белем бирү баскычында биология предметы өчен приоритет булып торалар:
объектларны танып белү, чагыштыру, классификацияләү, анализ һәм бәяләү.
5
Укыту программасының мәҗбүри минималь эчтәлеге
Кеше һәм аның сәламәтлеге
Сәламәтлекне саклау өчен кеше организмы эшчәнлеге һәм төзелеше турындагы белемнәрнең әһәмияте. Кеше организмын
өйрәнү методлары, аларны үз тормышыңда куллану һәм әһәмияте.
Органик дөнья системасында кешенең тоткан урыны һәм әһәмияте, аның хайваннар белән охшашлыгы һәм аерымлыгы.
Кеше организмы төзелеше һәм тормыш эшчәнлеге процесслары.
Туклану. Ашкайнату системасы. Ашкайнатуда ферментларның роле. Ашкайнату өлкәсендә И.П.Павлов тикшеренүләре. Азык –
тормышның биологик нигезе. Гепатит һәм эчәк инфекцияләрен профилактикалау.
Сулыш. Сулыш системасы. Сулыш органнары аырулары һәм аларны профилактикалау. Үз организмыңны саклау өчен
профилактика чараларын үтәү һәм инфекцион авыруларның таралуын кисәтү. Атмосфера һавасының чисталыга сәламәтлек
факторы. Суга батучыны коткарганда, ис газы белән агуланганда беренче ярдәм күрсәтү алымнары.
Матдәләр алмашы. Организмның эчке тирәлеге. Кан һәм лимфа әйләнеше системасы. Организмның эчке тирәлегенң
даимилегенең әһәмияте. Кан. Кан төркемнәре. Кан салу. Иммунитет. Иммунитетка тәэсир итүче факторлар. Иммунитет өлкәсендә
Л.Пастер һәм И.И.Мечников эшләренең әһәмияте. Артериаль һәм веноз кан агулар. Кан акканда беренче ярдәм күрсәтү алымнары.
Матдәләр алмашы һәм энергия әверелеше. Витаминнар. Авитаминозларның чагылышы һәм аларны кисәтү алымнары.
Бүлеп чыгару. Сидек бүлеп чыгару һәм җенес системасы. Сидек юллары һәм җенес системасы инфекцияләре, сәламәтлекне
саклап калу өчен аларны кисәтү чаралары.
Терәк һәм хәрәкәт. Терәк-хәрәкәт системасы. Травмаларны кисәтү. Терәк-хәрәкәт системасы җәрәхәтләре вакытында әйләнә
тирәдәгеләргә һәм үзеңә беренче ярдәм күрсәтү алымнары.
Тән япмасы. Тире, чәч һәм тырнакларны тәрбияләү. Өшегәндә, пешкәндә һәм җәрәхәтләр вакытында беренче ярдәм күрсәтү,
аларны булдырмау чаралары.
6
Үрчү һәм үсеш. Кешедә билгеләрнең нәселдән нәселгә күчүе. Нәселдәнлек авырулары, аларның сәбәпләре һәм кисәтү. Гаилә
планлаштырганда генетик белемнәрнең әһәмияте. Җенес системасы сәламәтлеге. Җенси юл белән күчүче инфекцияләр, аларны
профилактикалау. ВИЧ-инфекция һәм аны профилактикалау.
Сизү органнары, аларның кеше тормышындагы роле. Начар күрү һәм ишетү, аларны профилактикалау. Организмның тереклек
эшчәнлеге процессларының нейрогумораль көйләнүе. Нерв системасы. Эндокрин система. Эчке һәм тышкы секреция бизләре.
Гормоннар.
Кешенең үз-үзен тотышы һәм психологиясе. И.М.Сеченов, И.П.Павлов, А.А.Ухтомский һәм П.К.Анохин тикшеренүләре.
Югары нерв эшчәнлеге. Шартлы һәм шартсыз рефлекслар. Баш миенең танып белү эшчәнлеге. Йокы һәм аның әһәмияте.
Кешенең биологик табигате һәм социаль асылы. Кешенең аңы. Хәтер, эмоцияләр, сөйләм һәм фикерләү сәләте. Кеше
психикасы үзенчәлекләре: кабул итүнең аңлы булуы, сүзле-аңлы фикер йөртү, информацияне туплау һәм аны буыннан буынга
тапшыру сәләте. Интеллектуаль, иҗади һәм эстетик мохтаҗлыкның әһәмияте. Шәхеснең индивидуаль үзенчәлекләре:
мөмкинлекләре, темперамент, характер. Кешенең үз-үзен тотышы һәм психикасының үсешендә өйрәтү һәм тәрбиянең роле. Эш
һәм ялны рациональ оештыру.
Сәламәт яшәү рәвеше кагыйдәләрен һәм санитар-гигиеник нормаларны үтәү. Сәламәтлекне ныгыту: аутотренинг, чыныгу,
хәрәкәт активлыгы. Физик күнегүләрнең органнарга һәм органнар системасына тәэсире. Куркыныч фкторлар: стресслар,
гиподинамия, талчыгу, артык туңу. Файдалы һәм зыянлы гадәтләр, аларның сәламәтлеккә йогынтысы.
Кеше һәм әйләнә-тирәлек. Табигый һәм социаль тирәлек, кешенең аңа җайлашуы. Әйләнә-тирәлекнең матдәләр һәм энергия
чыганагы буларак әһәмияте. Кеше сәламәтлегенең әйләнә-тирәлек халәтенә бәйлелеге. Үз тормышыңның куркынычсызлыгы
нигезе буларак әйләнә-тирәлектә, куркыныч һәм гадәттән тыш хәлләрдә үз-үзеңне тоту кагыйдәләрен үтәү.
Гади биологик тикшеренүләр уздыру: үз организмыңның халәтен күзәтү (тән температурасын, кан басымын, масса һәм
буй, пульс һәм сулыш ешлыгын үлчәү); таблицалардан орган һәм органнар системаларын танып белү; рациональ туклану
нормаларын билгеләү; сәламәтлеккә йогынты ясаучы факторларны бәяләү һәм анализлау.
7
Курсны үзләштергәч укучылар түбәндәгеләрне белергә тиешләр:
- Кеше организмының тышкы һәм эчке төзелеше, аның функцияләре,
-
сәламәтлеккә уңай һәм тискәре йогынты ясаучы факторлар,
үзеңнең сәламәтлегең һәм аның турында кайгырта белү,
үз фикерләрен дөрес итеп аңлата белергә,
микроскоп белән эш итә, микропрепаратлар ясый белергә,
тәҗрибәләр эшли һәм аларны аңлата белергә,
биологик белемнәрен практикада куллана белергә тиешләр,
дәрес материалы буенча план , конспект төзи белергә, өстәмә материал белән эшли белергә,
рефератлар яза белергә ,
шәхси- гигиена кагыйдәләрен үти белергә,
алган белемнәрне к өндәлек тормышта һәм эшчәнлектә куллана белергә,
үсемлекләр, хайваннар, бактерияләр, гөмбәләр, вируслар кузгатучы авырулар, аларга каршы профилактика чаралары,
травматизм, стрессны кисәтү,
ВИЧ-инфекция, начар гадәтләрне ( тәмәке тарту, алкоголизм, наркомания) булдырмау,
- сын- гәүдә бозылу, күз, ишетү авырулары, профилактика чаралары.
- агулы үсемлекләр, гөмбәләр белән агуланганда, хайваннар, бөҗәкләр тешләгәндә яисә чакканда, өшегәндә, пешкәндә,
суга батканда, сынганда беренче ярдәм күрсәтү,
-
үзеңнең организмыңны, анда булган уңай, тискәре үзгәрешләрне күзәтә белү,
эш һәм ялны дөрес итеп оештыра, чиратлаштыра белү,
презентация ясый белергә,
интернет аша материаллар табарга, аларны ала, куллана белергә тиешләр.
8
Лабораторные и практические работы















Изучение микроскопического строения тканей.
Изучение микроскопического строения крови (микропрепараты крови человека и лягушки).
Измерение массы и роста своего организма.
Распознавание на таблицах органов и систем органов человека.
Изучение строения головного мозга человека (по муляжам).
Определение норм рационального питания.
Выявление влияния статической и динамической работы на утомление мышц.
Подсчет ударов пульса в покое и при физической нагрузке.
Определение частоты дыхания.
Измерение кровяного давления.
Изучение приемов остановки капиллярного, артериального и венозного кровотечений.
Изучение действия желудочного сока на белки, действия слюны на крахмал.
Изучение внешнего вида отдельных костей.
Изучение изменения размера зрачка.
Анализ и оценка влияния факторов окружающей среды, факторов риска на здоровье.
9
Календарно-тематическое планирование по курсу «Биология. Человек» 8 класс.
№
п/п
Название темы, урока
Введение (2ч)
1
Тип урока
дата
2.09
Методы изучения организма
человека, их значение и
использование в собственной жизни.
Вводный
урок, урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
знаний.
(Кеше анатомиясе, физиологиясе,
психологиясе һәм гигиенасы)
2
Становление наук о человеке.
5.09
(Кеше турындагы фәннәрнең
формалашуы)
Происхождение человека ( 3ч)
3
Место человека в системе
органического мира.
(Систематикада кешенең урыны)
9.09
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
знаний.
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
знаний.
Элементы содержания
Значение знаний об
особенностях строения и
жизнедеятельности
организма человека для
самопознания и сохранения
здоровья.
Требования к уровню подготовки
Определять принадлежность
биологического объекта «Человек
разумный» к классу млекопитающих,
отряду приматы.
Анатомия, физиология,
гигиена, психология,
Анатомия, физиология,
гигиена, психология,
систематика человека.
Сходство человека с
животными и отличие от
них.
Давать определения ключевым
понятиям, объяснять роль биологии
в практической деятельности людей.
Распознавание на таблицах органов и
систем органов человека.
Определять место человека в системе
органического мира
10
4
Историческое прошлое людей.
12.09
(Кешенең тарихи үткәне)
5
Расы человека.
расы:
европеоидная,монголоидная,
австралоидная, негроидная.
19.09
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
знаний.
Строение и процессы
жизнедеятельности
организма человека. Уровни
организации, структура тела,
органы и системы органов.
23.09
Комбиниров
анный урок
26.09
Комбиниров
анный урок
Общий обзор организма человека.
6
(Организмга гомуми күзәтү)
7
Клеточное строение организма
(Организмның күзәнәкчел төзелеше)
8
Ткани: эпителиальная,
соединительная, мышечная.
(Тукымалар: эпителиаль,
тоташтыргыч, мукскул.)
Лабораторная работа №1 «Изучение
микроскопического строения тканей».
Австралопитеки,
питекантропы, синантропы,
неандертальцы,
кроманьонцы.
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
знаний
16.09
(Кеше расалары)
Строение организма (5ч)
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
знаний
Знать основные этапы эволюции
человека на земле.
Различать расы человека.
клетка, её химический
состав, строение и
физиология клетки
ткань, типы тканей,
отличительные особенности
типов и видов тканей
Называть органоиды клетки;
распознавать на таблицах и
описывать основные органоиды
клетки.
Давать определение ключевым
понятиям: химический состав,
органические и неорганические
вещества клетки.
Давать определение ключевым
понятиям. Называть основные
группы ткани человека.
11
9
Нервная ткань. Рефлекторная
регуляция.
30.09
(Нерв тукымасы.
Рефлектор регуляция)
10
Обобщающий урок по темам
«Строение организма»
3.10
(“Организмының төзелеше”
кабатлау)
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
знаний
нервная и гуморальная
регуляция
Давать определения ключевым
понятиям: рефлекс, рефлекторная
дуга, рецепторы, безусловный и
условный рефлексы.
Урок
контроля и
оценки
знаний
Опорно-двигательная система
( 8ч )
11
Опора и движение. Строение костей.
(Терәк – хәрәкәт системасы.
Сөякләрнең төзелеше)
7.10
Л.Р.№2 «Изучение внешнего вида
отдельных костей»
12
Скелет человека. Осевой скелет и
скелет конечностей.
10.10
(Кеше скелеты. Үзәк скелет.
Очлыклар скелеты.)
13
Соединение костей.
(Сөякләрнең тоташуы)
14.10
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
знаний
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
знаний
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
разнообразие костей,
прочность и рост костей
Значение опорнодвигательной системы ее
состав.
строение и значение
основных отделов скелета
группы мышц по
расположению и их
функции,разновидности
скелетных мышц и
особенности их строения.
Называть особенности строения
скелета человека, функции опорнодвигательной системы
Называть особенности строения
скелета головы и туловища человека.
Распознавать на таблицах основные
части строения скелета головы и
туловища человека.
Называть основные виды соединения
костей
12
знаний
14
Строение мышц.
17.10
Урок
обобщения и
систематиза
ции знаний
21.10
Комбиниров
анный урок
24.10
Урок
обобщения и
систематиза
ции знаний
(Мускулларның төзелеше)
Л.Р.№3 «Мышцы человеческого тела»
15
Работа скелетных мышц и их
регуляция.
(Скелет мускулларының эшләве,
регуляцияләнүе)
Л.Р. №4. «Выявление влияния статической
и динамической работы на утомление
мышц »
16
Осанка. Предупреждение
плоскостопия.
(Сын-гәүдә. Яссытабанлылыкны
булдырмау.)
Опорно-двигательная
система. Обзор мышц
человека.
сгибатели и разгибатели,
антагонисты и синергисты.
Факторы риска:
гиподинамия,
переутомление. Влияние
физических упражнений на
органы и системы органов.
нарушения осанки,
плоскостопие.
Распознавать на таблицах основные
группы мышц человека
Раскрывать сущность
биологического процесса работы
мышц
Использовать приобретенные знания
и умения для проведения
наблюдений за состоянием
собственного организма
Лабораторная работа №5 «Выявление
нарушений осанки и плоскостопия».
17
Первая помощь при ушибах,
переломах костей и вывихах
суставов.
(Бәрелгәндә, сөяк сынганда, буын
тайганда беренче ярдәм)
28.10
Урок
обобщения и
систематиза
ции знаний
растяжения связок, вывих
сустава, перелом костей и
оказание первой помощи.
Приемы оказания первой
помощи себе и окружающим
при травмах опорнодвигательной системы.
Профилактика травматизма.
Давать определения ключевым
понятиям, использовать
приобретенные знания и умения для
оказания первой помощи при
травмах
13
18
Обобщающий урок по теме
«Опорно-двигательная система»
31.10
(“Терәк – хәрәкәт системасы”
кабатлау)
Внутренняя среда организма
( 3 ч)
19
11.11
Внутренняя среда организма - кровь,
лимфа, тканевая жидкость. Кровь, ее
функции.
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
знаний
(Кан һәм организмның эчке
тирәлегенең башка компонентлары.
Кан, функциясе.)
20
Борьба организма с инфекцией.
Иммунитет
(Организмның инфекциягә каршы
торуы. Иммунитет.)
Урок
контроля и
оценки
знаний
14.11
Урок
обобщения и
систематиза
ции знаний
Кровеносная и
лимфатическая
системы(кровь, лимфа,
тканевая жидкость,
гомеостаз). Клетки крови.
Плазма крови.Значение
постоянства внутренней
системы организма.
фагоцитоз, виды
иммунитета, прививки,
вакцина и лечебная
сыворотка. Иммунная
система
человека.Вакцинация.
Значение работ Пастера и
Мечникова в области
иммунитета
Давать определение ключевым
понятиям; характеризовать сущность
биологического процесса
свертывания крови.
Давать определение ключевым
понятиям; объяснять проявления
иммунитета у человека. Знать о
факторах влияющих на иммунитет.
14
21
Иммунология на службе здоровья.
18.11
(Иммунология сәламәтлек сагында)
Кровеносная и лимфатическая
система ( 7ч )
22
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
знаний
Транспортные системы организма.
Круги кровообращения.
25.11
(Кан әйләнеше түгәрәкләре)
Л.Р. №6 «Изменения в тканях при
перетяжках»
24
Строение и работа сердца.
Движение крови по сосудам.
Регуляция кровоснабжения.
(Кан хәрәкәте. Кан белән тәэмин
ителүнең регуляцияләнүе)
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
знаний
28.11
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
знаний
2.12
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
(Йөрәкнең төзелеше һәм эшләве)
25
Группы крови. Переливание
крови. Резус-фактор, донор,
реципиент
Давать определение ключевым
понятиям; называть особенности
организма человека, его строения и
жизнедеятельности: свою группу
крови, резус фактор
артерии, вены, капилляры,
функции кровеносной
системы. Транспорт веществ.
называть особенности строения
организма человека, органов
дыхательной системы,распознавать и
описывать на таблицах систему
органов кровообращения
21.11
(Организмның транспорт
системалары)
23
Комбиниров
анный урок
круги кровообращения,
лимфа. Кровеносная
система. Лимфатическая
система её значение, связь с
кровеносной системой.
желудочки, предсердия,
клапаны, аорта, легочная
артерия, полые и легочные
вены, коронарные сосуды,
сердечный цикл, пульс.
Сердце и кровеносные
сосуды.
давление и скорость течения
крови
называть признаки кровеносных
сосудов. Характеризовать сущность
биологического процесса-транспорта
веществ.
Давать определение ключевым
понятиям; регуляции
жизнедеятельности организма,
автоматизма сердечной мышцы
характеризовать сущность
биологических процессов: движение
крови по сосудам.
15
Лабораторные работы №7. «Измерение
скорости кровотока в сосудах ногтевого
ложа» и «Опыт, доказывающий, что пульс
связан с колебаниями стенок артерий, а не
с толчками, возникающими при движении
крови».
26
Гигиена сердечно – сосудистой
системы.
знаний
5.12
Урок
обобщения и
систематиза
ции знаний
9.12
Комбиниров
анный урок
(Йөрәк- кан тамырлары системасы
гигиенасы.)
Лабораторная работа №8
«Реакция сердечно-сосудистой системы на
дозированную нагрузку».
27
Артериальное и венозное
кровотечения. Первая помощь при
кровотечениях.
анатомические и
физиологические причины
нарушения работы
кровеносной системы,
Сердечно-сосудистые
заболевания, причины и
предупреждение.
виды кровотечений:
артериальное, венозное и
капиллярное.
(Артериаль һәм веноз кан китү.Кан
киткәндә беренче ярдәм.)
Анализировать и оценивать факторы
риска на здоровье, нормальную
работу сердечно-сосудистой
системы.
Использовать приобретенные знания
и умения для проведения
наблюдений за состоянием
собственного организма
Лабораторная работа №9
«Изучение приемов остановки
капиллярного, артериального, венозного
кровотечений»
28
Обобщающий урок по темам
«Внутренняя среда организма» и «
Кровеносная и лимфатическая
системы»
12.12
Урок
контроля и
оценки
знаний
16.12
Урок
изучения и
первичного
(“Организмның эчке тирәлеге “,
“Кан әйләнеше һәм лимфа
системасы” кабатлау)
Дыхание ( 4 ч)
Дыхание. Значение дыхания.
окисление, значение
дыхания, воздухоносные
пути, легкие, мерцательный
Называть особенности строения
организма человека-органы
16
29
закрепления
новых
знаний
эпителий, альвеолы.
Система органов дыхания. и
ее роль в обмене веществ.
дыхательной системы.
19.12
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
знаний
состав вдыхаемого и
выдыхаемого воздуха,
газообмен в легких и тканях
Распознавать и описывать на табл.
основные органы дыхательной
системы человека.
23.11
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
знаний
вдох, выдох, регуляция
дыхания
Охрана воздушной среды.
Характеризовать сущность
биологического процесса дыхания,
транспорта веществ; устанавливать
взаимосвязь между строением и
функциями органов дыхания.
26.11
Урок
обобщения и
заболевания органов
систематиза
дыхания, их причины,
ции знаний
влияние курения на
дыхательную систему,
первая помощь при
повреждениях дыхательной
системы, при отравлениях
угарным газом, спасении
утопающего
13.01
Урок
изучения и
первичного
закрепления
Система органов дыхания.
(Сулыш. Сулышның әһәмияте.
Сулыш системасы органнары.)
30
Лёгкие. Лёгочное и тканевое
дыхание.
(Үпкәләр. Үпкәдәге һәм тукымадагы
сулыш)
31
Механизм вдоха и выдоха.
Регуляция дыхания. Сулыш алу,
сулыш чыгару механизмы.
Сулышның регуляцияләнүе .
Л.Р..№10 «Измерение обхвата грудной
клетки на вдохе и выдохе»
32
Заболевания органов дыхания и их
профилактика.
(Сулыш органнары авырулары,
профилактика)
Пищеварение (6ч)
33
Питание и пищеварительная
система.
Пищевые продукты и
питательные вещества:
белки, жиры, углеводы,
минеральные вещества, вода,
Называть заболевания органов
дыхания. Использовать
приобретенные знания для
соблюдения мер профилактики
инфекционных и простудных
заболеваний, вредных привычек.
Знать о распространении
инфекционных заболеваний и
соблюдение мер профилактики для
защиты собственного организма. О
чистоте атмосферного воздуха как
фактор здоровья.
Называть питательные вещества и
пищевые продукты, в которых они
находятся; характеризовать сущность
17
(Туклану һәм ашкайнату
системасы.)
34
Пищеварение в ротовой полости.
Роль ферментов в пищеварении.
новых
знаний
витамины. Строение и
функции пищеварительной
системы. Пищеварительные
железы.
процесса питания.
13.01
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
знаний
строение и функции зубов,
языка и слюнных желез,
значение тщательного
пережевывания пищи, состав
слюны и её действие,
ферменты. Исследования
И.П.Павлова в области
пищеварения. Пища как
биологическая основа жизни.
Давать определение понятиям:
фермент, рефлекс, безусловный и
условный рефлекс.
16.01
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
знаний
(Авыз куышлыгында ашкайнату.
Ашкайнату ферментларының роле.)
35
Пищеварение в желудке и
двенадцатиперстной кишке.
(Ашказанында, уникеилле эчәктә
ашкайнату.)
Лабораторная работа №11 «Изучение
действия желудочного сока на белки,
действия слюны на крахмал».
36
Функции тонкого и толстого
кишечника. Всасывание. Барьерная
роль печени. Аппендикс.
20.01
Комбиниров
анный урок
23.01
Комбиниров
анный урок
(Нечкә һәм юан эчәклек
функцияләре. Сеңү. Бавырның роле.
Аппендицит.)
37
Регуляция пищеварения.
(Ашкайнатуның регуляцияләнүе)
строение и функции
желудка, состав и действие
желудочного сока,ферменты
строение и функции
кишечника, пищеварение и
всасывание в кишечнике,
роль печени и
поджелудочной железы в
пищеварении. Первая
помощь при подозрении на
аппендицит.
Давать определения понятиям:
фермент, рефлекс, безусловный
рефлекс, условный рефлекс.
Описывать и объяснять результаты
опытов
Распознавать и описывать на
таблицах основные органы
пищеварительной системы человека
Уметь различать процессы
пластического и энергетического
обмена, знать основные этапы
18
происхождения этих процессов.
38
Гигиена органов пищеварения.
27.01
Урок
обобщения и
систематиза
ции знаний
30.01
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
знаний
(Ашкайнату органнарының
гиигенасы.)
Обмен веществ и энергии ( 4ч )
39
Обмен веществ и превращения
энергии как необходимое условие
жизнедеятельности организма.
(Матдәләр һәм энергия алмашыбарлык тереклек ияләренең төп
үзлеге.)
40
Витамины,их роль в организме,
содержание в пище. Проявление
авитаминозов и меры их
предупреждения.
3.02
(Витаминнарның организмдагы
роле,азыктагы микъдары,
авитаминоз, булдырмау чаралары.)
41
Энергозатраты человека и пищевой
рацион.
(Кеше организмында энергия
әверелеше һәм азык рационы)
Лабораторная работа №12.
«Установление зависимости между
дозированной нагрузкой и уровнем
энергетического обмена. Определение норм
6.02
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
знаний
гастрит, язвенная болезнь,
инфекции ЖКТ, пищевые
отравления. Профилактика
пищевых отравлений,
кишечных инфекций,
гепатита.
пластический и
энергетический обмен,
обмен белков, углеводов и
жиров
виды витаминов и их
значение в обмене веществ,
авитаминозы
Комбиниров
анный урок
калорийность продуктов,
нормы питания.
Использовать приобретенные знания
для соблюдение мер профилактики
заболеваний органов пищеварения
Давать определения понятиям:
пластический обмен, энергетический
обмен
Называть основные группы
витаминов и продукты, в которых
они содержатся
19
рационального питания ».
42
Обобщающий урок по темам
«Дыхание», «Пищеварение» и
«Обмен веществ и энергии»
10.02
(“Сулыш”,“ашкайнату”, “Матдәләр
алмашы” кабатлау.)
Покровные органы.
Терморегуляция. Выделение.(4ч)
43
13.02
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
знаний
Покровы тела. Кожа – наружный
покровный орган
(Тән япмалары. Тире- тышкы япма
орган)
44
Уход за кожей. Гигиена одежды и
обуви. Болезни кожи. Уход за
волосами, ногтями.
Терморегуляция организма.
Закаливание.
Выделение.Мочеполовая система.
Мочеполовые инфекции, меры их
предупреждения для сохранения
Называть особенности строения
организма человека-кожи.
Урок
обобщения и
систематиза
ции знаний
предупреждение кожных
заболеваний. Приемы
оказания первой помощи
себе и окружающим при
травмах, ожогах,
обморожениях и их
профилактика
Использовать приобретенные знания
для соблюдения мер профилактики
вредных привычек.
20.02
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
знаний
терморегуляция,
переохлаждение; первая
помощь при тепловом ударе.
Укрепление здоровья:
закаливание, двигательная
активность.
Характеризовать роль кожи в обмене
веществ и жизнедеятельности
организма.
24.02
Урок
изучения и
первичного
мочевыделительная система,
образование мочи, регуляция
деятельности и гигиена
Называть особенности строения
организма человека-органы
мочевыделительной системы;
(Организмның терморегуляциясе.
Чыныгу)
46
Строение кожи: эпидермис,
дерма, клетчатка.
17.02
(Тирене карап- чистартып тору. Өсбаш һәм аяк киеме гигиенасы. Тире
авырулары.)
45
Урок
контроля и
оценки
знаний
20
закрепления
новых
знаний
здоровья.
(Бүлеп чыгару.)
Нервная система (6 ч)
47
27.02
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
знаний
3.03
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
знаний
Спинной мозг, строение и
функции.
6.03
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
знаний
Функции продолговатого и
среднего мозга, моста и
мозжечка. Строение и
функции коры головного
мозга
10.03
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
Нервная система. Значение нервной
системы.
(Нерв системасы. Нерв
системасының әһәмияте.)
48
Строение нервной системы.
Спинной мозг, строение и функции.
(Нерв системасының төзелеше. Арка
мие.)
49
Строение головного мозга.
(Баш мие төзелеше.)
Лабораторная работа №13.
«Пальценосовая проба и особенности
движения, связанные с функцией
мозжечка».
50
Функции переднего мозга.
(Алгы ми функцияләре.)
мочевыделительной
системы. Мочеполовая
система. Мочеполовые
инфекции, меры их
предупреждения для
сохранения здоровья.
Нейро-гуморальная
регуляция процессов
жизнедеятельности
организма. Отделы нервной
системы: центральный и
периферический.
Рефлекторный характер
деятельности нервной
системы
строение и функции
переднего мозга
распознавать и описывать на табл.
основные органы выделительной
системы
Давать определения ключевым
понятиям: рефлекс, рефлекторная
дуга, рецепторы, безусловный и
условный рефлексы.
Давать определения ключевым
понятиям. Называть особенности
строения спинного мозга, функции
спинного мозга. Изучение строения
головного мозга человека (по
муляжам).
Давать определение ключевым
понятиям. Называть особенности
строения головного мозга, отделы
головного мозга.
Давать определение ключевым
понятиям. Называть особенности
строения переднего мозга.
21
знаний
51
Соматический и автономный
(вегетативный) отделы нервной
системы.
13.03
Комбиниров
анный урок
17.03
Урок
контроля и
оценки
знаний
(Нерв системасының соматик һәм
автоном (вегетатив) бүлекләре.)
52
Обобщающий урок по теме
«Нервная система»
(“Нерв системасы” кабатлау.)
53
Анализаторы. Органы чувств
( 5ч)
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
знаний
(Анализаторлар.Сизү органнары,
әһәмияте.)
Зрительный анализатор.
(Күрү анализаторы.)
Лабораторная работа №14. «Иллюзия,
связанная с бинокулярным зрением»,
«Поиск слепого пятна»,
«Функция палочек и колбочек, особенности
центрального и периферического зрения »,
«Функции хрусталика при рассматривании
далёких и близких предметов»,
«Изменение величины зрачков при разном
освещении».
Называть отделы нервной системы ,
их функции; различать функции
соматической и вегетативной
нервной системы.
строение и функции глаз,
особенности зрения
человека. Органы чувств, их
роль в жизни человека.
Давать определения ключевым
понятиям; называть органы чувств
человека, анализаторы
20.03
Анализаторы. Органы чувств, роль.
54
соматическая н.с.,
автономная н.с.,
симпатический и
парасимпатический отделы
вегетативной н.с.
3.04
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
знаний
Называть особенности строения органа
зрения и зрительного анализатора.
нарушения зрения,
зрительные иллюзии
22
55
Гигиена зрения..
7.04
(Күз гигиенасы.)
56
Слуховой анализатор.
10.04
(Ишетү анализаторы)
57
Органы равновесия, кожномышечной чувствительности,
обоняния и вкуса.
14.04
(Тигезлек саклау, тире-мускул
сизүчәнлеге, ис сизү, тәм тою
органнары.)
58
Высшая нервная деятельность.
Поведение, психика ( 5 ч)
(Югары нерв эшчәнлеге. Кешенең
психологиясе һәм үз-үзен тотышы).
Врождённые и приобретённые
программы поведения.
(Үзеңне тотуның тумыштан
килгән һәм булдырылган
программалары)
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
знаний
Нарушения зрения и слуха,
их профилактика
Давать определения ключевым
понятиям, называть заболевания,
связанные с нарушением работы
органов зрения
Называть особенности строения
органы слуха и слухового анализатора.
строение и функции уха,
особенности слуха человека
Урок
обобщения и
систематиза
ции знаний
профилактика нарушений
обоняния, вкуса, осязания и
вестибулярного аппарата
Называть особенности строения
органов равновесия, обоняния и вкуса.
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
знаний
Высшая нервная
деятельность, Исследования
И.М.Сеченова,
И.П. Павлова,
А.А.Ухтомского,
П.К.Анохина, метод
условных рефлексов,
торможение.
Давать определение понятиям
безусловные и условные рефлексы,
называть принципы работы нервной
системы
17.04
Высшая нервная деятельность.
Психология и поведение человека
59
Урок
обобщения и
систематиза
ции знаний
21.04
Комбиниров
анный урок
условные и безусловные
рефлексы, их значение
Давать определение понятиям
безусловные и условные рефлексы,
характеризовать особенности работы
головного мозга
23
Л.Р.№15 «Выработка навыков
зеркального письма»
60
Рациональная организация труда и
отдыха. Сон.
24.04
(Ял һәм хезмәтне рациональ бүлү.
Йокы.)
61
Биологическая природа и
социальная сущность человека..
Память, речь, эмоции, мышление.
28.04
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
знаний
5.05
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
знаний
8.05
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
(Кешенең биологик һәм социаль
үзенчәлеге.Хәтер, фикерләү.)
62
Особенности психики человека:
осмысленность восприятия,
словесно-логическое мышление
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
знаний
(Танып-белү процесслары. Сөйләм
һәм аң.)
Л.Р. №16. «Определение типа ВНД»
63
Индивидуальные особенности
личности: способности,
темперамент, характер.
(Шәхеснең индивидуаль
үзенчәлекләре: сәләт, темперамент,
сон, его значение и гигиена,
режим дня. Сон и
бодрствование. Значение сна.
типы ВНД по Павлову,
первая и вторая сигнальные
системы, речь,
познавательные процессы.
Индивидуальные
особенности личности.
Познавательная деятельность
мозга. Сознание человека
воля, мотивация, цели,
деятельность, эмоции,
стресс. словесно-логическое
мышление, способность к
накоплению и передаче из
поколения в поколение
информации.
Значение интеллектуальных,
творческих и эстетических
потребностей. Цели и
мотивы деятельности. Роль
обучения и воспитания в
Характеризовать значение сна для
организма человека.использовать
приобретенные знания для
рациональной организации труда и
отдыха
Называть и характеризовать
особенности высшей нервной
деятельности человека,
познавательные процессы.
Характеризовать поведения человека
(память, эмоции), их значение.
Называть психологические
особенности личности.
Характеризовать роль обучения и
воспитания в развитии психики и
поведении человека
24
характер.)
Эндокринная система (3 ч)
64
знаний
12.05
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
знаний
15.05
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
знаний
Роль эндокринной регуляции.
(Эндокрин регуляциянең роле)
65
Функция желёз внутренней
секреции.
(Эчке секреция бизләренең
функцияләре)
66
Обобщающий урок по темам
“Анализаторы”, “ВНД”,
“Эндокринная система”.
19.05
(“Анализаторлар”, “Югары нерв
эшчәнлеге”, “Эндокрин система”
кабатлау.)
Индивидуальное развитие
организма ( 5ч )
67
Размножение и развитие.
Жизненные циклы.
(Үрчү һәм үсеш. Яшәү цикллары.)
22.05
развитии психики и
поведения человека.
Железы внешней и
внутренней секреции, их
строение и функции.
Гормоны. Регуляция
деятельности желез.
Взаимодействие нервной и
гуморальной регуляции.
Называть железы эндокринной
системы. Различать внутренние и
внешние секреции.
Знать функции желёз внутренней
секреции.
Нервная и гуморальная
регуляция
Урок
контроля и
оценки
знаний
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
знаний
половое размножение,
половая система,
оплодотворение, развитие
зародыша, контрацепция.
Давать определение понятиям
размножение, оплодотворение
25
68
Развитие зародыша и плода.
Беременность и роды.
26.05
(Ана карынында яралгының һәм
баланың үсеше. Йөклелек, бала
тудыру.)
69
Наследственные болезни, их
причины и предупреждение.
Инфекции, передающиеся половым
путем.
Здоровый образ жизни как условие
выживания человека в современном
мире.
(Сәламәт яшәү рәвеше – кешенең
яшәү шарты.
вред курения, употребления
алкоголя и наркотиков для
развития плода.
Наследование признаков у
человека. Роль генетических
знаний в планировании
семьи. Забота о
репродуктивном здоровье.
Вредные и полезные
привычки, их влияние на
состояние здоровья.. ВИЧинфекция и ее профилактика.
Давать определение понятиям
зародыш, плод.
30.05
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
знаний
30.05
Урок
Человек и окружающая
Анализ и оценка влияния факторов
обобщения и
среда. Социальная и
окружающей среды, факторов риска на
систематиза природная среда, адаптация к
здоровье, зависимость здоровья
ней. Соблюдение правил
человека от состояния окружающей
ции знаний
поведения в окружающей
среды.
среде
(Нәселдән килгән һәм тумыштан
булган авырулар, җенси юл белән
күчә торган авырулар.)
70
Урок
изучения и
первичного
закрепления
новых
знаний
Объяснять причины проявления
наследственных заболеваний.
Анализировать и оценивать
воздействие факторов окружающей
среды на здоровье. О Соблюдении
санитарно- гигиенических норм и
правил здорового образа жизни
26
Рабочая программа ориентирована на использование учебника :
Д.В.Колесов «Биология .Человек» 8 класс Учеб. для общеобразовательных учебных заведений. – М.Дрофа 2009
Дополнительной литературы:
1) Биология в таблицах.6-11 классы. /Т.А.Козлов, В.С.Кучменко Изд.1-е. М.Дрофа 2009.
3) Оценка качества по биологии /В.С.Кучменко, М.Дрофа 2001.
4) Биология подготовка к единому государственному экзамену.-К.-Школа,2008..